De Dag

Marieke is terug van reportagereis in Californië. En Sjoerd is op zijn beurt op dronejacht geweest in New Jersey, want waar komen die vliegende objecten ineens vandaan?  Terwijl Bureau Washington langzaam de kerstvakantie inrolt, kunnen de leden van het Congres niet aan een kerstdiner denken. Daar wordt hard onderhandeld om een zogeheten shutdown van de overheid te voorkomen. Chaos verzoorzaakt door Elon Musk en Donald Trump.  Verder proberen grote techbedrijven Trump te paaien met miljoenen en miljarden, wellicht om straks bij bepaalde beslissingen ook even achter het stuur te zitten.  Namens Bureau Washington: een fijne jaarwisseling en tot in het nieuwe jaar!  Wil je reageren of heb je een vraag? amerikakiestpodcast@nos.nl  Presentatie: Marieke de Vries en Sjoerd den Daas  Redactie en Montage: Indy Scholtens en Jesse Nijmeijer  Eindredactie Lars Hulshof

Kerstmuziek zónder toeters en bellen, het bestaat. En, zeggen velen, zo is kerstmuziek ook eigenlijk bedoeld: zonder opsmuk. Ab Nieuwdorp, presentator van De Klassieken op NPO Klassiek, maakte voor deze podcast een selectie van zijn favoriete kerstklassiekers, klassiek én minder klassiek.  De tips van Ab zijn hier (https://open.spotify.com/playlist/2IhROZpFSulY9iNvcGv4T2?si=5f4b00df89044c79&nd=1&dlsi=73b2770738ab4354)in z'n geheel terug te luisteren.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

Vrijdag komt het kabinet Schoof voor de laatste keer bij elkaar dit jaar. Het kerstreces volgt na de laatste ministerraad van 2024. En daarmee sluiten de bewindslieden het eerste halfjaar regeren af. De coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB kenmerkt zich door ruzies en onrust. Wat hebben ze bereikt in de eerste zes maanden aan het roer? Politiek duider van Nieuwsuur Arjan Noorlander maakt in podcast De Dag de balans op. Wat waren de hoogte- en dieptepunten voor de regeringspartijen en voor Dick Schoof zelf? Volgens Noorlander is Schoof I een tussenkabinet dat grote moeite heeft om zaken voor elkaar te krijgen. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

De Nederlandse architect Koen Kragting moest even slikken toen hij voor het eerst in Kiruna was: een stad in Zweeds Lapland, boven de poolcirkel, in onherbergzaam gebied. 's Winters kan het er min twintig tot min dertig graden zijn. Zijn bureau had de opdracht gekregen om Kiruna te verplaatsen, want door een grote ijzerertsmijn in de buurt is Kiruna aan het verzakken. In de podcast vertelt Kragting over dit unieke project waarbij een groot deel van het oude stadshart, inclusief de iconische houten kerk van Kiruna, in z'n geheel wordt verhuisd naar een locatie een paar kilometer verderop.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Anouk Kantelberg

Met groot enthousiasme hebben tienduizenden kinderen hun favoriete woord van het jaar 2024 gekozen. Kinderen gebruiken heel gemakkelijk nieuwe woorden en zijn daarmee belangrijke en creatieve aanjagers van de ontwikkeling van taal.  Uitgeverij Van Dale zette dit jaar een streep door de Woord van het Jaar-verkiezing vanwege heftige reacties op sociale media. De uitgever koos in plaats daarvan zelf voor het woord 'polarisatie'. Bij de eerste verkiezing van het Kinderwoord van het Jaar, georganiseerd door het NOS Jeugdjournaal, ging het heel anders. Presentator Bart Tuinman vertelt in de podcast over de meer dan enthousiaste reacties. Taalwetenschapper Vivien Waszink is gespecialiseerd in het ontstaan en gebruik van nieuwe woorden. Zij zegt dat kinderen een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van taal. Er wordt door volwassenen vaak op jeugd- en straattaal neergekeken, zegt ze, maar dat is volgens haar onterecht. We zouden het moeten omarmen.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Marco Geijtenbeek

Het kabinet wil Nederland sneller weerbaarder maken tegen een grootschalig gewapend conflict of andere crises, zoals watersnood, een pandemie of een langdurige uitval van 'vitale processen'. En banken adviseren om altijd wat cash geld in huis te hebben, voor het geval dat. Stroomstoringen en cyberaanvallen zorgen er regelmatig voor dat de boel even platligt. Pinnen lukt niet, de computers vallen uit of vliegtuigen blijven aan de grond. Wat gebeurt er als Nederland echt helemaal plat zou liggen? Wat als de stroom voor langere tijd uitvalt en ons land in een blackout terecht komt. Hoe zijn we daar op voorbereid? Menno Jansen is directeur van het COT, het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement en loopt in podcast de Dag dit scenario door. Het ergste scenario, volgens hem. In het land liggen draaiboeken klaar, staan noodaggregaten en kan drinkwater direct uitgereden worden. Maar de crisis moet niet te lang aanhouden, want op die mogelijke ontwrichting voorbereiden is niet te doen. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Rosanne Sies & Judith van de Hulsbeek

Het leek wel armpje drukken. De manier waarop Macron en Trump elkaar een hand gaven in Parijs. Een moment om de innerlijke staatsman in Trump naar boven te laten komen.  De reis naar Parijs was niet het enige dat Trump roem bezorgde. Hij is namelijk voor de tweede keer 'Time Person of the Year'. Een enorme eer, vooral voor Time, maar ook voor hem zelf, zoals Trump zei.  En Amerika heeft volgens sommigen nog een held, namelijk Luigi Mangione. De jongen die ervan wordt verdacht de CEO van een grote zorgverzekeraar te hebben doodgeschoten. Opmerkelijk genoeg is hij populair op het internet en wordt hij ondanks verdenking op moord geprezen als nieuwe Robin Hood.  Wil je reageren of heb je een vraag? amerikakiestpodcast@nos.nl  Presentatie: Rudy Bouma en Sjoerd den Daas  Redactie en Montage: Indy Scholtens en Jesse Nijmeijer  Eindredactie Lars Hulshof

Opeens kon NOS-correspondent Daisy Mohr doen, wat al lange tijd onmogelijk was. Daags na de val van dictator Assad kon ze vrijelijk naar Syrië reizen, en daar kon ze – zonder toezicht - overal naartoe, en met iedereen praten. Voor podcast De Dag hield ze een audiodagboek bij. Daarin horen we hoe ze daar te werk ging en hoe ze het beleefde.  Ze bezocht onder meer een van de martelgevangenissen van Assad, een ziekenhuis waar slachtoffers worden geïdentificeerd, het luxe-hotel waar de nieuwe machthebbers nu zitten en de begrafenis van activist Mazen al-Hamada. Daisy trof een land aan waar een onwerkelijke sfeer hangt, met zowel vreugde als trauma, en waar de bevolking hoopvol maar erg onzeker is over de toekomst. Reageren? Mail naar dedag@nos.nl. Presentatie & montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Lieke Loman

De economie ligt in puin, de staatskas is leeg en toch moet Syrië bouwen aan een stabiel en welvarend land volgens de nieuwe interim-premier Mohammed al-Bashir. Na Irak, Tunesië, Egypte en Libië is de dictator van Syrië verdwenen. Het regime van Assad is gevallen en hij is inmiddels gevlucht naar Rusland. De nieuwe machthebbers van Syrië maken zich na alle vreugde op voor de realiteit van het opbouwen van een land. Maar hoe ga je verder na een dictator? Oud-correspondent en verslaggever Sander van Hoorn vertelt in podcast de Dag hoe eerdergenoemde landen verder gingen nadat de dictatuur daar ophield. Wat kan Syrië daarvan leren? Volgens van Hoorn moeten de nieuwe machthebbers in Syrië vooral voor stabiliteit zorgen, een regering voor iedereen vormen en buitenlandse inmenging buiten de landsgrenzen houden. Reageren? Mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl). Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lieke Loman

De wereldvoetbalbond FIFA maakt vandaag bekend dat Saudi-Arabië het WK van 2034 organiseert. Andere kandidaten waren er niet. Mensenrechtenorganisaties hebben grote kritiek op deze keuze, vooral vanwege de uitbuiting van arbeidsmigranten en de mensenrechtensituatie in het land. Maar de meeste voetbalbonden staan erachter. In de podcast vertelt sport- en onderzoeksjournalist Matthijs van Dam hoe – na alle commotie rondom het WK in Qatar – het sportevenement tóch weer naar een oliestaat kon gaan, waar dezelfde problemen spelen. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Lieke Loman

De politie heeft gisteravond drie mannen aangehouden voor mogelijke betrokkenheid bij de explosies in een portiekflat in Den Haag. Maar de vragen blijven.  Vier dagen na de grote explosie zijn er nog veel emoties aan de Tarwekamp in Den Haag. Bewoners zitten met veel vragen én zorgen. Want hoe kon deze ramp gebeuren en wat zegt het over de veiligheid in 'hun' Haagse wijk Mariahoeve? In deze podcast vertelt omroep West-verslaggever Erik Kooyman wat hij in de buurt van omwonenden hoort. Er gaan veel verhalen rond over de mogelijke oorzaak, zegt hij, en je ziet dat mensen echt bang zijn.  Ondanks de arrestaties van drie verdachten, is nog altijd niet duidelijk wat nou precies de oorzaak van de ontploffing was. Het technische onderzoek is nog bezig. Ad van Riel is oprichter van een particulier explosieven-opsporingsbedrijf en weet hoe dit soort explosieven-onderzoeken uitgevoerd worden. Hijzelf is niet op de plek van de explosie geweest, maar heeft wel de beelden bestudeerd die zaterdag al vrij snel online verspreid werden, en kan daaruit al een en ander opmaken. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra en Judith van den Hulsbeek

In ongekend tempo viel dit weekend het regime van dictator Bashir-al Assad in Syrië. Daarmee komt er een einde aan de Assad-dynastie: vijftig jaar lang maakten de Assads de dienst uit in het land.  In de podcast vertelt Arabist Leo Kwarten wat hun erfenis is. Zo luidde vader Assad in de jaren zeventig een periode in van relatieve rust en stabiliteit, maar toonde hij zich ook een meedogenloos dictator. Met het bloedbad van Hama in 1982 als gitzwart dieptepunt.  Zijn zoon Bashir wilde zijn vader niet opvolgen maar deed het in 2000 toch. En, zo zou later blijken, zette de reflex om naar bruut geweld te grijpen voort. Hij heeft zelfs nog meer bloed aan zijn handen.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Joe Biden verleende gratie aan zijn zoon Hunter. Nieuws dat ook deze week nog volop wordt besproken in Washington. Maar ook de nieuwe kabinetskeuzes van Trump zijn gesprek van de dag. Soms lijkt het wel alsof Trump al in het Witte Huis zit. Zelf is hij er ook niet ontevreden over in ieder geval: 'In de laatste twee weken heb ik meer gedaan dan er de afgelopen vier jaar is gebeurd', aldus Trump.  Ook test Marieke de muzieksmaak van Sjoerd. Is die al Amerikaans of toch nog Chinees?  Wil je reageren of heb je een vraag? amerikakiestpodcast@nos.nl  Presentatie: Marieke de Vries en Sjoerd den Daas  Redactie en Montage: Indy Scholtens en Jesse Nijmeijer  Eindredactie Lars Hulshof

Jarenlang werd op Ameland het Sunneklaas-feest in het geheim gevierd. Alleen de eilanders zijn welkom, pottenkijkers niet. Maar het ritueel stond deze week onder hoogspanning. Nadat vorig jaar een cameraploeg van Powned van het eiland was verjaagd, vreesde men nóg meer media-aandacht en zelfs ongeregeldheden. Als buitenstaanders zich ermee gaan bemoeien, dreigt de traditie verloren te gaan, vrezen ze op Ameland. Journalist Herman Zeilstra maakte voor Omrop Fryslan een film over Sunneklaas. In de podcast vertelt hij over de betekenis van het feest voor Ameland. Sunneklaas staat niet op zichzelf. Juist op eilanden kunnen hele oude tradities blijven voortleven, zegt Ineke Strouken, die tradities en volkscultuur onderzoekt. Op het Duitse Waddeneiland Borkum is er een vergelijkbaar feest, dat onder vuur ligt omdat het vrouwonvriendelijk zou zijn. Hoe kan zo’n ritueel dan toch blijven voortbestaan? Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: IJsbrand Terpstra

Israël pleegt volgens Amnesty International genocide in Gaza. Uit het rapport van 300 pagina's blijkt volgens de mensenrechtenorganisatie dat Israël de Palestijnse bevolking geheel of gedeeltelijk wil vernietigen. De berichten uit Gaza en vooral Noord-Gaza worden steeds schrijnender en komen soms zelfs niet meer tot ons, omdat stroom en internet het niet meer doen. Wat wil Israël met Gaza? Historicus aan de Universiteit Utrecht en expert op het Israëlisch-Palestijns conflict Peter Malcontent vertelt in Podcast de Dag hoe de extreme geluiden in de Israëlische samenleving steeds algemener worden, vooral binnen de regering van premier Netanyahu. En die extreme kant roept op tot nederzettingen in Gaza, net als op de bezette Westelijke Jordaanoever, en het verdrijven van de Palestijnen. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lieke Loman

Django Wagner en Rutger van Barneveld bezingen in de podcast het levenslied, een genre dat steeds populairder wordt.  Het Hollandse levenslied is al jaren populair en de markt blijft hard groeien. Dit soort Nederlandstalige muziek staat vaker op nummer 1 in de hitlijsten, de nummers worden meer gestreamd, op steeds meer plekken is er een 'muziekfeest op het plein' en elk jaar komen er veel nieuwe namen bij, van voornamelijk jonge volkszangers. Volgens de Kamer van Koophandel registreren zich steeds meer Nederlandse zangers en zangeressen: in vijf jaar tijd zijn er zo'n duizend bij gekomen. Een belronde onder kenners van het Hollandse repertoire bevestigt dat beeld. Er zijn méér hits en de hits worden ook groter, zegt Floris Janssen, general manager bij Dino Music waar onder andere Marco Schuitmaker en Yves Berendse hun muziek uitgeven. Hij denkt dat het mogelijk met de onzekere tijden in de wereld te maken heeft. 'Dan grijpen mensen terug naar het bekende en het veiligere.' Ook DJ Jan Paparazzi van radiozender SterrenNL denkt dat dit meespeelt in de stijgende populariteit - die ook hij signaleert. Het gevoel van een nationale identiteit is belangrijk, zegt hij: het gevoel van 'wij zijn er ook nog in Nederland, wij mogen ook gehoord worden, wij hebben ook eigen muziek en tradities.' In de podcast vertellen Djanjo Wagner, één van de bekendste volkszangers van dit moment, en Rutger van Barneveld hoe zij hun carrière op poten kregen. En wat zij ervan vinden dat ze er meer en meer collega's bij krijgen.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lieke Loman en Judith van de Hulsbeek

De Nederlands-Georgische Maia Aduashvili woont al dertig jaar in Nederland maar is teruggegaan naar haar geboorteland om mee te doen aan de protesten tegen de pro-Russische koers van de regering. 'We strijden niet tegen Georgiërs, wij strijden tegen Poetin.' Maia is een van de tienduizenden betogers die al vijf dagen de straten van Tbilisi op gaan om te demonstreren tegen het anti-EU-beleid van de regering en de uitslag van de verkiezingen. De overwinning wordt geclaimd door de partij Georgische Droom, opgericht door de oligarch Ivanishvili, die zijn fortuin verdiende in Rusland. Zijn partij kondigde vorige week aan dat het toetredingsproces tot de EU, waar een grote meerderheid van de Georgiërs voor is, officieel wordt bevroren.  In de podcast vertelt Maia Aduashvili hoe de strijd van de demonstranten gevoerd wordt. Marina Ohanjanyan is Rusland en Oost-Europa expert van Clingendael. Zij schetst de politieke en geopolitieke context.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

Tijdens het najaarscongres van de VVD dit weekend klonken er bij leden zorgen over de samenwerking met PVV, NSC en BBB. Uit een enquête van jongerenafdeling JOVD blijkt zelfs dat bijna 70% van de leden denkt dat het voor de VVD meer kwaad dan goed doet om deel te nemen aan het huidige kabinet. Ook partijleider Dilan Yesilgöz erkende op het congres dat ze "nog niet echt heel erg enthousiast" is over wat het kabinet tot nu toe heeft geleverd. In deze podcast hoor je drie leden uit verschillende lagen van de partij over wat de kabinetsdeelname de partij wat hen betreft brengt. Oud VVD-voorzitter van de provincie Zeeland Jaco van den Berge, JOVD-voorzitter Mauk Bresser en voormalig VVD-raadslid in Leiden Dorien Verbree vertellen wat het voor hen in deze tijd betekent om een liberaal te zijn. Hoe hoog is wat hen betreft de prijs van kabinetsdeelname? Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra en Sanne Toebes

Het is de week van Thanksgiving in Amerika!  President Biden heeft traditiegetrouw een presidentieel pardon gegeven aan twee kalkoenen die deze feestdag overleven. En wie zichzelf géén pardon hoeft te geven is Donald Trump. Hij kreeg deze week te horen dat speciaal aanklager Jack Smith twee rechtszaken tegen Trump heeft laten schrappen. En dus lijkt de weg vrij voor een, op dat vlak, onbezorgd presidentschap. En zijn eerste plannen komen al tevoorschijn. Over handel, heffingen en harde grenzen.  Wil je reageren of heb je een vraag? amerikakiestpodcast@nos.nl  Presentatie: Rudy Bouma en Sjoerd den Daas  Redactie en Montage: Indy Scholtens en Jesse Nijmeijer  Eindredactie Lars Hulshof

De prijs van koffie piekt. De Arabica koffiebonen zijn het duurst in vijftig jaar. De prijs van koffie stijgt al langer. En in de hele keten van koffieboon tot die koffiekopje gebeuren er dingen die invloed hebben op de prijs van een bakkie. En dat gaat veel mensen aan: per dag worden er 2 miljard kopjes koffie gedronken ter wereld. Bregje Deben schreef een boek over de prijs van koffie en geeft koffiecursussen met haar koffieschool. Ze vertelt in podcast de Dag hoe koffieboeren worstelen met klimaatverandering, hoe importeurs zich klaarmaken voor strengere regels en hoe steeds meer mensen aan de koffie gaan. Wordt het bakkie troost ooit nog goedkoper of wordt het met de jaren langzaam onbetaalbaar? Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek