Kültürhane Kent Rasathanesi

Bu hafta Kültür ve Ekoloji Hakları Derneği'nin daveti ile bulunduğum Seferihisar vesilesiyle yavaş şehirlerin kültür politikalarını konuşuyoruz.Yavaş Şehrin Hızlı GelişimiCittaslow ağına 2009'da katılarak Türkiye'nin ilk yavaş şehri olan Seferihisar ı zamandan bu yana epey hızlı bir gelişme kaydederek iki kat nüfusa çıktı. Bu da yavaş şehir yaklaşımının bir yaşam tarzını mı yoksa bir pazarlama stratejisini mi ima ediyor diye sormamıza sebep oluyor.Maliyet Sebebiyle Hızlanan Şehir2011'de Cittaslow ağına kabul edilen Taraklı Belediyesi yıllık 1500€ olan aidatını ödemediği için 2022 yılında listeden çıkarılmış. Demek ki yoksulların yavaşlığa bile parası yetmiyor bazen.https://www.halk54.com/tarakli-sakin-sehir-listesinden-cikartildiYavaş MetropolDünya'nın hem yavaş hem de metropol olan ilk şehri İzmir olmuştu. Nasl olur anlamadan bu iddia 2024 seçimlerden sonra Antalya'ya geçmiş. Bana hala oksimoron gibi duran bu tamlamanın akıbetini göreceğiz zamanla.https://cittaslowturkiye.org/tr/metropol/Yavaş Şehrin RES'leriDoğayla barışık olma iddiasındaki sakin Seferihisar'ın yamaçları RES türibinleri ile dolmuş. Öyle ki SİT alanları bile bu devasa yel pervanelerine açılmış. Eee sonuça Ağa'nın oğlu isteyince ne doğası, ne tarihi...https://www.demokrathaber.org/seferihisarda-ruzgar-enerjisi-santralleri-tartismasiSeferihisar Kültür Politikaları ÇalıştayıSebeb-i ziyaretimiz olan Çalıştay vesilesiyle Seferihisar'ın çok sayıda yeni kültür sanat emekçisi ve meraklısı hemşehrisi olduğunu öğrendik. Bu nitel ve nicel gelişim ne yazık ki şehrin bir kültür politikası olmasını henüz sağlayamamış. Fakat çalıştayı böyle bir sürecin işaret fişeği olarak görmek mümkün.https://www.kulturekoloji.org/Anadolu'nun Kadim Müzik KültürüÇalıştay'da Cenk Güray hoca hem dinletisi ile kulaklarımızın pasını sildi hem de yaptığı sunuşla Anadolu'nun binlerce yıllık müzik mirasını Gomidas'tan, Milas Zeybeği'ne, Adatepe'ye kadar yaptığı bir yolculukla özetledi.https://anadolumuzikkulturleri.com/prof-dr-cenk-guray-ile-anadolu-muzik-kulturleri-ve-ortak-bellek/Tiyatrolı KöylerÇalıştay'da dinleme şansı bulduğumuz diğer bir hocamız da Semih Çelenk'ti. O da köy Bademler'den Boğazköy'e köylerdeki tiyatro deneyimlerini aktararak kültür politikalarının ufkunu kentlerin ötesine taşıdı.https://www.izmir.art/tr/semih-celenk-ile-teori-ve-pratikte-koy-tiyatrolariBu haftalık da bu kadar. Haftaya görüşünceye kadar hoşça ve sağlıcakla kalın.

Ezgi ile beraber niversite yıllarımızın sosyal başkenti İstiklal Caddesi'nin aradan geçen çeyrek yüzyıl içindeki dönüşümünü konuşarak Tünel'den Alkazar'a yürüyoruz.Metrohanİlk durağımız hemen Tünel’in üstünte yer alan ve 1939’dan beri İETT’nin genel merkezi olarak kullanılan Metro Han. İBB Miras tarafından bir kültür mekanına dönüştürülen Metro Han Kasım 2023’ten beridir de Zafer Toprak’ın 60bin kitabına evsahipliği yapan bir kütüphanesi olarak hizmet veriyor.Kent Mobilyası Olarak BariyerArtık görmüyoruz bile. Resmi kurum, konsolosluk önleri, eylem alanları, temsil mekanları onlarla çevrili. Polis bariyerleri artık canlı sokakların, meydanların vazgeçilmez kent mobilyaları.İllüzyon HanEski Rus Büyükelçiliği, hapishanesi, önce Narmanlıların yurdu ve sonra Aliye Berger, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Bedri Rahmi Eyüboğlu başta olmak üzere birçok sanatçının evi, atölyesi ve şimdi de illüzyon müzesine ev sahipliği yapan kimliksiz, ruhsuz bir han. Dönüşmecesiye mekanlara ala bir örnek Narmanlı Han.Botter ApartmanıAbdülhamit’in terzisi ve modacısı olan Hollanda uyruklu Jean Botter için yaptırılan bina da İBB Miras tarafından 2023 yılında Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi’ne dönüştürülmüş.Markiz PastanesiHer şeyin hanesi peydah olurken pastaneler kayboluyor farkında mısınız? Onlardan biri de 1940’dan 2016’ya kadar birçok karşılaşmaya, muhabbete evsahipliği yapmış Markiz pastanesi. O zamandır kapalı şimdi o da kültür sanat etkinliklerine evsahipliği yapmaya başlıyor diye duyduk.Caddede Bir Sanat Bir SanatMetro Han’la başlamıştık. Ziraat Kültürü geçince, Botter Apartmanı, Markiz Pastanesi’nin karşısında Beyoğlu Sanat Merkezi, Borusan Müzik, Meşher, İş Bank Resim Heykel, Yapı Kredi Kültür Sanat, daha ilerde Aksanat… Beyoğlu’nda kültür sanat mekanı açmayan holdingi dövüyor olabilirler mi?Atlas PasajıNeyseki hala eski işlevini bir şekilde sürdüren mekanlar da var hala Beyoğlu’nda. Atlas Sineması kendisine eşlik eden sinema müzesi ile hala yaşıyor çok şükür.MephistoÜniversitedeyken aldığım kitapların büyük çoğunluğunu bu cadde üzerinden almışımdır herhalde. O kitapçıların çoğu göçüp gitti. Neyse ki Mephisto hala eski yerinde ayakta…İstiklal’in Hayaletiİllüzyonla başladık hayaletle bitirelim çünkü İstiklal’de bir hayatel dolaşıyor. Emek sinemasının hayaleti. Onca direnişe eyleme rağmen Cercle d’Orient’la birlikte dönüşüm adı altın yok edilen Emek Sineması’nın hayaleti hala dolaşıyor hala İstiklal’de.Hoppa AlkazarNe çok film izledik Festival’de ve sair zamanlarda Alkazar’da. Şimdi orası da hoplamalı, zıplamalı yeni nesil ne idüğünü anlayamadığımız bir yer olmuş. Hope demişler ama sanki “hooop” ya da “hopppaaa” Alkazar daha yakışırmış.İşte böyle İstiklal’in dönüşüm duraklarının bazıları bunlardı. Daha nicesi var elbet ama hızlıca olunca bu kadarına nefesimiz yetti.Ne diyelim, biz büyüdük ve bir tarz olmuş İstiklal. Eskisine razıydık ama o da yenik düşmüş belli ki geçen zamana.

Bu hafta gündemimiz yaşlanan kentler, sistem karşıtı yaşlılar, pahalılaşan yaşam, hareketli çocuklar, dört ayaklı hemşehriler ve kör noktalar... Yeni Berlin Duvarı1989’da yıkılan duvar geçtiğimz haftaki seçimlerle yeniden inşa edilmiş gibi duruyor. Eski’nin Doğu Almanya’sı bugünün alternatif faşist Almanyası olarak çıktı sandıktan. Bu coğrafi yarılmanın ipuçlarını beşeri coğrafyada aramaya çalışıyoruz.https://www.nytimes.com/2025/02/25/world/how-a-demographic-doom-loop-helped-germanys-far-right.html?smid=nytcore-android-shareHadi Gel Köyümüzde KalalımOrada uzakta gidilmeyen köyleri biliyoruz ama İspanya’da terk edilmemeyi başaran bir köy olduğunu biliyor muydunuz? Pescueza yaşlanan ve azalan nüfuzuna rağmen hala bir yaşam alanı olarak kalmayı başarmış gibi görünüyor. Bu başarısının sırrı ilham verici olabilir.https://www.youtube.com/watch?v=cmFUXv2t-MwKiracı Dostu KentKiracıların başına bela olan kısa ve orta vadeli kiralama eğilimleri Barcelona'da da gündemde. Böylesi kiralamalar için bir gayrimenkul şirketi tarafından satın alınan apartmanın evsiz kalma riskine karşı direnişe geçen kiracılar sonunda muratlarına ermişler. Barcelona belediyesi binayı satın alarak sosyal konut olarak kullanılmasına karar vermiş. https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-02-17/barcelona-buys-apartment-building-at-center-of-eviction-protests?cmpid=BBD021825_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=250218&utm_campaign=citylabdailyTemiz Hava, Hareket Eden ÇocuklarLondra’nın düşük emisyonlu bölge uygulaması hiç beklenmeyen bir meyve vermiş. Bu bölgedeki çocukların okula yaya, bisikletle ya da skuterli gittiği yani daha hareketli bir hayat sürmeye başladıkları görülmüş. Böylesi uygulamalar uzun vadeli iklim sonuçlarının yanısıra kısa vadeli direkt sağlık sonuçları da doğurmaya başlayabiliyormuş.https://grist.org/cities/london-fining-polluting-cars-more-active-kids/Dört Ayaklı ŞehirDört ayaklı hemşehrilerimizin artık bir radyosu var. Dört Ayaklı Şehir Radyosu, hayvan dostlarımıza dair hikayeleri farklı temalarla kurgulanmış programlarla gündeme getirmeye başladı.https://open.spotify.com/show/5C4NzbTeD1u1aDTUZ0RmJD?si=20a2f7328ef74411 Mersin, İzmir ve İstanbul’da Modernite’nin Kör NoktalarıKıraat köşemizde taze bir yayını konuşuyoruz. İstanbul’daki İsveç Araştırma Enstitüsü’nün koordinasyonu ve desteğiyle yayına hazırlanan kitap Mersin, İzmir ve İstanbul’da Cumhuriyet’in erken modern dönemine dair daha az çalışılmış köşelerine yapılan yürüyüşlerin hikaye ve tartışmalarını içeriyor.https://srii.org/Documents/Docs/962969865e2946e79482eb94dd9c1814.pdf Haftaya görüşünceye kadar hoşçakalın... #KentGündemi #ŞehirVeToplum #KentteHayat#YaşlananKentler #DemografikDeğişim #KentteYaşlanmak#BerlinSeçimleri #DoğuBatıÇatlağı #AlmanyaSiyaseti#YaşayanKöyler #KırsaldaHayat #PescuezaModeli#KonutHakkı #KiracıDirenişi #SosyalKonut#DüşükEmisyon #ÇocukDostuKentler #HareketliHayat#ŞehirdeHayvanlar #HayvanHakları #DörtAyaklıŞehir#ModerniteKörNokta #KentTarihi #ŞehriOkumak

İklim krizi kentlerde sadece bizi değil, mekanlarına musallat olduğumuz hayvanları da etkiliyor. Bu haftaki kentler turumuza onların hikayeleri ile başlayıp, kooperatiflerde bitiriyoruz. Göz Göre Göre Felaketİklim bilimci Dr. Peter Kalmus aşırı sıcakların insan sağlığı ve ekosistemler üzerindeki etkilerini araştırdığı için Kaliforniya yangınlarını tahmin edip oradan taşınmış. Ama o bile krizin şiddetlenme hızından şaşkın ve endişeli. Fosil yakıt lobilerinin dezenformasyon çabalarının bu yangını körüklendirdiğini düşünüyor.https://www.nytimes.com/2025/01/10/opinion/la-fires-los-angeles-wildfires.htmlEvin Yeni SakinleriYaşam alanları insanların tecavüzüne uğrayan, iklim krizi yüzünden yiyecek ve su bulmakta zorlanan ayılar ve aslanlar bir de yangınlardan dolayı insan yerleşimlerinde çok daha sık görülmeye başlamış.https://www.theguardian.com/us-news/2025/feb/19/black-bear-los-angeles-wildfires?CMP=Share_AndroidApp_Other&utm_source=pocket_sharedNew York Fare ZirvesiFarenin çarı olur da zirvesi olmaz mı? New York fare çarının başarılarının başka kentlere de ilham olması muradıyla bir fare zirvesi düzenlemiş. Bu vesileyle biz de Amerikan kentlerindeki farelerin tarihine eğiliyoruz.https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-09-17/nyc-to-host-rat-summit-as-mayor-says-his-policies-curbed-pests?cmpid=BBD091824_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=240918&utm_campaign=citylabdaily https://www.bloomberg.com/news/videos/2024-09-12/new-york-city-will-never-be-rat-free-video Fareler için Leziz İklim KriziNew York ne kadar uğraşırsa uğraşsın  fare tarihçisi Stephen Mihn'in dediği gibi farelerden kurtulmaya çalışmak beyhude bir çaba. Hele hele iklim krizinin farelere sunduğu yeni imkanlarla bu daha da zorlaşacak gibi.https://www.nationalgeographic.com/animals/article/cities-urban-rat-populations-warmer-climate?utm_source=pocket_saves RoboTaksilerAmerikan şehirlerinde daha sık görülenler ayılar ve farelerden ibaret değil. Sürücüsüz robot taksiler de gitgide yaygınlaşmakta. Bu vesileyle Benjamin Schneider'ın San Fransisco’da sayıları artan robotaksilere dair saptamalarını konuşuyoruz.https://www.slowboring.com/p/robotaxis-should-be-a-wakeup-call Kooperatifçilik KitabıBölümün sonunda kıraat köşemizde Mekanda Adalet Derneği'nin Emrah Altınok'un kaleminde çıkan son yayını "Konut Hakkı İçin 'Kooperatif Yaşamı' Savunmak"'ı konuşuyor ve konuta erişimin sadece bir ekonomik sorun değil, kültürel, sosyal ve çevresel boyutları da olan küresel bir kriz olduğunu hatırlıyoruz.https://mekandaadalet.org/wp-content/uploads/2025/02/Koop-Rap-MAD-2025-WV-Pages.pdf 

Bu hafta Marmara Belediyeler Birliği'nin 10. kez verdiği Altın Karınca Ödülleri vesilesiyle Türkiye belediyeciliğinin ahval ve şeraitini konuşuyoruz.Türkiye’nin en gelişmiş bölgesinin belediyelerinin en önemli belediyecilik pratiklerinin değerlendirilip ödüllendirildiği Altın Karınca Ödülleri’nin 10.su 12 Aralık’ta İstanbul’da Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda düzenlenen törenle sahiplerini buldu. Araya kayyımlar, Almanlar girince bunları konuşmak bugüne kaldı.10 kategoride dağıtılan ödüllere layık görülen pratiklerini konuşarak Türkiye belediyeciliğinin en’lerini anlamayı deniyoruz.Tekirdağ’ın Afet Sonrası Güvenli Yaşam Alanları Tekirdağ genelinde oluşturulan güvenli yaşam alanları afet durumunda vatandaşların barınma ve temel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde planlanmış. https://afet.tekirdag.bel.tr/Bahçelievler Bizim Esnaf UygulamasıBahçelievler Belediyesi “Bizim Esnaf” uygulaması ile ailelere nakdi yardım yerine sanal puanlarla alışveriş yapma imkanı sunan bir otomasyon sistemi kurmuş.https://bizimesnaf.bahcelievler.bel.tr/Beylikdüzü Yuvam Olur Musun?Beylikdüzü Belediyesi sahip bekleyen hayvanların resimleri ve özelliklerini koyduğu bir sayfa oluşturmuş ama o kadar basit ki bir işe yarar mı bilinmez. Oysa ABD’de Roman McConn adlı 13 yaşında bir çocuk tek başına bundan çok daha fazlasını yapmayı bilmiş.https://yuvamolurmusun.beylikduzu.istanbul/Çayırova Duyu ve Empati ParkıToplam 10 bin 200 metrekarelik peyzaj alanında oluşturulan Duyu ve Empati Parkı projesi koku bahçesi, duyu parkuru, denge parkuru, hobi bahçesi, duyusal yürüyüş parkuru gibi alanları ile kentsel tasarım kategorisinde ödüle layık görülmüş.https://www.cayirova.bel.tr/haberler/daha-yesil-bir-cayirova-icin-2024-dolu-dolu-gecti-200Üsküdar Klasik PazarÜsküdar Belediyesi pazar günleri parklarda klasik müzik dinletileri düzenlemiş. Kültür ve sanat kategorisinde ödülle layık görülen proje bu olduğuna göre benim kentlerin kültür politikasızlığı tescillenmiş sayılmaz mı?https://www.uskudarkultursanat.com/uskudarda-klasik-pazar-etkinliklerimiz-basliyor-4169-konser-etkinlikKarasu Kıyıları HalkındırKarasu Belediyesi kıyılarını halkın kullanımına açmayı hedefleyen proje ile özel mülkiyet alanlarının kamulaştırılması, riskli alanların belirlenmesi ve kıyı boyunca rekreasyon alanlarının oluşturulmasını sağlamış ama meclis üyesi bile haberdar değilmiş projeden dahası belediye, halkın kıyılarından kum alıyormuş.https://www.aksamhaberleri.com.tr/haber/22829191/karasu-belediyesinin-kum-tasima-faaliyetlerine-tepkiBeşiktaş GerontomimariBeşiktaş Belediyesi 75 yaş ve üzeri hemşehrilerinin kendini evinde fiziken ve ruhen daha güvenli hissedebileceği bir alan oluşturmak için mimari müdahaleler gerçekleştirmiş.https://besiktas.bel.tr/haberler/gerontomimari-hizmeti-besiktas-ta-hayata-geciyor-1925Kadıköy’ün Kadın KaynakçılarıKadıköy Belediyesi Kadıköy’de ikamet eden kadınlara konusunda uzman eğitmenler tarafından, Gedik Eğitim Vakfı tarafından ücretsiz olarak “Kaynakçılık” kursu verilecekmiş.https://sosyaldestek.kadikoy.bel.tr/projeler/kadin-kaynakcilar-yetisiyorDükkan KadıköyTek kullanımlık ürünler yerine uzun ömürlü, ambalajsız ve ekolojik ürünlere erişim imkanı sunan, döngüsel ekonomiyi destekleyen, tüketiciyle yerel ürün ve üreticiyi buluşturan Türkiye’nin ilk ve tek yerel yönetim uygulamasıymış.https://dukkan.kadikoy.bel.tr/Kapaklı’nın Mantar Üreten ve İşleyen ElleriKapaklı Belediyesi atıl durumdaki askeri mühimmat depolarını modernize ederek mantar üretim tesisi haline getirerek kadın ve gençlere istihdam yaratmış.https://www.kapakli.bel.tr/projelerimiz/kapakli-mantar-ureten-ve-isleyen-eller-projesiYıldırım Çevre MüfettişleriYıldırım Çevre Müfettişlerini Arıyor’ projesi kapsamında 50 gönüllü çocuk çevre ve atık yönetimi eğitimi aldıktan sonra çevre müfettişi olan çocuklara gerekli kıyafet ve ekipmanın yanı sıra tablet verildi. Çocuklar etraflarında gördükleri olumsuzlukları ve önerileri tabletlere yüklenen uygulama üzerinden belediyeye iletiyormuş.https://www.bursahakimiyet.com.tr/bursa/bursa-yildirim-in-cevre-mufettisleri-is-basinda-1366716İstanbul Bütçe Seninİstanbul Büyükşehir Belediyesi kent sakinlerinin istek ve taleplerini projelendirerek bütçe süreçlerine doğrudan katılımını sağlayan Bütçe Senin uygulaması ile Jüri Özel Ödülü’ne layık görülmüş.https://www.docdroid.net/ZPsHsZM/butce-senin-karar-senin-pdfBu haftalık da bu kadar.Haftaya görüşünceye kadar hoşçakalın #altınkarınca #belediyecilik #ödül #marmara #marmarabelediyelerbirliği

Bu hafta Berlin'de ziyaret etmeye çalıştığım alternatif müşterek mekanların izinde bir kent turuna çıkıyoruz. Bebelplatz Berlin turumuza geçen haftaki kaydı aldığımız yerden. Üniversite ve Opera’nın arasında kalan ve 10 Mayıs 1933’te Nazilerin binlerce kitabı yaktığı (Bücherverbrennung) Bebelplatz’dan başlıyoruz. Maxim Gorki Tiyatrosu’nda Gezi İkinci durağımızda tesadüfen karşılaştığımız ve 26 Mayıs - 25 Haziran 2023 tarihleri arasında Maxim Gorki Tiyatrosu’nda düzenlenen 6. Berliner Herbstsalon’da, Gezi Parkı protestolarının 10. yılı vesilesiyle "GEZİ – TEN YEARS AFTER" başlıklı etkinlikten kalan fotoları izliyoruz. Kaynak: theaterkompass.de Holzmarkt 25 Bir sonraki durağımız olan Holzmarkt 25, kentin ikiye bölündüğü yıllarda Spree Nehri kıyısında atıl kalan bir çok yerden biri iken 2012 yılında sürdürülebilirlik, sanat, yaratıcılık ve toplum kavramlarını bir araya getiren bir kooperatif mekanına dönüşmüş. https://fromgreytogreenblog.wordpress.com/2020/05/08/a-marketplace-for-creativity-and-culture-holzmarkt-25/ YAAM Aynı istikamette ilerleyip Berlin’in merkezindeki Afrika vahası Yaam’ı ziyaret ediyoruz. https://www.yaam.de/ Urban Spree İçerisinde barlar, dans kulüpleri, sanat galerileri, yeme-içme alanları, bira bahçeleri gibi birçok farklı mekanı bir araya getiren devasa alan Urban Spree bir sonraki durağımız. https://www.urbanspree.com/ Bauhütte Kent Bostanı Yine tesadüfen karşımıza çıkan ilham verici bir başka mekan Bauhütte. Sonradan öğrendiğim kadarıyla çok sayıda STK'ya, girişim ve derneğe ev sahipliği yapan 1600m2’lik alanda birçok kültürel, ekolojik, sostal ve politik faaliyet yürütülüyormuş. https://bauhuette-kreuzberg.de/ueber-die-bauhuette-kreuzberg/ Doğu Yakası Galerisi Berlin Duvarı’ndan kalan en uzun parça olan ve şimdi bir galeri gibi birçok sanatçının işlerine evsahipliği yapan Doğu Yakası Galerisi aynı zamanda hala bir sınır. Neyle ne arasında bir sınır olduğu videoda efendim :) Gelecek hafta kentin dönüşümüne dair ikinci bir Berlin bölümünde görüşünceye kadar hoşçakalın.

Bebelplatz Bu haftaki kentler turuna Kaliforniya yangılarından bahsetmeyi planladığım için 1933’te Nazilerin 20bin kitabı yaktığı Bebelplatz’dan çıkmaya karar vermiştim. Sonra Kartaltepe’den acı haberler de üstüne geldi. Los Angeles Yangınları Amerika’nın en zengin yerleşim yerleri ülkenin en ölümcül yangınlarını da yaşadı. En az 27 kişinin hayatını kaybettiği yangınlar 12bin yapının yanmasına ve 250 milyar dolarlık zarara yol açtı. Tüm bunlar insanın doğaya demografik ve coğrafi olarak meydan okumasından kaynaklanıyor gibi görülüyor. https://www.bbc.com/turkce/articles/c4nwz3d1xvvo Özel İtfaiyeler Afetler zenginleri de vuruyor ama onlar bir şekilde parasını verip kendilerini korumaya çalışabiliyorlar. Yangın söndürme hizmetinin bile özelleştirebildiği zamanlardan geçiyoruz. Gönüllü Yangın Gözcüleri Birileri parasını verip mallarını korumaya çalışırken diğerleri gönüllü emekleri ile bir uygulamayı hayata geçirip şehirdeki resmi uyarı sistemlerinin aksine güvenilir ve hızlı yangın güncellemeleri sağlayarak hayati bir destek sunuyordu. https://www.nytimes.com/2025/01/11/us/watch-duty-wildfire-app.html Kentin Açığa Çıkardığı Sıradan Kötülük Kaçırmayın Bülent hocanın yazısını. Köyleri mahalleye çeviren büyükşehir mantığının sıradan kötülüklerin ortaya çıkmasını nasıl mümkün kıldığını Narin örneği üzerinden yazmış. Kentte gelip kentleşemeyenler köylüler çok tartışıldı. Artık kentin köye gelişi de kapsamlı olarak düşünülmeli belli ki. https://www.gazeteduvar.com.tr/narin-guran-davasina-kentlesme-perspektifiyle-bakmak-makale-1749964 Kayyımlara Karşı Dalokay Tarzı Direniş İlhan Cihaner kayyımlara karşı 70lerin efsane başkanı Vedat Dalokay'ın direniş yöntenlerinden feyz alınması lazım demiş. Ben de o dönemden alınacak çok ilham alınması gerektiğini her fırsatta söylerim, o yüzden okuyalım, okutalım. https://www.gazetepencere.com/siyaset/siyasi-operasyona-karsi-dalokay-formulu-647573h Kentsel Çatlaklar Tuba Doğu ve Melis Baloğlu Manifold’da başladıkları yeni yazı dizisiyle kentteki çatlakların doğası üzerine bir diyalog başlatıyorlar. Bu diyalog aracılığıyla, insan ve insan dışı şeylerin kentsel çatlakları nasıl şekillendirdiğini, nasıl hayat bulduğunu, neleri doğurduğunu ve beklenmedik yollarla nasıl yeniden tahayyül edilebileceğini keşfe çıkıyorlar. Tavsiye ederim. https://manifold.press/kentsel-catlaklar-bize-ne-soyler Yves Cabannes Türkiye’deki kentsel mücadelelerden iyi tanıdığımız, BM Habitat Zorla Tahliyelere Karşı Danışmanlar Grubu başkanı olarak dünya üzerinde yıkımlara ve zorla tahliyelere karşı mahallelerin konut haklarını savunan Yves Cabannes’ı kaybetmişiz. Kendisine İmre Azem’in Ekumenepolis filmindeki kısmı ile veda ediyoruz. https://x.com/Ecumenopolis/status/1879458257292652875 Gayri Bireysel Arazi Mülkiyet Modelleri Sevgili Cihan Uzunçarşılı Baysal hocanın Ankada Mimarlar Odasının Dergisi’nde yayınlanan gayri bireysel arazi haklarına dair bir makalesini paylaşmış. Özel mülkiyetin ötesine geçmenin yollarına dair bu ilham verici makaleyi ben de hatırlatş olayım. http://www.mimarlarodasiankara.org/dosya/dosya52.pdf Ayrancım'dan İlk Kitap Kıraat köşemizde dost ve kardeş yayınımız Ayrancım Gazetesi’nin iki ciltten oluşacak Ayrancı’da Zaman Mekan, İnsan kitabının ilk cildinin yayınladığı haberini vermiş olalım. https://ayrancim.org.tr Bu haftalık da bu kadar. Haftaya görüşünceye kadar hoşçakalın.

Kayyımların yeniden gündemimizde olduğu günlerde kentsel politika konuşmak pek manalı gelmediği için bu hafta kayyımları ve belediyeleri yasal, tarihi ve siyasi açılardan ele almak istedim.

Yeni yıl dileklerinden sonra sıra geldi yılbaşı kararlarına... Ne dersiniz; bu sene toplu taşımaya, alternatif ulaşım imkanlarına bir şans vermek ister misiniz? O zaman buyrun... Bir Yeni Yıl Kararı Olarak Toplu Taşıma Kullanmak Malum zamanlar, yılbaşı, yeni kararlar, yeni alışkanlıklar. Kendra Pierre-Louis tam da bu değişiklik zamanı kentsel ulaşım alışkanlıklarımızda bir yeniliğe yer vermek için ideal bir zaman olarak tarif ediyor ve 2025’te toplu taşımaya bir şans vermemizi öneriyor. https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-01-01/for-a-healthier-happier-2025-try-commuting-on-public-transit?srnd=phx-citylab Trafik Vergisi Sadece Bir Vergi Olmayabilir mi? New York şehir merkezine araçla girişe ücret uygulayan ilk ABD kenti oldu. Henry Grabar 2019’dan bu yana devam eden sürecin sonunda hayata geçen politikanın akıbetinin Demokrat Parti’nin alternatif bir siyasi tahayyül ortaya koyup koyamayacağının bir turnusol kağıdı olarak görüyor. Yazı diğer alanlarda kamu politikalarının başarısı için izlenmesi gereken üç kritik adımı vurguluyor. https://www.nytimes.com/2025/01/05/opinion/democratic-party-new-york-congestion.html?smid=nytcore-android-share Toplu Taşıma Atlası Çok toplu taşıma haritası görmüşsünüzdür, metro hatları, vapur seferleri, otobüs güzergahları… Peki bunları bir kentin toplu taşıma kalitesine dair bir fikir verir mi? Evet Paris’in, Londra’nın, Tokyo’nun metro haritaları çok kapsamlı toplu taşıma imkanlarının varlığını düşündürür. Peki size desem ki Prag’ın, Wroclav’ın hatta Tel Aviv’in toplu taşıma hizmetlerinin daha erişilebilir, kapsamlı olduğunu söylesem. Ben değil tabii,Kalınma ve Ulaşım İçin Politika Enstitüsü’nün (ITDP) ilk toplu taşıma atlasının bulguları böyle diyor. Türkiye’ye dair manzarayı ise ne siz sorun ne ben söyleyeyim. https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-07-05/prague-wroclaw-top-the-list-in-a-global-atlas-of-sustainable-transit?cmpid=BBD070524_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=240705&utm_campaign=citylabdaily Benim Sokağım Benim Hayalim Memleketin toplu taşıma manzarası evet pek parlak değil; hala arabaların, dolmuşların içgüveysi gibiyiz sokaklarda. Peki bize kalsa nasıl olurdu sokaklarımız? Denk geldiğim bir sayfa bu hayali kurup, somutlaştırmayı sağlıyor. Sokağın boyunu giriyoruz, sonra artık bisiklet yolu mu, kaldırım mı, tramvay mı, bahçe mi hayalimize kalmış. Buyrun benim Mersin GMK hayalim mesela: https://streetmix.net Los Angeles’in Kaldırım Derdi Geniş geniş kaldırım yapmak da yetmiyormuş. Los Angeles da mevcut kaldırımların bakım-onarım derdine düşmüş. Kentteki 4000mil uzunluğundaki kaldırımların durumu harapmış ve komşu parsel sahiplerin bunları onarması gerekiyormuş. Tabii ki bu da pek mümkün olmamış. Bu sorunu aşmak için önerilen enteresan bir finansman modeli var. Bunun farklı alanlarda da kullanılabileceği düşünmesi ile biraz bahsetmek istedim. https://www.planetizen.com/features/133025-city-broken-sidewalks Ev Alma Müşterek Konut Al Seattle’da ortak kullanım alanları içeren özel konutların inşasını yasaklayan düzenleme kaldırılarak özellikle gençlerin mutfak, salon, banyo gibi alanları ortak kullandığı ama kendi özel alanlarının da olduğu evler sayesinde barınma ihtiyaçlarını daha ekonomik bir şekilde karşılayabilmelerinin önü açılmış. https://www.smartcitiesdive.com/news/seattle-coliving-housing-new-law/734143/ Hukuksuzluk Beyi Ortak yaşam, hemşehri hukuku gibi kavramlardan Bolu Belediye Başkanı’nın bihaberliğini artık yadırgamıyor olsak da hukuksuz marifetlerini bu kadar pervasız bir şekilde ifade edip, savunabilmesini hukuksuzluğun Türkiye yerel yönetimlerinde ne kadar normalleştiğinin bir emaresi olarak görebiliriz sanıyorum. https://www.gazeteduvar.com.tr/tanju-ozcan-suriyelilerin-ruhsatlarini-hukuksuzca-iptal-ettim-haber-1747402 Kentsel Gelecek Tasarımı Kıraat köşemizde şimdiye kadar yazılarından feyz aldığımız sevgili Savaş Zafer Şahin hocamızın bu sefer mahir bir ekip ve müthiş bir vizyonla hayata geçirmeye soyunduğu kentsel gelecek tasarımı insiyatifini konuşuyoruz. https://www.kentselgelecektasarimi.com/

Başlıkta zikrettiğimiz üç grubun ne ortak noktası olabilir sizce? Kentlerdeki sayılarının hızla artmakta olduğu olabilir mi mesela? Şehrin Hindileri ABD’de hindilerin ormanlık alanlarındaki sayıları azalırken kentlerdeki uygun tüneleme ve beslenme alanları, bol yiyecek ve predatörlerden korunma imkanları sayesinde artıyormuş. https://www.smithsonianmag.com/science-nature/why-are-urban-turkeys-thriving-180985433/ Evsizlik Rekorları ABD kentlerinde sayıları artan sadece hindiler değilmiş; evsizlerin sayısı da 2007'den bu yana kaydedilen en büyük yıllık artışı göstererek 770.000'i aşmış. https://www.nytimes.com/2024/12/27/us/homelessness-hit-record-level-in-2024.html?smid=nytcore-android-share Dijital Apartheid Batı Şeria sakinleri, her türlü insani yaşam koşullarından mahrum olmaları yetmezmiş gibi bir de Google Haritalar'daki yol kısıtlamaları, sokak düzenlemeleri ve kontrol noktalarıyla ilgili eksik veya yanlış bilgilerden mağdur oluyormuş. https://bianet.org/yazi/google-haritalar-filistinlilerin-bati-seriada-seyahat-etmesini-nasil-zorlastiriyor-303156 Motorsiklet Salgını Kinşasa'daki trafik sıkışıklığı motosiklet taksi olarak bilinen "Wewa"ların olağanüstü yayılarak şehir içi ulaşımında hem bir çözüm ve hem de sorun kaynağına dönüşmesine sebep oluyormuş. http://expobeton-newsletter.net/2024/12/27/wewa-in-kinshasa-mobility-solution-or-urban-plague/?utm_source=pocket_shared Motorsikletli Tehlike Kinşasa kadar uzağa gitmeye gerek yok. Türkiye’de de şehir içindeki kazaların yüzde 52,3’üne yani her iki kazadan birinde motosikletler varmış. https://www.diken.com.tr/her-iki-kazadan-birine-motosiklet-karisiyor/ (İki Tekerli) Eğitim Şart Bisiklet beceri eğitimleri, bakım dersleri ve topluluk destek grupları gibi sosyal altyapı unsurları, bisikletli ulaşımın yaygınlaşmasında bisiklet yolları kadar önemi varmış. https://www.bloomberg.com/news/features/2024-06-04/the-bike-infrastructure-that-can-close-cycling-s-gender-gap?cmpid=BBD112624_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=241126&utm_campaign=citylabdaily Korna Zulmü Araç ve yayalar için ayrı yolların olmadığı dönemde bir “çığlık” ihtiyacı olarak doğan klakson artık kentlerde kendi başına bir zulm kaynağı. https://www.bloomberg.com/news/features/2024-08-26/the-rise-and-fall-of-the-klaxon-the-world-s-most-annoying-car-horn?cmpid=BBD122724_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=241227&utm_campaign=citylabdaily Kablosuz ve Umarsız Muhabbetler İnsanların telefonlarını artık yoğun biçimde hoparlörde kullanıyor olması yeni bir rahatsızlık kaynağı olmuş durumda. https://www.techspot.com/news/106113-outrage-grows-over-lack-headphone-use-us-airports.html?utm_source=pocket_shared Bu haftalık da bu kadar haftaya buluşuncaya kadar hoşçakalın… Bültenimize abone olmak için kentrasathanesi.substack.com

Bu hafta yeni işlevler kazanan kiliseler, kapanan publar, kaybolan semtler, gözden düşen dijital mecralar üzerinden kentlerin dönüşen kültürel hayatlarını konuşuyoruz. Buyrun... Cemaatinden Satılık Geçen hafta konuta dönüşen AVMlerden bahsetmiştik. Bu hafta da Amerika Birleşik Devletleri'nde giderek azalan kilise cemaatleri ve terk edilmiş kilise binalarının nasıl özel konutlara dönüştüğünü konuşarak haftalık turumuza başlıyoruz. https://www.nytimes.com/2024/10/25/realestate/church-home-conversion.html?smid=nytcore-android-share&utm_source=pocket_saves Kiliseden Bozma Neler Neler Cemaatsiz kalan kiliseler sadece özel konut olarak yeniden işlevlenmiyor. ABD ve Avrupa’da birçok kilisenin yeme içme mekanlarına, perakende alanlarına, eğlence ve spor sahalarına dönüştüğünü öğreniyoruz. https://worldcrunch.com/food-travel/reconverted-churches Kapanan Mahalle Pubları Kiliseler kapanıp yeni işlev kazanırken, özellikle küçük yerleşim yerlerinin en kamusal alanlarının da daraldığını öğreniyoruz. Adrian Chiles The Guardian’daki makalesinde İngiltere’de son 40 yılda 20bin mahalle “pub”ının kapandığını yazarak bunun küçük yerleşim yerleri için ne kadar büyük bir kamusallık kaybı olduğuna dikkat çekiyor. https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/nov/20/lost-20000-pubs-since-i-started-drinking-sends-chill-down-my-spine?utm_source=pocket_shared Damsız ve Telefonlu Girilmez Özellikle gece kulüpleri ve canlı etkinliklerde insanların anı yaşamaktan ziyade anı yayınlama eğilimi göstermesi üzerine işletme sahibi ve organizatörler etkinlikleri sırasında telefonla kayıt yapılamasını yasaklama ve engellemeye başlamışlar. https://www.theguardian.com/music/2024/dec/14/snap-out-of-it-manchester-club-joins-growing-trend-to-ban-phone-cameras Çöpçatan Buluşmalar Telefonların yaşadığı kan kaybının bir diğer cephesinde de çöpçatanlık hizmetleri varmış. Bloomberg’den öğrendiğimiz kadarıyla gençler artık online dating uygulamalarından ziyade yüzyüze etkileşim imkanı sunan etkinliklere yöneliyormuş. https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-06-28/gen-z-revives-singles-events-as-many-abandon-dating-apps?cmpid=BBD062824_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=240628&utm_campaign=citylabdaily “Berlin Kültürdür” Kültür alanındaki gelişmelere Berlin’den kötü bir haberle devam ediyoruz. Kent yönetiminin kültür bütçesinde 130 milyon avroluk bir kesinti planladığının duyurulması üzerine şehrin kültür emekçileri “Berlin Kültürdür” adlı bir platform kurarak kesintinin kentin kültürel hayatına ve demokratik ruhuna nasıl zarar vereceğine dikkat çekmeye başlamışlar. https://www.theguardian.com/world/2024/nov/27/plan-to-cut-berlin-arts-budget-will-destroy-citys-culture-directors-warn?utm_source=pocket_shared Bir Zamanlar Bebek Kıraat köşemizde Nigâr Nigâr Alemdar'ın "Geçmişten Günümüze Bebek" adlı kitabını konuşuyor ve semtlerin nasıl kan kaybettiğini düşünüyoruz. https://www.gazeteduvar.com.tr/nigar-nigar-alemdar-okullarda-semt-bilinci-de-okutulmali-haber-1692977 Güneş Komşuluğu Eğer güneş paneli koyacak yeriniz, çatınız var da bunu karşılayacak imkanınız yoksa İspanyol Iberdro firması alanı sizden kiralayıp, orayı güneş tarlasına dönüştürüyor ve 2km yarıçapında oturan komşularınıza da buradan enerji sağlayabiliyormuş. Buna da güneş topluluğu deniyormuş. https://www.iberdrola.com/about-us/what-we-do/solar-photovoltaic-energy/solar-communities İşçi Sinemaları Kaydımızın sonunda Mehtap Özsoy’un yürüttüğü Sosyal Bir Hak Olarak Sinemaya Gitmek: Ereğli Kömür İşletmeleri’ne Bağlı İşçi Sinemaları" başlıklı sözlü tarih çalışmasını konuşuyoruz. Bu haftalık da bu kadar. Hoşça, güzellikle kalın.

2024'ün en yaşanabilir kentlerinden konuşmaya başlayıp sonra da yaya güvenliği için yapılan geçitlere, göbeklere gelince, göbekli kentlerin daha yaşanabilir olabileceğini düşünmeden edemiyorum. En Yaşanabilir Kentler https://www.economist.com/graphic-detail/2024/06/26/the-worlds-most-liveable-cities-in-2024 Yaya Geçit Güvenliği https://www.lebonbon.fr/paris/news/3000-places-stationnement-supprimees-paris/ Kemik mi? Çelik mi? https://campaignsoftheworld.com/outdoor/saaq-bones-vs-steel/ Hollanda Göbeği https://www.visordown.com/news/industry/dutch-style-roundabouts-are-here-and-we%E2%80%99re-confused Bolu Göbeği https://t24.com.tr/haber/bolu-da-sehir-icinde-trafik-isigi-kalmadi-20-milyon-liralik-enerji-tasarrufu-saglandi,1202526 Londra’da İki Teker Dört Nala, Rekorlara https://bsky.app/profile/london.gov.uk/post/3lcz72k6msc27 Lastik Plastikleri ⁠https://phys.org/news/2024-11-car-quarter-microplastics-environment-urgent.html?utm_source=pocket_saves⁠ Frenden Elektrik ⁠https://cleantechnica.com/2024/09/30/barcelona-is-using-regenerative-braking-to-power-subways-ev-chargers/⁠ 15 Dakikalık AVM’ler https://www.cnbc.com/2024/12/05/why-developers-are-building-housing-at-shopping-malls.html Bu haftalık da bu kadar. Haftaya görüşünceye kadar sağlıcakla kalın.

Bu haftaki kentsel politikalar turumuzda Brastislava'nın çocuk merkezli planlanı, ömür uzatan kentler ve uygulamaları, dayanışma hallerini ve ulus inşasında yerel yönetimlerin rolünü konuşuyoruz. Çocukların Başkenti Kentsel politikalara dair ilham verici deneyimler sadece zengin ülkelerin önemli kentlerinde karşımıza çıkmıyor. Bakın Avrupa’nın ortasında olduğu halde hem ekonomik hem siyasal sorunlarla boğuşan Slovakya’nın başkenti Bratislava makus kaderini değitirmek için çocuğu merkeze alan bir kentsel planlama sürecine girişmiş. Çocuklarla dost olmak için değil, kenti daha yaya dostu, çevreci, kamusal ve dolayısıyla cazip kılmak için onların dolaşım, oyun ve sosyalleşme ihtiyaçlarına öncelik vererek kenti planlamaya soyunmuş. https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-06-26/bratislava-pushes-child-friendly-design-to-tame-sprawl-boost-livability?cmpid=BBD062624_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=240626&utm_campaign=citylabdaily Uzun Yaşatan Kentler Portekiz, İspanya, Fransa, İtalya gibi ülkelerin 2050’ye gelindiğinde Dünya’nın yaş ortalaması en yüksek kentler olacağı tahmin ediliyor. Bu bölgelerin ömrü uzatmasında Akdeniz diyetinden ziyade bölge kentlerinin hareketli, birarada ve aile bağlarını koruyan yaşamları teşvik ediyor olmaları etkiliymiş. https://evrimagaci.org/tpg/will-southern-europeans-live-the-longest-653?srsltid=AfmBOoqNmSeRx7E7WkBLUGeCLjKM-U79fZlkQ9VXQ7RT5HPRE3ayLN0t Navigasyon’da Ambulans Güney Avrupa kadar şanslı olmayan İngilitere’de de ambulanslara yol vermeyi, dolayısıyla hem onların daha hızlı ilerlemesini hem de kaza yapmalarını engelleyen bir uygulama geliştirilmiş. Artık rotanızı belirleyen navigasyon uygulamaları size doğru yaklaşan acil durum araçlarını da haber verecekmiş. https://www.bbc.com/news/articles/cq5l28l5qdpo Araç Paylaşım Anarşizmi Sam Haselby gençliğinde San Fransisco’da kullandığı araç paylaşım sistemini James Scott’un eserleri üzerinden bir anarşizm pratiği olarak yorumlamış. Yukarıdan dayatılmayan, merkezi bir yönetimi olmayan, sistemin dayattığı zorluklara öngörülmemiş bir çözüm öneren bu sistemi anarşist bir deneyim olarak görebiliriz diyor yazar. https://aeon.co/essays/what-san-francisco-carpooling-tells-us-about-anarchism Kitaplardan Öte Kütüphaneler Allogenler’in son bölümünde Ciran Ay ve Reha Songurtekin’in ele aldığı kütüphaneler Britanya'da kitap ödünç veren yerler olmaktan öte, toplumda giderek artan sorumluluk alarak sosyal hizmetlerde önemli bir boşluğu dolduruyormuş. Gelin kütüphaneyi bir de böyle bir sosyal hizmet merkezi olarak dinleyin. https://www.theguardian.com/news/article/2024/jun/25/how-britains-libraries-provide-more-than-books Yeniden Eski Notre Dame Büyük yangından sonra neredeyse tamamen harap olan Notre Dame katedralinin restorasyonu beş yıl gibi çok kısa bir sürede tamamlandı. İşin niceliğinden öte orjinal malzemeler ve tekniklerin kullanılması, çevresinin de iklim krizini gözönünde tutar bir şekilde dönüştürülmesi ve alanın daha erişilebilir hale getirilmesi de kotarılan işin takdire şayan boyutları. https://www.theguardian.com/artanddesign/2024/dec/06/notre-dame?utm_source=pocket_shared Uus Mekan Beden Kıraat köşemizde Mustafa Doğanoğlu’nun 2015 yılında Mülkiye’de Aykut Çoban’ın danışmanlığında tamamladığı ve ulusların inşasında yerel yönetimlerin rollerine odaklanan araştırmasını konuşuyoruz. https://nikayayinevi.com.tr/SiteResim/PdfView/ulus%20mekan%20beden31%20ekm.pdf Bu haftalık da bu kadar. Haftaya görüşünceye kadar sağlıcakla kalın. Uzun Yaşatan KentlerNavigasyon’da AmbulansAraç Paylaşmının Anarşizmle İlişkisiKitaplardan Öte KütüphanelerYeniden Eski Notre DameUus Mekan Beden

Arada yine konuşuyoruz ama kayıtlarda şeytan arabalarına geniş yer ayırmayalı epey zaman oldu. Hazır bisiklete dair üst üste birkaç habere rastlayınca bu haftanın ağırlığını kentlerin bisikletli mevzularına ayırmış olduk. Sadece onlar değil elbette, arabalar, yeşil koridorlar ve belediye başkanlarının acaip denemelerini de bu haftaki programımızda dinleyebileceksiniz. Elektrikli ve Sağlıklı https://electrek.co/2024/02/20/why-electric-bikes-give-more-exercise/?utm_source=pocket_shared Çalıntı Bisikletler https://www.facebook.com/watch/?v=1229342374513200 https://www.wired.com/story/silicon-valleys-fanciest-stolen-bikes-trafficked-mastermind-jalisco-mexico/ Bikeindex.org Paris’te Bisiklet Savaşları https://www.nytimes.com/2024/11/29/world/europe/cyclist-death-paris-paul-varry-cars.html?smid=nytcore-android-share https://www.lemonde.fr/m-perso/article/2024/11/11/les-velos-ont-pris-le-pouvoir-sur-tous-les-autres-usagers-ils-ne-respectent-rien-la-montee-de-la-grogne-anti-cyclistes_6387630_4497916.html Trafiğin Sebebi Bisiklet mi Gerçekten? https://www.cbc.ca/news/science/bike-lanes-impacts-1.7358319?utm_source=pocket_shared, Bir Canavar olarak İstanbul Trafiği https://www.dunya.com/gundem/istanbulda-trafik-yogunlugunu-dusurecek-adim-ucretli-tarife-geliyor-haberi-755078 Koridorlarıyla Medellin https://www.bbc.com/future/article/20230922-how-medellin-is-beating-the-heat-with-green-corridors Sosyal AirBNB https://www.bloomberg.com/news/features/2024-06-14/porto-mayor-sees-airbnb-lets-as-potential-source-of-urban-regeneration?cmpid=BBD061424_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=240614&utm_campaign=citylabdaily Trump’ı Fırsat’a Çeviren İtalyan Köyü https://www.theguardian.com/world/2024/nov/20/thousands-eager-escape-trump-keen-snap-up-1-sardinian-home-mayor?utm_source=pocket_shared #bike #bikelanes #paris #medellin #greencorridor #istanbul # trafik

Güzle birlikte dökülen yaprakların yarattığı toplumsal gerilimler, sellerin aldığı canlar, bisikletlerin yetiştirdiği yardımlar, teknolojinin kurtardığı bisikletliler ve tedirgin ettiği yoksullar, kin tutan kargalar ve hayal edilen metro hatlarında atıyoruz bu haftanın turunu. Yaprak derdi https://www.bloomberg.com/news/features/2024-11-08/cities-that-banned-leaf-blowers-are-getting-an-earful-from-landscapers?re_source=postr_story_0&utm_source=pocket_shared Sünger Sao Paulo https://www.bloomberg.com/features/2024-sao-paulo-flooding-rain-garden/?cmpid=BBD061224_CITYLAB&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=240612&utm_campaign=citylabdaily Can kurtaran bisiklet  https://www.cyclingweekly.com/news/bicycles-save-lives-how-bikes-have-been-critical-after-the-valencia-floods?utm_source=pocket_shared Bisikletçi Seven Kapılar https://www.thecooldown.com/green-business/tesla-blind-spot-monitoring-system-update/  Drone Çağı https://www.wired.com/story/the-age-of-the-drone-police-is-here/ Karga kini https://www.nytimes.com/2024/10/28/science/crows-grudges-revenge.html?unlocked_article_code=1.V04.TZzZ.Uz62PZTRjpRt&utm_source=pocket_saves Paralı Bank https://www.boredpanda.com/pay-sit-the-private-bench/ Metro Rüyaları https://metrodreamin.com/explore?utm_source=pocket_shared

Sifonu çekip çözemediğimiz zor sorunlarla boğuştuğumuz bir dönemde, haftalık turumuzu şehrin kanalizasyonlarında yapıyor ve kentlerin tuvaletlerine dair gelişmelere kulak kabartıyoruz. 1. Dediler ki bu tuvalet Kakabus 2. Şeffaf tuvaletler https://www.theguardian.com/world/2020/aug/18/loo-with-a-view-transparent-public-toilets-installed-in-tokyo-parks 3. Tuvalet Mimarisi https://tokyotoilet.jp/en/ 4. Tuvaletsiz Kentler https://tr.euronews.com/2021/04/03/amazon-dan-pet-siseye-idrar-ozru-suruculer-tuvalet-bulmakta-zorlan-yor 5. Sifonsuz Tuvaletler https://www.theguardian.com/global/2019/dec/09/no-flush-movement-composting-toilet-clean-water-waste-fertiliser-eco-revolution 6. Islak Mendik, Tıkanık Tuvalet https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-03-26/pandemic-wipes-create-sewer-clogging-fatbergs?utm_content=citylab&utm_campaign=socialflow-organic&utm_source=twitter&utm_medium=social 7. Londra Kanalizasyonlarında Yağ Dağı https://www.theguardian.com/environment/2019/oct/29/bus-sized-fatberg-cleared-from-london-sewer 8. Kanalizasyonla covid testi https://www.theguardian.com/world/2021/mar/07/covid-data-show-sewage-monitoring-could-be-vital-in-infection-control 9. Covid politikaları https://www.nlc.org/resource/covid-19-local-action-tracker/ 10. Dünya Kentlerinde Yerel Yönetimlerin COVID-19 Önlemleri https://enstitu.ibb.istanbul/covid19/yerel-yonetimler/ 11. COVID-19’a Karşı Başkentler Dayanışması https://capitalsinitiative.org/baskent-bul/?lang=tr 12. Pandemi ve sonrasında kentler https://www.istanpol.org/post/pandemide-ve-sonras%C4%B1nda-yerel-y%C3%B6netimler-i%CC%87%C3%A7in-politika-%C3%B6nerileri 13. BENDİNE SIĞMAYAN İSTANBUL: Kente Çevresel Yaklaşımlar https://en.iae.org.tr/istanbul-unbound-2021/24 14. Ucu Olmayan Şehir https://youtu.be/maEcPKBXV0M #tuvalet #kanalizasyon #ekümenopolis #Tokyo

Bu hafta kentlere hayvan dostlarımızın gözlerinden bakıyor ve turumuzun rehberliğini kedilere, köpeklere ve hatta göçmen kuşlara bırakıyoruz. 1. Miyav park https://www.birgun.net/haber/mersin-deki-miyav-park-kapatildi-338112 2. Miyav Park muhtarı mırmır https://www.mersinhaber.com/haber-dunya-kediler-gununde-kedi-muhtar-mersinde-proje-ile-kurulan-miyav-park-muhtarini-secti/383192 3. Kedilere Müstakil Evler https://www.mersin.bel.tr/haber/mersin-buyuksehir-den-kedi-evleri 4. Köpeklerin İstanbulu https://www.theguardian.com/film/2021/mar/23/what-appointments-did-these-dogs-have-to-keep-long-lunches-and-brief-liaisons-in-a-radical-new-dogumentary 5. İstanbul’da Sürgün, Yıkım ve Şiddet Coğrafyaları https://beyond.istanbul/hayvan-tecritinin-d%C4%B1%C5%9F%C4%B1-ve-%C3%B6tesi-i%CC%87stanbulda-s%C3%BCrg%C3%BCn-y%C4%B1k%C4%B1m-ve-%C5%9Fiddet-co%C4%9Frafyalar%C4%B1-724e4054d2ba 6. Hayvanların Tarihi https://notabene.com.tr/inceleme-arastirma/503-turkiyenin-yakin-tarihinde-hayvanlar-sosyal-bilimleri-insan-olmayanlara-acmak-sezai-ozan-zeybek-ana-sayfa-8680050399778.html 7. Covid’le Gelen Hayvanseverlik https://www.washingtonpost.com/dc-md-va/2021/01/06/animal-shelters-coronavirus-pandemic/ 8. Hayvan Dostu Kent İlkeleri https://www.bettercitiesforpets.com/resource/12-traits-of-pet-friendly-cities-model/ 9. Kuşlar için Karanlık https://www.fastcompany.com/90619494/philadelphia-is-about-to-go-completely-dark-at-night-heres-why 10. Paris’in Işık Kapatıcıları https://www.theguardian.com/world/2021/mar/17/lights-off-france-parkour-collectives-fight-pollution-one-store-sign-at-a-time 11. Bursa Karanlık Gökyüzü Parkı https://twitter.com/bursabuyuksehir/status/1375058755549822977?s=20 12. Dünya Mutluluk Endeksi https://worldhappiness.report/ed/2020/cities-and-happiness-a-global-ranking-and-analysis/ 13. Konser Deneyi https://www.bbc.com/news/world-europe-56556451 14. Yeniden İnşa Et https://notabene.com.tr/politika-siyaset/563-yeniden-insa-et-caferaga-ve-yeldegirmeni-dayanismalari-yatay-orgutlenme-deneyimi-ana-sayfa-8680056399772.html #kedi #köpek #hayvanlar #sokakköpekleri #barınak #notabene #bursa #paris #ışıklarıkapat #mutlulukendeksi #mutluluk #yenideninsaet

Mersin'in eski çöplüğünden seslendiğimiz bu haftaki Kültürhane Kent Rasathanesi'nin içeriği bu hafta çerçöp dolu. Çöpün ithal, yanıcı, mafyatik hallerine değiniyor; çöpün, konutların ve kentlerin yeni dönüşüm biçimlerine dair haberleri paylaşıyoruz. 0:00 Giriş 0:28 Berci Kristin'in Çöp Masalları 1:10 Mersin’in Çöpü 3:36 İthal Fazlası Atık https://www.bbc.com/news/av/uk-53181948 4:10 Atık İhracat Şampiyonu https://www.greenpeace.org/turkey/basin-bultenleri/turkiyede-plastik-atik-ithalati-son-15-yilda-173-kat-artti/ https://www.youtube.com/watch?v=49G9VyB6yKk 5:04 Çöp İthalat Yasağı https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/karisik-atik-plastik-ve-atik-devre-kartlarinin-ithalati-yasaklandi/2095672 5:43 Plastik Fabrika Yangınları https://mikroplastik.org/plastik-fabrika-yanginlari/ 6.20 Çöpten Suç Örgütleri https://www.interpol.int/News-and-Events/News/2020/INTERPOL-report-alerts-to-sharp-rise-in-plastic-waste-crime 7:25 Yakılan Çöpler https://www.theguardian.com/environment/2021/mar/07/revealed-why-hundreds-of-thousands-of-tonnes-of-recycling-are-going-up-in-smoke 8:16 Maskeden Yol https://www.euronews.com/living/2021/02/18/disposable-face-masks-are-being-shredded-and-turned-into-roads# 9:40 Geri Dönüştürülebilir Ev https://www.yesilodak.com/surdurulebilir-3d-baski-ev-geri-donusturulebilir-malzemelerden-yapildi 10:39 Dönüşüm Mimarisi https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-03-17/pritzker-prize-honors-public-housing-architecture?utm_medium=social&utm_source=twitter&utm_campaign=socialflow-organic&utm_content=citylab 12:47 Chicago’da Onarım Yardımı https://www.nytimes.com/2021/03/22/us/reparations-evanston-illinois-housing.html?action=click&module=News&pgtype=Homepage 14:03 Geri Dönüştüren IKEA https://www.theguardian.com/business/2021/feb/06/ikea-recycling-scheme-furniture 14:49 İstanbul Zaman Makinesi https://twitter.com/oyilmaz/status/1365615236762521601?s=20 15:23 Turhan Selçuk- Sğmerbank'ın Çığlığı https://youtu.be/2-YTPotdoL0 15:51 Rasathane Özel- Didem Danış ile Anadolu Kentlerinde Sümerbank https://youtu.be/xPN39JwWKCs #çöp #plastikatık #geridönüşüm #çöplük #mersin #zamanmakinası #chicago #pritzker #çöpyangınları

Bu hafta kentler turumuzu evden evler üzerine yapıyor ve pandeminin  etkisi ile doğası değişen kentleşme ve konut politikalarını konuşuyoruz.  Artan evsizler, yükselen ve düşen konut fiyatları, büyük ve küçük  kentlerin geleceği üzerine Kanada’dan, Hong Kong’a, Güneykent’ten  Paris’e bir tura çıkıyoruz.

Kentsel politikalar turumuz aşırı soğuklar, kesilen ve kirlenen sular,  COVİD’le terk ettiğimiz mekanları mesken tutan fareler, dayanışmacı ve  katılımcı tasarımlar, beğenilmeyen katedral kapıları ve paylaşılan  kayaklardan geçerek haftalık rasadını tamamlıyoruz.