College Boer

In deze aflevering van College Boer is Maarten Fischer te gast. Hij is directeur van Federatie Landbouw en Zorg (FLZ). Met studenten van Aeres Hogeschool Dronten spreekt hij over de potentie van zorgboerderijen in Nederland. Fischer ziet dat er steeds meer behoefte vanuit de politiek is om te bewijzen dat wat de zorgboerderijen doen, ook werkt. 'Het is een verrijking voor de zorg dat mensen met agrarische kennis de interventies begrijpen tussen mens en dier', stelt hij. Traditioneel begint de boerin vaak met de zorg op een al bestaande boerderij. Ook wordt het management vaker gedaan door vrouwen, alhoewel er steeds meer mannen zijn die zich hiermee bezighouden. Als Fischer op een zorgboerderij komt, dan ziet hij niet zo snel meer wie de zorgboer, vrijwilliger of patiënt is, omdat ze allemaal door elkaar lopen.

In deze podcast van College Boer is Jos Ebbers te gast. Hij is vakgroepvoorzitter NVM Agrarisch & Landelijk. Op Aeres Hogeschool in Dronten sprak hij met studenten over agrarisch vastgoed en de toekomst van de studenten hierin. Volgens Ebbers ziet de toekomst van de studenten die de makelaardijopleiding volgen er rooskleurig uit, want de huidige gemiddelde makelaar is vaak man, 55+ en grijs. Met het oog op de flinke uitdagingen in het buitengebied is er grote behoefte aan een jonge nieuwe generatie die met de poten in de klei wil staan. Daarnaast is de vakgroepvoorzitter NVM Agrarisch & Landelijk voorstander van herverkaveling, al dan niet op vrijwillige basis. Na de Tweede Wereldoorlog heeft de kracht van herverkaveling zich al bewezen en het zou als onderlegger voor meerdimensionale plannen gebruikt kunnen worden. Brede herinrichting is wenselijk, omdat dan allerlei mensen en adviesinstellingen zich naar één instrumentarium kunnen richten en Nederland zo snel mogelijk toekomstbestendig kan worden.

De mestproblematiek stemt demissionair landbouwminister Piet Adema somber. Desondanks is hij positief over het toekomstperspectief van de land- en tuinbouw. ‘Met een duurzame landbouw hebben we de wereld heel veel te bieden’, zo houdt Adema de studenten van Aeres Hogeschool Dronten maandag voor. Hij is er te gast voor de opnames van het Nieuwe Oogst-programma College Boer.

Akkerbouwers en veehouders moeten meer samenwerken en de overheid moet daar ruimte aan bieden. Dat vindt Martijn Buijsse, projectleider bij Wageningen University & Research. Tijdens een nieuwe aflevering van College Boer licht hij deze visie toe en beantwoordt hij vragen van studenten van Aeres Hogeschool Dronten. Zo ervaart een student dat minder gewassen als eigen voer kunnen worden gebruikt. Hij wil weten wat een oplossing kan zijn. 'De overheid is zoekende naar wat een rustgewas is. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is goed bedoeld, maar gewoon niet geschikt op dit niveau op dit moment. Het is het grootste instrument dat Brussel heeft, maar er wordt tegen de uitwerking aan gelopen', zegt Buijsse, die ook politiek actief is. 'Met het nieuwe GLB steken we er geld in. Je verandert je bouwplan, zit in de categorie goud en dan krijg je 40 procent minder subsidie. Hoe kunnen we nou duurzamer worden met zo'n onbetrouwbare politiek?' vraagt een jonge boer zich af. Een andere student kaart het thema mest aan. 'Aan de ene kant de hoge afzetkosten voor de veehouder en de akkerbouwer die ervoor moet betalen.' Concurrentie uit het buitenland is iets anders waar de jonge boeren zich zorgen over maken. 'Hoe kan een akkerbouwer hier concurreren met sojaprijzen in Brazilië?'

Sinds een half jaar is melkveehouder en boerenbestuurder Alex Datema de hoogste man binnen het agrocluster van Rabobank Nederland. Vlak voor kerst presenteerde hij zijn visie en daarmee een drastische wijziging: als boer kun je alleen nog geld lenen als je duurzaam bent. Tijdens College Boer leggen agrarisch studenten Datema dan ook kritische vragen voor. Zo wil een van de studenten van Aeres Hogeschool weten of Datema niet bang is om financiering voor de sector op deze manier kwijt te raken. 'Zo wordt het toch aantrekkelijker om bij andere banken te gaan lenen?' Datema gelooft dat Rabobank de eerste is, maar dat andere banken er uiteindelijk ook niet omheen kunnen. 'Ik hoop dat het belangrijkste aspect is dat de individuele boer trots kan zijn en denkt: 'Zoals ik nu boer ben, zo kunnen mijn kinderen ook boer zijn en het voortzetten.' Dat de manier van landbouw zo is ingericht dat de volgende generatie zich geen zorgen hoeft te maken', zegt Datema.

Directeur André Hoogendijk van BO Akkerbouw is te gast in deze aflevering van College Boer. Hij gaat met studenten van Aeres Hogeschool Dronten in gesprek over het toekomstperspectief voor de akkerbouw, de rol van klimaatverandering, gewasbescherming en biobased telen. Hoogendijk verwacht een drastische verschuiving van teeltareaal, bouwplan en rassen. 'Nieuwe rassen zullen in een zeer snel tempo geïntroduceerd gaan worden.' Het is volgens hem het antwoord van de sector op een krimpend gewasbeschermingsmiddelenpakket, verzilting en klimaatverandering. 'Dit is niet alleen iets van de akkerbouwer zelf, maar van de hele keten. Die zal om moeten.' De Aeres-studenten van de opleiding akker- en tuinbouw en agrarische bedrijfskunde zijn kritisch. 'Een extensiever bouwplan kan toch helemaal niet uit?' Hoogendijk houdt de studenten voor om met een open blik naar het thuisbedrijf te gaan kijken. 'Bekijk en beoordeel het alsof je de eerste generatie bent. Ga het doen op je eigen manier.'

Rob de Wijk, hoogleraar Internationale betrekkingen en veiligheidsspecialist, is te gast in deze aflevering van College Boer. Hij gaat met studenten van HAS green academy in Den Bosch het gesprek aan over de beschikbaarheid van grondstoffen, de impact van de Oekraïne-oorlog op de Nederlandse boer en tuinder en het strategisch belang van landbouw voor Europa. 'Merken jullie thuis al een gebrek aan chips of sensoren?' De Wijk gaat met de studenten in gesprek over hun toekomst en de wereld waarin zij gaan boeren. 'Jullie zijn heel belangrijk en blijf het verhaal van het belang van de landbouw voor Nederland en Europa vertellen', houdt hij de studenten voor. Volgens De Wijk is Europa zonder landbouw ten dode opgeschreven. 'Het is nog het enige wat we hebben en waar we in Europa echt goed in zijn. Voor de rest zijn we afhankelijk van import.'

De komende twee afleveringen van College Boer staan in het teken van de Provinciale Statenverkiezingen. In deze is VVD-landbouwwoordvoerder Thom van Campen te gast op de HAS in Den Bosch. Studenten zijn zeer kritisch over het stikstofbeleid van het kabinet. 'Blijft er nog wel ruimte in Nederland voor ons?' Volgens hem zijn de aanstaande Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart belangrijker dan ooit. 'Deze verkiezingen gaan over de inrichting van de provincie en het buitengebied. Waar willen we wonen, waar willen we boeren en hoeveel ruimte is er voor natuur? Over die vraagstukken gaat de provincie.' Van Campen hekelt het kabinetsbeleid van de afgelopen twintig jaar. 'We hebben er een potje van gemaakt, omdat we te lang hebben gewacht met de verduurzaming van de landbouw. Daar zijn boeren nu de dupe van.' Hij zegt ervan overtuigd te zijn dat boeren met de juiste maatregelen en middelen opnieuw een verduurzamingsslag kunnen maken. 'Dan is er een overheid nodig om hiermee aan de slag te gaan en niet de problemen uit de weg te gaan.'

In deze aflevering van College Boer is André van Troost van Lely te gast. De CEO van het bedrijf dat innovatieve agrarische robots bouwt, beantwoordt vragen van studenten van HAS green academy in Bosch. 'Er moet een landbouwvisie komen', geef hij aan. Van Troost heeft de agrarische sector ontdekt in Engeland waar hij jarenlang woonde en werkte als professioneel cricketspeler. Hij geeft de studenten mee vooral niet zijn 'saaie' studententijd te volgen. 'Ga naar feestjes, dat is belangrijk'. Dat geldt volgens hem ook voor het stellen van een doel en dat na te streven. 'Controleer datgene wat je kan controleren en laat de rest los.' De omzet van Lely in Nederland bedraagt rond de 7 procent, meldt Van Troost. 'Nederland is een steeds kleiner land aan het worden voor ons. Dat is het gevolg van het overheidsbeleid. De ontwikkeling in Nederland staat al lange tijd stil. In het buitenland wordt daarentegen volop geïnvesteerd in de melkveehouderij.'

In deze aflevering van College Boer is Constantijn Ninck Blok te gast. De directeur Vers en Logistiek bij Nederlands grootste supermarktketen Albert Heijn beantwoordt vragen van studenten van HAS green academy in Bosch. Ninck Blok gaat met studenten van HAS green academy in Den Bosch het gesprek aan over de keten, het verdienvermogen van boeren en tuinders en de rol van de supermarkten daarbij. Verder spreekt hij zich nadrukkelijk uit over het Landbouwakkoord. 'Een breedgedragen akkoord moet het vertrouwen gaan herstellen.'

Carin van Huët is directeur Food en Agri Nederland bij Rabobank en trapt het tweede seizoen van College Boer af. De studenten toonden zich kritisch. 'Hoe steunt de bank de boeren in deze moeilijke tijd?' Het is haar laatste openbare optreden in deze functie. Van Huët verlaat eind dit jaar de bank. Onder leiding van Nieuwe Oogst-hoofdredacteur Esther de Snoo interviewden agrarische jongeren dit keer Van Huët over de toekomst van de landbouw, perspectief van boeren in het bijzonder en de rol van de bank daarbij. De opname vond plaats bij HAS green academy in Den Bosch. Van Huët is verantwoordelijk voor de Nederlandse Food en Agri-portefeuille van de Rabobank. Ze neemt dit jaar afscheid en stopt na twaalf jaar voor de bank te hebben gewerkt. Ze bekleedde diverse directiefuncties. Van Huët zei nog geen nieuwe baan te hebben. 'Het is voor mij nu een natuurlijk moment om bij de bank weg te gaan en plaats te maken voor een opvolger met een frisse kijk op de sector.'

Mark Venner (26) is boer in het Limburgse Baexem. Hij besluit in samenspraak met zijn familie om in 2019 het roer om te gooien. Het traditionele melkveebedrijf wil hij ombouwen naar een multifunctioneel (MFL) boerenbedrijf waar voedselbossen centraal staan. 5 hectare grasland is veranderd in agroforestry, de rest volgt binnenkort.  Deze bijzondere boer is de tweede gast in dit seizoen van College Boer. Op de dag van de opname moest hij in de ochtend afscheid nemen van de laatste melkkoeien. Venner deelt zijn visie op de toekomst met de studenten van HAS green academy Den Bosch, die zich op hun beurt kritisch toonden. 'Waar haal je je inkomsten vandaan?'

In deze aflevering van College Boer staat directeur Michaël Wilde van Bionext centraal. Hij gaat met de studenten van Aeres Hogeschool Dronten in gesprek over het bijdragen aan een betere wereld en het avontuur opzoeken. 'In het debat wordt vaak gezegd dat alles biologisch moet zijn. Zo zitten wij er niet in. Alles hoeft echt niet 100 procent biologisch te zijn', zegt Wilde. De noodzaak van verduurzaming is heel helder en biologisch zijn is volgens hem een perspectiefroute naar verduurzaming. Bionext zoekt hierin de samenwerking en verbinding.

Dustin Woodward, directeur Nederland & Export Europa bij Royal FrieslandCampina (RFC), is te gast in deze aflevering van College Boer. Hij gaat met studenten van HAS green academy in Den Bosch het gesprek aan over ontwikkelingen op de melkmarkt en het verdienmodel voor melkveehouders. ‘Wie van jullie is weleens op een ledenvergadering geweest?’ Woodward gaat met de studenten in gesprek over hun toekomst, het verwaarden van melk en het veranderende verdienmodel van melkveehouders. 'We staan aan de vooravond van een grote transitie. Die kunnen we alleen samen doormaken. De hele keten zal hierin mee veranderen. Ik geloof in samenwerken.’ Verder gaat Woodward in op het belang van keurmerken in de zoektocht naar een groter verdienvermogen voor melkveehouders. ‘We hebben nu een woud aan keurmerken. In de toekomst zullen we terug moeten naar een of twee herkenbare labels voor de consument. Dit zal zo ook als blauwdruk worden vastgelegd in het Landbouwakkoord.’

Pieter Grinwis is landbouwwoordvoerder van de ChristenUnie (CU) en te gast in deze aflevering van College Boer. Hij gaat met studenten van HAS green academy in Den Bosch het gesprek aan over het verdienvermogen van boeren en tuinders, zijn rol als politicus en de verkiezingen van 15 maart. Ook spreekt hij zich nadrukkelijk uit over het Landbouwakkoord. 'Ik ben de politiek in gegaan om recht te doen.' Grinwis is het enige Tweede Kamerlid dat van een landbouwbedrijf komt en diezelfde landbouw in zijn portefeuille heeft. 'Mijn praktische kennis helpt mij om nieuw beleid te beoordelen.' Waarom zijn bijzondere profiel niet meer boerenstemmers trekt, wijt Grinwis aan het feit dat hij niet een politicus is die alleen zijn achterban maar wil pleasen. 'De overheid heeft er een potje van gemaakt en het nieuwe beleid gaat ook veel te traag, maar we moeten ook eerlijk zijn. We zitten in een transitie, een tijd van verandering. Dan is het soms ook moeilijk om een genuanceerde boodschap voor het voetlicht te brengen. Ik worstel daar zelf ook mee.'