Enkeltje Wetenschap

De afgelopen jaren werd Europa regelmatig opgeschrikt door gewelddadige terroristische aanslagen. Maar hoewel die aanslagen veel aandacht kregen, bleef de boodschap van de terroristen vaak onderbelicht. Terrorismeonderzoeker Jeanine de Roy van Zuijdewijn vertelt in Enkeltje Wetenschap hoe dat zit. Veel terroristen gebruiken aanslagen om een politiek doel te bereiken. Zo wilde Islamitische Staat bijvoorbeeld dat Westerse troepen zich terugtrokken uit Syrië en Irak. Die politieke boodschap raakt echter volledig ondergesneeuwd na een aanslag, ontdekte De Roy van Zuijdewijn onlangs in haar promotieonderzoek. De podcast Enkeltje Wetenschap is te beluisteren op de volgende kanalen: • Soundcloud • iTunes • Spotify • Castbox • Stitcher

Vrijwel iedereen is dierproeven liever kwijt dan rijk. Maar in de praktijk blijven ze helaas nog wel nodig, bijvoorbeeld om nieuwe medicijnen te onderzoeken op bijwerkingen. Mogelijk kunnen zogeheten organs-on-chips uitkomst bieden, vertelt Berend van Meer (LUMC) in deze aflevering van Enkeltje Wetenschap. Organs-on-chips zijn piepkleine organen die op een chip zijn nagemaakt. In deze orgaantjes – gemaakt met echte menselijke cellen – kunnen wetenschappers allerlei proeven doen, bijvoorbeeld met kandidaatmedicijnen. Van Meer hoopt en denkt dat deze organs-on-chips in de toekomst niet alleen het dierenleed kunnen verminderen, maar bovendien betere voorspellers zijn voor de werkzaamheid en bijwerkingen van medicijnen.

De strenge lockdowns van de afgelopen anderhalf jaar hebben veel impact gehad op jongeren. Waarom bleek uitgerekend deze generatie zo gevoelig voor de sociale consequenties? En blijven ze er last van houden? Anne-Laura van Harmelen en vertelt in deze aflevering van Enkeltje Wetenschap wat we hierover weten. Van Harmelen is hoogleraar Brein, Veiligheid en Veerkracht en weet veel over de invloed van traumatische ervaringen bij jongeren. Uit cijfers blijkt dat het geluksgevoel van jongeren tijdens de coronacrisis kelderde, en dat zij deze periode in zekere zin als traumatisch hebben ervaren. Van Harmelen vertelt in deze aflevering hoe dat komt, en ze laat zien hoe veerkracht ervoor kan zorgen dat jongeren deze ervaringen gemakkelijker doorkomen.

Biologiestudenten Jory van Thiel en Roel Wouters zijn weg van slangen, en in het bijzonder spugende cobra’s. Begin dit jaar stonden ze met hun onderzoek in het toonaangevende tijdschrift Science. In deze aflevering van Enkeltje Wetenschap vertelt Roel over het onderzoek en de mediastorm die daarop volgde. ‘Deze slang heeft nog naast de koning gestaan!’ In hun onderzoek concludeerden de twee studenten – samen met hun collega-onderzoekers – dat het gif van spugende cobra’s is geëvolueerd om zich mee te verdedigen. Mogelijk is dit verdedigingsmechanisme ontstaan als bescherming tegen primitieve mensachtigen. Jory en Roel speelden een belangrijke rol in het onderzoek, door bijvoorbeeld als ‘slangenmelkers’ het gif op te halen.

Over enkele weken neemt Carel Stolker afscheid als rector magnificus. In de podcast Enkeltje Wetenschap maken we de balans op: wat waren de belangrijkste lessen, hoe heeft hij de coronacrisis ervaren, en natuurlijk: wat doe je om het ‘zwarte gat’ te voorkomen? In een openhartig gesprek deelt Stolker zijn ervaringen. In het afgelopen jaar voelde Stolker zich soms ‘een kapitein op een schip dat in de haven lag’, vertelt hij onder meer in de podcast. De Universiteit Leiden was immers voor een groot deel gesloten, en studeren en werken deden we veel vanuit huis. En dus moest Stolker op zoek naar een innovatieve manier om ‘het schip’ te blijven besturen. Dat deed hij onder meer met zijn vlogs, waarmee hij vooral onder studenten een zekere cultstatus kreeg. Ook spraken we met Stolker over de periode na zijn pensioen. Als we de rector mogen geloven, liggen de mooiste jaren nog voor hem. Na ’22 jaar onderwijs volgen, 22 jaar onderwijs geven, en 22 jaar besturen’, is het volgende hoofdstuk aanbeland. In de podcast licht hij een tipje van de sluier op wat de komende 22 jaar voor hem in petto hebben. Natuurlijk vroegen we hem ook: kunnen we na zijn pensionering nog vlogs verwachten? Abonneer je via een van de volgende kanalen: Soundcloud iTunes Spotify Castbox Stitcher

Het Nederlandse slavernijverleden staat volop in de belangstelling. Minder bekend is echter het leven van de kinderen die opgroeiden in slavernij: hoe leefden zij, en wat kwam er van ze terecht? In deze aflevering vertelt Ramona Negron over haar onderzoek naar deze kinderen.

Soms is een nepmedicijn voldoende om een patiënt te genezen. Maar hoe werkt zo'n placebo precies? En wist je dat er ook een tegenovergesteld effect bestaat, namelijk het nocebo-effect? Psycholoog Stefanie Meeuwis vertelt erover in deze aflevering van Enkeltje Wetenschap. Abonneer je via een van de volgende kanalen: Soundcloud iTunes Spotify Castbox Stitcher

Hoe sprak men 1000 jaar geleden Nederlands? Die vraagt houdt taalwetenschapper Peter-Alexander Kerkhof al tijden bezig. Onlangs lukte het hem om dat oud-Nederlands levensecht te reconstruëren. In deze aflevering van Enkeltje Wetenschap hoor je dus hoe onze voorouders zo'n 1000 jaar geleden spraken in de omgeving van het huidige Rotterdam. Abonneer je via een van de volgende kanalen: Soundcloud iTunes Spotify Castbox Stitcher

Onder ons Wijnhavengebouw in Den Haag ligt een grote schuilkelder. Hoe ziet die schuilkelder eruit, en waarvoor diende deze? In deze aflevering van Enkeltje Wetenschap neemt historicus Bart van der Boom je mee, en vertelt hij over de context waarin je deze bunker moet zien. In de podcast vertelt Van der Boom onder meer dat er in Nederland tijdens de Koude Oorlog lang niet voor iedereen een schuilplek was. Bij het uitbreken van een kernoorlog zou er van Nederland weinig overblijven, hooguit een paar ambteraren. 'Deze schuilkelder is dus eigenlijk een soort decorstuk,' zegt Van der Boom in de podcast. 'Want je wil niet aan de bevolking laten weten dat bij het uitbreken van een kernoorlog alles verloren is.' Abonneer je via een van de volgende kanalen: Soundcloud iTunes Spotify Castbox Stitcher

Er zit een stukje oorlog in je telefoon. In vrijwel iedere smartphone zitten namelijk grondstoffen uit conflictgebieden. En met de verkoop van die grondstoffen wordt ook de strijd gefinancierd, bijvoorbeeld in de Democratische Republiek Congo. Wat kunnen we doen om deze cirkel te doorbreken? In deze aflevering van Enkeltje Wetenschap gaat presentator Merijn van Nuland in gesprek met Daniëlla Dam, die veel heeft gepubliceerd en geadviseerd over vraagstukken op het gebied van beheer van natuurlijke hulpbronnen. Zij vertelt dat er wel degelijk een oplossing denkbaar is... Benieuwd naar de volgende afleveringen? Abonneer je op Enkeltje Wetenschap via de volgende kanalen: Soundcloud iTunes Spotify Castbox Stitcher

Meestal werkt een biertje sfeerverhogend. Maar in het Afrikaanse land Namibië was bier decennialang juist een manier om de bevolking te onderdrukken. De jonge onderzoeker Tycho van der Hoog schreef er een boek over, en vertelt erover in Enkeltje Wetenschap. 'Iedereen drinkt bier, of je nou onderdeel bent van de elite of een doodgewone bouwvakker. Als je een bevolking onder de duim wil houden, is dat een van de mogelijkheden die je hebt.' Abonneer je op Enkeltje Wetenschap via je podcastapp: Spotify Soundcloud iTunes Stitcher Castbox

Uitgerekend in de puberteit krijgen jongeren vaak te maken met emotionele problemen zoals depressies en agressiviteit. Heeft dat te maken met de snelle ontwikkeling van de hersenen? Psycholoog Marieke Bos vertelt erover in onze podcast Enkeltje Wetenschap. Marieke Bos werkt als universitair docent in het Brain and Development Lab van de Universiteit Leiden, ons centrum voor hersenonderzoek. Daar onderzoekt ze of de hersenontwikkeling van adolescenten invloed heeft op het ontstaan van emotionele en gedragsproblemen. Die ontstaan namelijk opvallend vaak in die levensperiode. Abonneer je op Enkeltje Wetenschap via je podcastapp: Spotify Soundcloud iTunes Stitcher Castbox

Ben jij een heuse nachtbraker, of misschien juist een ochtendmens? Je levensstijl kan meer invloed hebben op je gezondheid dan je misschien denkt. Promovendus Wietse in het Panhuis onderzoekt dit met behulp van muizen met een jetlag. Hij vertelt erover in Enkeltje Wetenschap. In Enkeltje Wetenschap vertellen wetenschappers van de Universiteit Leiden over de passie voor hun onderzoek. Dat doen ze in minder dan 15 minuten, zodat je de aflevering gemakkelijk luistert in de trein tussen onze universiteitssteden Leiden en Den Haag. We maken de podcast in het kader van ons 444-jarig bestaan. Benieuwd naar de volgende aflevering? Abonneer je op Enkeltje Wetenschap via de volgende kanalen: - Soundcloud - iTunes - Spotify - Castbox - Stitcher

Asielzoekers geven regelmatig een andere leeftijd op in verschillende EU-landen. Waarom doen ze dat? En hoe weet je hoe oud ze écht zijn? Immigratiedeskundige Mark Klaassen vertelt erover in onze podcast Enkeltje Wetenschap. In Enkeltje Wetenschap vertellen wetenschappers van de Universiteit Leiden over de passie voor hun onderzoek. Dat doen ze in minder dan 15 minuten, zodat je de aflevering gemakkelijk luistert in de trein tussen onze universiteitssteden Leiden en Den Haag. We maken de podcast in het kader van ons 444-jarig bestaan. Benieuwd naar de volgende aflevering? Abonneer je op Enkeltje Wetenschap via de volgende kanalen: - Soundcloud - iTunes - Spotify - Castbox - Stitcher

Kunstschilder Rembrandt van Rijn leefde lang voor de uitvinding van geluidsopnames en videocamera’s. Toch is het een groep wetenschappers gelukt om zijn stem te reconstrueren. Hoe? Letterkundige Olga van Marion vertelt erover in Enkeltje Wetenschap, de podcast van de Universiteit Leiden. Dit jaar is het precies 350 jaar geleden dat Rembrandt overleed. Daarom wordt dit ‘Rembrandtjaar’ opgevrolijkt door allerlei activiteiten om de beroemde Hollandse meester te herdenken. Ook in Leiden, want Rembrandt werd hier geboren en stond enige jaren ingeschreven aan de universiteit. Zo kun je onder andere replica’s van zijn schilderijen vinden aan zeven universiteitsgebouwen in de stad.

Ze zeggen wel eens dat wetenschappers in een ivoren toren werken, ver weg van het dagelijks leven. Dat is natuurlijk niet helemaal waar, en een wetenschapper als Benjamin Sprecher laat zien dat wetenschap ook best praktijkgericht kan zijn. In deze aflevering van Enkeltje Wetenschap vertelt hij over duurzaamheidsonderzoek dat hij doet voor de gemeente Leiden en Den Haag. En over de obstakels die hij daarbij tegenkomt... Abonneren In Enkeltje Wetenschap vertellen wetenschappers van de Universiteit Leiden over de passie voor hun onderzoek. Dat doen ze in minder dan 15 minuten, zodat je de aflevering gemakkelijk luistert in de trein tussen onze universiteitssteden Leiden en Den Haag. We maken de podcast in het kader van ons 444-jarig bestaan. Benieuwd naar de volgende aflevering? Abonneer je op Enkeltje Wetenschap via de volgende kanalen: • Soundcloud • iTunes • Spotify • Castbox • Stitcher

In deze aflevering van Enkeltje Wetenschap neemt archeoloog Roos van Oosten je mee in de wereld van de Leidse beerputten. Ze komt tot een opvallende conclusie: de Leidse binnenstad was in de middeleeuwen lang niet zo vies als je zou denken. Abonneren In Enkeltje Wetenschap vertellen wetenschappers van de Universiteit Leiden over de passie voor hun onderzoek. Dat doen ze in minder dan 15 minuten, zodat je de aflevering gemakkelijk luistert in de trein tussen onze universiteitssteden Leiden en Den Haag. We maken de podcast in het kader van ons 444-jarig bestaan. Benieuwd naar de volgende aflevering? Abonneer je op Enkeltje Wetenschap via de volgende kanalen: • Soundcloud • iTunes • Spotify • Castbox • Stitcher

Promovenda Nikki Sterkenburg doet onderzoek naar radicaal- en extreemrechtse groeperingen. Maar hoe kom je in contact met zo’n groep? En wat doe je als je iets strafbaars hoort? Je hoort het in de tweede aflevering van Enkeltje Wetenschap. Over Enkeltje Wetenschap In minder dan 15 minuten tijd vertellen onze beste wetenschappers over hun onderzoek. Tip: geniet ervan tijdens je treinreis tussen Leiden en Den Haag, onze twee universiteitssteden! Meer weten over alle activiteiten die we organiseren in het kader van ons 444-jarige bestaan? Check de website: universiteitleiden.nl/444

De Universiteit Leiden komt in 2019 met een splinternieuwe podcast: Enkeltje Wetenschap. In deze eerste aflevering vertelt Ariadne Schmidt over haar onderzoek naar het leven van vrouwen in het oude Leiden. Die bleken veel actiever in het economische leven van de stad dan je misschien zou denken. Over Enkeltje Wetenschap In minder dan 15 minuten tijd vertellen onze beste wetenschappers over hun onderzoek. Tip: geniet ervan tijdens je treinreis tussen Leiden en Den Haag, onze twee universiteitssteden! Meer weten over alle activiteiten die we organiseren in het kader van ons 444-jarige bestaan? Check de website: universiteitleiden.nl/444