Klassieke Mysteries

Dmitri Sjostakovitsj was een man van uitersten. Van revolutie, maar ook het Sovjet-regime. Van een romantische Eerste Symfonie, maar ook odes aan dictator Stalin. En dan dat geheime motief in zijn werk. DSCH. Wat wilde hij daarmee zeggen? In de derde aflevering van seizoen 5 van de AVROTROS en NPO Radio 4-podcastserie ‘Klassieke Mysteries’ duiken Rebecca van der Weijde en Ab Nieuwdorp in het leven en de dood van componist Dmitri Sjostakovitsj. Eén van de laatste werken die Sjostakovitsj schreef, was het Achtste Strijkkwartet. Een uiterst ingewikkeld, dramatisch en pijnlijk stuk. Wat voel je als je luistert? Angst, wanhoop, strijden, en… de dood. Want... componeerde Sjostakovitsj zijn eigen In Memoriam?

Op 5 maart 1953 overleed in Moskou componist Sergej Prokofjev. Zijn begrafenis was klein, sober en zonder bloemen. Waarom? Nou, alle aandacht ging naar iemand anders: de grote leider Jozef Stalin. Ook overleden op 5 maart 1953. Ironisch, gezien de gecompliceerde band tussen de twee... In de tweede aflevering van seizoen 5 van de AVROTROS en NPO Radio 4-podcastserie ‘Klassieke Mysteries’ duiken Rebecca van der Weijde en Ab Nieuwdorp in het werk, het leven én de dood van componist Sergej Prokofjev. Prokofjev werd beschuldigd van 'formalisme' en verplicht zich te houden aan het 'socialistisch realisme' van het Sovjet-regime. Maar wat betekent dat? En... waarom werd Prokofjevs werk verbannen door communistisch Rusland?

Tsjaikovski was pas 53 jaar toen hij overleed. De doodsoorzaak? Volgens de biografieën van de componist kwam het door een cholera-infectie. Maar zelfs op dat moment, in 1893, werden er vraagtekens bij dit verhaal gezet. Want er klopt iets niet.  In de eerste aflevering van seizoen 5 van de AVROTROS en NPO Radio 4-podcastserie ‘Klassieke Mysteries’ duiken Rebecca van der Weijde en Ab Nieuwdorp in het intrigerende leven - maar vooral ook de dood - van de romantische componist Pjotr Iljitsj Tsjaikovski.  Er gaan wilde verhalen rond over alle mogelijke doodsoorzaken en er zijn volop complottheorieën. Er is meer aan de hand. Dat moet toch haast wel? Want... pleegde Tsjaikovski zelfmoord in opdracht?

Na mysteries over Duitse, Oostenrijkse, Franse, Engelse en Poolse componisten, is het tijd voor iets nieuws. Iets onmisbaars en fundamenteels in de wereld van klassieke muziek. Ab en Rebecca gaan naar het noorden en richten hun vergrootglas op... Rusland! Voordat ze de geheimzinnige verhalen uit dit Russische genre gaan ontdekken en ontrafelen, vertellen ze in deze ouverture - de inleiding op het nieuwe seizoen - meer over Rusland en haar muziekgeschiedenis. Om de nieuwe mysteries in context te plaatsen en om het onderzoek op te starten. Goede voorbereiding is het halve werk. Tsjaikovski, Prokofjev en Sjostakovitsj: here we come! Seizoen 5 van de podcast 'Klassieke Mysteries' is te beluisteren vanaf maandag 27 december 2021.

In 1750 wordt op de begraafplaats van de Johanneskerk in Leipzig een eikenhout kist begraven. Een anoniem graf tussen onbekende namen. Bijna anderhalve eeuw later is er opeens paniek. Die eikenhouten kist, waar is 'ie gebleven? Want in die ene kist... ligt de grote Johann Sebastian Bach. In de Bachspecial van de podcast 'Klassieke Mysteries' ontrafelen Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde de vreemde verhalen rondom de dood van Bach. De jaren vóór 1750 - inclusief mislukte operaties, onkundige artsen en onafgemaakte werken - én de jaren erna. Eeuwen van verloren gewaande botten en informele onderzoekstechnieken. Oogarts dr. Richard Zegers helpt Ab en Rebecca bij het verhaal en onthult onbekende feitjes en verbluffende resultaten uit zijn eigen promotie-onderzoek. Want... wat ging er mis bij de verschrikkelijke operaties van chirurg John Taylor? En waar zijn de restanten van Bach nou écht gebleven?

Het ‘Wilhelmus’, ons volkslied, zit vol verrassingen en geheimen. Taaltechnisch, met kruisverwijzingen en een acrostichon, maar ook qua afkomst. De melodie stamt al uit de 16e eeuw, maar toen was het nog heel ergens anders voor bedoeld. In de 19e eeuw werd het lied zelfs verboden. En had Nederland eerst niet een heel ander volkslied? In de Koningsdag-special van Klassieke Mysteries ontrafelen Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde de ontstaansgeschiedenis van het Nederlandse volkslied. In alle geschiedenisboeken staat Marnix van Sint-Aldegonde, een intimus van Willem van Oranje, genoemd als auteur van de tekst. Maar is dat wel zo? Recent onderzoek wijst namelijk op iets heel anders... Wie schreef het 'Wilhelmus' nou eigenlijk écht? Duik in het oranje mysterie!

De Italiaanse Giacomo Puccini heeft gevoel voor drama: niet alleen zijn opera’s, maar ook zijn eigen liefdesleven staat bol van de intriges en affaires. Puccini's vaste minnares Elvira beschuldigt haar geliefde van een relatie met de huishoudster, en dreigt de dame te verdrinken. De veroordeelde vrouw besluit uit schaamte vergaande maatregelen te nemen, maar na de autopsie blijkt dat het verhaal toch wat anders in elkaar steekt... Wie was dan wèl die anonieme schone aan Puccini's arm? Dompel je samen met Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde onder in het Italiaanse operadrama.

Het is tijd voor de liefde! In de tweede Valentijns-special van 'Klassieke Mysteries' blijven Ab en Rebecca in la cité de l'amour: Parijs, voor het liefdesleven van componist Erik Satie. Satie was een excentrieke bohemien en zonderling, die tijdens zijn bijbaantje als cabaretpianist bij café Le Chat Noir smoorverliefd wordt op kunstenares Suzanne Valadon. De passie tussen de twee spat er vanaf, maar als Suzanne plots vertrekt, valt het sprookje uiteen. Iets wat de smoorverliefde Erik maar moeilijk kan verkroppen... Was er sprake van een ongezonde obsessie?

Valentijnsdag staat garant voor rozengeur en maneschijn. Toch? Nou, niet als het aan Claude Debussy ligt... Waar zijn muziek lieflijk, rustig en sferisch is, zijn zijn romances het tegenovergestelde: tumultueus en dramatisch. Na vele minnaressen trouwt hij in 1899 met zijn geliefde Lily Texier. Vijf jaar lang zijn ze gelukkig, tot Debussy verliefd wordt op de moeder van een pianoleerling. Als Lily erachter komt, besluit ze het heft in eigen hand te nemen en vertrekt ze met geladen revolver naar het Place de la Concorde in Parijs. Wat heeft Debussy op zijn geweten? Ontrafel samen met Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde het liefdesleven van de Franse componist.

Geen nieuwjaarsdag zonder het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker in Wenen! De bekende uitsmijters van het concert zijn altijd walsen van de familie Strauss. Deze walsen klinken vrolijk en opbeurend, maar de familiegeschiedenis van de Straussen zit vol ophef, drama, ruzie en spanning. Een vroege dood, rivaliteit, bedrog en zelfs een ingrijpende brand, met voorbedachte rade... Wat was er allemaal aan de hand bij de Oostenrijkse walsenfamilie? Duik samen met Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde in de bizarre familiegeschiedenis van Johann sr., Johann jr., Eduard en Josef Strauss.

Geen kerstverhaal zonder een wonder. De muziekstijl van de Franse componist Francis Poulenc ging van de een op de andere dag van lichtvoetig naar diep-religieus. Een opvallende ommekeer, die tot stand kwam na een bijzondere ontmoeting met een zwarte Madonna tijdens een pelgrimstocht naar Rocamadour. Inspireerde deze wonderbaarlijke verschijning Poulenc tot het schrijven van zijn kerstmotetten? Ontdek samen met Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde het bijzondere verhaal achter Poulencs 'Les Quatre Motets pour un temps de Noël'. Een mooi kerst-mysterie!

Terwijl componist Benjamin Britten op de vlucht is voor Duitse onderzeeërs, schrijft hij onder erbarmelijke omstandigheden het hart van zijn beroemde kerstwerk 'A Ceremony of Carols'. Bijna had hij het schip niet gehaald, want bij de douane werd hij aangehouden en namen Amerikanen zijn manuscripten in beslag. Op verdenking van staatsgevaarlijke boodschappen. De vraag is... verwerkte Britten geheime codes in zijn Christmas Carols? Duik met Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde in dit spannende kerst-mysterie.

Stille Nacht, Heilige Nacht... Dit wereldberoemde kerstlied is vertaald in ruim 140 talen, kent duizenden arrangementen en was in 1914 de soundtrack van de indrukwekkende 'Weihnachtsfrieden' van de Eerste Wereldoorlog. Iedereen kan het meezingen, maar de herkomst is minder duidelijk. Wie schreef het? En waarom werd het gecomponeerd voor gitaar, een zeer ongebruikelijk instrument in kerkelijk Oostenrijk? In de eerste kerstspecial van Klassieke Mysteries zetten Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde de spotlights voor het eerst niet op een componist, maar op een werk. De melodie van 'Stille Nacht' werd lange tijd toegeschreven aan Mozart, Haydn of Beethoven, maar de waarheid blijkt heel anders... Een mooi kerst-mysterie!

De Middeleeuwse Hildegard von Bingen was een ware homo universalis: naast abdis en priesteres was ze geneeskundige, mystica, filosofe én componiste. Al vanaf haar vijfde zag ze continu visioenen, met daarin vlammen, het einde van de wereld, beestachtige figuren en zelfs haar eigen dood. Waar kwamen die visioenen vandaan, wat betekenden ze? En hoe kwam het dat ze zichzelf in haar laatste levensjaar - toen ze 80 jaar oud was - nog even stevig in de problemen bracht? In de AVROTROS en NPO Radio 4-podcast ‘Klassieke Mysteries’ ontrafelen Rebecca van der Weijde en Ab Nieuwdorp het mysterieuze levensverhaal van Hildegard. In Bingen en Rüdesheim gaan ze langs bij belangrijke plekken uit haar leven, waaronder de parochiekerk met Hildegards hart en tong, en praten ze met Zuster Lydia en museumdirecteur Dr. Matthias Schmandt over de twee gezichten van Hildegard. Terug in Nederland haalt Rebecca verhaal bij priester Antoine Bodar, ensemble Wishful Singing en neuroloog Peter Koehler. Komen Ab en Rebecca er uiteindelijk achter wie de échte Hildegard was?

Het zat Anton Webern niet mee. Zijn medecomponisten uit de Tweede Weense School waren een stuk populairder en hij moest bijschnabbelen als dirigent om zijn gezin te onderhouden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had hij echter meer geluk - hij kwam ongeschonden de strijd uit. Het noodlot sloeg pas later toe, vijf maanden na de bevrijding. Een dronken Amerikaanse militair en een onschuldige sigaar luidden het einde van Webern in. Een ongeluk... of was er opzet in het spel? In de podcast 'Klassieke Mini-Mysteries', een afgeleide van de grotere podcastserie 'Klassieke Mysteries', bespreken Ab Nieuwdorp en Rebecca van der Weijde in recordtempo vreemde en bizarre verhalen uit de klassieke muziekgeschiedenis.