De jaren

Contentus abundat: wie tevreden is, heeft overvloed, dat is het motto van Annick Segal. In haar jeugd wekte een tante haar liefde voor cultuur door haar mee te nemen naar theater en opera. Als actrice, bekend van Thuis, haalt ze veel inspiratie uit literatuur. In De Jaren vertelt ze over haar bewondering voor Mary Beard, de vrouwen die haar vormden, de acceptatie van ouder worden en de kracht van verhalen.

Mariam Harutyunyan stelde als kind al alles in vraag. Die vroege nieuwsgierigheid groeide uit tot een blijvende fascinatie voor het menselijk lichaam. Ze studeerde biomedische wetenschappen, specialiseerde zich in consumer neuroscience, werd ondernemer en is vandaag voorzitter van de Vrouwenraad. In De Jaren vertelt ze waarom feminisme iedereen aangaat en waarom echte gelijkheid pas mogelijk is wanneer alle stemmen worden meegenomen.

‘Het is een wonder dat ik leef’, zegt schrijfster Mira Feticu. Ze werd geboren in Roemenië en groeide op in angst en honger onder het communistische regime. Boeken bleken haar redding. Later werd ze zelf schrijver: eerst in het Roemeens, vervolgens omarmde ze de taal van haar nieuwe thuisland Nederland. De dood van haar man bracht diepe rouw en een stem in haar hoofd: het personage Erika.

Als kind discussieerde Jochanan Eynikel na de zondagsmis al aan tafel over mensenrechten. Met twee godsdienstwetenschappers als ouders en een grootvader die hem de filosofie binnenloodste, leek zijn pad al vroeg uitgestippeld. Hij studeerde filosofie en journalistiek. Als businessfilosoof begeleidt hij bedrijven bij ethische vraagstukken. In De Jaren vertelt hij hoe De wereld van Sofie van Jostein Gaarder hem inspireerde en waarom in morele situaties onze intuïtie vaak sneller is dan de rede.

Khalid Benhaddou werd op zijn achttiende imam. Pas na het religieuze ontwaken, kwam het grote lezen en daarmee de aandrang om de eigen vertrouwde denkkaders te verlaten. Boeken uit alle hoeken, achtergronden en contreien vormden zijn denken tot wat het nu is.

Tomas Vanheste is journalist en auteur. Hij komt oorspronkelijk uit het West-Vlaamse Leffinge, maar groeide op in het Nederlandse Nijmegen, een dubbele achtergrond die hem blijvend heeft gevormd. In De Jaren vertelt hij hoe een boek van Etty Hillesum hem leerde naar binnen te kijken, en hoe de confrontatie met zijn onvruchtbaarheid hem aanzette tot reflectie over mannelijkheid.

‘Ik heb er nooit bij stil gestaan dat mensen eerst mijn lichaam zien en dan mijn werk’, zegt Gaea Schoeters, auteur van romans, essays en libretti. Als jonge lezer identificeerde ze zich altijd met de mannelijke personages in een boek. Nu wekt ze interessante, maar vergeten vrouwen tot leven in de Dead Ladies Show. Een gesprek over wat ze leerde uit reality-tv, reizen op de motor en het werk van de Britse auteur Jeanette Winterson.

Wat als je als vrouw een andere rol hebt in de buitenwereld dan thuis? Over dat spanningsveld schreef emeritus hoogleraar sociologie Christien Brinkgreve het boek Beladen huis. Ze groeide op in een kunstenaarsgezin waar schoonheid centraal stond. In De Jaren vertelt ze over die vormende omgeving en over vrouwenemancipatie en machtsverhoudingen.

Als kind was theatermaker Stefan Perceval al heel goed in het voordragen van poëzie. Toch passeerde hij eerst langs de hotelschool vooraleer hij de acteursopleiding in Studio Herman Teirlinck ontdekte. Nu leidt hij Het Gevolg, een theaterhuis met een groot hart voor al wie buiten het reguliere maatschappelijke circuit valt. In De Jaren vertelt hij over de kunst om onzichtbaar te zijn en waarom er een ministerie van dromen moet komen.

Margot Brouwer is natuur- en sterrenkundige en kampt al van kinds af aan met existentiële vragen. Op driejarige leeftijd lokte de confrontatie met de dood een eerste paniekaanval uit. Vanuit een religieuze omgeving maakte Brouwer de sprong naar wetenschap. Een gesprek over opgroeien met God, de aantrekkingskracht van de 17de-eeuwse filosoof Baruch Spinoza en de oneindige ruimte naast het hier en nu.

Sigrid Adriaenssens is burgerlijk ingenieur en professor aan Princeton University. Op haar achttiende trok ze naar het Verenigd Koninkrijk, aanvankelijk voor een cursus Engels van drie maanden. Die drie maanden werden negen jaar: ze begon er aan haar ingenieursstudie en behaalde er haar doctoraat. In De Jaren vertelt ze over de IKEA-poster die haar liefde voor architectuur wekte, over de koepel van het Duitse Scheepvaartmuseum die ze mee ontwierp en haar fascinatie voor algoritmes in de natuur.

Fleur Pierets groeide op in het midden van een industrieterrein en leerde van haar moeder om nooit iets tegen haar goesting te doen. Als kind identificeerde ze zich met Pippi Langkous. Ze is kunstenaar, schrijver en LGBTQ+-activist en schreef het aangrijpende boek Julian, dat ook werd verfilmd. In De Jaren vertelt ze over de documentaire waaraan ze werkt, hoe de beeldtaal van Diane Arbus haar inspireert en waarom kunst voor haar altijd een collectieve gebeurtenis is.

Als tiener trok Aline Sax met haar familie naar Normandië om de invasiestranden van de Tweede Wereldoorlog te bezoeken. Sindsdien laat de oorlog haar niet meer los. Ze werd historica, schreef een doctoraat over Vlaamse collaborateurs en publiceerde romans. In De Jaren vertelt ze waarom ze zich soms als Indiana Jones voelt en wat het afscheid van haar moeder haar leerde.

Cultureel antropoloog Sinan Çankaya groeide op als kind van Turkse migranten in Nederland. 'Wie zich integreert, verovert privileges', zo werd hem ingeprent. Met die raad in het achterhoofd stapte hij de academische wereld binnen. Maar wat koop je met die liberale, Westerse samenleving, als die tegelijk wegkijkt van het geweld in Gaza? Een gesprek over familiebanden, de herdenkingscultuur rond WO II en het barbarisme van onze beschaving.

AI lijkt niet meer uit onze wereld weg te slaan. Maar dat was wel even anders toen hoogleraar Informatica Luc Steels in 1983 het Artificial Intelligence Lab oprichtte aan de VUB, in een tijd waarin het gros van de bevolking nauwelijks wist wat een computer was. In dit gesprek leren we hoe computers ons confronteren met onszelf, waarom Luc Steels graag het gezelschap van kunstenaars opzoekt en waar zijn extreme nieuwsgierigheid vandaan komt.

Het begon met een opstel op de lagere school: de drang om op te treden tegen dingen die niet eerlijk zijn. Een volgende cruciale ervaring waren de aanslagen van 11 september 2001. Jessika Soors ging arabistiek studeren, werkte met Syriëstrijders, maakte de sprong naar de politiek en coördineert nu de aanpak tegen seksueel misbruik in de kerk. In De Jaren vertelt ze over haar lastige schoolparcours, waarom de politieke wereld niet haar biotoop is en wat ze leerde van twee voormalige neonazi’s.

Heleen Debruyne onderzoekt het wereldbeeld van haar gasten. Hoe zijn mensen geworden wie ze zijn?