NRC Onbehaarde Apen

<p>Onbehaarde Apen is de wekelijkse wetenschapspodcast van NRC. Gemma Venhuizen bespreekt met de wetenschapsredactie kleine ontdekkingen, wilde theorieën, wereldschokkende inzichten en alles wat daar tussenin zit.</p>

De evolutie van onze bloedgroepen, waarom hebben we er 388?

Het ene bloed is het andere niet. Wat er bij jou door je aderen stroomt, kan bij iemand anders juist een levensgevaarlijke reactie veroorzaken. De bloedbank heeft daarom een test ontwikkeld waarmee je in één keer kunt zien welke bloedgroepen je hebt. Hoe werkt zo’n test precies? Waarom is het eigenlijk zo ingewikkeld om een goed “matchend” zakje bloed te vinden? En wat zegt bloed over onze evolutie?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGasten: Karlijn Saris en Sander VoormolenRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

11-05
28:34

Kunstmatig maanlicht en nep-eb en vloed: kan kweekkoraal de riffen redden?

Koralen vormen de meest biodiverse ecosystemen onder water: ze zijn kleurrijk, levendig en vol leven. Maar door klimaatverandering, vervuiling en overbevissing verdwijnen riffen razendsnel. Wetenschappers proberen al decennia dat tij te keren door koraal te onderzoeken en te kweken – in zee én in aquaria. Hoe werkt dat eigenlijk? En kunnen ze hiermee de riffen echt redden?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGasten: Nienke Beintema en Floor BoonRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

10-29
43:39

Hoe klonk het Nederlands 300 jaar geleden - en hoe klinkt het over 300 jaar?

Als je driehonderd jaar geleden over straat liep in Nederland, kon je een gesprek misschien nog nét volgen. Ga je nóg verder terug, dan wordt het al snel onverstaanbaar voor moderne oren. Taal staat nooit stil: woorden verschuiven van betekenis, klanken verdwijnen en nieuwe vormen ontstaan. Hoe kreeg het Nederlands zijn huidige vorm, welke uitdagingen kent het vandaag — en hoe zal onze taal zich morgen ontwikkelen?Shownotes:Een overzicht van besproken teksten, boeken en de dialectenbank:Lees hier het artikel van Hendrik Spiering over de geschiedenis van het Nederlands: 'De eigen taal van de delta: hoe het Kustgermaans het Nederlands baarde'Lees hier het artikel van Hendrik Spiering over de toekomst van het Nederlands: 'Over een eeuw is een l een w geworden en zijn we bang voor de bijzin'Grote geschiedenis van de Nederlandse taal van Jelle StegemanEen Middelnederlandse trouwbelofte AvonturenromanNederlandse Dialectenbank - Meerstens InstituutHet Smibanese Woordenboek 2.0 - Professor SoortkillPresentatie: Gemma VenhuizenGasten: Hendrik Spiering en Ellen de BruinRedactie & montage: Liz DautzenbergHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

10-22
49:33

Hoe chimpanseeonderzoeker Jane Goodall icoon werd van de natuurbescherming (en bijna ruzie kreeg met Gemma)

Jane Goodall, de Britse wereldberoemde chimpanseeonderzoeker en natuuractivist, is op 91-jarige leeftijd overleden. Op 26-jarige leeftijd veranderde ze de primatologie met haar onderzoek naar het gedrag van chimpansees. Later werd ze een icoon voor hoop en natuurbescherming. Maar zijn er ook controverses, zoals de kritiek op haar werkwijze en de beschuldiging van plagiaat en zelfs zelfverzonnen quotes. Wie was Jane Goodall? En hoe groeide zij uit van een verlegen secretaresse uit tot de wereldberoemde natuuractivist? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Karlijn SarisGast: Gemma VenhuizenRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

10-14
35:19

Nobelprijs voor scheikunde voor „een nieuw soort moleculaire architectuur”

Woensdag wonnen Susumu Kitagawa, Richard Robson en Omar M. Yaghi de Nobelprijs voor Scheikunde voor de ontwikkeling van „een nieuw soort moleculaire architectuur”: metaal-organische raamwerken. Redacteuren Steven Frölke en Sander Voormolen leggen de ontdekking uit en bespreken de toepassing ervan in de praktijk.Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Karlijn SarisGasten: Steven Frölke en Sander VoormolenRedactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

10-08
16:05

Nobelprijs voor natuurkunde naar tastbaar maken van quantum-effect

De Nobelprijs voor de Natuurkunde is dinsdag uitgereikt aan John Clarke (1942 ), Michel H. Devoret (1953) en John Martinis (1958) voor hun onderzoek naar de eigenschappen van quantummechanica op menselijke schaal. Redacteuren Dorine Schenk en Sander Voormolen leggen de ontdekking uit en de toepassing ervan in de praktijk.Aanvulling: toen John Martinis in 2019 beweerde quantum supremacy of quantum advantage te hebben bereikt, ging dat over één specifieke taak die op een gewone computer waarschijnlijk langer zou duren . Hij heeft nooit gezegd dat zijn quantumcomputer beter kan rekenen dan een gewone computer.Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host:Host: Karlijn SarisGasten: Dorine Schenk en Sander VoormolenRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

10-07
16:35

Nobelprijs voor geneeskunde voor fundamenteel onderzoek naar immuunsysteem

De Japanse Shimon Sakaguchi en Amerikaanse Mary E. Brunkow en Fred Ramsdell deden fundamentele kennis op over de manier waarop het immuunsysteem eigen overactieve afweercellen tot bedaren kan brengen. Niki Korteweg en Sander Voormolen bespreken deze ontdekking en de invloed ervan op de klinische praktijk. Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Karlijn SarisGasten: Niki Korteweg en Sander VoormolenRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

10-06
16:36

Horror in de nacht: luis, schurftmijt en bedwants slapen graag met jou in één bed

Voor wie zich ’s nachts soms eenzaam voelt is het wellicht een troost om te weten dat je nooit écht alleen bent. Miljoenen microben kruipen tijdens je slaap in, op en langs je lichaam zonder dat je het door hebt én zonder dat er last van hebt. Maar soms schuifelt er ook minder gewild gezelschap onder de dekens: de parasieten  luis, schuftmijt en bedwants veroorzaken slapeloze nachten en rode bulten.   Wat doen deze beesten in ons bed? Waarom zitten ze graag op onze huid? En hebben we eigenlijk nog wat aan deze vervelende parasieten? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGasten: Karlijn Saris en Hendrik Spiering Redactie en montage: Rosa van Toledo Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

10-01
46:43

De vulpen is een natuurkundig hoogstandje – van capillaire werking tot oppervlaktespanning

De één roemt het schrijfgevoel, de ander de ervaring, de esthetiek; wie denkt dat de computer het schrijven met een vulpen heeft vervangen, heeft het mis. Vulpennen zijn populair en inktbedrijven experimenteren steeds meer met nieuwe kleuren. Hoe werkt een vulpen? Wat is het geheim van goede inkt? En mag je je vulpen echt nooit aan een ander uitlenen? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGasten: Ellen de Bruin en Karel KnipRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

09-24
32:09

Met één infuus genezen van MS of bloedkanker? Het lijkt mogelijk met deze immuuntherapie

CAR-T, een therapie die ziekmakende cellen opruimt, was al veel belovend in kankeronderzoek, maar laat nu ook goede resultaten zien bij het behandelen van auto-immuunziektes. Helaas is de behandeling extreem duur. Ziekenhuizen willen daarom de behandeling zelf maken. Hoe ver zijn ze daarmee? En is genezing met CAR-T mogelijk?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGasten: Karlijn Saris en Sander VoormolenRedactie: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

09-17
28:25

ASMR: waarom fluisteren en knisperen kalmeert

Een fluisterende stem, zacht getik, gefriemel met een papiertje — voor miljoenen mensen is het pure ontspanning. ASMR, een zintuiglijke sensatie die via video of audio mensen tot rust brengt, is een wereldwijd internetfenomeen. Maar wat gebeurt er precies in je brein? Is het een serieus te nemen zintuiglijke reactie, of gewoon goed verpakte pseudowetenschap? En moeten we niet vaker met een open blik naar dit soort fenomenen kijken?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGasten: Jelka Pospig en Sander VoormolenRedactie en montage: Liz DautzenbergZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

09-10
38:41

Een goede metafoor inspireert en verleidt, maar wat als ze misleidt?

Een wolk van een baby, de strijd tegen kanker, de economie die hapert als een oude motor. Metaforen kunnen ons helpen situaties of verschijnselen in één krachtig beeld te vatten, ook in de wetenschap. Maar metaforen zijn meer dan stijlfiguren: ze sturen en beïnvloeden ook ons denken, vaak zonder dat we het doorhebben. En ze kunnen ons misleiden. Hoe werken metaforen precies? Waar komen ze vandaan?  En is er een risico aan het gebruik van metaforen? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGasten: Ellen de Bruin en Sjoerd de JongRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

09-03
33:03

HERHALING: hoe navigeerden de Polynesiërs zonder kaart of kompas?

In 1769 maakt de Polynesische meesternavigator Tupaia een zeekaart voor de Engelse ontdekkingsreiziger James Cook. Al kort daarna werd de kaart bespot door westerlingen als onbegrijpelijk en zwak. Maar in 2019 achterhaalden twee Duitse wetenschappers hoe de kaart moet worden gelezen.Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGast: Lucas BrouwersCo-host: Hendrik SpieringProducer: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

08-20
54:34

Zomerserie over de toekomst: kun je de toekomst voorspellen met een rekenmodel?

Donald Trump schept dagelijks zoveel onzekerheid met zijn importheffingen, dat economen overuren maken in het voorspellen van de toekomst. En er zijn meer vragen waar ze mee worstelen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als er een financiële crisis uitbreekt? Financieel journalist Menno Tamminga zocht uit: kun je de toekomst eigenlijk wel voorspellen met een rekenmodel? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGast: Menno TammingaRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

08-13
20:32

Zomerserie over de toekomst: toekomstvoorspellen is te leren

Speculeren over de toekomst doen we allemaal, maar deelnemers van online forecasting-toernooien pakken het serieuzer aan. En met succes. Laura Wismans dook in hun wereld en wilde weten: wat maakt hun voorspellingen zo betrouwbaar? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nlHost: Gemma VenhuizenGast: Laura WismansRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

07-30
27:03

Zomerserie over de toekomst: is archeologisch erfgoed beter af in de grond?

Potscherven uit de middeleeuwen, houtskool uit de steentijd: diep in de bodem zit het verleden, wachtend om in de toekomst opgegraven te worden. Toch laten archeologen de grond liever met rust. Wetenschapsjournalist Theo Toebosch zocht uit: waarom wordt veel archeologisch erfgoed in de grond bewaard?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nlHost: Laura WismansGast: Theo ToeboschRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

07-23
18:55

Zomerserie over de toekomst: hoe kan Nederland zich wapenen tegen flashfloods?

Ze leiden tot straten die blank staan en kelders die onderlopen: flash floods. Die plotselinge overstromingen door hevige regenval zullen door klimaatverandering steeds vaker voorkomen. Wetenschapsjournalist Marit Verbeek zocht uit: hoe kan Nederland zich wapenen tegen deze razendsnelle wateroverlast?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nlHost: Gemma VenhuizenGast: Marit VerbeekRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

07-16
18:41

Zomerserie over de toekomst: Had het orakel van Delphi toch gelijk?

Van orakels tot koffiedik kijken – voor veel heersers uit het verleden waren tekens en voorspellingen geen bijgeloof, maar belangrijke hulpmiddelen bij grote beslissingen. Geschiedenisredacteur Bart Funnekotter keek mee in de glazen bol en zocht uit: welke voorspellingen hebben het verloop van de geschiedenis nu écht beïnvloed?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nlHost: Gemma VenhuizenGast: Bart FunnekotterRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

07-09
23:42

Slecht nieuws voor de knoflookpad: het Nederlands ven verdroogt.

Minder regen en meer zon: het wordt steeds vaker en langer droog. In Nederland vallen vennen nu regelmatig droog. Wat betekent dit voor de dieren in en rond het water? En wat zegt de verdroging over de toekomst van het Nederlands landschap?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Laura WismansGasten: Gemma Venhuizen en Sarah OuwerkerkRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

07-02
35:13

Zal AI ooit de grootste wiskundige problemen oplossen?

Een programma dat wiskundige bewijzen kan leveren, een digitale assistent die meekijkt met ploeterende wiskundigen. Kunstmatige intelligentie betreedt met rasse schreden het terrein van de wiskunde. Wat kan AI eigenlijk toevoegen aan mathematisch onderzoek? En waar liggen de grenzen?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via podcast@nrc.nl. Host: Gemma VenhuizenGasten: Alex van den Brandhof en Ellen de BruinRedactie en montage: Rosa van ToledoZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

06-25
43:41

Peter van Brugge

Armoede ten top, een podcast herhalen, ze moeten zich schamen.

08-20 Reply

Dik van der Grift

Waarom wel dol op een wolf ,maar een lief muisje of een ratje niet ,en zonder vergunning gedood mag worden

06-20 Reply

Rogier Arts

zo goed, dit!

05-01 Reply

S Mooij

1e reactie, ongelofelijk dat BMI als uitgangspunt wordt gebruikt. Dat is wel echt achterhaald, ook al wordt het genuanceerd.

03-16 Reply

Erik

Ik ben bang dat dit de niet ge-edite versie is.

11-23 Reply

04-24

03-01

12-18

06-29

04-10

06-28

06-15

04-01

03-19

01-17

05-01

09-14

08-07

06-15

03-15

Recommend Channels