Als we het over de kerk hebben, dan moeten we - als we de kerkgeschiedenis serieus nemen - beginnen bij de doop. De doop betekent een inlijving in tenminste twee namen die de kerk krijgt in de Bijbel, het lichaam van Christus en het volk van God. Dat zijn geen alledaagse termen. In deze aflevering zal duidelijk worden wat ze betekenen. De doop is iets dat heel veel mensen verbindt - dieper dan woorden - over kerkmuren, grenzen, sociale klassen, huidskleuren en meningsverschillen heen. Maar het is ook, hoe jammer ook, een onderwerp dat verdeeldheid brengt. Want ja, er bestaan verschillende opvattingen die vooral tot uitdrukking komen in twee richtingen: kinderdoop en geloofsdoop. We beginnen onze ontdekkingsreis naar de betekenis van de kerk bij het water van de doop: een allesbepalend, en ook mysterieus gebeuren waarin je nieuw leven ontvangt en waarin God genadig spreekt: Jij hoort bij Mij.
Dat wat verwachten kan ons heel anders in het leven doen staan. Het kan ervoor zorgen dat we anders in het leven staan als we geloven dat we iets groots verwachten. Dat wat wij verwachten als leerlingen van Jezus is Zijn wederkomst, de definitieve doorbraak van het hemelse koninkrijk op aarde. Dat is ons punt aan de horizon en dat mag wat mij betreft liever vandaag dan morgen gebeuren. Maar wat betekent het dat Jezus terugkomt? Wat kunnen we dan verwachten? En hoe leef je daar naar toe?
De dood. Alleen al het woord kan een koude rilling over je rug jagen. Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Soms komt het stil en vredig, na een lang leven vol goede herinneringen. Maar soms ook slaat het meedogenloos toe: in de vorm van ziekte, een ongeluk, of een onverwacht moment waarop geen afscheid meer mogelijk is. En dan blijft er stilte achter. Verwarring. Vragen. Wat gebeurt er met iemand als het leven hier stopt? Is de dood het einde… of ook het begin van iets anders? In deze aflevering gaan we op zoektocht. Een zoektocht die niet begint bij theorie of meningen, maar bij de vraag die ons allemaal raakt: wat gebeurt er als we sterven? Wat zegt de Bijbel? Wat leert Jezus zelf over het leven ná dit leven - over wat er gebeurt als we de drempel van de dood oversteken?
In deze aflevering horen we Jezus tegen zijn luisteraars zeggen: alles wat jullie bekend en vertrouwd is kan zomaar wankelen en zelfs verdwijnen. Ook in ons leven vallen vroeg of laat vertrouwde zaken weg. En ja, het verlies van dingen die ons dierbaar zijn, die we liefhebben, kan ons zeer raken. Of het nu je lokale kerk is die sluit, onze wijk die niet meer is wat het geweest is, onze familie die uit elkaar is gevallen, of wat dan ook, het is pijnlijk. Uit de Bijbel leer ik dat ik me erop moet voorbereiden dat veel dingen tijdelijk zullen zijn. Hoe gaan we daarmee om? En waar kunnen we dan wél op bouwen? Waar en hoe kunnen we dan onze toevlucht nemen als alles om ons heen wankelt?
Het lijkt veel over angst te gaan tegenwoordig. Er groeit een generatie op met een smartphone in de hand en sociale media als spiegel. Altijd vergelijken, maar daarmee ook constant tekortschieten en de angst of je wel genoeg bent. Maar de angst richt zich ook op dingen buiten ons. Angst voor de ander, voor het onbekende, voor de toekomst vreet zich in – met polarisatie, complotten en wantrouwen als gevolg. En daarnaast angst voor de catastrofe met oorlog, klimaatdreiging en kunstmatige intelligentie. Soms kan het voelen alsof het einde van de wereld niet langer een abstract idee is, maar een tastbare realiteit. Tegenover angst staat hoop. Een hoopvolle levenshouding. Je hoorde dat net al. Waar angst sluit, opent hoop. Waar angst verdeelt, verbindt hoop. Hoop is geen naïeve wens, maar een richtinggevende kracht. Ze vormt gemeenschappen. Ze geeft moed. In het christelijk geloof opent hoop zelfs de hemel. Ze rekent op God — hier en nu - en voor wat komen gaat. Ze ziet uit naar Jezus Christus. Hij die ons ziet en redt. Maar hoe hou je die hoop vast in een wereld die wankelt, waar je klein en kwetsbaar bent, en je niet altijd zeker weet of God ingrijpt?
In deze aflevering duiken we in één van de meest ongemakkelijke en urgente waarschuwingen van Jezus. Over hoe valse profeten je ziel op een dwaalspoor kunnen zetten, de hemel verduisteren en hoe jij, als leerling van Jezus, staande kunt blijven met onderscheidingsvermogen en met standvastigheid.
Hoe leef je in een wereld vol kwaad, leugen en krachten die onderdrukken terwijl je in je hart de hoop draagt van Gods Koninkrijk? Waar doe je aan mee? Waar zeg je nee tegen? Als leerlingen van Jezus zijn we, zo zul je straks horen, burgers van de hemel. Dat maakt ons vreemdelingen hier. Dat we vreemdelingen zijn betekent niet dat we ons terugtrekken. Nee, onze missie is in deze wereld. Leerlingen van Jezus worden geroepen om zichtbaar te maken waar hun ware loyaliteit ligt. In hoe we spreken, wat we kiezen en hoe we handelen. Niet door weg te kijken, maar door nu al te getuigen van een wereld die komt - rechtvaardig, waarachtig en vol genade.
Stel je bent uitgenodigd voor een feest. Een goed en groot feest. Een feest met Jezus. Hij is de gastheer. En ja – hij is niet selectief met de uitnodigingen, Hij nodigt iedereen uit. Maar Hij stelt ook scherpe, liefdevolle vragen: Snap je wat het betekent om binnen te komen? Begrijp je de geest van dit feest? En… waardeer je de uitnodiging wel echt als hij komt? Deze aflevering gaat over dat feest – de grote maaltijd als Jezus terugkomt. Een maaltijd waar hemel en aarde elkaar raken. Maar het gaat niet alleen over ‘ooit’. Want als jij weet dat je daar aan mag schuiven, heeft dat nu al invloed op hoe jij anderen uitnodigt aan jouw tafel. Jouw gastvrijheid weerspiegelt Gods hart. En als er één woord is dat als rode draad door dit alles loopt, dan is het dit: Nederigheid. Dit is de sleutel. Een nederige houding – opent de deur naar het feest van Jezus. In deze aflevering ontdek je wat dat betekent.
Wat betekent het om rechtvaardig samen te leven in de kerk en in de wereld? Deze aflevering gaat over een verhaal van Jezus daarover, uit Lucas 18. Het gaat over een weduwe en een rechter zonder geweten. Elke dag komt de vrouw bij die rechter. “Doe mij recht!” Maar de rechter kijkt weg. Hij trekt zich niets aan van God én niets van mensen. Het is een enorm gelaagd verhaal. Het gaat over de kracht van gebed, over recht doen en vooral ook over volharden in het geloof in een onrechtvaardige wereld. Want ja, gelovig blijven is helemaal niet zo vanzelfsprekend. Ik heb helaas veel mensen zien afhaken. Want als er een goede God is, waarom kan de wereld dan zo krom en ongenadig zijn? Hoe doe jij dat, vasthouden aan je geloof in Jezus? Lukt het je om je verwachting levend te houden, ook als veel het tegendeel lijkt te bewijzen? Deze aflevering gaat over gebed in een wereld vol onrecht, over het doen van recht als voorproef op wat komen gaat en over volharding in geloof terwijl we uitroepen naar de hemel: Heer, doe deze wereld recht. Jezus, kom terug.
Het gaat tegenwoordig veel over wat we noemen ‘preppen’ Het voorbereiden op een oorlog, stroomuitval, hackers, of wat dan ook. Politici, experts en zelfs influencers hebben het steeds vaker over wat ons misschien te wachten staat. Het is alsof we aanvoelen: dit is geen tijd om te slapen. Laat je niet verrassen. In Jezus’ onderwijs draait om iets vergelijkbaars, zo lijkt het. In Lucas 12 vertelt Hij een verhaal over knechten die midden in de nacht wachten op hun meester. Die komt terug van een bruiloft, maar niemand weet precies hoe laat. En ja, het is nacht. De aandacht verslapt. Misschien denken ze: ik doe even mijn ogen dicht, het zal zo wel loslopen. Maar Jezus zegt: sta paraat. Wees waakzaam. Houd de lampen brandend. We gaan het in deze aflevering hebben over waakzaamheid, over oordeel en zelfs over eeuwige bestemming.
Waarom ervaar ik God niet? Waarom voelt God voor mij vaak zo ver weg? Waarom ervaar ik mijn geloof als iets goeds, maar ook iets dat van zondag naar zondag door hobbelt? Veel mensen zitten met deze vragen. Of beter gezegd: dat verlangen. Het verlangen om in het dagelijks leven met Jezus te leven en te herkennen wat Hij van je vraagt. In deze aflevering gaan we het daarover hebben. We gaan het hebben over opmerkzaam leven. Waarom is dat belangrijk? Dat is omdat Jezus Christus zich nu al kenbaar wil maken in ons leven, maar ook omdat Hij nog komt. Er komt een dag waarop alles helder zal worden. Een dag waarop het geloof overgaat in zien. Waarop twijfel verdwijnt en gebrokenheid genezen wordt. Heb je Hem dan leren kennen? Ben je steeds meer op Hem gaan lijken? Heb je geleerd zijn stem te verstaan, zijn genade te proeven, zijn voetstappen te volgen? Zullen wij opstaan om met Hem mee te gaan, als Hij ons roept? Misschien is Jezus al veel dichterbij dan je denkt. En veel verrassender.
Toen Jezus werd geboren in Bethlehem waren er herders in de buurt op hun schapen aan het passen. Opeens verschenen er heel veel engelen die God de eer brengen. Vrede op aarde, zongen ze. Indrukwekkend moet dat zijn geweest. Maar dit is geen indrukwekkend kerkkoor. Nee, dit is een leger. Er staat in de tekst: een groot hemels leger. God zendt geen koor om de komst van zijn Zoon zingend in te leiden. Nee, God stuurt een leger met Zijn Zoon mee. In de kerstnacht wordt een groot machtig leger zichtbaar in de streek rondom Bethlehem, de velden van Efrata. Dat er een leger verschijnt, gebeurt omdat het oorlog is. Er is een strijd losgebarsten. God is de Koning van deze wereld. Hij komt in Jezus Zijn gebied opeisen dat onrechtmatig wordt beheerst door de boze. En hij brengt vrede. Vrede met God, vrede met de ander, vrede met jezelf en vrede met de schepping. Waarom is daarvoor strijd nodig? En: wat betekent dat voor ons, zo’n strijd voeren?
Jezus keert op een dag terug naar deze aarde. Als hemelse koning. Dat is iets om ontzettend naar uit te kijken. Daar komt hij rechtdoen. Tja, en tegelijk… iets rechtzetten wat krom is, dat doet pijn. De waarheid horen waar je altijd in leugens hebt geloofd doet zeer. In het licht brengen wat in het duister is, is niet fijn. Deze derde serie van De Leerlingen gaat wat het betekent om Jezus te verwachten. Dat is is niet zo’n ver-van-je-bed-show als het lijkt. Omdat het hopelijk niet lang meer duurt, maar ook omdat deze belofte alles te maken heeft met hoe we hier en nu in het leven staan. In deze aflevering ontdekken we wat er nodig is om Jezus’ koninkrijk in onze wereld en in ons leven te laten doorbreken. Als je zicht krijgt op wie Jezus is en dat Hij komende is, dan wil je nu al schoon schip maken in je leven. Dan wil je de waarheid kennen en eruit leven. Dan wil je geen duisternis meer en niet meer het gevoel dat je hele levensgeluk van jou afhangt. Dan wil je ruim baan maken voor Hem. Daartoe worden we in deze aflevering opgeroepen door een zonderlinge voorloper van Jezus: Johannes de Doper.
In deze bonusaflevering gaan schrijver Daan Molenaar, verteller Jurjen ten Brinke en Jan Martijn Abrahamse van de Christelijke Hogeschool Ede in gesprek over twee seizoenen De Leerlingen. Hoe is het idee ontstaan? Waarom slaat het zo aan? Ook kijken ze vooruit naar de nieuwe serie die gemaakt gaat worden.
Alles is veranderd. De twee Emmaüsgangers zijn niet langer teleurgestelde, verwarde mensen die het doel in hun leven verloren hadden. Eerder op de dag hadden ze Jeruzalem verlaten. Jezus degene die ze volgden is dood. Ja, wat nu? Het leven is aardig betekenisloos geworden opeens. Echter, ze ontmoeten Jezus. Hij leeft. Het zet hen in beweging. Ze gaan getuigen. Deze aflevering gaat over het delen van geloof aan de mensen om je heen. We zullen ontdekken dat een ontmoeting met Jezus niet iets is dat je voor jezelf kunt houden. En ook dat iedereen getuigt van iets. Iedereen getuigt van een bepaalde levensvisie, in woorden en daden.
Er is een ritueel dat alle christenen door alle tijden en over de hele wereld met elkaar verbindt. Mensen uit elke cultuur, met allerlei huidskleuren, van alle rangen en standen, jong en oud komen samen rondom één eenvoudig, maar diepgaand gebeuren. Het Heilig Avondmaal. Dit is het hart van het christelijke samenkomen. Naast het Avondmaal, heeft dit gebeuren ook andere namen in de kerktraditie, zoals Eucharistie, Heilige Communie, Maaltijd van de Heer, of de Mis. En ja, dit krachtige symbool van eenheid is helaas ook een splijtzwam geworden in de kerkgeschiedenis. Deze aflevering gaat de betekenis van dit ritueel. Wat betekent het om brood en wijn te delen? Waarom is het zo krachtig en essentieel? Ik hoop niet alleen inzicht te bieden, maar ook een diep verlangen op te wekken om het te ontvangen, keer op keer. In de podcastserie De Leerlingen draait het om de missie om meer en meer te worden zoals Jezus. Daarin heeft het avondmaal een onmisbare plek.
In een wereld die steeds meer versnipperd raakt, waar verschillen in cultuur, overtuigingen en levensstijlen ons steeds meer uit elkaar drijven, biedt de christelijke geloofsgemeenschap iets unieks: een ruimte waarin mensen, ondanks hun verschillen, samenkomen rond één gemeenschappelijk middelpunt – Jezus Christus. Natuurlijk, veel mensen hebben geen goede ervaringen met geloofsgemeenschappen. Daar moeten we recht aan doen. Toch ervaren ook heel veel mensen dat geloofsgemeenschap in basis heel veel goeds brengt. Het kunnen plekken zijn van toevlucht, waar we leren van God, van Jezus, maar ook van elkaar. We delen in vreugde en verdriet. We leren door de moeite heen om elkaar lief te hebben. En we mogen iets van de kracht van boven doorgeven naar de wereld om ons heen. Als getuigenis van Jezus Christus. Leven in verbinding met andere christenen in een geloofsgemeenschap of kerk, is heel belangrijk, geloof ik. Toch is het niet vanzelfsprekend. En ook niet gemakkelijk. Daarom staan we in deze aflevering stil bij de vraag waarom het goed is om bij een geloofsgemeenschap te horen, in welke vorm dan ook. En bij de vraag hoe je dat doet, met zoveel verschillende mensen, die je zelf niet hebt uitgekozen, één gemeenschap zijn.
Wat betekent het om leerlingen van Jezus te zijn in een cultuur die zich afwendt van God en de christelijke traditie? Wat hebben we nog te zeggen? Wat kunnen we doen? Vanuit de Bijbel en de verhalen van Jezus krijgen we een perspectief aangereikt. We openen de voordeur van ons eigen huis - en daarmee van ons leven - om mensen binnen te laten. Vreemdelingen zelfs. Niet ons soort mensen. En van hen maken we naasten. En misschien mogen we eraan bijdragen dat zij ook bij God willen gaan horen. We gaan het hebben over christelijke gastvrijheid. Om in de woorden van schrijfster Rosaria Butterfield te spreken: gastvrijheid is ground zero, de basis, van het christelijk geloof. We kijken naar het leven van Jezus in de Bijbel, we ontdekken hoe het zich ontwikkeld heeft in de christelijke geschiedenis en je hoort mensen van nu, Jaap en Marita, hoe zij dat doen in hun leven.
Wie is God? En: wat voor iemand is God dan? Is God eigenlijk wel een persoon? Of is God gewoon maar een verhaal? Laten we ervan uit gaan dat God iemand is die zich op een persoonlijke, relationele manier laat ontmoeten - onzichtbaar weliswaar - en die alles maakte. Is die God dan aardig of boosaardig? Wie is de God die we liefhebben, haten, die we gebruiken om mee te vloeken, die we vertrouwen, vrezen, betwijfelen, op hopen, naar buigen, grappen over maken, of gewoonweg negeren? In deze aflevering ontdekken we hoe God zich openbaart aan mensen. Een belangrijk aspect daarin is door te vertellen hoe hij Hij heet. God heeft een naam. Met welke naam God zich openbaart is belangrijk in de Bijbel. In deze serie volgen we de Emmaüsgangers, twee leerlingen van Jezus die dachten dat Hij gestorven was. Daarmee was ook hun hoop vervlogen. Met die verkeerde voorstelling van zaken verlaten ze de gemeenschap en ze gaan op weg naar het plaatsje Emmaus. Dan, onderweg, ontmoeten ze Jezus. Hij vertelt hen dat alles wat er geschreven is in de Schriften, in het Oude Testament, bij elkaar komt in Hem. In Zijn Naam.
Niet zelden komen er mensen tot geloof in Jezus nadat alles hen uit handen viel, toen ze vastliepen in huh leven of het lijden niet meer zelf te dragen was. Veel mensen kunnen getuigen: ja, toen… toen was Jezus daar. Hij was daar. Hoe kan het dat Jezus zich zo krachtig laat ontmoeten als wij lijden, verdriet hebben en geen perspectief meer zien? Wat voor geheim zit er in Jezus’ lijden en sterven aan het kruis? Waarom kan de profeet Jesaja zeggen: zijn striemen brachten ons genezing? Wat betekent dat voor het lijden in ons eigen leven en voor onze houding naar het lijden in de wereld om ons heen?