Het Marathoninterview

Schrijver, dichter en kunstenaar Marion Bloem weet al vijftig jaar een groot publiek te bereiken. Zij was ook vijftig jaar samen met schrijver, arts en hoogleraar Ivan Wolffers, die in 2022 overleed. Bloem onderzoekt haar rouwproces minutieus - de rouw is rauw. Op een ander persoonlijk terrein laat Marion Bloem ook nog steeds van zich horen. Sinds haar boek Geen gewoon Indisch meisje (1983) heeft ze duidelijke opvattingen over de verhoudingen tijdens het Nederlandse koloniale bewind in Indonesië. Haar boek Indo (2020) is een persoonlijke zoektocht naar haar identiteit en aan welke kant van de geschiedenis ze staat. Abdelkader Benali is schrijver en programmamaker. Voor zijn bijdrage aan de Nederlandse taal ontving hij de Gouden Ganzenveer. Hij liep al acht marathons, maar met Marion Bloem maakt hij zijn eerste marathoninterview.

Jurist en letterkundige Hans Ulrich ‘Ulli’ Jessurun d’Oliveira (1933) is een alleskunner. Hij schrijft boeken, voor kranten, bedrijft politiek activisme en functioneert nog altijd als een pater familias voor zijn voormalige kantoorgenoten. d’Oliveira, zelf Holocaustoverlevende, kwam onlangs in het nieuws door zijn protestactie tijdens de toespraak van de Israëlische president Herzog bij de opening van het Holocaustmuseum. 'Een vertegenwoordiger van de genocidale staat Israël is de slechts denkbare gast om aanwezig te zijn bij de opening van dit museum' aldus d’Oliveira. In zijn recent verschenen boek Natiestaat en kolonialisme - een ongemakkelijk verbond: Ras en nationaliteit in de negentiende eeuw, levert hij een bijdrage aan het huidige debat over de Nederlandse dekolonisatie. Nadia Moussaïd is programmamaker bij de VPRO en presenteert het muziekprogramma On Stage en heeft in 2022 de documentaire serie Mijn vader de gelukszoeker voor VPRO televisie gemaakt.

Oud-diplomaat en VN-onderhandelaar Robert Serry was ooit Nederlands eerste ambassadeur in Oekraïne. De Russische invasie in Oekraïne raakte hem ook persoonlijk, omdat hij daar nog altijd een deel van de tijd woont. In de jaren 90 werd hij ook, als hoofd van de divisie Midden-Oosten op het ministerie van Buitenlandse Zaken, door Max van der Stoel meegenomen naar vredesgesprekken tussen Israël en de Palestijnen. Serry gebruikt zijn ervaring in deze conflicten nu om een bijdrage te leveren aan het naar rustiger vaarwater dirigeren van de meest ingewikkelde dossiers van de internationale betrekkingen. Tim de Wit is presentator van het VPRO’s Bureau Buitenland en van de populaire podcast Europa draait door, die hij samen met Arend Jan Boekestijn maakt. Vorig jaar sprak hij in het Marathoninterview met Rob de Wijk.

Jim van Os is psychiater. Sommigen noemen zijn ideeën omstreden of zelfs radicaal. Psychiater Jim van Os pleit voor afschaffing van de DSM-5 (het internationale classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen) en daarmee eigenlijk voor een nieuwe inrichting van de geestelijke gezondheidszorg. En hij vindt dat mens die psychisch lijden veel te snel in aanmerking kunnen komen voor euthanasie. “Als de protocollen maar gevolgd worden.” Hiermee zette hij het debat over ondraaglijk lijden ongewild op scherp. Van Os is hoogleraar en voorzitter van de Divisie Hersenen van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Hij is meermalen benoemd tot ‘Psychiater van het jaar’.     Jim van Os wordt geïnterviewd door Eva Koreman. Zij is VPRO radiomaker, presentator en interviewer en dol op eigenwijze mensen. In eerdere Marathoninterviews sprak zij met schrijver Manon Uphoff en politica Sylvana Simons.

Brian Elstak is beeldend kunstenaar en illustrator. Hij maakt kinderboeken en graphic novels, maar ook videoclips, schilderijen, t-shirts en installaties. Opgegroeid met Marvel stripboeken en hiphop, ontwikkelde hij zich via de theaterwereld tot een multidisciplinaire verhalenverteller. Daarbij zoekt hij graag de samenwerking, Elstak is dan ook oprichter van het creatieve collectief LFMC.  Onder zijn vrolijke, dynamische tekenstijl gaan grote thema’s schuil, zoals ongelijkheid en black awareness. Maar hoe ziet die bewustwording er in zijn kunst precies uit? Sagid Carter is televisie- en podcastmaker. Samen met Shay Kreuger maakt zij Die Podcast van Sagid en Shay waarin ze wekelijks alles bespreken wat met popcultuur te maken heeft.

Historicus en hoogleraar internationale betrekkingen aan de universiteit Leiden Rob de Wijk is een van de meest prominente duiders van de Oekraïne-oorlog.  Samen met Arend Jan Boekestijn maakt hij dagelijks de podcast Boekestijn & De Wijk over de laatste stand van zaken in de oorlog. Zijn uitgesproken meningen stuiten niet zelden op verzet. De Wijk is ook directeur van de denktank HCSS en schreef verschillende boeken over grote, geopolitieke thema’s. Wat is de zin van oorlog en wat zijn de grote geopolitieke dilemma’s voor het Westen? Tim de Wit is presentator van VPRO’s  Bureau Buitenland en van de populaire podcast Europa draait door, die hij met Arend Jan Boekestijn maakt.

'Ieder mens heeft het recht op geluk.' Dat ongelijkheid diep in elke samenleving geworteld zit ondervind Amade M’charek, hoogleraar antropologie van de wetenschap, al op jonge leeftijd. Haar leraar op de Haarlemse basisschool geeft haar een huishoudschool advies. De leraar wil haar voorbereiden op een vroom leven als huisvrouw die haar man dient, zoals de islam dat voorschrijft. Maar Amade wil dokter worden! Vooroordelen en onwetendheid zijn vaak de oorzaak van een hoop ellende in de maatschappij, zo ondervindt M’charek als ze onderzoek doet naar de begrippen ras en identiteit. Op dit moment onderzoekt ze de gevolgen van de migratiecrisis in de Tunesische stad Zarzis waar ze in haar vroege jeugd woonde. Ze pleit voor een radicaal andere benadering van migratie. Het is geen crisis maar een chronisch probleem waarin de koloniale verhoudingen van weleer nog altijd doorklinken. Sophie Derkzen in gesprek met Amade M’charek in dit drie uur durend marathoninterview, over ongelijkheid, ras, identiteit en migratie. - Uur 2: (0:50:24) - Uur 3: (1:40:38)

Op 1 januari is Joris Luyendijk, schrijver en antropoloog, te gast bij Andrew Makkinga. Hij schreef onder meer over het Midden-Oosten, de financiële sector en populisme. Zijn boeken zijn in 30 landen verschenen en hij won twee keer de NS Publieksprijs. Dit voorjaar deed hij veel stof opwaaien met zijn boek De Zeven Vinkjes, over de privileges van hoogopgeleide witte mannen zoals hijzelf. Sindsdien is de ‘zevenvinker’ een algemeen ingeburgerd begrip geworden. ‘Hoe minder vinkjes hoe knapper je prestatie, maar hoe kleiner je kans op promotie’, aldus Luyendijk. Luyendijk schreef voor NRC, De Correspondent en The Guardian en was presentator van VPRO’s Zomergasten.     Andrew Makkinga is programmamaker, presentator en interviewer. Als moderator volgt hij maatschappelijke en politieke kwesties in zowel binnen- als buitenland op de voet. Hij staat bekend om zijn muzikale expertise en maakt jaarlijks uitzendingen vanaf het North Sea Jazz Festival (NTR). Recent presenteerde Makkinga een avond over wit privilege n.a.v. het boek van Joris Luyendijk. Ze bleken nog lang niet uitgepraat.

Sylvana Simons is parlementslid en partijleider van BIJ1, en voormalig televisie- en radiopresentator. In 2016 richtte ze de politieke partij BIJ1 op, met als doel een samenleving waarin gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid en solidariteit centraal staan. Dit jaar speelde ze een grote rol bij het aangenomen voorstel om excuses aan te bieden voor het slavernijverleden. ‘Dit is onze Nederlandse geschiedenis. Nog altijd actief verzwegen en actief buitengesloten van ons onderwijs.’ Eva Koreman is radiomaker, presentator en interviewer. In een van de Marathoninterviews uit 2021 ging zij in gesprek met schrijver Manon Uphoff. Koreman over Sylvana Simons: ‘Ze verandert eigenhandig de politiek in Nederland en schrijft daarmee geschiedenis. Dat ik dat voor een deel mag optekenen in de vorm van een uniek audiomonument, vind ik een enorme eer.’

Tim ’S Jongers is te gast bij Maaike Schoon in het Marathoninterview. Sinds september is hij directeur bij de Wiarda Beckman Stichting. Daarvoor was hij senior-adviseur bij de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. ’S Jongers ontworstelde zich aan een jeugd in armoede en onzekerheid en deed jarenlang buurtonderzoek naar wat er leeft bij mensen die in armoede leven. ‘Men gaat in achterstandswijken de pastinaak promoten, terwijl 90% van de kinderen niet ontbeten heeft’, aldus ’S Jongers.   Journalist Maaike Schoon is presentator bij Buitenhof en schrijft over economie en politiek voor Vrij Nederland. Dit jaar werd ze genomineerd voor de Sonja Barend Award, voor het beste televisie-interview.

Beri Shalmashi is scenarist, regisseur en publicist, zij wordt geïnterviewd door Clarice Gargard. Shalmashi heeft Iraans-Koerdische wortels en volgt de huidige opstand in tegen de Islamitsche Republiek in Iran via haar persoonlijke contacten in het land. Zij duidt de ontwikkelingen in diverse radio- en televisieprogramma’s. Shalmashi studeerde in 2008 af aan de Amsterdamse Filmacademie. Ze won diverse prijzen, waaronder de Zilveren Camera voor Storytelling – met Big Village. Ze schreef columns voor onder meer De Volkskrant, is interim consulent bij het Filmfonds en directeur van programmabureau Avanti. Ze werkt aan de verfilming van Het huis van de moskee van Kader Abdollah. Clarice Gargard is publicist, film- en programmamaker. Ze schreef onder meer voor NRC, De Correspondent, Vogue en Vrij Nederland. Ze was programmamaker bij o.a. BNNVARA en de VPRO. Onlangs was haar documentaire Ga terug en haal het te zien op NPO 2. Haar interesses liggen bij (hedendaags) verzet, macht en onrechtvaardigheid. Dit is haar tweede Marathoninterview, in 2020 ging ze in gesprek met politicus en schrijver Tofik Dibi.

Oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen is te gast bij Atze de Vrieze. Als er ergens in de wereld iets gebeurt, trekt Melisse erheen. Van New York na 9/11 tot het Tahrirplein, van de puinhopen van Aleppo tot de frontlinies rond Kyiv. En nu het geopolitieke geweld nadrukkelijker dan ooit aan onze deur klopt, is hij de juiste persoon om terug te blikken op het afgelopen jaar. Wat trekt hem toch elke keer naar die conflicten toe, hoe gaat hij te werk en wat zag hij in Oekraïne? Toen vorig jaar bij zijn vrouw Sigrid uitgezaaide borstkanker werd geconstateerd, maakte hij ook nog de podcastreeks Oorlog in je lichaam over de impact van kanker. Atze de Vrieze werkt sinds 2006 bij de VPRO, onder meer bij muziekredactie 3voor12 en cultuurprogramma Nooit Meer Slapen. Eerder ontving hij in het Marathoninterview burgemeester Femke Halsema, muziekmanager Kees de Koning, hoogleraar neerlandistiek Geert Buelens en columnist Arthur van Amerongen.

Astrid Roemer kreeg in 2016 de P.C. Hooft-prijs en in maart van dit jaar de Prijs der Nederlandse Letteren. Het was de bedoeling dat de uitreiking van deze prijs in oktober 2021 door koning Filip van België zou plaatsvinden. Het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie distantieerde zich echter van Roemers uitspraken pro-Desi Bouterse, en besloot dat er geen feestelijke uitreiking van de prijs zou volgen. Roemer houdt sindsdien de pers op afstand. Bij hoge uitzondering wil ze Nina Jurna wél ontvangen.

Jesse Klaver werd geboren als zoon van een Nederlands-Indische moeder en een Marokkaanse vader. Zijn grootouders -van Indische komaf - speelden een grote rol bij zijn opvoeding. Al jong is Jesse gefascineerd door de politiek. Een stormachtige carrière volgt. Eerst wordt hij voorzitter van Dwars, de politieke jongerentak van GroenLinks, in 2010 lid van de Tweede Kamer en vijf jaar later politiek leider. In 2017 boekt hij een ongekende zege voor zijn partij (14 zetels). In 2021 leidt hij een forse verkiezingsnederlaag en in de formatie dit jaar gaat het helemaal mis. Een beginnende samenwerking op links met de PvdA is voor Klaver het enige lichtpuntje.

Mathieu Segers (1976) is hoogleraar Hedendaagse Europese Geschiedenis aan de Universiteit Maastricht, de stad waar hij opgroeide en nog altijd woont. Van 2016 tot 2020 was hij decaan van University College Maastricht.

Raymond van het Groenewoud (Schaarbeek, 1950) is een Belgische zanger, gitarist en pianist. Geboren op Valentijnsdag in 1950, en dus werd hij in 2020 zeventig jaar oud. Raymond woont de eerste jaren van zijn leven met zijn twee uit Amsterdam gevluchte ouders in Anderlecht. Zijn beste vriend als kleine jongen is z'n teddybeer Winnie de Poeh. Op z'n zevende verhuist hij voor twee jaar naar Amsterdam met z'n moeder en stiefvader.

Manon Uphoff (Utrecht, 1962) is schrijver, scenarist en beeldend kunstenaar. Eva Koreman trapt de zomerreeks af met schrijfster Manon Uphoff (1962). Haar meest recente roman Vallen is als vliegen uit 2019 maakte grote indruk als een in de werkelijkheid gewortelde roman over het almaar groter wordende, pijnlijke verleden. Het boek werd door NRC en Humo uitgeroepen tot 'beste Nederlandstalige roman van 2019.

Clarice Gargard in gesprek met schrijver en politicus Tofik Dibi. Tofik Dibi (Vlissingen, 1980). Namens Groenlinks was hij tussen 2006 en 2012 lid van de Tweede Kamer. Sinds oktober 2018 is hij bestuursadviseur van het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West.

Atze de Vrieze in gesprek met labeleigenaar en hiphopkenner Kees de Koning. In de Nederlandse hiphopwereld overstijgt de naam Kees de Koning (Landsmeer, 1971) die van zo’n beetje alle artiesten die hij vertegenwoordigt. Slechts zijn voornaam is genoeg om te weten wie je bedoelt.

Eric Arends in gesprek met politicus Pieter Omtzigt. Pieter Omtzigt (Den Haag, 1974) geldt als de pitbull onder de Nederlandse parlementariërs. Ruim 17 jaar is hij al Tweede Kamerlid voor het CDA.