Mroczne Wieki

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiSam Trajan tymczasem został zapamiętany jako Optimus Princeps, i nie bez powodu. Tak jak August i Wespazjan przed nim, z wielką dojrzałością i subtelnością realizując swoje cele. Zachowywał przy tym fasadowy szacunek dla tradycji republikańskich, chociaż zdaniem Tacyta to za czasów Trajana pryncypat zmienił się w dominację. Za łagodnością i powierzchownym powiewem wolności szła rozbudowa podwalin pod silną, cesarską biurokrację opartą już nie na senatorach ale ekwitach i ludziach w pełni zależnych od cesarza. Trajan umiejętnie skonsolidował panowanie godnie imitując proces rozpoczęty przez Augusta, doprowadzając pryncypat do jego zenitu.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: Alessandro Pigna "Przemowa cesarza Trajana"Źródła:Kasjusz Dion, Roman History. Book 68th, Vol. VIII of the Loeb Classical Library edition, 1925.Pliniusz Młodszy, Pliny the Younger Complete Letters. Book X, tłum. P. G. Walsh, Oxford University Press 2009.Opracowania:Bennett J., Trajan. Optimus Princeps - Życie i czasy, Napoleon V, Oświęcim 2017.Grainger J. D., Nerwa i problem sukcesji w Rzymie w latach 96-99, Napoleon V, Oświęcim 2017.Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006.Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986.

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiU schyłku IX stulecia świat Estów przypominał realia panujące u ich słowiańskich sąsiadów zza miedzy. Był to świat rozdrobnienia politycznego i rywalizacji niewielkich grup etnicznych, którym mogli przewodzić watażkowie stojący na czele lokalnych dynastii. Ten chaotyczny i ciągle bardzo enigmatyczny dla nas świat zmierzał jednak ku nieuchronnemu końcowi. W dalekiej Wielkopolsce, będącej do tej pory krainą o drugorzędnym znaczeniu, w dorzeczu Warty i jej dopływów - Obry i Prosny, rozwijała się bowiem energiczna, rodzima dynastia, która w ciągu zaledwie paru dekad miała gwałtownie wstrząsnąć krajem Wisły. Na horyzoncie majaczył już cień pierwszych Piastów. Dzięki nim kolejne stulecie stanie się wiekiem żelaza, płonących grodów, masowych przesiedleń i wymuszonej siłą konsolidacji tej barwnej, chaotycznej mozaiki jaką musiał być kraj Wisły w okresie przedpaństwowym.Okładka: Midjourney AIMroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Teksty źródłowe:Labuda G., Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych, Wydawnictwo PTPN i Wydawnictwo Sorus, Poznań 1999. Opracowania:Buko A., Archeologia Polski Wczesnośredniowiecznej. Odkrycia - hipotezy - interpretacje, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2005.Buko A., Świt państwa polskiego, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2021.Kaczanowski P., Kozłowski J. K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Wydawnictwo Fogra, Kraków 1998.Labuda G., Stieber Z., (red.), Słownik starożytności słowiańskich, Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1961-1996.Urbańczyk P., Zanim Polska została Polską, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2015.Artykuły:M. Latałowa, Przyrodnicze ślady przemian osadniczych między Odrą a Wisłą w I tysiącleciu po Chr., w: Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły, red. A. Bursche, K. Kowalski, B. Rogalski, Warszawa - Szczecin 2017.B. Sz. Szmoniewski, Early-Slavic Culture, w: The Past Societies 5. 500 AD - 1000 AD, red. P. Urbańczyk, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016.A. Bitner-Wróblewska, A. Rzeszotarska-Nowakiewicz, Baltic communities present between 500 and 700 AD in today’s Poland, w: Tamże.S. Moździoch, From a tribe to a State, w: Tamże.T. Nowakiewicz, Baltic communities present in today’s Polish territory between 700 and 1000 AD, w: Tamże.

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiPewnej nocy do celi w której spał niedawno zniewolony przez Rzymian Spartakus wpełznął wąż. Gad zbliżył się do posłania trackiego gladiatora i wkrótce znalazł się tuż obok głowy drzemiącego mężczyzny. Zwabiony ciepłem ludzkiego ciała, ciekawski wąż zaczął pełznąć po ciele Spartakusa, oplatając jego skronie. W tym momencie gada dostrzegła małżonka mężczyzny, tak jak i on sam wywodząca się z dalekiej Tracji, krainy leżącej na pograniczu dzisiejszej Turcji, Bułgarii i Grecji. Relacjonujący to zdarzenie Plutarch przypisywał tej nieznanej z imienia kobiecie umiejętności profetyczne i oddawanie się ekstatycznym rytuałom ku czci Dionizosa, boga winorośli, płodności i dzikiej natury. Żona Spartakusa, pochodząca z tego samego co on plemienia, dzieliła niewolę razem ze swoim mężem, czekając na kupca w Rzymie. Teraz jednak, siedząc obok śpiącego męża w obskurnej celi gdzieś nad Tybrem dostrzegła złowieszczy znak zesłany jej przez boga. Oto bowiem wąż ów, który tak niespodziewanie znalazł się na ciele jej małżonka zwiastował mu wielką lecz niefortunną przyszłość.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Źródła: (fragmenty) Plutarch, Appian, Salustiusz, Liwiusz, Orozjusz, Wellejusz Paterkulus, Florus, Atenejusz, Warren, Diodor Sycylijski, Frontyn, Cyceron, Swetoniusz, Spartacus and the Slave Wars. A Brief History with Documents, tłum. Brent D. Shaw, University of Pennsylvania, Boston - Nowy Jork 2001.Opracowania:Cary M., Scullard H., Dzieje Rzymu, Tom 1, PIW, Warszawa 1992.Fields N., Powstanie Spartakusa 73-71 p.n.e., AmerCom SA, Poznań 2009.

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiW 439 roku wraz z upadkiem Kartaginy, zdobytej przez Wandalów Genzeryka formalnie przestały istnieć rzymskie prowincje afrykańskie, rozciągająca się od dzisiejszego Maroka do Libii. Rzymianie panowali nad częścią tych ziem od zdobycia rodzinnego miasta Hannibala w 146 roku p.n.e., resztę zajęli kolejni cesarze, zaś ostatecznego podboju dokończył Gajusz Kaligula swoją aneksją Mauretanii dwa stulecia później. Podboje Wandalów zdawały się być jedynie epizodem, elity rządzące w Rzymie i Konstantynopolu były pewne, że prędzej czy później zdołają odzyskać cenną Afrykę.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: Mozaika z Bazyliki św. Witalisa w RawennieŹródła:Prokopiusz z Cezarei, Historia sekretna, tłum. Andrzej Konarek, PIW, Warszawa 1969.Opracowania:Browning R., Justynian i Teodora, PIW, Warszawa 1977.Gabrielle M., Perry D. M., Wieki światłe. Nowa historia średniowiecznej Europy, Prześwity 2025.Haldon J., Wojny Bizancjum, Rebis, Poznań 2019.Herrin J., Bizancjum - Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium, Rebis, Poznań 2020.Krawczuk A., Poczet cesarzy bizantyjskich, Iskry, Warszawa 2006.Ostrogorski G., Dzieje Bizancjum, PWN, Warszawa 2015.Sarris P., Justinian - Emperor, Soldier, Saint, Basic Books 2023.Shepard J. (red.), Bizancjum ok. 500-1024, Dialog, Warszawa 2012.Artykuły:Wójcik, M. (2016). Plaga Justyniana. Cesarstwo wobec epidemii. 11, 377–401. https://doi.org/10.21697/ZP.2011.11.1.20

Zamów książkę "Wieki światłe - Nowa historia średniowiecznej Europy" na https://mtbiznes.pl/przeswity/produkt/wieki-swiatle korzystając z kodu rabatowego 40% - mrocznewieki.Około roku 470, w okolicy wsi Tauresium lokalizowanej przez jednych na ziemiach dzisiejszej południowej Serbii, w okolicy miasta Nisz, a przez innych w nieco innym miejscu w Macedonii Północnej, trzech młodych mężczyzn pożegnało się z rodzinami. Czekała ich długa podróż do odległego o ponad sześćset kilometrów Konstantynopola, Nowego Rzymu. Pomimo że młodzieńcy owi byli zwykłymi wieśniakami pasącymi na co dzień świnie, kronikarze zanotowali ich imiona. Zemarchus, Dityvistus i Justyn porzucali swoje dotychczasowe życie na peryferiach cywilizowanego świata udając się nad Bosfor aby poprawić swój byt.Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiMroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: "Prezentacja Pandektów cesarzowi Justynianowi", Hermann Joseph Wilhelm Knackfuss, 1891.Źródła:Prokopiusz z Cezarei, Historia sekretna, tłum. Andrzej Konarek, PIW, Warszawa 1969.Opracowania:Browning R., Justynian i Teodora, PIW, Warszawa 1977.Gabrielle M., Perry D. M., Wieki światłe. Nowa historia średniowiecznej Europy, Prześwity 2025.Herrin J., Bizancjum - Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium, Rebis, Poznań 2020.Krawczuk A., Poczet cesarzy bizantyjskich, Iskry, Warszawa 2006.Ostrogorski G., Dzieje Bizancjum, PWN, Warszawa 2015.Sarris P., Justinian - Emperor, Soldier, Saint, Basic Books 2023.Shepard J. (red.), Bizancjum ok. 500-1024, Dialog, Warszawa 2012.

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeJesienią 2024 roku hiszpański genetyk Jose Antonio Lorente ogłosił światu, że Krzysztof Kolumb, admirał, nawigator i wielki odkrywca, któremu słusznie przypisuje się otwarcie Ameryki na europejską kolonizację, wcale nie był Genueńczykiem jak do tej pory uważano. Zamiast tego miał być Żydem sefardyjskim, to jest takim pochodzącym z Półwyspu Iberyjskiego. Hiszpan powołał się oczywiście na efekty wieloletnich badań szczątków przypisywanych m.in. samemu Kolumbowi, jednemu z jego synów a także bratu.Wesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiMroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: Ridolfo del Ghirlandaio, 1520Źródła:Colon Hernando, Dzieje żywota i znamienitych spraw admirała Krzysztofa Kolumba, tłum. Alija Dukanović, Wyd. MON 1965.Glas, George, The History of the Conquest of the Canary Islands, Forgotten Books, London 2018.Las Casas, Bartolomé de, Krótka relacja o wyniszczeniu Indian, tłum. Krystyna Niklewiczówna, W Drodze, Poznań 1988.Opracowania:Bergreen, Laurance, Columbus. The Four Voyages, Viking 2011.Cervantes, Fernando, Konkwistadorzy, Napoleon V, Oświęcim 2023.Pohl, John. M. D., Armie Kastylii i Aragonii 1370-1516, Napoleon V, Oświęcim 2016.Swiet, Jakow, Kolumb, PIW, Warszawa 1979.Artykuły:Albardaner, Francesc. (2010). Columbus corsair and Vicente Yañez Pinzón pirate in the Mediterranean before 1492. https://www.researchgate.net/publication/283643057_Columbus_corsair_and_Vicente_Yanez_Pinzon_pirate_in_the_Mediterranean_before_1492Domínguez, N. (2024, October 17). International experts slam alleged Columbus DNA findings: ‘Commenting on this is like commenting on aliens.’ Ediciones EL PAÍS S.L. https://english.elpais.com/science-tech/2024-10-17/international-experts-slam-alleged-columbus-dna-findings-commenting-on-this-is-like-commenting-on-aliens.html

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribe“Ta armia wiele wycierpiała, ale to co z niej zostało jest dobre, a moja gwardia pozostała nienaruszona” - miał podsumować sytuację Wielkiej Armii Napoleon tuż przed zwycięska bitwą pod Borodino, która 7 września 1812 roku otworzyła mu drogę do Moskwy, dawnej stolicy Rosji. Cesarz Francuzów wierzył, że zdobycie tego miasta rzuci Rosjan na kolana, albo przynajmniej skłoni ich do negocjacji pokojowych. Niemal cała jego armia myślała podobnie. Tysiące rosyjskich maruderów przewalających się przez drogi między Borodino a Moskwą było tego samego zdania. W efekcie Francuzi wkraczali do miasta często mijając po drodze wycofujących się Rosjan a żadna ze stron nie kwapiła się do otwierania ognia. Po co mieliby to robić, w końcu wojna była już skończona, czyż nie?Wesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiMroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: Adolph Norten, "Odwrót Napoleona z Rosji"Opracowania:Roberts A., Napoleon Wielki, Magnum, Warszawa 2015Zahorski A., Napoleon, PIW, Warszawa 1982Zamoyski A., 1812. Wojna z Rosją, Znak, Kraków 2007

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiPewnego marcowego dnia, 1811 roku, paryski zgiełk nagle zaczęły rozdzierać salwy armatnie. Jedna za drugą. Czternasta, piętnasta, szesnasta. Wszyscy przechodnie stanęli bez ruchu, starannie odliczając kolejne. Siedemnasta, osiemnasta, dziewiętnasta. Napięcie rosło. Wreszcie dwudziesta. Ludzie czekali na kolejne, zaklęci niczym kamienne posągi. Dwudziesta pierwsza. Nieznośna cisza penetrowała ciała oczekujące kolejnych salw. Wreszcie rozległa się ta wyczekiwana, dwudziesta pierwsza, która wywołała prawdziwą euforię na ulicach stolicy Cesarstwa Francuzów. Za nią szły kolejne, dwudziesta druga, trzecia, czwarta. Miało być ich sto, ale szczęśliwy ojciec, cesarz Napoleon kazał oddać dwieście salw aby uczcić przyjście na świat pierworodnego syna z prawego łoża. Okładka: Wasilij Wereszczagin, "Napoleon pod Borodino"Opracowania:Roberts A., Napoleon Wielki, Magnum, Warszawa 2015Zahorski A., Napoleon, PIW, Warszawa 1982Zamoyski A., 1812. Wojna z Rosją, Znak, Kraków 2007

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiPoczątki dziejów ludu Rasenna spowija gęsta mgła tajemnicy, ale nie jest to dla nas niczym szczególnie zaskakującym, Półwysep Italski trzy tysiące lat temu w przeciwieństwie do ówczesnego Egiptu czy Mezopotamii nie był miejscem w którym istniały bardzo zaawansowane cywilizacje powszechnie wykorzystujące dar pisma. Sami Etruskowie z typowym dla siebie fatalistycznym determinizem twierdzili, że długość dziejów ich ludu była od samego początku określona przez bogów.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: Vel Saties z Grobowca Augurów, domena publicznaŹródła:Herodot z Halikarnasu, Dzieje, Czytelnik, Warszawa 2020Liwiusz, Tytus, Dzieje Rzymu od założenia miasta, Księga V, Ossolineum 1968Opracowania:Awianowicz B. A., Język łaciński z elementami epigrafiki i numizmatyki rzymskiej, Literat, ToruńBonfante L., Język etruski, Wydawnictwo RTW, Warszawa 1998Cunliffe B., Europe between the Oceans 9000 BC - AD 1000, Yale University Press 2011Dobrowolski W., Malarstwo Etrusków, PIW, Warszawa 1979Dobrowolski W., Sztuka Etrusków, PIW, Warszawa 1971Heurgon J., Życie codzienne Etrusków, PIW, Warszawa 1966Turfa J.M. (ed.), The Etruscan World, Routledge, London & New York 2018Hagner C.J., Adams jr. R.B., Anker Ch. (eds.), Etruskowie: Umiłowanie Życia, Amber, Warszawa 1997Artykuły:Cosimo Posth et al., The origin and legacy of the Etruscans through a 2000-year archeogenomic time transect.Sci. Adv.7,eabi7673(2021).DOI:10.1126/sciadv.abi7673

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiW siódmym tysiącleciu p.n.e. pierwsi neolityczni rolnicy i pasterze z Bliskiego Wschodu zaczynają opuszczać swoje siedziby i kolonizować peryferia swojego świata. 8,700 lat temu pojawiają się pierwsze neolityczne osady w Anatolii nad Morzem Egejskim. W ciągu kilku kolejnych stuleci pierwsi rolnicy zasiedlą Wyspy Cykladzkie, Kretę i Grecję. Następnie ruszą na Bałkany posuwając się średnio 5 kilometrów rocznie. W ciągu paru stuleci dotrą do Środkowej Europy i Półwyspu Iberyjskiego. Wraz z upływem czasu tempo ich ekspansji będzie wręcz przyspieszać.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: Zdeněk Burian "Neolityczna osada"Źródła:Biblia Jerozolimska, Księga Rodzaju, Księga Jozuego, Pallottinum Poznań 2006Tale of Aqhat, VI, 6-8, (N.d.). Headroyce.org. Retrieved February 3, 2025, from https://www.headroyce.org/uploaded/faculty/denelow/Genesis/SCAN0159_000.pdfOpracowania:Cauvin J., The Birth of the Gods and the Origins of Agriculture, Cambridge University Press 2003Mithen S., After the Ice. A Global Human History 20,000-5000 BC, W&N 2012Schmidt K., Budowniczowie pierwszych świątyń, PIW, Warszawa 2010Toynbee A. J., A Study of History. Abridgement of Volumes I-VI, Oxford University Press 1956Watkins T., Becoming Neolithic. The Pivot of Human History, Routledge 2024Artykuły:Ancient remains could be oldest pet cat. (n.d.). New Scientist (1971). Retrieved February 5, 2025, from https://www.newscientist.com/article/dn4867-ancient-remains-could-be-oldest-pet-cat/Tell Qaramel. (n.d.). Edu.pl. Retrieved February 3, 2025, from https://pcma.uw.edu.pl/2017/10/11/tell-qaramel/Zangger, E. (n.d.). James Mellaart: Pioneer…..And forger. Popular Archeology. Retrieved February 4, 2025, from https://popular-archaeology.com/article/james-mellaart-pioneer-and-forger/

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiPomysł tego odcinka przyszedł mi do głowy kilka miesięcy temu gdy uświadomiłem sobie, że na polskim YouTube nie ma praktycznie żadnego poważnego materiału o Gobekli Tepe, jednym z najbardziej znanych i znaczących stanowisk bliskowschodniej prehistorii. W ciągu tego czasu pojawiło się trochę materiałów, z których niektóre są na naprawdę wysokim poziomie. W trakcie przygotowywania epizodu o Gobekli pomyślałem jednak, że opowiadanie o tym jednym stanowisku wyrywając je z kontekstu w jakim się ono pojawiło, czyli pomijając tysiące lat prehistorii jakie poprzedziły wzniesienie tego tajemniczego kompleksu byłoby błędem. Słuchacz, zwłaszcza taki który niewiele wie o bliskowschodnim neolicie czy epipaleolicie traktowałby Gobekli Tepe jako jakiś niespotykany ewenement, niewytłumaczalny epizod w prehistorii.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: fot. mehmetkrc / Shutterstock.comOpracowania:Cauvin J., The Birth of the Gods and the Origins of Agriculture, Cambridge University Press 2003Mithen S., After the Ice. A Global Human History 20,000-5000 BC, W&N 2012Schmidt K., Budowniczowie pierwszych świątyń, PIW, Warszawa 2010Watkins T., Becoming Neolithic. The Pivot of Human History, Routledge 2024Artykuły:Groman-Yaroslavski I, Weiss E, Nadel D (2016) Composite Sickles and Cereal Harvesting Methods at 23,000-Years-Old Ohalo II, Israel. PLoS ONE 11(11): e0167151. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0167151Hilazon tachtit cave. (n.d.). Huji.Ac.Il. Retrieved January 24, 2025, from https://archaeology.huji.ac.il/hilazon-tachtit-caveMaher, Lisa & Stock, Jay & Finney, Sarah & Heywood, James & Miracle, Preston & Banning, Edward. (2011). A Unique Human-Fox Burial from a Pre-Natufian Cemetery in the Levant (Jordan). PloS one. 6. e15815. 10.1371/journal.pone.0015815.Moore, A.M.T., Kennett, J.P., Napier, W.M. et al. Evidence of Cosmic Impact at Abu Hureyra, Syria at the Younger Dryas Onset (~12.8 ka): High-temperature melting at 2200 °C. Sci Rep 10, 4185 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-020-60867-wL. Grosman, N.D. Munro, A. Belfer-Cohen, A 12,000-year-old Shaman burial from the southern Levant (Israel), Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 105 (46) 17665-17669, https://doi.org/10.1073/pnas.0806030105 (2008).Zdziebłowski, S. (2024, December 13). Padł największy mit dotyczący „najstarszej świątyni świata”. Zagadka Göbeklitepe wyjaśniona? National Geographic. https://www.national-geographic.pl/historia/padl-najwiekszy-mit-dotyczacy-najstarszej-swiatyni-swiata-zagadka-gobeklitepe-wyjasniona/

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribePrawdopodobnie wszyscy znamy tę historię. Dawno dawno temu, naiwni Aztekowie wierzyli, że ich bóg Quetzalcoatl - Upierzony Wąż, opuścił niegdyś swoich wyznawców i udał się na wschód, odpływając na tratwie w nieznane. Ostatnimi słowami pokrzepił jednak nieco swoich uczniów i zwolenników obiecując im, że któregoś dnia jeszcze do nich powróci. W tej opowieści Quetzalcoatl miał być brodatym mężczyzną o jasnej cerze.Wesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiMroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: José María Obregón - "Odkrycie Pulque"Źródła:Sahagun B. de, Florentine Codex. Book Ten.Opracowania:Coe M., Urcid J., Koontz R., Mexico. From the Olmecs to the Aztecs, Eight Edition, Thames & Hudson 2019Coe M., Snow D., Benson E., Starożytna Ameryka, Świat Książki 1997Diehl R. A., Tula. The Toltec Capital of Ancient Mexico, Thames & Hudson, London 1983Miller M. E., The Art of Mesoamerica, Sixth Edition, Thames & Hudson 2019Miller M., Taube K., An Illustrated Dictionary of the Gods and Symbols of Ancient Mexico and the Maya, Thames & Hudson 2022Olko J., Meksyk przed konkwistą, PIW Warszawa 2010

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiW 1260 roku czterdziestopięcioletni Kubilaj-chan, jeden z dwóch pretendentów do tronu opuszczonego po zmarłym na czerwonkę bracie, wielkim chanie Mongke, odniósł jeden ze swoich pierwszych i zarazem długotrwałych sukcesów. Udało mu się podporządkować sobie Koreę. Niezależne do tej pory królestwo rządzone od kilku stuleci przez dynastię Goryeo, od której zresztą wzięły swoją dzisiejszą nazwę oba kraje na Półwyspie Koreańskim, uznał wreszcie mongolskie zwierzchnictwo.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: "Kamikaze" Issho YadaŹródła:Marco Polo, Opisanie świata, tłum. Anna Ludwika Czerny, PIW, Warszawa 1975Opracowania:Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970Rossabi M., Khubilai Khan - his life and times, University of California Press 2009Totman C., Historia Japonii, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009Tubielewicz J., Historia Japonii, Ossolineum, Wrocław 1984Turnbull S., Mongolskie inwazje na Japonię 1274 i 1281, AmerCom SA, Poznań 2011 Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiZ początkiem 546 roku p.n.e., po upadku Sardes, stolicy lidyjskiego króla Krezusa, perski władca Kurusz, wśród Greków znany jako Kyros a w powszechnej dzisiaj, zlatynizowanej formie jako Cyrus, zapanował nad większą częścią Azji Mniejszej. Według I Księgi Dziejów Herodota jego wojska pacyfikowały ostatnie ogniska oporu wzniecane co jakiś czas przez tych spośród Lidyjczyków, którzy ciągle nie mogli się pogodzić z upadkiem ich królestwa, jednej z czterech najważniejszych potęg regionu. Priorytetem Cyrusa było zajęcie nadmorskich miast zamieszkanych przez jońskich Greków dzięki którym mógł wejść w posiadanie pierwszej w historii swojego imperium floty.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: Midjourney AIŹródła:Cylinder Cyrusa, autor anonimowy, https://www.livius.org/sources/content/cyrus-cylinder/cyrus-cylinder-translation/Herodot z Halikarnasu, Dzieje, Czytelnik, Warszawa 2020Ksenofont, Wychowanie Cyrusa (Cyropaedia), ISKŚiO UWr, Wrocław 2014Księga Izajasza, Biblia Jerozolimska, Pallotinum, Poznań 2018Ktezjasz z Knidos, Ktezjasz z Knidos. Fragmenty w Excerpta Constantina, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego 2019Opracowania:Briant P., From Cyrus to Alexander. A history of the Persian Empire, Eisenbrauns 2002Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych. Tom I, PAX, Warszawa 1988Llewellyn-Jones L., Persians: The Age of the Great Kings, Basic Books 2022Mallory J.P., In Search of the Indo-Europeans. Language, Archeology and Myth, Thames & Hudson 1999Olmstead A., Dzieje imperium perskiego, PIW 1974Reczek J., Języki irańskie, w: Języki indoeuropejskie. Tom I, PWN, Warszawa 1986Watters M., King of the World. The Life of Cyrus the Great, HighBridge 2022 [audiobook]

Subskrybuj archiwalne odcinki:https://creators.spotify.com/pod/show/michal-kuzniar/subscribeWesprzyj mnie na:https://patronite.pl/mrocznewiekihttps://buycoffee.to/mrocznewiekihttps://suppi.pl/mrocznewiekiWojna w Dacji nie szła po myśli Rzymian przynosząc coraz to nowe wieści o porażkach i licznych ofiarach, także spośród członków elity. Dla uczczenia cieni zmarłych cesarz postanowił zorganizować uroczystą ucztę na Palatynie. Zaprosił na nią najznaczniejszych przedstawicieli klasy senatorskiej i ekwickiej. Goście przybyli na miejsce zgodnie z planem, przyniesieni przez niewolników w lektykach oddzielających ich codziennego gwaru i smrodu rzymskiej ulicy. Na miejscu zastali niespotykany widok.Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.Okładka: Midjourney AIŹródła:Dion Kasjusz Kokcejanus, Roman History, Book 67, tłum. E. Cary, Loeb Classical Library, 1925Swetoniusz Gajusz Trankwillus, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Ossolineum 1972Tacyt Publiusz Korneliusz, Dzieje, tłum. S. Hammer, Czytelnik 1957Tacyt Publiusz Korneliusz, Żywot Juliusza Agrykoli, tłum. S. Hammer, Czytelnik 1957Opracowania:Awianowicz B., B., Gramatyka monet rzymskich okresu Republiki i Cesarstwa. Tom I, Wyd. Naukowe UMK, Toruń 2019Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992Jones B. W., Domicjan, Napoleon V, Oświęcim 2018Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986Levick B., Wespazjan, Napoleon V, Oświęcim 2016Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, PIW, Warszawa 1979