Magazin da cultura

Cumbats verbals, guardias da cunfin perfidas ed ina buttiglia gin Il november passà han ils Dis da litteratura a Domat gì lieu per la 25avla giada. Durant la saira d'avertura han ins pudì assister ad in uschenumnà Poetry Slam, in cumbat verbal tranter auturs rumantschs, tals da la Svizra tudestga e franzosa. En il Magazin da cultura preschenta Radiotelevisiun Svizra Rumantscha ina schelta dals texts e tradescha pertge che Claudio Spescha na va betg gugent sur l'Umbrail, co Martin Jäger pudess finalmain schliar ils problems enturn il Rumantsch Grischun e co i fiss sch'ina maschina avess da decider tgi che po passar sur ils cunfins da noss pajais. Redacziun: Astrid Alexandre Ulteriurs temas: Poetry Slam da Boris - Poetry Slam da Claudio Spescha (text 1) - Poetry Slam da Claudio Spescha (text 2) - Poetry Slam da Gian-Marco Maissen (text 1) - Poetry Slam da Gian-Marco Maissen (text 2) - Poetry Slam da Göri Klainguti - Poetry Slam dad Ivo Orlik (text 1) - Poetry Slam dad Ivo Orlik (text 2) - Poetry Slam da Lisa Dermont - Poetry Slam da Pablo Michellod (Mc Röschtigraba) - Poetry Slam da Patti Basler (text 1) - Poetry Slam da Patti Basler (text 2) - Poetry Slam da Pius Venzin (text 1) - Poetry Slam da Pius Venzin (text 2) - Poetry Slam da Procrast - Poetry Slam da Ralph Weibel - Poetry Slam da Tinetta Rauch - Poetry Slam da Walter Rossinelli

En questa ediziun dal da num e da pum sa fatschenta Chasper Pult cun il di ed era il firà da Son Steffan. Dentant, tge munta il pled firà insumma? Ed, i dat era usits fitg locals per quest di da festa. Litteratura: En la seria davart ils chalenders rumantschs preschentain nus per la midada da l'onn il «Calender per mintga gi». Redacziun: Esther Berther Ulteriurs temas: Chasper Pult respunda a dumondas - Chasper Pult davart Son Steffan - Tips da cultura - Tip da film - Calender per mintga gi

Cura ch'ina plazza vegn libra, lura vegn ella savens scritta ora. Silsuenter datti annunzias, discurs, evaluaziuns e lura vegni decidì en in gremi. Per eleger ses nov dirigent ha la Filarmonia da chombra dal Grischun elegì ina procedura pli transparenta: per dumagnar la runda finala, han ils trais ultims candidats gì da metter ensemen in program, far emprova cun l'orchester e lura preschentar quest program al public grischun. La rubrica deditgada a la litteratura preschenta «Il Vamperlin», in nov cudesch per uffants. Redacziun: Astrid Alexandre Ulteriurs temas: Discurs cun Annette Friedrich, Filarmonia da Chombra dal Grischun - Discurs cun Astrid Alexandre ch’ha visità ils trais concerts - Discurs cun Philippe Bach, il nov dirigent - Tip da film - Tips da cultura - Il Vamperlin

Sulet la musica, na tanscha betg. Be ils maletgs, lura manca insatge. E las poesias, lezzas dovri. Luis Coray e David Sontòn Caflisch - ensemen han els creà ina simbiosa tecnicamain formala da musica e pictura che sa basa sin poesias dad Alfonsina Storni. En la litteratura preschentain nus «La baselgia el glatscher», in cudesch che cumbinescha ditgas sursilvanas cun maletgs engiadinais. Redacziun: Esther Berther Ulteriurs temas: Magazin da cultura dals 12-12-2015 - Ensemble ö! – il nov project da Luis Coray e David Sontòn Caflisch - Ensemble ö! – in inscunter da musica, art e poesia - Ils tips da cultura: «Punts dal giavel» / Lukas Niggli solo percussiun / iFach Zucco - Il tip da film: «The Theory of Everything» (2014) - Litteratura: La baselgia el glatscher - da Peter Egloff

Ursin Defuns, Reto Schmid, Claudio Simonet e Mario Tomaschett – per tuts quatter è il temp d'advent in temp in pau spezial. Ursin Defuns cun la turnea dals Furbaz – mintg'onn avant Nadal èn els da viadi. Reto Schmid, el prenda mintg'onn ils medems creflis da Nadal ord il furnel – pertge, mai saja la glieud pli tradiziunala che en quest temp. Claudio Simonet, el cumpona e dirigia – il temp da Nadal dapli ed anc pli gugent che uschiglio. Mario Tomaschett – el ha da procurar che la clientella survegnia in'atmosfera speziala cura ch'ella entra en sia fatschenta. Il Litteratip dal mais porta il titel spezial «Vilaterlei» e cuntegna istorgias e purtrets da Cuira. Redacziun: Esther Berther Ulteriurs temas: Ursin Defuns ed ils Fubaz – sin turnea il temp d’advent - Reto Schmid fa creflis da Nadal – il meglier en tradiziunals - Claudio Simonet cumpona, diregia e suna pli savens il temp d’advent - Mario Tomaschett sur da las decoraziuns da Nadal - Litteratura: «Vilaterlei» cun istorgias e purtrets da Cuira - Tip da film: Burnt - Tips da cultura

Per ses num dal mais è Chasper Pult sa laschà inspirar da Friedrich Dürrenmatt ch'el numna dal reminent «Fadri Pradasetga». Savair identifitgar las diversas parcellas d'ina regiun era essenzial per noss perdavants, ed uschia è la prada a l'origin da blers nums locals. En la rubrica deditgada a la litteratura discurra Esther Krättli cun Mevina Puorger, che ha tgirà la nova ediziun cun raquints dal plevon, patriot e scrivent Schimun Vonmoos. Redacziun: Astrid Alexandre Ulteriurs temas: Chasper Pult davart Men, Berta, Danis e la Veia Filistrina - Chasper Pult davart «Dürrenmatt» ed auters nums en connex cun pradas - Litteratura: Schimun Vonmoos - in um plain umor e spiert frestg - Tips da cultura - Tip da film: Ixcanul (Volcano)

Cun sasez saja el sever, di l'artist Gieri Schmed. Avant che metter sia suttascripziun sut in maletg pondereschia el pliras giadas. Dapi passa 4 decennis è Gieri Schmed sa deditgà a l'art. Schegea ch'in artist, quai sajan ins mai, di el. Gieri Schmed ha duvrà pliras e lungas fasas en sia lavur per sa deliberar dal ballast, da l'ornament. L'essenzial - mo quel interesseschia el oz. En la litteratura sa fatschenta Esther Krättli cun il poet sursilvan cun la fatscha seriusa ch'ha scrit era poesias divertentas. Ella preschenta la nova ediziun cun l'ovra cumpletta dad Alfons Tuor. Redacziun: Esther Berther Ulteriurs temas: Ina visita tar l'artist Gieri Schmed a Trun - Ensemen cun Gieri Schmed tar ses art en il liber - Litteratura: Renzo Caduff davart l'ovra lirica d'Alfons Tuor. - Tips da cultura - Tip da film

Cura avais vus vesì l'ultima giada in concert cun ina dunna vid la battaria, a la ghitarra electrica u al bass? «It's a Man's World» chantava James Brown e quest titel descriva bain la scena svizra da pop, rock e jazz! La statistica mussa che las dunnas èn sutrepreschentadas sin las tribunas da concert. Quest fatg ha motivà la societad HELVETIAROCKT d'organisar events e workshops per promover musicistas. En sia rubrica deditgada a la litteratura propona Esther Krättli in sguard en il cudesch da maletgs «In aunghel vul viver sco carstgaun sin tiara»as da Letizia Winzap-Monn. Redacziun: Astrid Alexandre Filmografia da Christian Schocher ch'ha survegnì il Premi grischun da cultura 2015 1975: Die Kinder von Furna 1978: Das Blut an den Lippen der Liebenden 1981: Reisender Krieger 1985: Engiadina 1989: Lüzzas Walkman 1997: Jahre später 1998: Paun jester ha siat crustas 2001: Giuventetgna, dultsch utschi 2008: Reisender Krieger Directors Cut 2011: Egliadas «Paun jester ha siat crustas» (1998) - in dals films che Christian Schocher ha fatg per Radiotelevisiun Svizra Rumantscha Ulteriurs temas: Discurs cun Regula Frei da HELVETIAROCK - Visita tar il workshop per giuvnas musicistas grischunas - Litteratura: In cudesch per uffants da Letizia Winzap-Monn - Film documentar sur dal cineast Christian Schocher - Ils tips da cultura

Critica è bun! Dentant quant dovri e co san ins far ella? E la finala, tge porta ella en la litteratura rumantscha? Ed il davos resta la dumonda tgi è propi pront da far critica en la litteratura? Da quellas dumondas discutain nus live dals Dis da litteratura e quai ensemen cun Silvana Derungs, presidenta da l'Uniun litteratura Rumantscha e cun Esther Krättli, redactura da litteratura. Nus tschertgain dentant era respostas sin las dumondas: Tge han 25 onns Dis da litteratura purtà e tge èn ils giavischs per il futur? Redacziun: Esther Berther Ulteriurs temas: Discurs cun Silvana Derungs ed Esther Krättli - Tge han 25onns Dis da litteratura purtà? - Tge èn ils giavischs per ils proxims Dis da litteratura?

En questa ediziun dal «Da num e da pum» s'occupa Chasper Pult da las figuras da comics «Peanuts». Charlie Brown e ses cumpogns han era accumpagnà el durant sia vita. Quest buobet, che para d'avair abunà il discletg, e sia camarata Lucy, che fa la psicologa, han fascinà milliuns da persunas. La derivanza dals nums declera Chasper Pult. En la rubrica da la litteratura discutain nus cun Benedetto Vigne, che ha lezza giada lantschà ensemen cun Clo Duri Bezzola e Flurin Spescha ils Dis da litteratura a Domat. Redacziun: Esther Berther Ulteriurs temas: Contribuziun num: Chasper Pult «Wolfgang» - Contribuziun num: Chasper Pult davart ils «Peanuts» - 25 onns Dis da litteratura