Claim OwnershipEerste hulp bij klassiek
Subscribed: 302Played: 3,773
Subscribe
© VRT
Description
Denk je bij een mandoline alleen maar aan een groenterasp? Begin je al te zweten bij woorden als sonate, scherzo of symfonie? Clara De Decker en Sander De Keere maken je wegwijs. Om beurt kiezen ze een klassiek muziekstuk dat je minstens één keer gehoord moet hebben. Voor moeilijke woorden is er een alarmknop en voor Sander die nogal graag uitweidt een timer. Klassieke muziek niets voor jou? Toch wel!
22 Episodes
Reverse
1874. De Tsjechische componist Bedřich Smetana heeft een groot hart voor zijn vaderland en componeert Má Vlast, een verzameling van zes symfonische gedichten, waaronder Vltava: de Moldau. Als een spannende soundtrack horen we hoe de rivier ontspringt uit twee bronnen en verder stroomt langs een jachtpartij, boerenbruiloft, zeemeerminnen, watervallen en uiteindelijk aankomt in Praag.
Moeilijke woorden: Symfonisch gedicht, sordino
uitvoering: Czech Philharmonic Orchestra o.l.v. Jiří Bělohlávek
1804. Ludwig van Beethoven kampt met zware gehoorproblemen en schrijft de frustratie van zich af met de Vijfde Symfonie. Een overweldigend werk met het beroemd openingsmotief dat in alle vier delen subtiel terugkomt. Deze dubbele aflevering is opgenomen met livepubliek tijdens het live podcastevent van VRT MAX met special guest Marcel Vanthilt. Hij hoort in de 5de symfonie 'de roetsjbaan van het leven.'
Moeilijke woorden: fermate
Uitvoering: Orchester Wiener Akademie o.l.v. Martin Haselböck
1736. De Italiaanse componist Giovanni Battista Pergolesi blaast een nieuwe wind door de kerk met zijn versie van het Stabat Mater. Vocale muziek op een hartverscheurend middeleeuws gedicht over Moeder Maria bij haar gekruisigde zoon Jezus. Met dit ontroerend werk werd Pergolesi de one-hit wonder uit de klassieke muziek. Zijn Stabat Mater werd de meest gedrukte muziek uit de 18de eeuw.
Moeilijke woorden: Stabat Mater, castraatzanger, syncope
Uitvoering: Philippe Jaroussky, Julia Lezhneva
1913. Het grootste schandaal uit de muziekgeschiedenis vindt plaats in Parijs. Igor Stravinsky schrijft met Le Sacre du Printemps een nieuw ballet voor Les Ballets Russes waarin een jonge maagd zichzelf de dood indanst. Door het gruwelijke verhaal, de atypische instrumenten en de woeste muziek breekt in de zaal een gevecht los. Veertig mensen worden gearresteerd en de dirigent ontsnapt uit een wc-raam.
Moeilijke woorden: guiro
Uitvoering: Orchestre de Paris o.l.v. Klaus Mäkelä
1888. De Franse componist Erik Satie woont in Parijs op een appartement van enkele vierkante meters groot, maar leeft vooral in zijn eigen muzikale wereld. Als tegengif voor alle bombastische en abstracte orkestmuziek componeert hij zijn Trois Gymnopédies. Voor een componist die alleen maar witte dingen at, voelt deze muziek als opnieuw beginnen van een wit blad papier.
Moeilijke woorden: Gymnopédie, septiemakkoord
Uitvoering: Reinbert De Leeuw
1875. Prends garde à toi! De Franse componist Georges Bizet zorgt in Parijs voor een klein schandaal met zijn opera Carmen, een levensecht verhaal waarin een Spaanse femme fatale alle mannen tegen elkaar opzet. Bizet stierf plots na de 33ste uitvoering, maar blijft onsterfelijk met de grote aria L’amour est un oiseau rebelle.
moeilijke woorden: verisme, habanera
uitvoering: Elina Garanca
1924. De Amerikaanse componist George Gershwin is aan het biljarten met zijn broer wanneer hij in de krant leest dat hij een nieuw werk moet schrijven. Gershwin valt uit de lucht maar begint meteen aan zijn Rhapsody in Blue. Een speels concerto voor piano en jazzband waarin hij klassiek en jazz combineert. Na zijn succes op Broadway als musicalcomponist slaat Gershwin een nieuwe weg in. De Rhapsody in Blue is een schot in de roos.
Moeilijke woorden: Rapsodie
Uitvoering: Leonard Bernstein
1919. De Engelse componist Edward Elgar laat zijn amandelen trekken en ontwaakt uit de verdoving met nieuwe ideeën voor een celloconcerto. De eerste noten van dit meeslepend werk maken definitief komaf met zijn writer's block. De cello klaagt, zucht en weent, alsof Elgar de pijn laat voelen die de Eerste Wereldoorlog had nagelaten. Sindsdien is dit werk niet meer weg te denken uit de muziekgeschiedenis.
moeilijke woorden: pizzicato, zestiende noten
uitvoering: Jacqueline du Pré
1610. Als zoon van een apotheker vindt Claudio Monteverdi het beste medicijn in muziek. Op de rand van een burn-out stopt hij met zijn muziekjob in Mantua en solliciteert hij bij paus Paulus V in Rome. Monteverdi solliciteert met indrukwekkende avondgezangen voor Moeder Maria: de Mariavespers. Een muzikale show waar Monteverdi uitpakt met muzikale effecten en waar hij focust op de verstaanbaarheid van de tekst.
Moeilijke woorden: Mariavespers
Uitvoering: Ensemble Pygmalion o.l.v. Raphael Pichon
1885. Johannes Brahms is 52 en componeert zijn laatste symfonie: de vierde. Met invloeden van Bach en Beethoven laat Brahms horen dat hij de derde grote ‘B’ uit de muziekgeschiedenis zal worden. Als een origineel Ottolenghi-recept is dit werk een kleurrijke mix van smaken en stijlen en voegt Brahms nieuwe ingrediënten toe aan de eeuwenoude traditie van het symfonisch genre.
Moeilijke woorden: passacaglia
Uitvoering: London Philharmonic Orchestra o.l.v. Marin Alsop
1979. De Nederlandse componist Simeon ten Holt laat de complexe afstandelijke muziek achter zich en keert terug naar een eenvoud met zijn Canto Ostinato. Een minimalistisch werk voor 4 piano's waar de muzikanten heel wat vrijheid krijgen en mee de koers bepalen. Elke uitvoering is uniek. De Canto Ostinato maakte van ten Holt één van de belangrijkste componisten uit Nederland.
Moeilijke woorden: serialisme, Canto Ostinato
Uitvoering: Jeroen en Sandra Van Veen, Irene Russo, Fred Oldenburg
1791, Wenen. Mozart lag op zijn sterfbed toen er plots een anonieme opdrachtgever aan zijn deur stond. Hij vroeg hem om een requiem te schrijven. Ondanks zijn slechte gezondheid en drukke agenda nam Mozart de opdracht toch aan. Maar zonder dat hij het wist, schreef hij zijn eigen dodenmis. Nog voor hij het werk kon voltooien, stierf Mozart en liet hij één van de grootste mysteries uit de klassieke muziek na.
Moeilijke woorden: requiem en basso continuo
Uitvoering: René Jacobs
Wenen, 1867. Johann Strauss jr. stoot zijn vader van de troon als koning van de Weense wals. Met 'An der schönen blauen Donau' componeert hij éen van de grootste hits die we nog elk jaar horen op het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker. Iedereen kan het begin meezingen, maar hoe gaat het verder? En waarom was walsen ooit verboden?
Moeilijke woorden: wals
Beste uitvoering: Wiener Philharmoniker
1909. De Russische pianist en componist Sergei Rachmaninov vertrekt op zijn eerste tournee door Amerika met zijn derde pianoconcerto onder de arm. Een muzikale Mount Everest vol snelheid en grote sprongen waar hij flink wat geld mee verdiende, wat hij vooral uitgaf aan snelle wagens.
Moeilijke woorden: pianoconcerto - cadens
Uitvoering: Yuja Wang
1826. Het gaat niet goed met de Weense componist Franz Schubert: zijn gezondheid laat te wensen over, hij heeft financiële zorgen en ondanks het componeren van meer dan 600 liederen, blijft zijn grote doorbraak uit. Ondertussen zit de dood Schubert, nauwelijks 31, op de hielen. Met zijn laatste krachten schrijft hij één van de mooiste strijkkwartetten ooit: Der Tod und das Mädchen.
Moeilijke woorden: strijkkwartet en tarantella
Beste uitvoering: Jerusalem Quartet
1735, de Franse barokcomponist Jean Philippe Rameau blaast als laatbloeier iedereen omver met zijn tweede opera Les Indes Galantes. Maar het publiek is zijn voorganger Jean-Baptiste Lully nog lang niet vergeten. Er ontstaan twee kampen: de Ramisten en de Lullysten. De Swifties en de Beyhive van hun tijd. Maar wat maakt Rameau zijn muziek zo anders en kan Clara Sander overtuigen en hem tot haar kamp bekeren?
Moeilijke woorden: barok en sequens.
Beste uitvoering: Sabine Devieilhe en Aimery Lefèvre
1968. Een jonge Estse componist wordt in de Sovjet-Unie op het matje geroepen. Zijn werk is te experimenteel, zijn boodschap te religieus. Arvo Pärt belandt in een crisis. Hij trekt zich terug als een kluizenaar en verdiept zich in Middeleeuwse gezangen. Enkele jaren later slaat hij terug met een nieuw soort muziek, die zeer spiritueel klinkt en waarvoor hij een eigen composietechniek bedacht heeft: tintinnabuli.
Moeilijke woorden: arpeggio en minimalisme
Beste uitvoering: Anne Akiko Meyers
1Parijs, 19de eeuw. Louise Farrenc wil componiste worden. Er is maar één probleem: vrouwen mogen geen compositielessen volgen. En er volgen meer obstakels. Ze wil symfonieën schrijven terwijl die op dat moment in Frankrijk niet goed in de markt liggen. Maar Louise zet door. Om vervolgens vergeten te worden. Waarom zijn sommige componisten onsterfelijk en belanden anderen in de vergeetput?
Moeilijke woorden: kamermuziek en sonate
Beste uitvoering: Laurence Equilbey & het Insula Orchestra
1741. De Duitse kerkcomponist Johann Sebastian Bach voltooit een muziekcyclus waarbij één stuk dertig keer na elkaar gespeeld wordt, maar telkens op een andere manier. De jonge pianist Johann Goldberg zou er zijn baas mee in slaap gewiegd hebben, een graaf die last had van slapeloosheid. Het is nog maar de vraag of dat klopt, want de Goldbergvariaties klinken allerminst als een meditatie-app.
Moeilijk woord: wat betekenen opusnummer, majeur en mineur?
Beste uitvoering: Glenn Gould
1928. De Franse componist en kattenliefhebber Maurice Ravel krijgt de opdracht om muziek te schrijven voor een ballet. Het resultaat lijkt poepsimpel, maar voor de muzikanten op het podium is het een aartsmoeilijke klus. Later wordt de Bolero de soundtrack bij die verschrikkelijke beep-test in de lessen L.O. Ook al slaat dat nergens op, de Bolero is afzien. En pure seks.
Moeilijk woord: ontdek wat thema’s en modulaties zijn
Beste uitvoering: een opname van dirigent John Wilson
Comments
Download from Google Play
Download from App Store
United States