Noss chors

Avant bun dus mais era Cuira daventada la citad svizra dal chant. In dals concerts da motto da la concurrenza svizra dals chors 2024 datti d'udir en l'emissiun dad oz. Noss chors dat in sguard enavos ad in'occurrenza cun grond success. Tschintg chors èn sa preschentads la sonda ils 3 da favrer en la Baselgia Sogn Gliezi per il concert da motto «Klangliches». Il Chor viril Surses, il Frauenchor Bubikon, l'Ensemble Vocal DeMusica, il Gruppo Vocale Cantadonna ed il Kammerchor Notabene Basel. Els han chantà mintgamai pliras chanzuns sut il motto «dal tun». Saja quai cun variaziuns da vusch, cun instruments ubain cun «Body Percussion» – pia cun il corp sco instrument. L'emissiun dad oz preschenta insaquantas da quellas registraziuns.

Schebain ch'il Tirol dal Sid ed il Tirol dal Nord èn fitg datiers dal Grischun datti in massa litteratura da chors da questas duas regiuns che n'è insumma betg enconuschenta a nus. Cun Noss chors pudais oz scuvrir ina part da quella. Cun «Dreigesänge», «Viergesänge» ed era chors pli gronds datti oz in'invista en il stgazi da chanzuns tradiziunalas tirolaisas. Chors dal Vnuost, da las Dolomitas u era chors dal nord dal Tirol chantan da l'amur, da la patria e da la natira – temas ch'èn era tar nus fitg preschents sch'ins discurra da chanzuns tradiziunalas. Sper ina massa chanzuns en dialects tirolais datti d'udir era ina u l'autra chanzun ladina.

Noss chors dat in sguard enavos ad in'occurrenza cun grond success: Avant bun dus mais è Cuira daventada la citad svizra dal chant. In dals concerts da motto da la concurrenza svizra dals chors 2024 datti d'udir en l'emissiun dad oz. Il Choeur d'Oratorio de Montreux, il Chor viril Ligia Grischa, il ChorBasel, il Chor Zug e l'ensemble vocal Cake O'Phonie da Fribourg emplainan l'emissiun dad oz cun in repertori da chanzuns plain variaziun. D'arranschaments da chanzuns tradiziunalas fin tar chanzuns or dal mund da pop datti oz d'udir in pau da tut. Tgi sa? Forsa ch'in u l'auter survegn perfin gust da sa mover in zic cun tadlar quest'emissiun.

I vegn chantà da flurs, aua, muntognas ed auter pli. Cun in matg da chanzuns rumantschas faschain nus in viadi auditiv tras la natira. Tuns e texts da l'emissiun dad oz preschentan tut sias bellezzas. Cun chanzuns sco «L'En», «Minchületta» «Cumgio dil gôt» u «Laiet alpin» fa Noss chors oz viadi tras la natira – in tema adina puspè preschent en la litteratura da chors rumantscha. Mintgatant emblid'ins tge bels stgazis che la natira porscha. Ina selecziun da chanzuns che raquintan tranter auter da cuntradas, lieus e plantas duessan far endament quant bella che nossa patria è.

Cun ir ora en la natira sent'ins che la primavaira s'avischina. Las odurs en il liber daventan pli intensivas ed era ina u l'autra flura cucca gia or dal terren. Cun Noss chors datti oz era in pau primavaira per las ureglias. Cura che la primavaira vegn natiers nascha nova vita. Ils utschels cumenzan a chantar e las plantas a flurir. Las cuvertas alvas svaneschan plaun a plaun e la cuntrada daventa pli e pli colurusa. Differentas melodias procuran oz per ina primavaira auditiva – i vegn chantà da fluras, da l'amur u era dal return da las randulinas.

Prest è Pasca. Perquai piglia Noss Chors l'occasiun per preschentar trais cumposiziuns che cuntegnan ina poesia che raquinta da la dolur da Nossadunna che stat sut la crusch da ses figl. Il Stabat Mater è ina poesia che deriva dal temp medieval. Causa sia lung'istorgia datti differentas versiuns dal text. La pli veglia versiun deriva dal 13avel tschientaner. Il cuntegn central dal poem è la dolur da Maria che stat sut ses figl crucifitgà. Varsaquants cumponists da differentas epocas han mess en musica il text fitg renumà. Per trais da quellas cumposiziuns prendin nus peda en l'emissiun da Noss chors dad oz. L'emprim datti d'udir il Stabat Mater da Giuseppe Tartini, in cumponist talian che ha vivì durant il temp dal baroc. Qua sa tracti d'in'ovra a capella per trais vuschs da dunnas. Lura suondan duas cumposiziuns da Franz Schubert, il renumà cumponist romantic.

«Chante en mon coeur» – per finir noss gir musical tras la Svizra giain nus anc a tadlar tge chanzuns che la Svizra romanda ha da porscher. La quadrilinguitad en Svizra è ina da las grondas spezialitads da nossa cultura. Uschè chatt'ins era en mintga singula regiun linguistica in agen stgazi da chanzuns tradiziunalas. Chors da la Svizra franzosa ma era anc in u l'auter chor grischun chantan oz differentas cumposiziuns che derivan da la Svizra dal vest. Sper varsaquantas chanzuns dal renumà spiritual e cumponist Joseph Bovet udis oz anc in u l'auter titel tradiziunal sco «La Tchivra» ubain «Adyu mon bi payi».

«Avanti allegra banda» – nus faschain viadi dal Tessin fin en il Grischun. Oz datti musica or dal repertori da chanzuns da la Svizra taliana. La quadrilinguitad en Svizra è ina da las grondas spezialitads da nossa cultura. Uschè chatt'ins era en mintga singula regiun linguistica in agen stgazi da chanzuns tradiziunalas. Chors grischuns ma era chors d'autras regiuns svizras chantan oz ina schelta da chanzuns talianas. Cun «Bellezza mia cara», «La sera» o «La mi ümla ciäseta» faschain nus tranter auter viadi dal Tessin tras il Puschlav fin en Bergiaglia.

«Voukslied» «Volksliad» «Volksliäd» – tudestg svizzer n'è betg simplamain tudestg svizzer. Cun chanzuns in differents dialects vulain nus preschentar oz ina paletta da chanzuns da la Svizra tudestga. La quadrilinguitad en Svizra è ina da las grondas spezialitads da nossa cultura. Mintga singula regiun linguistica ha dentant anc atgnas particularitads. En la part tudestga discurr'ins da differents dialects. Uschè ha era mintga chantun sias atgnas chanzuns tradiziunalas en l'agen dialect. Sper la chanzun populara tradiziunala naschan adina dapli arranschaments novs che dattan ina nova tempra a quel gener da chanzuns. Oz datti ina maschaida d'innovaziun e tradiziun or dal repertori da chanzuns da las regiuns tudestgas da noss pajais.