De Wereld | BNR

De gesprekken van Steve Witkoff en Jared Kushner met Poetin hebben niet tot een doorbraak geleid. En op de NAVO-bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken ontbrak de Amerikaanse minister Rubio. Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Van Weel denkt dat Trump wel degelijk bereid is om Poetin verder onder druk te zetten. Luister ook | ‘Trump verliezen is Oekraïne verliezen’ 'Uiteindelijk moet dit conflict aan tafel worden opgelost', zegt van Weel. Die zichzelf een 'positieve realist' noemt. Toch ziet het er naar uit dat Poetin standvastig blijft en geen water bij de wijn wil doen. Al betwijfelt Van Weel dat. ‘Het feit dat er een 28-puntenplan lag laat zien dat Rusland wel degelijk een beweging heeft gemaakt. En ook dat het gesprek in Moskou met Witkoff en Kushner 5 uur duurde.’ Ook zet Van Weel vraagtekens bij het handelen van Poetin. ‘Poetin is standvastig, maar hij bereikt er vrij weinig mee. In sommige maanden verliest hij soms wel twintigduizend militairen. Wij zorgen dat Oekraïne overeind blijft staan.’ Toch is het wel Trump die de sleutel in handen heeft denkt Van Weel. Daarmee sluit hij zich aan bij de woorden van Mark Rutte. ‘Los van een totale overwinning van Oekraïne is het enige wat we kunnen doen tot een gelijk met Poetin komen. Trump heeft de sleutel in handen.' Lees ook | Europa weet nog steeds niet wat er allemaal in Rusland besproken is ABC-eilanden in het nauw door spanningen Amerika en Venezuela Trump dreigt Venezuela aan te vallen en daardoor neemt de onrust op Aruba, Curaçao en Bonaire toe. Alleen al op Curaçao verblijven al zeventienduizend Venezolaanse vluchtelingen en een eventuele oorlog kan de economie er in gevaar brengen. De Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth ligt onder vuur vanwege de beschietingen op vermeende drugsbootjes. ‘De manier van optreden van Amerika is niet de onze’, zegt Eric van der Burg, VVD-buitenlandwoordvoerder in de Tweede Kamer. Lees ook | Amerikaanse congresleden proberen aanval op Venezuela te voorkomen Verdere censuur in het Witte Huis | Postma in Amerika De problemen voor minister Pete Hegseth stapelen zich verder op. Pentagon-verslaggevers van de serieuze media konden hem daar geen vragen meer over stellen. In hun plaats zitten er nu andere media: propagandisten. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe ga je om met een land dat zijn grondgebied heeft verkregen door de oorspronkelijke bevolking te verdrijven of uit te moorden, geen asielzoekers binnenlaat, schepen van een soeverein land tot zinken brengt en de opvarenden vermoordt zonder bewijs voor de verdenking van een misdrijf, van een ander soeverein land een groot deel wil weggeven aan onze gezamenlijke vijand en nog steeds de doodstraf toepast? Het hangt ervan af welk land. De Grote Roerganger, zoon en kleinzoon van immigranten, komt er allemaal mee weg. Zijn land was eerst een kolonie, greep de macht, koloniseerde toen zelf de oorspronkelijke bevolking en pleegde daarbij waarschijnlijk genocide. De Grote Roerganger blokkeert, als wraak op een misdaad door een genaturaliseerde immigrant, de toegang voor alle asielzoekers. Zoals zijn land eerder in Azië deed, valt hij soevereine landen binnen zonder solide casus belli en bombardeert hun schepen aan de hand van de veronderstelling, maar niet het bewijs van misdrijven. Van de 55 landen die de doodstraf kennen, staat hij qua aantallen op de vijfde plaats. Het zijn allemaal schendingen van de mensenrechten.  Het weggeven van een groot deel van een van onze buurlanden aan een vijand die het wellicht ook op ons of onze bondgenoten heeft gemunt, zien wij met bloedend hart gebeuren. Een enkeling van ons leeft met de illusie dat wij dat, samen met onze bondgenoten, kunnen voorkomen. We hebben een politieke en een militaire alliantie, waarvan onze bewindslieden almaar bijeenkomen met sussende teksten die ze zelf niet geloven.  Hoe ga je om met zo’n land? Met sancties? Met een wapenboycot? Met isoleren? Met een haatcampagne tegen hun burgers in binnen- en buitenland? Met het weren van hun kunstenaars in concertzalen, filmtheaters en musea? Of blijven wij hopen dat onze leiders, in al hun wijsheid, de Grote Roerganger, alias Big Daddy, in het gareel kunnen houden?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika wil hoe dan ook een deal met Poetin realiseren over Oekraïne. Europa en Oekraïne proberen wat ze kunnen. Toch moeten we Amerika wel bij ons zien te houden vindt oud-NAVO-chef Jaap de Hoop Scheffer. ‘Trump verliezen is Oekraïne verliezen.’ Hij is te gast in BNR De Wereld. Luister ook | Van Weel: 'Niet het juiste moment voor nieuwe sancties tegen Israël, maar richten op vredesplan' De Hoop Scheffer denkt niet dat er daadwerkelijk een deal gaat komen op de korte termijn. Dat heeft met name te maken met de Amerikanen. 'Steve Witkoff is geen professionele diplomaat. Hij is een amateur, net als Jared Kushner. Dat geslepene van een diplomaat hebben zij niet.' Europa-verslaggever Geert Jan Hahn ziet hoe de Oekraïners naar de huidige situatie kijken. Zij vragen zich vooral af waarom zij zo nodig met concessies moeten komen en de Russen niet. De Hoop Scheffer noemt dit ook een 'gotspe'. Lees ook | CDA ‘heel erg verbaasd’ over gebrekkige urgentie kabinet voor steun Oekraïne 'Poetin wordt het te makkelijk gemaakt om de oorlog voort te zetten' Dat er geen deal gaat komen komt volgens Robert Serry, oud-diplomaat en oud-ambassadeur in Oekraïne, omdat het Westen volgens hem niet meer bestaat. Dat schreef Serry deze week in een opiniestuk in NRC. Hij legt uit dat het met name komt omdat de eensgezindheid ook in Europa ontbreekt en we niet hard genoeg tegen Rusland in willen gaan. 'Poetin wordt het te makkelijk gemaakt om de oorlog voort te zetten.' Serry vreest zelfs dat dit ten kostte kan gaan van de NAVO en de Europese Unie. Luister ook | Amerika Podcast Waar is oorlogsminister Hegseth? | Postma in Amerika Waar we over Oekraïne vooral Trump en zijn minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen, is het stil rond de minister van oorlog Pete Hegseth. Amerika-correspondent Jan Postma legt uit waar Hegseth zich op dit moment mee bezig houdt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat deden 56.000 als deelnemer ingeschreven mensen op COP30, de klimaatconferentie in Brazilië? Er zijn 193 VN-lidstaten, Amerika deed niet mee, dus 192 landen. En dan 56.000 deelnemers? Komt neer op bijna 300 vertegenwoordigers per land. Zijn we knotsgek geworden? Ja, er zaten honderden waarnemers, NGOs en activisten bij, vrijwel allemaal met een eensluidende boodschap: de machtigste landen lappen klimaat en milieu aan hun zolen, en de armste landen kunnen niets zonder hulp. Maar die hulp moet dan weer komen van de rijkste landen, en die zijn juist nu hun pincode vergeten.  Is dit een karikatuur? Nee, hoor. The Guardian vatte het mooi samen: 25 jaar geleden sprak Amerika over ‘de as van het kwaad’, nu is het land zelf onderdeel van ‘de as van obstructie’. Amerika voorop. President Trump, die niet meedeed en ook geen delegatie stuurde, noemt de klimaatcrisis ‘nep’ en ‘oplichterij’. De andere leden van de as van obstructie zijn Saoedi-Arabië en Rusland – kortom de drie grootste olie- en gasproducenten ter wereld. Landen die geloven in Trumps mantra, ‘drill, baby, drill’, en geen kwaad woord over fossiele brandstof willen horen. En de landen die er, met de steun van bijna 30 andere landen, met succes op toezagen dat de woorden ‘fossiele brandstof’ niet in een slotverklaring  zouden komen. Om niet helemaal toe te geven aan de anti’s, tekende Wopke Hoekstra het slotdocument knarsetandend.  Denk ook eens aan de kolossale ecologische voetafdruk van 56.000 mensen op een conferentie, waarvan de overgrote meerderheid per vliegtuig is gekomen. En waarom? De Franse president Macron liet zich ontvallen dat deze massale COP-vergaderingen zelden iets opleveren. Behalve misschien de 21ste editie in 2015, die eindigde met het Verdrag van Parijs. Maar als één ding duidelijk is, dan is het dat de toen voorspelde opwarming van de aarde met 1,5 procent een illusie  was, waarschijnlijk wordt het 2,3 of 2,5 graden. Wat de COP-gangers zouden kunnen doen is nu alvast in hun roeiboot of op de fiets naar het Turkse Antalya stappen. Dan zijn ze net op tijd voor COP31, over een jaar. Of komen er weer 56.000 deelnemers, per vliegtuig, om de reprise mee te maken van de heiligverklaring van fossiele brandstof?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Opnieuw zijn er gesprekken gevoerd tussen Amerika, Oekraïne en Rusland. Dit keer in Abu Dhabi. Dat schrijven zowel de Financial Times en Reuters, beide op basis van anonieme bronnen in Washington. Namens Amerika is daar Dan Driscoll de Army Secretary, de man direct onder de Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth. Hoe betekenisvol is dit? Europa-verslaggever Geert Jan Hahn en buitenlandcommentator Bernard Hammelburg praten erover in De Ochtendspits bij Bas van Werven. Lees ook | Rusland, VS en Oekraïne voeren geheime vredesonderhandelingen in Abu Dhabi Het onderwerp ter discussie is natuurlijk het plan van Trump voor een einde aan de oorlog in Oekraïne. Dat plan bevatte eerst 28 punten, nu is het teruggebracht naar een 19-puntenplan. Ondertussen woedt de oorlog verder: Oekraïne en Rusland hebben elkaar bestookt met verschillende lucht- en droneaanvallen. Aan beide kanten vielen doden en gewonden. Luister ook | BNR De WereldSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De VN-Veiligheidsraad heeft ingestemd met het vredesplan van Trump voor Gaza. In tegenstelling tot Europa redeneert Trump niet vanuit sancties. Volgens demissionair minister van Buitenlandse Zaken David van Weel hebben onze sancties tegen Israël wel degelijk gewerkt en nieuwe sancties blijven boven de markt hangen, maar worden nu niet ingevoerd. 'We moeten ons richten op de uitvoering van het peace plan.' Luister ook | 'De geschiedenis herhaalt zich in Soedan' Van Weel: ‘Wij zijn bezig om de bladzijde om te slaan. We hebben goede contacten nodig aan beide zijden. Nederland staat open voor een bijdrage aan de stabilisatiemacht die in Gaza de vrede moet gaan handhaven, Maar dat zal niet met militairen zijn. Dat zegt demissionair minister van Buitenlandse Zaken David van Weel in gesprek met Bernard Hammelburg in BNR De Wereld. ‘Als we daar verzoeken toe krijgen en we kunnen daar een bijdrage aan leveren dan zeggen we daar niet direct nee tegen. Ook wij zijn enorm gebrand om dit te laten slagen.’ Er kan nu ook worden gewerkt aan een nieuw technocratisch bestuur voor Gaza. Daarboven moet een 'Board of Peace' komen met president Trump aan het roer. Als het aan Van Weel ligt moet Europa daar ook bij zitten. ‘De board of peace doet echt de hoofdlijnen. We moeten nog even bezien wie daar precies in komen, ik hoop dat daarin voor de EU ook een rol is weggelegd. Wij zullen als EU ook een rol gaan spelen in de wederopbouw.’ Wie er in dat nieuwe bestuur van Gaza sowieso geen rol mag hebben is Hamas. En volgens Van Weel is Hamas daar zelf ook mee akkoord gegaan. ‘Alle Arabische landen vertellen mij dat Hamas heeft ingestemd met het gegeven dat er geen rol meer voor ze is weggelegd, ook politiek niet.’ Luister ook | VS en Rusland werken aan vredesplan, komt neer op Oekraïense capitulatie Europa niet onder de indruk van Trumps plan voor Oekraïne Het 28 puntenplan van Amerika en Rusland houdt de internationale gemoederen nogal bezig. En terwijl Oekraïne weer hard wordt aangevallen door Rusland, zowel aan het front als door de lucht, ontvangt Volodymyr Zelensky in Kyiv een delegatie van het Pentagon. Europa is in ieder geval niet onder de indruk van het plan, ziet Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Lees ook | Moddergegooi overheerst terwijl COP30 eindfase ingaat De klimaattop: ‘Het feestje waar niemand zin in heeft’ Op de klimaattop in Brazilië lukt het niet om tot een deal te komen. Sterker nog: landen gooien met modder naar elkaar. Volgens Bart van den Hurk, lid van het VN-Klimaatpanel IPCC en onderzoeksdirecteur van Deltares, is het begrijpelijk dat het lastig is om pijnlijke keuzes te maken. Maar er is ook veel onwil ziet hij. 'We zitten te kijken naar onwil van een heleboel landen die het gewoon niet makkelijk vinden om dit thuis te verkopen.' Ook waarschuwt hij dat Europa zijn technologische voorsprong weggooit als we de klimaatdoelen verder versoepelen. Luister ook | Amerika Podcast Gefrustreerde Trump | Postma in Amerika Trump is flink gefrustreerd over het hele Epstein-verhaal. In de Oval Office ging hij wel heel ver tegen een journalist van ABC News, in het bijzijn van de Saoedische kroonprins Bin Salman. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dikke vrienden bereiken grote doelen. Voetbal-superster Cristiano Ronaldo van club Al-Nassr vergezelde de Saoedi-Arabische kroonprins Mohammed bin Salman bij zijn bezoek aan president Trump in het Witte Huis. Zij symboliseerden het succes van de dikke vriendschap van Trump met FIFA-voorzitter Gianni Infantino, die het WK van 2034 via een dubieuze procedure naar Saoedi-Arabië wist te krijgen. MBS, zoals de kroonprins wordt genoemd, was op voorhand al de grote winnaar van het bezoek aan Trump. Hij krijgt F-35 jachtvliegtuigen, mega-investeringen van de Amerikaanse tech-industrie in AI-krachtcentrales, en vooral het respect dat hij kwijt was sinds de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi in 2018 in Istanbul. Hoewel CIA-onderzoek destijds uitwees dat MBS de moord zelf had gelast, wist Trump nu plotseling zeker dat ‘Mohammed daar niets van wist’ . Hij ging tekeer tegen journalisten die er vragen over stelden. Een vraag van ABC-verslaggever Mary Bruce noemde hij ‘afschuwelijk, onbeschoft en verschrikkelijk’. ‘ABC zou zijn uitzendvergunning moeten verliezen, jullie nieuws is zo fake en zo fout’.  Het was een mooi doorkijkje in hoe Realpolitik werkt. En Trump is zeker niet de enige die deze strategie toepast. Jimmy Carter verkocht  in 1976 aan de Pakistaanse dictator en moordenaar Zia Ul-Haq A-7 bommenwerpers. In 2011, tijdens de Arabische Lente werden we er plotseling aan herinnerd dat Nederland duizend pantservoertuigen van het type YPR-765 aan het Egyptische leger had verkocht, want die werden ingezet tegen protesterende burgers.  In 2016 sloot de EU de Turkije-deal over de opvang van migranten. Vlak daarna overleefde president Erdogan ternauwernood een staatsgreep, en sloeg meedogenloos terug, tegen de oppositie, studenten, rechters, leraren, journalisten en al dan niet terecht van sympathie voor de in ballingschap levende geestelijke Fethulla Gülen verdachte burgers. Konden wij met zo’n man wel die Turkije-deal voorzetten? Ja, hoor, want anders gooiden de populisten de Europese regeringen voor de bus.  Nog geen vier jaar geleden werd in Qatar het WK voetbal gespeeld. In de aanloop kwamen er onthullingen over de slavenarbeid door arbeidsmigranten bij de bouw van de stadions, en 6500 van hen die door hitte en uitputting het leven verloren. Voor de VS een lastig probleem, want Qatar huist ook de grootste Amerikaanse militaire basis, inclusief de regionale bevelhebber. Nederland zat te dubben: koning wél of níet naar het WK. Het is allemaal vergeten nu Qatar – hoewel hoofdsponsor van Hamas – zo’n creatieve rol speelt in het oplossen van de Midden-Oostencrisis. Vergeten en vergeven. Net als de moord op Khashoggi. Of, zoals Trump het noemde: ‘ach ja, dingen gebeuren’.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De humanitaire ramp in Soedan wordt groter en groter. De burgeroorlog tussen het Soedanese leger en de Rapid Support Forces (RSF) kost aan steeds meer mensen het leven. De herinneringen gaan terug naar de genocide in de westelijke regio Darfur van 2003. De inzet zijn dit keer grondstoffen zoals goud. Te gast is Sophie van Leeuwen, Afrika-correspondent voor RTL Nieuws. Luister ook | Oekraïne gaat wapens exporteren: 'Het slagveld is hun testveld' Dat de RSF zo succesvol is heeft vooral te maken met de steun die de rebellengroep krijgt van de Verenigde Arabische Emiraten. Tegelijkertijd hebben ook Rusland en China er grote belangen en wordt de druk op Amerika opgevoerd om eventueel in te grijpen. Lees ook | Oekraïne wil op informele EU-top huiswerk laten zien,  onder andere op corruptiedossier Europa zit in zijn maag met corruptieschandaal in Oekraïne De Europese Commissie noemt het corruptieschandaal in Oekraïne zeer ongelukkig. Naar verluidt zou er met zo'n 100 miljoen dollar zijn gefraudeerd in de energiesector. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit wat dit schandaal betekent, maar dat het ook goed is dat zoiets naar buitenkomt, op weg naar het Oekraïense EU-lidmaatschap. Luister ook | De toekomst van Europese spionage is nu - 11 november 2025 Von der Leyen wil machtspositie verstevigen met eigen inlichtingendienst Ursula von der Leyen denkt eraan om een eigen inlichtingendienst op te tuigen om de geopolitieke uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Dat heeft haar woordvoerder bevestigd na berichtgeving van de Financial Times. Volgens VVD-Europarlementariër is dit een slecht idee. Volgens hem dubbelt het te veel met wat er al is qua Europese inlichtingen en verstevigt het enkel de machtspositie van Von der Leyen. Lees ook | Langste shutdown VS ooit officieel ten einde De shutdown is voorbij (voor nu) | Postma in Amerika Na 43 dagen is de shutdown voorbij, maar een nieuwe deadline doemt alweer op. Hoe deze deal er is gekomen legt Amerika-correspondent Jan Postma uit, die ook zag dat Trump geen enkele vraag wilde beantwoorden over de beëindiging van die shutdown, want het ging maar over één man: Jeffrey Epstein.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump had gelijk dat hij van de BBC een schadevergoeding eiste voor de wijze waarop het actualiteitenprogramma Panorama twee stukjes uit zijn toespraak op 6 januari 2021, vlak voor de bestorming van het Capitool, aan elkaar had gemonteerd. Nu was het geen aanmoediging tot actie, maar een bevel aan zijn toehoorders tot het gebruiken van geweld. Een miljard dollar eiste hij, wegens beïnvloeding van de verkiezingen. De reportage werd een week vóór de presidentsverkiezingen uitgezonden, en dat Trump nu met zijn eis kwam is waarschijnlijk omdat een mogelijk strafbaar feit dreigt te verjaren. In het VK is hij al te laat, in de VS nog niet, dus luidt de klacht dat kijkers in Florida werden beïnvloed, hoewel BBC niet in de VS wordt uitgezonden.  Of Trump schade kan claimen is dus de vraag, maar de BBC erkende haar fout en bood excuses aan, topbestuurders namen ontslag, maar de feiten bleven de feiten. Het machtigste instituut BBC viel door de mand als bevooroordeeld. Tussen de twee aan elkaar gemonteerde fragmenten zat in de toespraak 55 minuten. Het werd een anti-Trump show.  In de journalistiek weten we dat objectiviteit  een onhaalbaar doel is, maar de Beeb werd altijd gezien als een instituut dat daar toch in uitblonk. Uit de stortvloed van reacties op dit bedrijfsongeval blijkt dat bij velen allang de overtuiging heerst dat vooroordelen en partijdigheid waren neergestreken op de redactionele burelen. Wat de gerechtvaardigde vraag oproept hoe het eigenlijk zit bij andere grote en invloedrijke media, De nieuwsorganisaties die Trump ‘fake media’ noemt. Bij ABC, CBS, Meta en YouTube heeft hij met vergelijkbare schadeclaims al 80 miljoen dollar binnengehaald.  Je zou de conclusie kunnen trekken dat Trump een strafexpeditie voert tegen media die hem onwelgevallig zijn, hoewel dat – zo geformuleerd – precies een voorbeeld is van subjectieve journalistiek. Het omgekeerde – de conclusie dat media niet altijd wegkomen met de dekmantel van vrije meningsuiting – is ook subjectief. De feiten zijn de feiten, maar achtergrond en analyse zijn eigenlijk zelden objectief. Daar komt een probleem bij, en dat is de huidige polarisatie. Als ik, zoals in dit geval, Trump gelijk geef met zijn klacht, nemen veel luisteraars het me kwalijk dat ik iets positiefs over hem zeg, ongeacht de feiten. En omgekeerd: beweringen van Trump onjuist noemen, leidt tot de beschuldiging van Trump bashing.  De crisis bij de BBC  houdt de journalistiek een spiegel voor. Misleiding – bewust of onbewust – dreigt voortdurend. Aan de andere kant: na het afvallen van de BBC als een van de laatste bastions van journalistieke integriteit, is er natuurlijk altijd nog BNR.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne staat op het punt opnieuw wapens te gaan exporteren. Sinds het begin van de Russische invasie in 2022 lag de export van militair materieel stil, maar president Zelensky wil dat nu veranderen. Volgens defensiespecialist Peter Wijninga (HCSS) en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn beschikt Oekraïne inmiddels over zoveel productiecapaciteit, vooral in drones, dat het overschotten kan verkopen aan bondgenoten. 'Oekraïne heeft tussen de 200 en 500 dronefabrieken,' zegt Wijninga. 'Die drones worden continu doorontwikkeld met de gevechtservaring aan het front. Het zijn daardoor misschien wel de beste ter wereld.'  Lees ook | Oekraïne opent kantoren voor wapenexport in Berlijn en Kopenhagen Op de NAVO-conferentie in Boekarest maakte de Oekraïense onderminister van Defensie bekend dat er inmiddels 15 miljoen FPV-drones zijn geproduceerd zonder Chinese onderdelen. Zelensky wil een deel daarvan gaan exporteren. Ook Nederland speelt een rol via de internationale dronecoalitie, waarin kennis en geld worden uitgewisseld met Oekraïense bedrijven. Toch kleven er risico’s aan handel met een land in oorlog. Corruptie blijft een probleem, erkent Hahn: 'Daarom investeert Nederland direct in Oekraïense bedrijven, zonder tussenpersonen, en laten we auditors controleren of alles op orde is.' Wijninga wijst daarnaast op de afhankelijkheid van producenten in oorlogsgebied. Luister ook | Oekraïense drone-industrie: innovatief maar corruptie ligt op de loer Zijn de Amerikaanse importheffingen legaal? Het Amerikaanse Hooggerechtshof boog zich deze week over de wettigheid van de importheffingen van Donald Trump. Trump beroept zich op een noodwet, de International Emergency Economic Powers Act, maar tijdens de hoorzitting bleek dat zelfs conservatieve rechters moeite hebben met zijn redenering. 'Het woord dat overal terugkwam was: sceptisch,' zegt Jan Postma, correspondent in Washington. 'Zelfs de door Trump benoemde rechters vroegen zich af of de president niet te ver gaat.' Lees ook | Scepsis overheerst bij rechters Hooggerechtshof over importheffingen Volgens Kenneth Manusama, Amerikadeskundige en expert op het gebied van Amerikaans staatsrecht, staat er meer op het spel dan alleen handelspolitiek: 'Als het hof Trump gelijk geeft, verliest het Congres feitelijk zijn macht over belastingen. Dat zou de trias politica in Amerika op zijn kop zetten.' De rechters worstelen met de vraag hoeveel ruimte een president mag nemen bij het heffen van importbelastingen onder het mom van een ‘noodtoestand’. Een uitspraak wordt binnen enkele maanden verwacht. Een negatieve uitspraak zou niet alleen Trumps machtspositie, maar ook de wereldhandel opschudden. Postma: 'Als de heffingen onrechtmatig blijken, opent dat een beerput van terugbetalingen en juridische claims.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de wapenstilstand in de Amerikaans-Chinese handelsoorlog, die Donald Trump en Xi Jinping overeenkwamen, wordt het steeds duidelijker dat Xi de winnaar is. Of Trump het helemaal door heeft is niet duidelijk, maar het is Xi die de spelregels bepaalt. Trump denkt dat hij heeft gewonnen omdat hij een heffing van 47 procent op Chinese producten handhaaft, en omdat China de stopzetting van de levering van zeldzame aardmetalen een jaartje heeft uitgesteld. Voor een tansactionele leider als Trump is dat een goed resultaat. Xi ziet de overeenkomst met Trump niet als een verdrag maar hooguit als een nuttig gesprek. De kou is een beetje uit de lucht en dat heeft de schijn van wat Chinezen heel belangrijk vinden: harmonie. In werkelijkheid was de ontmoeting een nieuwe bouwsteen in de strategie waaraan China al 20 jaar werkt, dus die al begon onder Xi’s voorganger Hu Jintao. Die strategie komt erop neer dat China ernaar streeft een geheel op zichzelf staande economie te worden. In een uitstekende analyse in de New York Times  wordt het beeld geschetst van een land dat de economische zelfstandigheid op alle fronten bevecht. Lang niet alle Chinese producten kunnen zich kwalitatief meten met westerse, maar dan moet de burger maar genoegen nemen met een tandje lager. En voor steeds meer producten geldt het omgekeerde: die doen kwalitatief inmiddels niet meer onder voor de westerse concurrentie, en zijn vaak zelfs beter. De auto-industrie is een lichtend voorbeeld. Het gevecht van westerse merken om hun positie op de Chinese markt te behouden is een verloren strijd. Chinezen hebben geduld – ze zijn er tenslotte al twintig jaar mee bezig – maar het doel is de import tot een absoluut minimum te reduceren, terwijl hun producten of grondstoffen voor het Westen onmisbaar zijn. Zoals farmaceutische producten, accu’s, zonnepanelen, elektronica, aardmetalen. Er zijn twee producten waarvan de Chinezen zelf zeggen nog stevig achter te lopen: hoogwaardige halfgeleiders en vliegtuigonderdelen. Maar ook die kloof zijn ze van plan te overbruggen, en ze nemen er alle tijd voor. Wat voor de Verenigde Staten geldt, geldt ook voor Europa. De moraal van het verhaal: wij, in Nederland, en in de Europese Unie zijn voortdurend aan het schaven en vijlen aan een Chinapolitiek, die is gebaseerd op het verminderen van de import, en dus de afhankelijkheid. Waar we niet bij stilstaan is wat er gebeurt als China wegvalt als exportbestemming. Hebben we daar een strategie voor? Die wil de nieuwe Tweede Kamer dan vast graag eens zien.See omnystudio.com/listener for privacy information.

D66 is de grote winnaar van de Nederlandse verkiezingen. Tijdens de campagne ging het nauwelijks over Oekraïne, maar het nieuwe kabinet zal zich hoe dan ook moeten buigen over de Nederlandse steun aan Oekraïne. Oud-ambassadeur in Oekraïne Robert Serry maakt zich zorgen over de Europese steun. “Er woedt een strijd om de ziel van Europa tussen de eigen-volk-eerstbewegingen en pro-Europese stromingen,” zegt hij. Serry is net terug uit Kiev, waar hij met eigen ogen zag welke schade Rusland aanricht. Europese steun aan Oekraïne onder druk Volgens Volodymyr Zelensky is Oekraïne bereid de oorlog te stoppen langs de huidige frontlinie. Als Europa Oekraïne blijft steunen en een pad richting EU-lidmaatschap openhoudt, kan het land nog sterk uit de oorlog komen, zegt Serry. Op Donald Trump hoeft Oekraïne volgens hem echter niet altijd te rekenen. “Het is een Trump-casino,” aldus Serry. Trump, Netanyahu en het fragiele bestand in het Midden-Oosten In het Midden-Oosten heeft Trump een tijdelijk bestand weten af te dwingen. Maar volgens Serry zal Trump premier Benjamin Netanyahu “moeten babysitten” om tot een tweede fase te komen. De afgelopen week bleek opnieuw hoe fragiel het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas is. Lees ook | Israël hervat fragiel staakt-het-vuren: ‘Grote chaos blijft’ Europese blik op de Nederlandse verkiezingen Hoe kijkt Europa naar de uitslag van de Nederlandse verkiezingen?BNR-Europaverslaggever Geert Jan Hahn was aanwezig bij de uitslagenavond van GroenLinks-PvdA, waar Frans Timmermans afscheid nam als partijleider. Niet hij, maar Rob Jetten is nu de belangrijkste kandidaat om de volgende premier van Nederland te worden. De Süddeutsche Zeitung schreef over Jetten: 'Als alles goed gaat krijgt Nederland een openlijke homoseksuele premier die tegen Poetin is, die progressieve waarden erop nahoudt en de Europese Unie een warm hart toedraagt. Nederland, wat wil je nog meer?' Luister ook | De Europese hyperfocus op extreem-rechts bij de Nederlandse verkiezingen Wapenstilstand in handelsoorlog tussen Amerika en China Donald Trump en Xi Jinping hebben in Zuid-Korea gesproken over de handelsoorlog tussen de VS en China. De handelsrelaties bevonden zich op een dieptepunt, maar nu is er een wapenstilstand in de handelsoorlog bereikt. De Verenigde Staten verlagen de algemene importheffing voor Chinese producten van 57 naar 47 procent. In ruil daarvoor gaat China weer zeldzame aardmetalen leveren aan de VS. Volgens sinoloog Henk Schulte Nordholt zien Chinezen Trump vooral als een “blaffer, geen bijter”. Toch merkt hij op dat China sterker in zijn schoenen staat dan tijdens Trump I. “Ze zijn niet immuun voor druk, maar voelen zich veel zelfverzekerder dan tien jaar geleden.” Lees ook |  VS en China dicht bij handelsdeal: ‘Rust keert terug, maar hoe duurzaam is die deal?’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland is de enige democratie ter wereld waar een dode politicus met een fantoompartij bij Tweede Kamerverkiezingen ooit 26 zetels won. Nederland is evenzeer befaamd om miljoenen burgers die, voorafgaande aan de verkiezingen, met opgeheven vinger en grote stelligheid beweren dat het dit keer onmogelijk wordt om een coalitie te vormen. En Nederland is een land waar zo’n coalitie er altijd komt. Nooit niet. Kan soms even duren, maar een kniesoor die daarop let. Nederland is ook verslaafd aan clichés die, altijd in een wat andere variant, blijven terugkeren. Zoals ‘strategisch stemmen’ – wat dat ook moge betekenen. Ander voorbeeld: sinds de Tweede Wereldoorlog is er geen dag verstreken zonder woningnood. Met, net als nu, elke keer weer nieuwe schijnoplossingen. In de jaren 50 en 60 bedacht de regering ‘woningwetwoningen’, 55 vierkante meter oppervlakte, allemaal identiek, tot aan de voorgeschreven keukenkastjes toe. Armoe troef en het hielp geen zier.  De eerste gastarbeiders , zoals ze toen nog heetten, werden in de jaren 50 en 60 door het bedrijfsleven uit Italië, Spanje, Marokko en Turkije gehaald, vaak via koppelbazen, de voorlopers van mensensmokkelaars. Sindsdien hebben we een migratieprobleem. Als een volgend kabinet woningnood en migratieproblemen kan oplossen, zou dat een historisch unicum zijn.  Maar hebben we wel zo veel te mopperen? Kijk eens naar de wereld om ons heen. Frankrijk, waar president Macron aan zijn achtste premier zit, met altijd dezelfde problemen: het pensioen verhogen van 62 naar 65, en de 32-urige werkweek verhogen naar 36 uur. Op het moment dat een premier dat onderwerp zelfs maar nóemt, ligt onmiddellijk Air France plat, en binnen een dag de rest van het bedrijfsleven. Of het Verenigd Koninkrijk, dat de prijs betaalt voor die idiote Brexit en sinds Tony Blair geen premier meer heeft gehad die het zorgstelsel draaiende hield. Nu stevent het af op de onvermijdelijke ondergang. Volgens onderzoek van de Würzburg Universiteit zijn 9 van de 27 EU-lidstaten falende democratieën. Nederland staat op de zevende plaats op de ranglijst – OK, maar zeker niet de top.  Dat is dus binnen de EU. Buiten de EU kijken we maar even niet, al kost het moeite de ogen te sluiten voor Erdogan en Trump, die systematisch bezig zijn de democratie uit te schakelen. Deze dag is een dag om een vakje rood te kleuren. Ga dat doen. Hoeft niet uit overtuiging – mág natuurlijk best – maar meer uit hoop. Eén ding staat vast: dat kabinet komt er.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor onze veiligheid zijn we te afhankelijk van de grillen van Poetin en Trump en voor onze economie van Xi en diezelfde Trump. En in het Midden-Oosten staat Europa aan de zijlijn. Daarover gaan politici van vier partijen in debat in het BNR Buitenlanddebat. Het debat staat onder leiding van Bernard Hammelburg en hij wordt geflankeerd door Michal van der Toorn. Lees ook | BNR tijdens de verkiezingen Aan het debat doen mee: - Derk Boswijk (CDA) - Kati Piri (GroenLinks-Partij van de Arbeid) - Eric van der Burg (VVD) - Anne-Marijke Podt (D66) Luister ook | 'Nederland komt niet zonder kleerscheuren uit Nexperia-rel met China' BNR tijdens de verkiezingen Volg het laatste nieuws over de verkiezingen via bnr.nl/verkiezingen en blijf op de hoogte van alles wat er speelt in de campagne t/m de uitslagenavond. Je vindt hier ook alle andere debatten die BNR organiseert.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volodymyr Zelensky zit voortdurend in een soort macabere circusact, koorddansend tussen de met dag wisselende beloften en dreigementen van Donald Trump, de onverzettelijkheid van Vladimir Poetin en de weifelachtigheid van Europa. Op eigen kracht kan hij niet winnen. Veruit het ingewikkeldst is het spel van Trump, dat alle kanten opvliegt. Na zijn ontmoeting met Poetin in Alaska kwam hij erachter dat die weliswaar heel vriendelijk en beleefd kan zijn, maar er niet over peinst zijn claim op de gehele Donbas, waarvan hij nu een deel bezet heeft, op te geven. Toen moedigde Trump Oekraïne aan om dan maar elke centimeter bezet gebied terug te winnen. Vorige week bood hij Tomahawk kruisraketten aan, die doelen tot ver in Rusland kunnen bereiken. Vervolgens had hij een telefoongesprek met Poetin, waarna hij alles terugnam en nu het tegendeel beweerde. In een volgens de FT knetterende ruzie met Zelensky eiste hij nu plotseling dat Oekraïne volledig op Poetins eisen in zou gaan. En die kruisraketten dan? Ja, dat was niet serieus bedoeld. Met zulke vrienden heb je geen vijanden nodig. Trump kwam vervolgens met de aankondiging van een ontmoeting met Poetin in Budapest. De ministers van buitenlandse zaken zouden de details uitwerken. Toen kwam Rusland met de mededeling dat de ontmoeting op losse schroeven stond, en dat een oriënterend gesprek tussen de ministers van buitenlandse zaken, na telefonisch overleg, op de lange baan was geschoven. Of, zoals de Russen het formuleerden: ‘het is onmogelijk iets uit te stellen waarover geen overeenkomst is’. Gisteren erkende het Witte Huis, zonder op de achtergronden in te gaan, dat er geen plan was voor een ontmoeting tussen Trump en Poetin. Nu spreken Amerika én Europa over de optie dat er een bestand komt met het huidige front als demarcatielijn  . Geen nieuw idee, maar wel opmerkelijk. Vanaf de Russische invasies in Oekraïne in 2014 en 2022 is het standpunt van Nederland en andere Europese landen altijd geweest dat alleen Oekraïne zelf over territoriale concessies kan beslissen. Wij stonden onvoorwaardelijk achter de Oekraïense territoriale strategie. Ook wij nemen alles terug en beweren nu het tegendeel. Wat in feite betekent dat Poetin ook nu weer wint. Zoals gezegd: met zulke vrienden heb je geen vijanden nodig.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat de Nederlandse regering zo hard ingrijpt bij chipmaker Nexperia is begrijpelijk, maar de timing is niet goed, zegt oud-diplomaat en oud-minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders. 'De vraag is of je je voldoende hebt ingedekt met de Europese partners.' Koenders verwijst daarbij naar de strijd die nu gaande is tussen Amerika en China. Luister ook | Bestand in Gaza: 'Geweldig nieuws, maar nog ver verwijderd van echte oplossing' 'Één ding is wel duidelijk: er was nogal wat aan de hand met dat bedrijf', aldus Koenders. 'Met de directie, met het feit dat het langzaam, maar zeker in Chinese handen was gekomen en dat die Chinese directeur daar andere belangen had waardoor die langzaam maar zeker ook die chips allemaal liet maken in China', zegt Koenders. 'Dat de ondernemingskamer en de Nederlandse regering kritisch tegenover de gang van zaken bij Nexperia staan is begrijpelijk. Maar je zit wel in het hoogtepunt in de strijd tussen Poetin en Xi. Dat gaat om technologie en daar zijn dit soort bedrijven bij betrokken', aldus Koenders. Hij ziet vooral problemen bij een eventuele deal tussen Amerika en China. Dan staat Europa er alleen voor vreest Koenders. 'Wij zijn maar klein en zij zijn groot. We hebben het ook gezien met ASML. Je hebt tijd nodig om goed buitenlands economisch beleid te voeren. Dan kan je je afvragen of dit voldoende afgedekt is. Mijn indruk is van niet.' Lees ook | China haalt opnieuw uit naar Nederland om Nexperia, dreigt met ‘nodige maatregelen’ Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe deze rel steeds meer een Europese rel wordt en dat men zich vooral in Duitsland ernstig zorgen maakt. Hier hoort volgens Koenders loyale Europese samenwerking bij. Als voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) adviseert hij de Tweede Kamer en het kabinet om in Europa te pleiten voor strengere samenwerkingsregels. Vooral om landen als Hongarije in de kruiwagen te houden, want dat is ook weer belangrijk voor de steun voor Oekraïne denkt Koen ders. Luister ook | De Alliantie: Het Gaza-bestand Het broze bestand in het Midden-Oosten Als diplomaat heeft Bert Koenders in de jaren 90 korte tijd in Gaza gewoond. In deze uitzending gaat hij uitgebreid in op het leven van de Gazanen en hoe belangrijk het huidige bestand is. Koenders vindt het zorgelijk dat er nog weinig concreets is afgesproken, maar looft het werk van Trump wel. 'Dit is knap werk van Trump. Je zag ook dat hij apart van Israël allemaal onderhandelingen ging doen met omringende landen en groepen. Ik denk dat de doorbraak is geweest dat hij discussies had met Netanyahu over Qatar.' Die aanslag was echt een brug te ver.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Of het fragiele bestand tussen Israël en Hamas standhoudt is nog maar de vraag, want zolang niet de lichamen van alle omgekomen gijzelaars zijn teruggegeven houdt het Israëlische leger de vinger aan de trekker en de F-35 vloot stand-by. Dat desondanks, onder het oog van twintig in allerijl opgetrommelde staatshoofden en regeringsleiders, in Sharm al Sheikh het zogenoemde ‘Trump Vrederakkoord’ werd getekend, is een tenenkrommend detail. De conferentie was in een paar uur voorbij en ging, behalve de ondertekening van het document door de presidenten Trump, al-Sisi van Egypte, Erdogan van Turkije en de Emir van Qatar, nergens over. In de tekst stonden geniale zinnen, zoals ‘wij verwelkomen de waarlijk historische steun en uitvoering door alle partijen van het Trump Vredesakkoord’. Achter het podium stond in grote letters de tekst ‘Vrede in het Midden-Oosten’. In zijn toespraak sloeg hij zich op zijn borst over de oorlogen die hij persoonlijk tot een einde heeft gebracht. ‘Gisteren had ik het over zeven, nu kan ik zeggen dat het er acht zijn’.  Die kennelijk onbeheersbare ijdelheid  is jammer, want in zijn eigen 20-puntenplan staan volgende fases, en het zou helpen als hij zich daar wat drukker over maakt. Bijvoorbeeld de door de Arabische Liga ingebrachte eis aan Hamas om te ontwapenen. Dat gebeurt niet – integendeel. Hamas maakt nu, geüniformeerd en zwaar bewapend, als een zelfverklaarde politiemacht jacht op gangs die anti-Hamas zijn en op wat ze collaborateurs noemen, Gazanen die van spionage voor Israël worden verdacht en met tientallen tegelijk standrechtelijk worden geëxecuteerd.  De bedoeling van het plan was dat er in Gaza op korte termijn een stabiliteitsmacht van 30.000 tot 40.000 soldaten zou komen, bij voorkeur afkomstig uit Arabische en islamitische landen. Hamas-strijders zouden bij dat vredesleger hun wapens kunnen inleveren. Het had voor de hand gelegen om op de ‘vredesconferentie’ in Egypte daarvoor de aanzet te geven, maar niets van dat al. Wat de daaropvolgende fase al helemaal een illusie maakt. Daar ging het om het inrichten van een bestuursorgaan dat voor Gaza en de Westelijke Jordaanoever, maar ook voor Israël, aanvaardbaar zou zijn.  De grootste vijand in het Midden-Oostenconflict is wantrouwen. Zonder waarlijk opbouwende hulp – materieel, politiek en met steun van de omliggende landen – blijft dat wantrouwen zo overweldigend dat we in het gunstigste geval de handen moeten dichtknijpen bij een duurzame wapenstilstand. Ongeveer zoals het was op 6 oktober 2023, de dag vóór de oorlog.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Fan van BNR De Wereld? Dan vind je De Alliantie misschien ook leuk! Er is een deal: Israël en Hamas leggen de wapens neer na het ondertekenen van een vredesbestand. Voor BNR de gelegenheid om, onder leiding van Liesbeth Staats, enkele geopolitieke kopstukken van onze zender bij elkaar te roepen in De Alliantie. De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld Arend Jan Boekestijn, historicus en maker van Boekestijn & De Wijk Tara Kenkhuis, correspondent in het Midden-Oosten Speciale gast Jaap de Hoop Scheffer, voormalig secretaris-generaal van de NAVO en oud-minister van Buitenlandse Zaken See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het bestand tussen Israël en Hamas is er dan eindelijk. Donald Trump heeft Netanyahu en Hamas genoeg tot elkaar gekregen om akkoord te gaan met een bestand. Maar dat wil niet zeggen dat het conflict daarmee dichterbij een oplossing komt. 'Het is geweldig nieuws dat de oorlog nu stopt', zegt oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Knapen 'maar de route tot een overzichtelijke combinatie van mensen en grondgebied, daar ben je nog ver van verwijderd.' Luister ook | 'Meest logische oplossing is het bombarderen van Russische dronefabrieken' Daarmee doelt Knapen op de tweestatenoplossing. Die staat in punt negentien van Trumps plan. 'Dat is helemaal aan het eind. En bij het Midden-Oosten kijken we toch vaak van: we zien wel.' Eerst gaat het er volgens hem om dat de oorlog stopt. Dat lijkt nu te zijn gelukt. Volgens Knapen heeft Trump een prestatie geleverd door deze deal voor elkaar te krijgen, maar dat wil niet zeggen dat de Europese aanpak van sancties en dreigementen niet heeft gewerkt. 'Het is zinvol om uiting te geven aan ontevredenheid of een schending van iets waar wij voor staan. Sancties horen ook bij het uiten van de publieke opinie.' Lees ook | Experts waarschuwen na ‘historische deal’ Hamas en Israël: ‘Zo ver is het nog lang niet’ Oekraïners willen doorvechten In grote delen van Oekraïne is de oorlog ver weg, maar toch zetten heel veel mensen zich in voor de soldaten aan het front, vaak meer dan duizend kilometer verderop. Dat zag Europa-verslaggever Geert Jan Hahn op reis door West-Oekraïne. 'Oekraïners weten dat de Russen altijd weer terugkomen. Dus moeten ze doorvechten.' Hahn beschrijft de voorbeelden van individuen die wapens en munitie maken voor het leger, of juist houdbare soep maken die door drones in de loopgraven worden gedropt. Luister ook | Amerika Podcast Felle campagne vóór uitzettingen | Postma in Amerika In heel Amerika zijn er ICE-acties. Immigranten worden daar opgezocht en opgepakt. De Trump-regering is daar maar wat trots op. Sterker nog: er worden zelfs spotjes uitgezonden op Instagram en tv waar onder meer ICE-agenten worden gerekruteerd. Dat ziet Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Joe Biden mag dan in het recent verschenen boek ‘Original Sin’ zijn ontmaskerd als een man die al vroeg in zijn presidentschap versleten was en dementeerde, op 18 oktober 2023 had hij een helder moment. ‘Maak niet de fout die wij hebben gemaakt’, zei hij, op solidariteitsbezoek bij Bibi Netanyahu. Hij refereerde aan de Amerikaanse oorlogen in Afghanistan en Irak, begonnen uit wraak en woede en geëindigd in nederlagen tegen de Taliban en sjiitische milities. Het was elf dagen na de inval van Hamas in Israël, en Israël was meteen begonnen met een gigantisch Gaza-offensief, om de gijzelaars te bevrijden en Hamas te verslaan. Zelfs nu, tijdens onderhandelingen in Cairo over Donald Trumps vredesplan, zijn die doelstellingen nog niet bereikt. Had Israël dan niets moeten doen? Nee, maar dan op eenzelfde manier waarop het Hezbollah en Iran versloeg, met militaire tovertrucs als exploderende portofoons en uitschakeling van de offensieve middelen van Hezbollah en Iran. Een offensief in Gaza, met mega-bombardementen, zonder strategisch plan en zonder exit-strategie, was militair en politiek suïcidaal. In die eerste dagen na de inval van Hamas was het Israëlische verwijt aan het Westen: jullie begrijpen het niet. Terwijl wij het best begrepen. Sinds de Holocaust was er nooit zo’n grote en beestachtige slachtpartij onder Joden geweest. En we begrepen de ironie: veel slachtoffers van de slachtpartij waren linkse anti-Bibi Israëliërs, vaak vredesactivisten die aan de pro-tweestaten-kant stonden. Mensen die misschien wel hadden mee-gedemonstreerd met de rode lijn-beweging. Of misschien hadden we het inderdaad niet begrepen. Anders was niet al meteen het antisemitische riool opengetrokken waarin elke Jood als medeverantwoordelijk wordt gezien voor het oorlogsdrama. Een holocaust – toe maar, een vergelijking met de enige industriële massamoord uit de geschiedenis. Want een Jood is ongetwijfeld zionist, en dus een potentiële massamoordenaar. Zionisme, dat stromingen kent van uiterst links tot rechts, is niets meer dan een traditioneel verlangen naar een eigen staat. Maar in het nieuwe jargon betekent het zoiets als een SS’er.  Dit vergoelijkt allerminst het drama in Gaza, waar weldenkende mensen van huiveren, inclusief meer dan 70 procent van de Israëliërs. Elk pleidooi om die gruwelijke strijd te beëindigen is terecht, evenals het verlangen om de gijzelaars te zien terugkeren. Maar voor waar die tsunami van antisemitisme vandaan komt moeten we niet bij Bibi of Israël zijn, maar bij onze eigen samenleving, waar dit giftige, latente racisme heeft gewacht op een aanleiding om uit de coulissen te stappen. Krijg die geest maar eens terug in de fles.See omnystudio.com/listener for privacy information.