Kroniki paryskie

Dusza towarzystwa, stały bywalec paryskich kawiarni, wybitny malarz. Pochodzący z Krakowa Mojżesz Kisling, reprezentant szkoły paryskiej, stał się ikoną artystycznej dzielnicy francuskiej stolicy. Nazywany Księciem Montparnasse’u, przyjaźnił się z największymi artystami tamtych czasów – Pablem Picassem, Amadeem Modiligianim czy Maxem Jacobem. Jego odważne akty i hipnotyzujące portrety przyniosły mu nie tylko sławę i rozgłos, ale też całkiem spory majątek. Doskonale wiedział, jak budować swój wizerunek i nierzadko wykorzystywał do tego skandal. Jaki naprawdę był słynny malarz? I dlaczego to właśnie on zyskał przydomek Księcia Montparnasse’u?Podcastu „Kroniki paryskie” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

La belle époque, piękna epoka, czyli okres rozkwitu, postępu i stosunkowego spokoju. Moment, w którym rozwój był nie do zatrzymania. Po przebudowie Paryż stał się zupełnie nowym, innym miastem. Wynalazki z dnia na dzień zmieniały codzienności jego mieszkańców. Powstały telefon, radio, autochrom, samochód i samolot. To wspaniałe czasy dla kultury, bo narodziła się wtedy kinematografia, rozkwitał kabaret i teatr, a na płótnach zamiast akademickiej poprawności lądowały impresje. Restauracje i bistra wypchane były po brzegi. Miasto wrzało. Ale jak naprawdę wyglądała codzienność Paryża na przełomie XIX i XX wieku, w czasach jego świetności? I kim byli Flaneurzy, Loretki i Midinetki?

Przeszywający błękit oczu w twarzy anioła, za którą kryje się prawdziwie diabelska dusza. Alain Delon – ikona francuskiego kina, którego Paryż pożegnał 24 sierpnia 2024 roku. Łobuz, uwodziciel, gangster, archetyp współczesnego filmowego amanta. W latach 60. XX wieku uznawany za najprzystojniejszego mężczyznę na świecie, pod którego drzwiami spały zakochane w nim kobiety. Madonna zadedykowała mu piosenkę „Beautiful Killer”, a Nico, ikona rock and rolla mówiła, że jest najbardziej niebezpiecznym mężczyzną, jakiego poznała. Pracował z największymi, chociaż nie każdy potrafił się z nim zmierzyć. François Truffaut wyznał, że zawsze chciał obsadzić Delona w swoim filmie, ale się go bał. Jaki naprawdę był słynny łamacz kobiecych serc?Podcastu „Kroniki paryskie” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. 

Brigitte Bardot – ikona kina i mody. Także tej plażowej, bo przecież to właśnie ona rozsławiła dwuczęściowe bikini, które nosiła przed kamerą, nawet gdy zostało to potępione przez Watykan. Simone de Beauvoir mówiła, że jest uosobieniem kobiecej emancypacji. Kobiety na całym świecie chciały wyglądać i poruszać się jak ona. Okrzyknięta symbolem seksu, której słynny taniec na stole w filmie „I Bóg stworzył kobietę” przeszedł do historii kina. Ale jaka naprawdę była Brigitte Bardot? Co była w stanie zrobić dla miłości i co byli w stanie zrobić paparazzi, by uchwycić jej codzienność? A naprawdę byli gotowi na wszystko.

W Wersalu naprawdę toczyła się gra o tron. Spiskowano, intrygowano, romansowano. Ale jak naprawdę wyglądało życie na dworze, które przypominało reality show? I jacy byli jego najsłynniejsi mieszkańcy, w tym Ludwik XIV i Maria Antonina, ostatnia królowa Francji? I co byli w stanie zrobić, by przetrwać?

La Nouvelle Vague to ruch, który zrewolucjonizował film i modę. Kino absolutnie buntownicze, eksperymentalne, artystyczne, zrywające ze wszystkimi panującymi dotychczas regułami. Stworzone na przełomie lat 50. i 60. XX wieku przez i dla młodych ludzi. – Fotografia jest prawdą, film jest nią 24 razy na sekundę – podkreślali Jean-Luc Godard, François Truffaut, Agnès Varda czy Claude Chabrol, którzy stali się mentorami dla reżyserów z całego świata, w tym dla Martina Scorsesego, Quentina Tarantino czy Wesa Andersona. Przed ich kamerami ikony – Catherine Deneuve, Jean Seberg, Anna Karina czy Brigitte Bardot – współtworzyły nowatorski język artystyczny, ale też styl, nazywany paryskimi szykiem. Ale może świat nie poznałby ich, gdyby nie zbuntowani twórcy Nowej Fali, którzy wywrócili świat kina do góry nogami?

Françoise Hardy – szansonistka, kompozytorka, aktorka, ikona muzyki i mody, symbol paryskiego szyku. W 2023 roku magazyn „Rolling Stone” umieścił ją na liście 200 najlepszych wokalistów wszech czasów. Była na niej jedyną Francuzką. Zachwycali się nia Mick Jagger i David Bowie, Bob Dylan pisał o niej wiersze, a podczas jednego z paryskich koncertów przerwał występ, podkreślając, że nie będzie go kontynuował, jeśli na sali nie ma Hardy i jeśli nie odwiedzi go za kulisami. 11 czerwca 2024 roku zmarła jedna z najbardziej celebrowanych postaci popkultury Francji. Jaka naprawdę była Françoise Hardy?

Uosobienie dekadencji. Marinetti twierdził, że jest prawdziwą futurystką, Gabriele D’Annunzio podkreślał, że nie można było obok niej przejść obojętnie. Sama chciała być żywym dziełem sztuki. Na portretach uwiecznili ją Giovanni Boldini, Erté, Kees van Dongen, Giacomo Balla, Man Ray czy Cecil Beaton. W paryskim Ritzu mówiono, że spaceruje hotelowymi korytarzami jak zjawa. Na wysadzanych kosztownościami smyczach wyprowadzała na spacer dwa gepardy, a na szyi, zamiast naszyjnika, nosiła pozłacane węże. Jak naprawdę wyglądało ekscentryczne życie najbogatszej kobiety Europy swoich czasów, która majątek roztrwoniła na ubrania, biżuterię i wystawne przyjęcia?

Dlaczego to właśnie stolica Francji kojarzy się z modą i branżą luksusową? Kto sprawił, że Paryż zasłynął z wysokiego krawiectwa? Przyglądamy się trzem postaciom – kochającemu przepych i wystawne życie królowi Ludwikowi XIV, ministrze mody Marii Antoniny, Rose Bertin oraz Anglikowi, Charlesowi Frederickowi Worthowi, założycielowi pierwszego paryskiego domu mody.

O życiu wiem niewiele, o filmie wszystko – mówiła Romy Schneider, która karierę zaczęła jako nastolatka. Trylogia o Sissi Ernsta Marischki przyniosła jej międzynarodową sławę, tytuł najlepiej opłacanej niemieckojęzycznej aktorki lat 50. i łatkę grzecznej wiedeńskiej dziewczynki. Wizerunek, z którym za wszelką cenę chciała zerwać. Ruszyła więc do Paryża, który odmienił jej karierę i życie. Największy wpływ miały na nią trzy osoby – Alain Delon, Luchino Visconti i Coco Chanel. Talentu gratulowały jej Ingrid Bergman, a Marlene Dietrich została jej wierną powierniczką. Jak naprawdę wyglądało życie ikony kina, której życiorys przypominał szekspirowski dramat? 

Dzielnica Montparnasse – epicentrum życia towarzyskiego i artystycznego początku XX wieku – jest kojarzona z takimi postaciami, jak Amadeo Modigliani, Chaim Soutine, Tsuguharu Foujita, Moïse Kisling czy Ossip Zadkine. To tu spędzali czas na osiedlach artystów, w przydymionych kawiarniach na Carrefour Vavin i zatłoczonych lokalach, gdzie słuchano jazzu i tańczono charlestona. Wśród ich gości ówczesne it–girls, jak Kiki de Montparnasse czy Jeanne Lohy, „stracone pokolenie” pisarzy oraz Amerykanie, Ernest Hemingway, F. Scott i Zelda Fitzgeraldowie. Która bywalczyni salonów uciekła sprzed ołtarza, by na Montparnasse przyjechać rowerem? I czym był La Ruche, gdzie mieszkali i tworzyli najwięksi artyści początku XX wieku?

Bądź realistą, żądaj niemożliwego, czyli Paryż końca lat 60. i romantyzowane przez kulturę i modę studenckie strajki maja 1968 roku, które oprócz rewolucji politycznej, przyniosły też tę obyczajową i seksualną. Moment, w którym Miasto Świateł stanęło w miejscu, a na ulicach zapanowała absolutna wolność i… chaos. Z milionów gardeł wykrzykiwano równościowe hasła, z wyrwanych drzew i znaków drogowych tworzono barykady, zadawano egzystencjalne pytania. O tym, co wydarzyło się wówczas w Paryżu, śpiewali Beatlesi i Stonesi, pisali Robert Merle i James Jones, filmy nagrywali Jean-Luc Godard, Bernardo Bertolucci czy Wes Anderson. Przewrotem inspirowali się dyrektorzy kreatywni Diora i Gucci. Dlaczego majowa rewolucja ’68 roku miała taki wpływ na Francję i świat? Od czego zaczęły się brutalne wydarzenia, rozegrane na paryskich ulicach i czemu tak bardzo fascynują twórców kultury i mody? Czym jest polityczny kicz na wybiegach i jak to się stało, że Francuzi wszystko potrafią wywalczyć na ulicach?

Wojna wielkich projektantów i Paryż lat 60. i 70. XX wieku. Yves Saint Laurent to jeden z ostatnich wielkich krawców, a Karl Lagerfeld – mistrz wizerunku, który zmienił to, jak świat postrzega projektantów. Wbrew pozorom, mieli ze sobą o wiele więcej wspólnego, niż sami chcieliby przyznać. Piękno było ich credo, glamour ich religią, moda ich terytorium. Po pierwszym spotkaniu w 1954 roku zostali przyjaciółmi. Dlaczego więc w pewnym momencie Paryż podzielił się na team Saint Laurent i drużynę Lagerfelda? I jak naprawdę wyglądało miasto świateł lat 70., którego sercem było Le Palace, nazywane paryskim Studiem 54?

Muzy wielkich artystów, osobowości dekadenckiego Paryża, kobiety, które rządziły miastem przełomu XIX i XX wieku. Były na językach wszystkich i na pierwszych stronach gazet. Kim były Kiki de Montparnasse, Virginie Amélie Gautreau (Madame X) i Victorine Meurent? Które z nich kąpały się w arszeniku albo nacierały powieki rtęcią? Nie mówiąc już o tym, co wkraplały sobie do oczu, by te wydawały się być jeszcze piękniejsze. I w końcu, czyje opadające ramiączko było przedmiotem takiego skandalu, że zamieszane w niego osoby musiały uciekać z Paryża?

Beatnicy – genialne pokolenie literatów, buntownicy awangardowego ruchu artystycznego. Ekscentryczni, niepoprawni, błyskotliwi. W beretach, czarnych stylizacjach, bluzkach w paski i powyciąganych swetrach – ich charakterystyczny styl, podobnie jak twórczość, stały w kontrze do konsumpcjonizmu i materializmu. Allen Ginsberg, William S. Burroughs, Gregory Corso – cenzurowani w Stanach, upragnioną wolność odnaleźli w Paryżu. A dokładnie w niepozornym pensjonacie (później Beat Hotel), w którym dom znaleźli wszyscy (z wyjątkiem Jacka Kerouaca) twórcy pokolenia beatników. To właśnie tam, za murami przesiąkniętymi zapachem haszyszu, powstały ich najwybitniejsze dzieła: „Kaddysz” Ginsberga, „Nagi lunch” Burroughsa czy „Bomba” Corso. Który poeta, by zwrócić na siebie uwagę, odciął sobie palec? Czym była maszyna snów? I co, tak w naprawdę, beatnicy robili w Paryżu? 

Na przełomie XIX i XX wieku Montmartre było miejscem, gdzie dozwolone było absolutnie wszystko. Gdzie dzień mieszał się z nocą, a ulice zdobiły sztalugi największych artystów – Picassa, Modiglianiego, Renoira, Van Gogha czy Toulouse-Lautreca, nazywanego duszą dzielnicy. Moulin Rouge, Chat Noir, Bateau-Lavoir, czyli miejsca, które były świadkami największych wydarzeń tamtych czasów. Który malarz miał słabość do tańców nago przy blasku księżyca? Jak naprawdę wyglądało życie artystów na Montmartrze i dlaczego to właśnie tu, na miejscu starej wsi, ulokowała się bohema? I wreszcie – dlaczego była zmuszona tę dzielnicę opuścić.

Przez paryską prasę nazywana angielską różą, laleczką, baby doll. Jane Birkin, ikona francuskiego kina i piosenki, ukształtowała styl, który dzisiaj nazywamy „paryskim szykiem”. Ale jaka naprawdę była jedna z najsłynniejszych mieszkanek Miasta Świateł, której dom mody Hermès dedykował kultową torbę Birkin? (Wartość tego modelu sięga dzisiaj 1,5 miliona złotych). Dlaczego Jane pewnego wieczoru rzuciła się do Sekwany i dlaczego zamiast torby nosiła słynny koszyk? Ten sam, na którym później wyżywać będą się jej życiowi partnerzy? I jak rzeczywiście wyglądało jej życie z geniuszem, skandalistą, ekscentrykiem Serge’em Gainsbourgiem?

Ernest Hemingway twierdził, że w hotelu Ritz wszystko jest możliwe. Marcel Proust i Coco Chanel nazywali go swoim domem, a Sophia Loren podkreślała, że to najbardziej romantyczne miejsce świata. Od końca XIX wieku można tu było spotkać największe nazwiska sztuki, mody, kina, ale też… gepardy, pumy czy węże. Jego założyciel César Ritz robił wszystko, by zaspokoić zachcianki gości, nawet te najbardziej ekstrawaganckie. Ale co tak naprawdę działo się za murami kamienicy przy Place Vendôme? Jakie tajemnice skrywają apartamenty i korytarze jednego z najbardziej ekskluzywnych hoteli świata?

Dlaczego paryżanie spędzają tyle czasu w kawiarniach? Dlaczego stały się miejscem spotkań artystów? Który ze słynnych myślicieli miał osobistą linię telefoniczną zainstalowaną w Café de Flore? Który pisarz pił 40 filiżanek kawy dziennie? W której paryskiej kawiarni bywała Maria Antonina? Od pierwszego zderzenia Francuzów z kawą na wersalskim dworze Ludwika XIV, przez szalone lata 20. XX wieku, gdy w mieście brylowali Hemingway i FItzgerald do dnia dzisiejszego. Pierwszy odcinek „Kronik paryskich” to pełen anegdot spacer po najsłynniejszych kawiarniach miasta świateł.

W drugim odcinku podcastu Kasia Ciejka rozmawia z Karą Becker o historii Zakopanego, o czasach zaborów i Młodej Polski, o kulturze kawiarnianej, o bohemie, która przypominała tę paryską, o artystach kształtujących oblicze tego miejsca. A wszystko to okraszone anegdotami i mało znanymi ciekawostkami.Magazyn „Vogue Polska Travel” dostępny jest przez całe wakacje jako dodatek do głównego wydania „Vogue Polska” w salonach prasowych i na Vogue.pl