W rozmowie z Cezarym Ritterem analizujemy, jak Leon XIII czerpał z myśli św. Tomasza z Akwinu w "Rerum novarum" i "Aeterni Patris" w obliczu rewolucji przemysłowej, narastającego socjalizmu i "śmierci Boga" oraz jak Jan Paweł II w "Centesimus Annus" i "Veritatis Splendor" rozwijał te idee, podkreślając rolę "prawego sumienia" i niezmiennych norm moralnych w budowie sprawiedliwego społeczeństwa. Rozmawia Franiszek Kubiak.
W Poniedziałek Wielkanocny odszedł papież Franciszek. Jak można scharakteryzować ostatni okres jego pontyfikatu? Jak różniła się jego dynamika od tej, którą znamy z czasów Jana Pawła II? Jak ocenić działania papieża Franciszka na arenie międzynarodowej? Co z tego pontyfikatu pozostanie i przed jakimi wyzwaniami stoi teraz Kościół? Na te pytania w rozmowie z Jarosławem Hermanem odpowiada Michał Kłosowski.
Doświadczenie naturalnego biegu pór roku i związanych z nimi ludzkich aktywności zostało zaburzone. Nasz wzrok coraz bardziej przesłania filtr, kamuflujący ślady rajskiej rzeczywistości wokół. Tracimy kontakt z przyrodą, ale także i literaturą, na rzecz bezpośredniego transferu wrażeń serwowanego przez media. O próbach powrotu do korzeni i otaczającym nas sacrum z Janem Maciejewskim, autorem niedawno wydanej książki Już Pora. Miesiące i godziny (Teologia Polityczna: 2024), rozmawia Jakub Horbacz.
Ignacy Dudkiewicz w swojej najnowszej książce mierzy się z tematem władzy w Kościele w Polsce. Jest to głos krytyczny osoby zaangażowanej i wierzącej. Przeszłość, strach oraz bezwład według autora stanowią czynniki fundamentalnie determinujące sytuację polskiego krajobrazu kościelnego. Czy jest recepta jak wyjść z tego kryzysu? Czy problemem są wyłącznie poszczególne osoby, czy winne są istniejące struktury? W rozmowie z redaktorem naczelnym ,,Kontaktu’’ mierzymy się właśnie z wyżej wymienionymi zagadnieniami.
Powstanie nowożytnej nauki nierzadko bywa przedstawiane jako wyzwolenie się ludzkiej myśli spod wpływu zabobonów, mitów i pustych spekulacji dzięki heroicznym wysiłkom takich wybitnych postaci jak Kopernik lub Galileusz, którzy na podstawie swoich skrupulatnych dociekań i w sposób jednoznaczny wykazali fałszywość dominującego w średniowieczu obrazu świata. Tymczasem dokumenty historyczne wskazują, że na powstawanie naukowego obrazu świata, istotny wpływ miały różne zjawiska społeczne, takie jak hermetyczny kult Słońca (skłaniający do heliocentryzmu), powstawanie nowoczesnego państwa i jego centralizacja oraz strach ówczesnych elit przed chaosem społecznym wywoływanym przez spory religijne i zdobywające coraz większą popularność w okresie wczesnonowożytnym praktyki magiczne i okultystyczne. Z autorem książki Jak sfałszowaliśmy historię nauki, doktorem Mikołajem Brykczyńskim, rozmawialiśmy na temat tego w jakim stopniu wspomniane powyżej czynniki miały wpływ na powstanie i upowszechnienie się myślenia naukowego. Dodatkowo, poruszyliśmy temat tego, jakie współcześnie siły i zjawiska społeczne mają wpływ na obraz świata powszechnie postrzegany jako naukowy. Rozmowę poprowadzili Marcin Worek i Bartosz Kurkowski.
Współcześnie duchowni nie mają "dobrej prasy". Media codziennie zalewają nas falą informacji o wykroczeniach duchownych, ich nadużyciach, skandalach z udziałem kapłanów. Z drugiej strony codzienność księży nadal dla szeregowego wiernego jest kompletnie nieznana, co generuje mnóstwo plotek i niezrozumienia. W rozmowie z Dawidem Gospodarkiem, autorem książki ,, Duchowni. Cała prawda o życiu w sutannie'' rozmawiamy o wyzwaniach stojących przed Kościołem i mierzymy się ze stereotypami, które zakłamują obraz życia księży.
Współczesny dyskurs naukowo-przyrodniczy bywa niekiedy trudny do objęcia ze względu na swój zakres. Jednymi z najbardziej palących tematów są pytania dotyczące relacji nauki i religii w ogóle, spór o teorię ewolucji, a także nieporozumienia związane z interpretacją Pisma Świętego. A co jeżeli nie ma miejsca dla spójnego badania Biblii a wszystkie nasze wysiłki są jedynie próbami rozszyfrowania zbioru tekstów, których analizować już nie warto? Wspólnie z naszym gościem, prof. UAM dr hab. Sławomirem Leciejewskim, odkrywamy różne problemy związane z relacją nauki i religii, a także podstawy i niuanse dotyczące biblistyki.
Majątek Kościoła nie od dziś budzi kontrowersje i dyskusje. Coraz więcej osób żąda zniesienia przewidzianego w budżecie państwa funduszu kościelnego. Finanse kościelne w dużej mierze są nieprzejrzyste. Jedni widzą Kościół jako bardzo bogatą instytucję, innych zaś martwią jego kurczące się zasoby. Czy Kościół powinien być ubogi dla ubogich? Na czym polega finansowanie poszczególnych gałęzi tej instytucji? Skąd wziął się pomysł funduszu kościelnego?
Zdarza się nierzadko, że literatura – w tym poezja, filozofia i teologia – są traktowane z pewnym przymrużeniem oka. Dzieje się tak z różnych powodów, tym niemniej wydaje się, że najczęstszą przyczyną takiego stanu rzeczy jest spór językowy. Bywa, że z ogromną trudnością przychodzi nam dialog między humanistyką a naukami ścisłymi. Jednocześnie odkrywamy, że nauka nie zaspokaja wszystkich naszych potrzeb egzystencjalnych. Nurtują nas pytania metafizyczne, a odpowiedzi udzielane przez fizykę czy chemię nie wydają się adekwatne.. Jeśli więc to nauki humanistyczne przybliżają nas do odpowiedzi na trapiące nas ostateczne pytania egzystencjalne, to właściwie w jaki sposób to robią? Na łamach podcastu wraz z naszym gościem – doktorem nauk humanistycznych Michałem Gołębiowskim – wspólnie poruszyliśmy wyżej wymienione i inne zagadnienia. Podjęliśmy temat tzw. literatury metafizycznej i jej znaczenia teoretycznego dla ludzkiego życia.
Granica między pewną formą religijności a religijnością neurotyczną jest płynna i czasem trudno stwierdzić, czy mamy jeszcze do czynienia ze zdrowiem, czy już z zaburzeniem. Owocami tej zdrowej, dojrzałej religijności są: większa wolność, poszerzenie świadomości oraz dojrzalsza relacja ze sobą, bliźnimi oraz Bogiem. W rozmowie z diakonem stałym Marcinem Gajdą staramy się wyłapać przejawy tej niedojrzałej religijności oraz znaleźć sposoby jak wyjść z tych postaw ku wierze, która wyzwala, a nie więzi.
4 października 2023 roku papież Franciszek wydał adhortację Laudate Deum poświęconą kryzysowi klimatycznemu. 8 lat po opublikowaniu encykliki Laudato si Ojciec Święty ponownie zwraca uwagę jak fundamentalne znaczenie dla świata ma temat ekologii. Biskup Rzymu w krótkim dokumencie nie tylko diagnozuje bieżące problemy z perspektywy naukowej, ale pokazuje jak troska o stworzenie jest naturalnie wpisana w życie duchowe wyznawców Jezusa. Razem z o. Stanisławem Jaromim, franciszkaninem, wyróżnionym tytułem Człowieka Roku Polskiej Ekologii 2016 wspólnie zastanowimy się jak wkroczyć na ścieżkę nawrócenia ekologicznego.
Synod o synodalności, afera w Dąbrowie Górniczej, wybory parlamentarne w Polsce to tylko niektóre wydarzenia, które przyniosła kalendarzowa jesień. Wspomniane sytuacje budzą nie tylko intensywne emocje, ale wymagają również głębszej analizy oraz refleksji. W rozmowie z księdzem profesorem Andrzejem Kobylińskim rozmawiamy o przyszłym kształcie Kościoła oraz sytuacji z jaką będziemy mierzyli się w Polsce w najbliższej przyszłości.
Jak nauczyć się być człowiekiem? Czy w ogóle można nauczyć się być człowiekiem i na czym miałoby to polegać? Temat wychowania dotyka każdego, chociażby dlatego, że każdy został jakoś wychowany. W rodzinie, w szkole, na studiach i w pracy jesteśmy socjalizowani, przyuczani do wielu ról społecznych i zdobywamy różne mniej lub bardziej potrzebne umiejętności. Czy jednak przybliża nas to do tego, jak być człowiekiem? Czy odpowiada na pytania o to, jak radzić sobie z różnymi rozterkami i niepokojami egzystencjalnymi, które trapią dziś ludzi? I na czym w ogóle miałoby polegać uczenie się bycia człowiekiem? Tego rodzaju zagadnienia zostały poruszone z doktorem Michałem Płóciennikiem w rozmowie, którą poprowadzili Marcin Worek i Bartosz Kurkowski.
Pogląd, zgodnie z którym świadomość wyłania się z powodu zachodzenia różnych skomplikowanych procesów w mózgu, wydaje się najbardziej standardowy lub bliski współczesnemu zdrowemu rozsądkowi. Z drugiej strony, jak zauważył Thomas Huxley, wyłonienie się świadomości w wyniku aktywacji tkanki nerwowej, wydaje się równie niewytłumaczalne jak pojawienie się Dżina, gdy Aladyn pociera swoją lampę. Owo wyłonienie się świadomości przypomina zatem zjawiska, które potocznie określane są jako czary. Czy jednak współcześnie, wobec względnie dojrzałych i wciąż dynamicznie rozwijających się neuronauk, tego rodzaju poczucie magiczności i niewytłumaczalności świadomości nie powinno gdzieś ulecieć? Zagadnienie to i jemu pokrewne zostały poruszone w rozmowie z profesorem Maciejem Dombrowskim, specjalistą od emergentyzmu i filozofii umysłu. Rozmowę prowadzili Marcin Worek i Bartosz Kurkowski.
Ostatnią adhortacją wydaną przed śmiercią Jana Pawła II jest Pastores gregis, poświęcona posłudze biskupiej. Jak wygląda codzienność biskupa? Czy pełnia święceń powoduje, że trudności nagle znikają? W rozmowie z Biskupem Michałem Janochą poznajemy nie tylko osobistą historię życia hierarchy, ale również lepiej rozumiemy z jakimi wyzwaniami mierzą się pasterze Kościoła w Polsce.
Dnia 6 sierpnia 2023 roku zakończyły się 38. Światowe Dni Młodzieży. Gdy emocje dotyczące tego wydarzenia nieco już ostygły, razem z księdzem Tomaszem Koprianiukiem, Dyrektorem Krajowego Biura Organizacyjnego Światowe Dni Młodzieży w Polsce, podsumowujemy to istotne spotkanie młodych całego świata z papieżem Franciszkiem, mówimy o szansach oraz kontrowersjach związanych z przebiegiem uroczystości w Lizbonie. Rozmowę prowadzi Mikołaj Musiał.
Encyklika Veritatis Splendor zajmuje szczególne miejsce wśród tekstów autorstwa Św. Jana Pawła II. Jaka jest granica wolności? Czym jest sumienie? To nie są pytania wyłącznie do wyrafinowanej dyskusji wśród akademików. To pytania przed którymi staje każdy z nas, w ten sposób odkrywając w sobie wewnętrznego teologa moralnego. Zapraszamy do odsłuchania rozmowy Mikołaja Musiała z Dr. Agatą Rujner, w której ukazują oblicze teologii moralnej, niekoniecznie okutej w ciasne normy postępowania w danej sytuacji, ale nauczycielki szczęśliwego życia.
Dla wielu materializm – czyli przekonanie zgodnie z którym istnieje tylko materia i wszystko się do niej sprowadza – stanowi dziś jedyny racjonalny i dobrze uzasadniony światopogląd. Jednocześnie, wydaje się, że odrzucenie go polega na wierze w różne, słabo uzasadnione twierdzenia i dogmaty albo wprost na popadaniu w zabobony. Przyjrzawszy się jednak historii tego poglądu, jego ocena przestaje być tak prosta i jednoznaczna.Czym miałaby być „materia”, do której wszystko można by sprowadzić? Czy materializm po radykalnych zmianach w fizyce jest w ogóle aktualny? I jakie są mocne oraz słabe strony współczesnego materializmu?Temat ten, choć ogromny, wart jest uwagi – choćby w okrojonej formie – gdyż w widoczny sposób wciąż mocno oddziałuje on na społeczeństwo kształtując myśli wielu ludzi.
W 2023 roku mija 35 lat od napisania przez Jana Pawła II listu apostolskiego Mulieris dignitatem, w którym Papież poruszał sprawę godności i powołania kobiety. Treść tego dokumentu nadal nie jest szeroko znana wśród wiernych jak i osób dystansujących się od nauczania Kościoła. Jakie miejsce miały kobiety w pontyfikacie Jana Pawła II? Jaki jest sens bycia kobietą? Pani Profesor Dominika Żukowska-Gardzińska z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w rozmowie z Mikołajem Musiałem, przedstawia geniusz kobiety oraz jej szczególną rolę w życiu Jana Pawła II.
Przedłużająca się kadencja prezydenta Zełenskiego, kontrowersyjne przepisy dotyczące poboru oraz długo oczekiwana zgoda amerykańskiego Senatu na pomoc finansową – za Ukrainą intensywny czas. Jak te zmiany wpływają na stan państwa i perspektywy zakończenia wojny? Czy można myśleć o zorganizowaniu wyborów w kraju, w którym trwa wojna? Politolog Oleksandr Shevchenko analizuje bieżącą sytuację i możliwe scenariusze. Wywiad poprowadził Stanisław Okoński.