Het Mediaforum

Opgestapte NSC-staatssecretaris Nora Achahbar reageerde in Hart van Nederland op haar vertrek. Zij verklaarde niet opgestapt te zijn vanwege racistische uitspraken binnen de ministerraad, waar eerder wel de geruchten over rond gingen. De geruchten ontstonden uit anonieme bronnen vanuit de NSC zelf. Achahbar zei ook dat er talloze onwaarheden zijn verteld tegen journalisten. Onwaarheden die vervolgens werden overgenomen in kranten en op sociale media. 'Het is best wel een beetje een rommeltje', zegt Elif Isitman, politiek journalist bij WNL. Tim Hofman, programmamaker bij BNNVARA, vraagt zich af of er überhaupt gebruik zou moeten worden gemaakt van anonieme bronnen vanuit de politiek. "Zo kun je inderdaad makkelijk voor het karretje gespannen worden', zegt Isitman. "Maar als je wil weten wat er binnen een partij gebeurt, dan zal dit altijd via anonieme bronnen zijn", zegt NOS-verslaggever en Spraakmaker Sander van Hoorn. Hofman stelt dat er wel degelijk sprake van racisme is binnen de Haagse politiek, maar dat het vaak genuanceerder ligt. 'Ga niet achteroverleunen en zeggen dat er niets aan de hand is.' Dit beeld mist schakeling tussen de presentator en de commentatoren, excuses voor het ongemak. Het Mediaforum is terug te luisteren via alle streamingdiensten.

Het rommelt in Den Haag. De politieke partijen spreken achter elkaars rug om met de pers en verspreiden op die manier informatie, maar daarbij wordt er ook vaak gelogen, concluderen media. Spindoctors zijn niets nieuws binnen de Haagse contreien, maar maken nu 'overuren', zegt Pieter Klok, hoofdredacteur van De Volkskrant. "We willen niet te veel ruimte bieden aan anonieme beschuldigingen. Dan wordt het makkelijk om elkaar door het slijk te halen in de media", zegt Klok. Het 'onderlinge geroddel' belichten is echter van politiek belang, vooral nu het kabinet dreigt te vallen en de NSC-staatssecretaris Nora Achahbar is afgetreden. "Als er geen inhoud meer is en ze hebben alleen maar ruzie of treden af, wordt dit wel relevant. Het is ook een afleidingsmanoeuvre dat ze het alleen maar over elkaar hebben", aldus Klok. "Het is een spelletje", zegt online mediamaker Elger van der Wel. De ogen zijn vooral gericht op de fractie van NSC. "Het is de interessantste politieke partij op dit moment", vindt Klok. "NSC zit in de moeilijkste situatie denkbaar", stelt Van der Wel.

Staatssecretaris Achahbar is opgestapt na uitspraken in de ministerraad die volgens haar te ver gingen. Maar hoe kom je er als journalist achter wat er nou wel en niet gezegd is in die ministerraad? Dat is nou eenmaal geheim. Hoofdredacteur van de Telegraaf Kamran Ullah vindt dat een staatssecretaris gewoon een verklaring moet afleggen en antwoord moet geven op vragen zodat we kunnen stoppen met gissen.  Verder hebben we het over de Nieuwsuur-uitzending van gisteren. De Amsterdamse burgemeester Halsema kreeg daar een vraag over de term "pogrom" die ze eerder gebruikte tijdens een persconferentie. We sluiten het mediaforum af met een ode aan de voorpagina's van kranten die er nooit zijn gekomen. Aan tafel zitten Wendelmoet Boersema, Kamran Ullah, Kees Boonman en Spraakmaker Marc Dullaert.

Een lichtpuntje vanuit Den Haag, de BTW-verhoging op sport, cultuur en media is van de baan. Volgens Allush is het wachten op een andere plek waar nu alsnog bezuinigd op moet worden.   Verder hebben we het over het nieuws mijdend gedrag, een gesproken column van dichter en acteur Ramsey Nasr en over heftige beelden in het Achtuurjournaal. Frank van Pamelen van het taalteam sluit het mediaforum af. Aan tafel zitten Marc Veeningen, Kefah Allush en Spraakmaker Nienke Meijer.

Discussie in het land van de onderzoeksjournalistiek: Nikki Sterkenburg is namelijk benoemd tot bijzonder hoogleraar Onderzoeksjournalistiek aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Sterkenburg heeft een lange geschiedenis in het vak. Ze werkte onder meer voor Elsevier en Follow the Money. Momenteel werkt ze óók drie dagen per week als ambtenaar bij de Nederlands Coördinator voor Terrorisme en Veiligheid. En dat kan niet, zeggen verschillende onderzoeksjournalisten waarvan negentien protest van hebben aangetekend.  Verder bespreken we het debat in de Tweede Kamer over de gebeurtenissen in Amsterdam, de hele heibel rondom het Instagramaccount C'est Mocro en de beslissing van beslissing de Britse krant the Guardian om van het platform X af te gaan. Aan tafel zitten Margriet Brandsma, Sakina Elkayouhi en Spraakmaker Miluska van 't Lam.

Het populaire Instagram-account 'Cestmocro' is in opspraak. De reacties onder de filmpjes zijn niet mals en de BBB wil het account verbieden. Maar gaat dat echt wat oplossen? of is het symptoombestrijding? Verder hebben we het over een uitzending van Radar (AVROTROS) over tienduizend vrouwen in Nederland met een verhoogd risico op borstkanker, het regiosongfestival dat gewonnen is door Emma Luca en we sluiten het mediaforum af met een speciale uitzending van de EO afgelopen maandagavond: Black Out. Aan tafel zitten Sandrina Hadderingh, Roos Moggré en Spraakmaker Remco Beuker.

Hoe zorg je dat de berichtgeving over de rellen in Amsterdam: over de politieke reacties daarop, over het uitgroepen integratieprobleen, voor iedereen is? En hoe zorg je dat je als media het vertrouwen van alle bevolkingsgroepen houdt?

De onrust in Amsterdam naar aanleiding van de 'Jodenjacht' is in de media breed uitgemeten. Maccabi Tel Aviv-fans waren in de Nederlandse hoofdstad voor een wedstrijd tegen Ajax. De hooligans waren daarvoor in de binnenstad en haalden daar Palestijnse vlaggen van de gevels, staken die in de fik en belaagden een taxichauffeur en diens taxi. Vervolgens riepen Telegram-groepen op tot geweld en gingen op 'Jodenjacht'. "Het is nog de vraag in hoeverre dit vooruit gepland is of geïnitieerd is op het moment", zegt journalist Ward Wijndelts. "Bij snel ontwikkelend nieuws ben je geneigd om door te geven wat je ziet op sociale media. Maar het is heel belangrijk dat je blijft benoemen wat we nog niet weten." Presentatrice Mandy Woelkens onderstreept het belang van nuance in berichtgeving. "Het is met haast gebeurd. Dat moet je niet hebben bij zulke precaire situaties", stelt Wijndelts. Bij de NOS werd een gemaskerd persoon geïnterviewd, waarbij de zogenoemde aanleidingen van de ‘Jodenjacht’ breder uitgemeten werd. "Het zegt iets over het sentiment dat voor een deel van de samenleving speelt", aldus Wijndelts. "Er komt steeds meer bij, waardoor de puzzel steeds beter gelegd kan worden. Maar volgens mij zijn we er nog lang niet", denkt Woelkens. "Je hebt een heel groot internationaal conflict dat je nu terugziet in je hoofdstad. Dit is niet alleen voetbalgeweld", concludeert Wijndelts.

De ochtend na het geweld tegen Israëlische voetbalsupporters in Amsterdam, is de berichtgeving rondom deze aanvallen 'ingewikkeld', zo zegt onderzoeksjournalist Michelle Salomons in het Mediaforum. Zijn er nu wel of geen vliegtuigen gestuurd door Israël?

Wie vandaag langs de krantenkiosk loopt kan er niet om heen. De overwinning van Donald Trump wordt breed uitgemeten op de voorpagina's. Ook in nieuws- en actualiteitenprogramma's op televisie ging het gisteravond bijna uitsluitend over de Amerikaanse verkiezingen. Zodoende bespreken we het effect hiervan in het Mediaforum, met forumleden Andrew Makkinga en Hugo Logtenberg en Spraakmaker Johan van Merriënboer. Er zitten bij het NCR goede correspondenten, volgens Logtenberg journalist bij het NRC, waardoor er zowel focus op Amerika als op Duitsland en ander wereldnieuws kan worden gelegd. Het vechten om een voorpaginaplek is volgens de journalist wat ouderwets. "Dat is een afgietsel van wat we allemaal online zetten. Digitaal is het razend snel." De eerste reactie van Kunststof presentator Andrew Makkinga, op al het Amerika nieuws, is dat we als land wel erg veel naar Amerika kijken. "Tegelijkertijd is het een feit dat we gesocialiseerd zijn door Amerika, dus het is niet onlogisch", zegt Makkinga. "Ook vind ik het belangrijk het land in de gaten te houden, waarbij er een kandidaat gekozen is die voor 34 strafbare feiten veroordeeld is en waarvoor twee aanklachten van verkiezingsinmenging aanhangig zijn gemaakt." "Voor Amerika bestaan wij niet en hier draait alles om Amerika", zegt historicus en schrijver Johan van Merriënboer. Hij vindt het eigenaardig en ziet wel dat Nederland een belangrijke handelspartner is. "In die zin hebben we wel inspraak, tot dat de handelsoorlog uitbreekt." Het verbaast Makkinga in hoeverre de strijd tussen Harris en Trump als een 'horserace' werd gezien. "Het werd vergeleken als Trump versus Harris, al is het niet dezelfde maatstaf die Harris tegenover Trump heeft. De presentator had meer kanten willen zien, in plaats van wie er gewonnen heeft en wat de beste campagne is geweest. "Met name in de analyse vanuit de journalistiek." Logtenberg deelt het gevoel van Makkinga. "Ze worden op andere onderdelen beoordeeld wat oneerlijk is, aangezien ze dezelfde wedstrijd spelen." Logtenberg vertelt dat het tegelijkertijd volgens alle peilingen, ook daadwerkelijk een horserace was. "Omdat het zo nek-aan-nek ging."

De verkiezingsdag in Amerika is aangebroken, wat betekent dat de campagnes van Harris en Trump tot een einde zijn gekomen. In het Mediaforum wordt er teruggeblikt op de verkiezingstijd samen met forumleden Tom Kleijn, Angela de Jong en Spraakmaker Stijn Fens. Het slotpleidooi van beide kandidaten klonk gisteravond. Het ANP schreef er de volgende headlines over: Harris roept op om te stemmen voor vrijheid. En daaronder: Trump wil dat vechtsporters worstelen met migranten. "Het geeft aan hoe we in Nederland naar Trump en Harris kijken", zegt Kleijn, journalist en oud-correspondent in de Verenigde Staten. Veel peilingen online stellen dat Trump aan kop staat. "Als hij niet wint zal hij deze allemaal meenemen in de aanvechting voor een hertellingen", vertelt Kleijn. Angela de Jong, journalist en televisie-columnist bij het AD, is blij wanneer de verkiezingen voorbij zijn. "Laat het alsjeblieft héél duidelijk zijn wat de uitslag is." De forumleden hebben het over het debat tussen Biden en Trump in juni, de aanslag op Trump, de economische staat van Amerikanen, hoe Melanie Trump het recht op abortus verdedigde en de hevige uitspraken van comedians tijdens de recente campagnerally van Trump in Pennsylvania. "Iedereen stapt nu vrij makkelijk over racistische uitspraken heen, maar dit is niet normaal", zegt Kleijn. "En dit moeten we niet normaal gaan vinden. Dit wordt mogelijk de nieuwe president van Amerika met kennelijk dit soort mensen om zich heen. Je moet blijven benoemen wat het is." De Jong vraagt zich af waar de insteek van Michelle Obama gebleven is, die destijds zei: "When they go low, we go high." Waarop Kleijn reageert: "Dat telt dus niet meer."

Arjen Lubach stapt met zijn volledige redactie over naar RTL. Volgens Peter van der Vorst past Lubach bij RTL. "Alle vertrouwen erin", zegt hij erover. Lubach heeft ervoor gepleit om al zijn items op YouTube te laten verschijnen terwijl RTL dit normaal niet doet. "Daardoor kan zijn doelgroep hem blijven vinden", zegt Laurens Vreekamp, journalist en AI expert. "Ik wil mijn team laten groeien", zei Lubach. Daarnaast noemde hij bezuinigingen bij de publieke omroep als een van de redenen waardoor dit niet verder zou kunnen. "Ik denk wel dat het belangrijk is dat dit soort mensen wél bij de NPO blijven", zegt Mireille van Ark, adjunct hoofdredacteur van RTL Nieuws. "Wij zijn ook gebaat bij sterke concurrentie."

Een meerderheid in de Tweede Kamer wil openheid van zaken jegens de financiën van Folkert Idsinga van NSC. De staatssecretaris van Fiscaliteit en Belastingdienst heeft volgens RTL Nieuws aandelen met een geschatte waarde van 6,5 miljoen euro, wat een belangenverstrengeling zou kunnen zijn. "NSC is de partij van de open bestuurscultuur", zegt journalist Leonard Ornstein. Dat maakt het volgens sommigen wrang dat juist Idsinga geen openheid van zaken wil geven. "Dit kan van invloed zijn", aldus Ornstein. "Wat voor geheimen heeft hij te verbergen?" Andrew Makkinga, presentator van Kunststof, vindt dat de Kamervragen beantwoord moeten worden. "Als er vragen komen, moet het in de openheid komen. Zeker met zijn positie, ook bij NSC. Ze roepen het een en doen het ander, met al die idealen." Volgens Ornstein vraagt zich af waarom er tegengestribbeld wordt. "Politici zitten daar niet als verdienmodel." Bovendien voelt Ornstein aan zijn "water" dat hier een "financiële affaire" van gaat komen. "We gaan ervan uit dat ze uit zichzelf afstand doen van bepaalde portefeuilles", zegt Amerikakenner Kenneth Manusama. "Om nu te zeggen dat we het moeten vereisen, betekent dat we een stap te ver zijn. We kunnen mensen niet meer vertrouwen. Dat eisen geeft aan hoe we tegenover elkaar staan."

Er komen weer 2 sportjournalistieke prijzen bij. De Nederlandse Sport Pers heeft besloten 2 oeuvreprijzen in het leven te roepen. Éen voor schrijvende en omroepjournalisten met een uitzonderlijke staat van dienst én een oeuvreprijs voor sportfotografie. Volgens Jan Slagter is het een degradatie van alle prijzen die er zijn. Verder hebben we het over de strijd tussen Harris en Trump, die niet fraaier en met de dag persoonlijker wordt, het veelbesproken filter dat gebruikt werd in het nieuwe seizoen van Gooische Vrouwen en de laatste week van De Avondshow met Arjen Lubach.  Aan tafel zitten Jan Slagter, Tim Hofman en Spraakmaker Frans Pollux.

AD en RTL publiceerden een gezamenlijk artikel met het nieuws dat asielminister Faber nog maar één woordvoerder heeft. Dat waren er eerder drie. Hansje van de Beek, onderzoeksjournalist bij HUMAN, begrijpt niet waarom dit artikel gepubliceerd wordt. "Het had met zwangerschapsverlof en toeva te maken en niets met politiek. Dus ik snap niet zo goed waarom ik over de personeelszaken van het ministerie moet lezen." Politiek verslaggever Floor Bremer reageerde dat zij zich geen minister kan heugen die in zo'n korte tijd zoveel woordvoerders uit zag vallen. Dat maakt het nieuwswaardig. Hoofdredacteur bij de Telegraaf Kamran Ullah sluit zich aan bij de mening van Van de Beek. "Er is pas een verhaal wanneer over drie weken blijkt dat Faber nog steeds geen woordvoerder heeft". Volgens Ullah mag er wel eens gekeken worden naar het effect van het hebben van maar één woordvoerder in plaats van drie. "Misschien werkt het juist wel heel goed om met iets minder communicatie mensen op de lijn te zitten."

The Washington Post had het stuk waarin het Kamala Harris als krant steunt al klaarliggen, maar eigenaar Jeff Bezos stak er een stokje voor. Voor het eerst sinds de jaren 80 spreekt 'The Post' niet openlijk zijn steun uit voor een presidentskandidaat. Journalisten namen ontslag en abonnees zeggen hun abonnement op. Bezos heeft zelf nog niet gereageerd, maar hij zou bang zijn dat zijn ruimtevaartproject in gevaar komt als Trump wint. Dan zou het zomaar eens kunnen dat Trump uit wraak, voor steun aan Harris, grote overheidsprojecten gaat blokkeren. Ook de LA-times spreekt voor het eerst geen steun uit voor een presidentskandidaat, maar geeft geen toelichting. "Een reactie zou wel voor verheldering zorgen", zegt radiopresentator Mandy Woelkens. "Nu wordt er veel gespeculeerd." Journalist Margriet Brandsma vindt dat verduidelijking haast wel verplicht moet worden om spookverhalen te voorkomen. Ook wordt er een opkomst van presidentskandidaten bij podcasts opgemerkt. "Ik denk dat we dat in Nederland ook meer gaan zien", zegt Brandsma. "Alle trends in Amerikaanse verkiezingsprogramma's waaien over."

Nadat de coalitiepartijen PVV, VVD NSC en BBB een akkoord hebben gesloten op asiel, klinken de kranten de volgende ochtend eensgezind negatief. Dan rijst de vraag; is de media té kritisch op het kabinet? "De Portugese kranten waren ook eensgezind over de nederlaag van Benfica tegen Feyenoord", aldus Ward Wijndelts (oud-hoofdredacteur Vrij Nederland). "Dus misschien is het wel een belabberde situatie waar je eensgezind negatief over kunt berichten", zegt hij, doelend op de politieke situatie in het kabinet. Johan Derksen was er bij Vandaag Inside duidelijk over: hij vindt dat alle journalisten praten als politici van PvdA-GroenLinks. "Borrelpraat", noemt Leonard Ornstein (politiek journalist) deze uitspraak."‘Het gaat om feiten. Er zou het strengste asielbeleid ooit komen. Tot op heden lijkt het om marginale maatregelen te gaan."

De PVV, VVD, BBB en NSC zijn tot een compromis gekomen in de asieldeal. Met een handjevol maatregelen moet de instroom van vluchtelingen tegengegaan worden. Opvallend is dat de noodwet er niet is gekomen, maar nu wordt gesproken van een asielnoodmaatregelenwet. "Woorden doen ertoe", zegt Rennie Rijpma, hoofdredacteur van het AD. "Ik denk dat het goed is voor onze democratie dat, als er maatregelen genomen worden, de volksvertegenwoordiging daarover gaat beslissen. Dat een partij dan een goed woord nodig heeft, is ook logisch." Henrike van Gelder, hoofdredacteur van KidsWeek, denkt er hetzelfde over. "Zo heeft de kiezer het gevoel dat er naar hem of haar geluisterd wordt en dat er gebeurt wat er beloofd is." Tegelijkertijd staat de uitvoerbaarheid hiervan ter discussie. "Kan het kabinet met deze maatregelen daadwerkelijk uitvoeren wat het beoogt? Dat is nog best wel twijfelachtig", reageert Rijpma. "Dat is misschien het cynische van dit kabinet. Ik denk dat de overheid er met name is voor de mensen die dat het hardst nodig hebben. In deze maatregelen zit toch nog steeds veel symboolpolitiek. Dus de mensen die hier het meest op rekenen, hebben zij hier uiteindelijk iets aan?"

Minister Eppo Bruins van OCW wil een maximale zittingstermijn voor omroepbestuurders. Zo schreef hij gisteren aan de Tweede Kamer. Onbeperkte zittingstermijnen leiden tot 'bestuurlijk verval', stelt Bruins in de Kamerbrief. Een prima kabinetsbesluit volgens Hugo Logtenberg, journalist bij NRC. "Misschien moeten omroepen het zichzelf aantrekken dat zijzelf deze beslissing niet eerder al namen. Mariette Hamer laat weten dat dit een van de aanbevelingen van de commissie Van Rijn was. Zij maakte zelf deel uit van de commissie. "Dit is een eerste stap. Al is de regeringscommissaris nog niet geheel zonder zorgen. " Medewerkers geven aan dat ze nog weinig zien gebeuren in de praktijk." Volgens Hamer is er weinig roulatie in de top geweest, terwijl roulatie op de werkvloer wel veel plaats heeft gevonden. "Dat moet in balans komen." "Een kleine biotoop waarin de top nauwelijks verse zuurstof krijgt", noemt Logtenberg het.

Tijdens de persconferentie van maandag hield minister-president Dick Schoof vragen van de pers over de noodwet rondom asiel op afstand. De premier wilde daar niet op ingaan en weigerde er ook maar iets over te zeggen. Dat terwijl de aanwezige journalisten eigenlijk maar over weinig anders begonnen en gezamenlijk bleven drukken op het punt. "Met dit soort onderwerpen zie je dat het effect heeft", zegt Elif Isitman, presentatrice en politiek coördinator bij WNL. Hoewel Schoof "echt wel" verstand van zaken heeft, zit hij in een "moeilijke positie", zegt Isitman. "Ik word nooit wijzer van Dick Schoof. Hij mag niets zeggen, hij is een marionet van Wilders. Hij is bang dat hij iets zegt wat Wilders niet wil en het kabinet ten einde is. Hij is een procesmanager en kan dus ook helemaal niets", stelt Pieter Klok, hoofdredacteur van De Volkskrant. "Dat is het probleem van dit kabinet, hij krijgt de ruimte niet om de leiding te nemen." Volgens Isitman is het "symbool van dit probleem" een "klein aandeel van het werkelijke probleem" en gaat het in Den Haag alleen maar over asiel. "Het gaat nu over het instrumentarium over het invoeren van het beleid, niet het beleid zelf en het effect daarvan. Het is wel de politieke werkelijkheid dat dit een make or break is geworden." Klok meent dat er minder over de noodwet geschreven dient te worden. "Wilders wil dat we totaal geobsedeerd worden door die noodwet. Maar het kabinet heeft niets bereikt nog. Wilders heeft er alle belang bij om stemming te maken."