Opium

Annemieke Bosman praat met schrijver en dichter Charlotte Van den Broeck. Zij schrijft het geschenk voor de Poëzieweek 2025, die 30 januari van start gaat. Eind vorig jaar verscheen haar boek Een vlam Tasmaanse tijgers.

Annemieke Bosman praat met schrijver Jilt Jorritsma over zijn nieuwe roman Autopsie. Op het drooggevallen wad bij Moddergat wordt het dode lichaam van een vrouw gevonden. Ze wordt geïdentificeerd als Mette Brun. Hoewel de autopsie wijst op een ongelukkige verdrinkingsdood en de lokale autoriteiten daarom afzien van verder onderzoek, hebben Mettes zussen Riene en Brecht hun vraagtekens bij het plotselinge overlijden. Mette kende het wad en getij als geen ander, vroeger raapten ze er oesters met hun vader. Riene en Brechts verlangen om te weten waarom Mette de zee in is gelopen leidt tot een labyrintische zoektocht langs de barre waddenkust, waar volgens de overlevering van de Grieken en Romeinen waanzin en blindheid regeren. Terwijl de zussen dichter bij de waarheid denken te komen, brengen ze een verontrustend feit aan het licht dat hen dwingt hun eigen problemen onder ogen te komen. Autopsie neemt een duik in een verborgen wereld die onder het oppervlak van het zichtbare sluimert. Met rauwe eenvoud creëert Jorritsma een beklemmend aura van vreemde, psychologische dreiging in een roman over rouw, identiteit en gebroken familierelaties, waaraan je je simpelweg moet en wil overgeven, net als aan de getijden. Jilt Jorritsma (1991) is schrijver en historicus. Zijn debuutroman Was stond op de longlist van de Libris Literatuur Prijs en de shortlist van de Anton Wachterprijs. Door NRC werd Jorritsma uitgeroepen tot Rijzende Ster in de Literatuur. Hij won de Joost Zwagerman Essayprijs en de Essaywedstrijd Nexus Connect. Zijn essays en korte verhalen verschenen onder meer in De Gids, De Revisor en de Nederlandse Boekengids. Aan de Open Universiteit doet hij onderzoek naar zinkende steden.

Annemieke Bosman gaat in gesprek met Dagmar Slagmolen over de voorstelling Normality No More. Dagmar is initiatiefnemer, tekstschrijver en actrice in de voorstelling. Ook is ze artistiek leider en performer van muziektheatergezelschap Via Berlin. Een gezelschap dat prangende maatschappelijke opgaven verbindt aan kunst en live wetenschappelijk onderzoek. Normality No More is een samensmelting van muziektheater, moderne dans en klassieke muziek. Grenzen vervagen tussen normaal en vreemd, neurotypisch en neurodivers, toeschouwer en deelnemer.

Brecht van Hulten praat met conservator Denise Campbell van het Princessehof in Leeuwarden over de tentoonstelling Wu Zetian, de enige vrouwelijke keizer van China. In het bijna 2000-jarige bestaan van het Chinese keizerrijk bezetten vele heersers de troon. Altijd waren het mannen, op één uitzondering na: Wu Zetian (624-705). Over haar fascinerende leven zijn talloze boeken geschreven en films gemaakt, maar toch is er in Europa nog nooit een grote tentoonstelling aan haar leven gewijd. Aan de hand van eeuwenoude schatten van ongekende kwaliteit, volgt deze tentoonstelling het fascinerende levenspad van een jong meisje dat als concubine aantreedt aan het keizerlijke hof en zich met ongeremde ambitie opwerkt tot Wu Zetian, de eerste en enige vrouwelijke keizer van China.

Annemieke Bosman praat met regisseur Tallulah H. Schwab over haar nieuwe film Mr. K, die vanaf volgende week in de bioscoop te zien is. Mr. K is een rondreizende illusionist, die verstrikt raakt in een Kafkaëske nachtmerrie wanneer hij na een nacht in een hotel te hebben doorgebracht de uitgang niet kan vinden. Zijn verwoede ontsnappingspogingen sleuren hem alleen maar dieper de mysterieuze wereld van het hotel in, waar hij geconfronteerd wordt met vreemde bewoners en onverklaarbare gebeurtenissen.

Annemieke Bosman gaat met Rens Bleijenberg in gesprek. Rens is sinds september 2024 directeur-bestuurder van het Museum Nairac in Barneveld. Een bekend museum voor hem, want als kind bezocht hij het museum vaak. Het museum is opnieuw ingericht, de geschiedenis van Barneveld wordt op een flexibele en hedendaagse manier gepresenteerd. Het vernieuwde museum werd geopend op 23 november 2024.

Annemieke Bosman gaat met Jessica van Geel en Natalie Dubois in gesprek. Zij schreven het boek 'Rietveld Schröderhuis. Een biografie van het huis' vertelt het verhaal van het iconische huis en zijn makers: Truus Schröder (1889−1985) en Gerrit Rietveld (1888−1964). De bouw van het huis, de ontwerpen van“Schröder & Rietveld Architecten”, de oorlogsjaren, de verbouwingen en de talrijke familiefeestjes: deze rijkgeïllustreerde publicatie brengt het kleurrijke leven in het eigenzinnige Rietveld Schröderhuis terug.

Annemieke Bosman gaat met regisseur Sandra Beerends in gesprek. De archiefdocumentaire ‘Nesjomme’ brengt op levendige wijze het vooroorlogse Joods Amsterdam in beeld. Het fictieve personage Rusha, in audio vertolkt door actrice Rifka Lodeizen, neemt de kijker aan de hand van talloze archieffragmenten mee in het dagelijks leven van de Joodse gemeenschap in Amsterdam van 1918 tot en met de Duitse bezetting. Waarom wilde regisseur Sandra Beerends dit verhaal op deze manier vertellen? De documentaire is vanaf 2 januari in filmtheaters te zien.

Shula Tas praat met conservator Nanda Janssen. Zij bedacht en cureerde de tentoonstelling I hit you with a flower over 'meisjeskunst' voor Stedelijk Museum Schiedam. Van 23 november 2024 tot en met 4 mei 2025 is in Stedelijk Museum Schiedam I Hit You With a Flower – suikerzoete kunst met een bite te zien. Een oogstrelend zoete tentoonstelling die diversiteit in de maatschappij glorieus viert. Ook is het een eerbetoon aan ‘meisjeskunst’, een term die vaak denigrerend is bedoeld, maar nu als geuzennaam wordt gebruikt. Te zien is werk van pioniers als Lily van der Stokker, Kinke Kooi en Pipilotti Rist tot jonger talent als Vera Gulikers, Frances Goodman, Dae Uk Kim, Jurjen Galema, Mari Katayama en Alex Naber & Chelseaboy. Ruim twintig (inter)nationale kunstenaars blinken uit in roze, pastel of juist knalkleuren, goud, glitter, bloemen en andere motieven. Zij maken frivole kunstwerken die even aanlokkelijk als intelligent zijn. Deze kunstenaars betrekken je via een verrukkelijke verleidingsstrategie bij hun fluwelen activisme en de open samenleving waar zij voor staan.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Nicolien Mizee. Tijdens de Kerstdagen hebben we speciale gasten in Opium. Vandaag Nicolien Mizee, bekend van haar zogenaamde faxboeken opgedragen aan Ger Beukenkamp, haar leraar scenarioschrijven aan de Schrijversvakschool 't Colofon. De afgelopen maanden stond Mizee in het theater samen met het vocaal ensemble Wishful Singing in de voorstelling De ideale kerst. Nicolien Mizee publiceerde faxboeken, romans, columns, een kinderboek en een vogelboek. Haar roman Moord op de moestuin stond wekenlang in de bestsellerlijsten. Haar faxboeken, De kennismaking, De porseleinkast, Allesverpletterende, Hoog en laag springen, en Een licht bewoond eiland, werden unaniem juichend besproken. Voor de eerste twee delen van haar faxboeken ontving Mizee de Henriette Roland Holst Prijs.

Annemieke Bosman in gesprek met Jolande Withuis, schrijfster en sociologe. Haar nieuwe boek Moeder, antimoeder kwam onlangs uit. Jolande Withuis groeide op in een communistisch gezin met een moeder die keihard werkte, zowel binnen- als buitenshuis, die financieel onafhankelijk wilde zijn en die haar dochter en zoon gelijkwaardig wilde opvoeden. In Moeder, antimoeder reconstrueert Jolande Withuis het leven van haar moeder en onderzoekt ze wat de opvoeding door deze krachtvrouw betekende voor haarzelf als dochter. Opnieuw bewijst zij dat ze als geen ander in staat is individuele levens en gevoelens te verbinden aan grote sociaal-culturele en politiek-historische ontwikkelingen. Schrijfster en sociologe Jolande Withuis publiceerde onder meer Weest manlijk, zijt sterk (2008) over verzetsman Pim Boellaard, dat werd bekroond met de Grote Geschiedenis Prijs en de Erik Hazelhoff Biografieprijs. Haar bestseller Juliana (2016) en haar veelgeprezen boek over kunstenares Jeanne Bieruma Oosting, Geen tijd verliezen (2021), stonden op de shortlist van de Nederlandse Biografieprijs. In 2018 publiceerde ze haar autobiografische zoektocht Raadselvader, en in 2023 de essaybundel Vrouw en vrijheid.

Annemieke Bosman praat met Elisabeth Lockhorn over Het komt goed, een bloemlezing met gedichten over geluk die zij samenstelde. Wat er ook verandert in de wereld, het verlangen naar geluk blijft onverminderd. De dichter Yehuda Amichai vroeg zich af waarom we zo veel woorden hebben om verdriet en ongeluk te beschrijven, terwijl het ons niet lukt om met dezelfde precisie en zorgvuldigheid onze vreugde en ons geluk vast te leggen. In Het komt goed laat Elisabeth Lockhorn zien hoe dichters uit alle tijden en alle uithoeken van de wereld proberen om geluk in taal te vangen. Het resultaat is een bundel voor iedereen die geluk om zich heen wil verspreiden.

Brecht van Hulten in gesprek met journalist Lex Boon. Boon duikt in zijn nieuwe boek De gestolen Van Goghs in de wereld van de meesterwerken van Vincent van Gogh die de afgelopen decennia zijn gestolen. Wie waren de dieven en hoe gingen ze te werk? En hoe kwamen de doeken weer terug bij de rechtmatige eigenaar? De spannende verhalen achter de roof van tientallen Van Gogh-schilderijen. In maart 2020 wordt het schilderij Lentetuin van Vincent van Gogh uit museum Singer Laren gestolen. De volgende middag staat journalist Lex Boon te luisteren naar een ontredderde museumdirectie. Zal het schilderij ooit teruggevonden worden? Boon besluit uit te zoeken hoe groot die kans is op basis van resultaten uit het verleden. Want het is zeker niet de eerste keer dat er een Van Gogh is gestolen. Boon brengt 29 verschillende roven sinds de Tweede Wereldoorlog in kaart, waarbij in totaal 58 werken van Van Gogh gestolen werden. Lex Boon is freelance journalist. Bij Meulenhoff verscheen eerder Ananas, Mr. Kaor Yamamoto en de reportagebundel De man die van zijn been een lamp maakte.

Annemieke Bosman praat met schrijver Anne-Gine Goemans over haar nieuwe roman Wondermond. Boye de Koning lijkt verzekerd van een gouden toekomst totdat zijn vader wordt opgepakt voor beleggingsfraude. Samen met zijn moeder vlucht Boye van Bloemendaal naar zijn oma in het vissersgehucht Wondermond in Friesland, waar een oude scheepsramp de dorpelingen nog stevig in zijn greep houdt.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermaker Mattias van de Vijver. Van de Vijver regisseert bij Orkater de voorstelling Orchestra Soledad. De voorstelling is een zacht pleidooi van theatermaker Mattias Van de Vijver om mensen te omarmen die geestelijk in nood zijn. Hoe reik je een helpende hand aan mensen die het gevoel hebben uit de samenleving te verdwijnen? Met in de hoofdrollen Reinout Scholten van Aschat en Lotte Driessen in een tekst van Ludwig Bindervoet, begeleid door een koor van vijf stagiaires van drie verschillende toneelscholen. Orchestra Soledad is een meerstemmige etude over eenzaamheid. Mattias Van de Vijver begon in 2013 als Nieuwkomer bij Orkater binnen het collectief Lars Doberman (o.a. Een Bebop Verhaal en De Familie Mansøn). Deze laatste voorstelling werd genomineerd voor de BNG Nieuwe Theatermakersprijs. Van de Vijver speelde daarnaast in succesvoorstellingen Hamlet, de familievøørstelling (Theater Rotterdam) en Het wonderlijke voorval met de hond in de nacht (Theateralliantie). Orchestra Soledad is zijn regiedebuut.

Annemieke Bosman gaat met Frits de Lange in gesprek over zijn nieuwe boek In alles tot het uiterste. Leven en denken van Simone Weil. Simone Weil (1909-1943) was een van de belangrijkste filosofen van de 20ste eeuw, een religieuze mysticus en een politiek activist ineen. In dit boek portretteert Frits de Lange een radicale vrouw die in amper 34 jaar meerdere levens tegelijk leefde. Een hoogbegaafde intellectueel die uit solidariteit een jaar lang loodzwaar werk verrichtte in een fabriek. Een pacifist die haar Spaanse geestverwanten gewapend te hulp komt als de burgeroorlog uitbreekt. Een Joodse vluchteling die zich in Londen aansluit bij het Franse verzet. In deze tour de force brengt De Lange al deze identiteiten en Weils denkbeelden samen in een toegankelijk geheel.

Brecht van Hulten praat met schrijver en journalist Sacha Bronwasser over haar nieuwe boek De Lotgevallen. Een veteraan neemt een raadselachtig voorwerp in zijn hand en vindt daardoor eindelijk de moed zijn liefde te verklaren. Een vrouw is ervan overtuigd dat een zeshonderd jaar oud portret haar gevoelens beantwoordt. Na een bezoek aan de geriater krijgt een patient nieuwe gedachten over zijn favoriete beeldhouwwerk. Deze fictieve verhalen spelen zich af op verschillende plaatsen en onder zeer uiteenlopende omstandigheden. En ze strekken zich uit van het heden tot in de verre toekomst. Maar een ding is zeker: er is altijd een rol weggelegd voor een bestaand kunstwerk.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Daria Bukvić en actrice Selin Akkulak. Regisseur Daria Bukvić regisseert bij Theater Oostpoolhet bekroonde stuk The Almighty Sometimes, over een briljant tienermeisje met psychische problemen. Een voorstelling over onvoorwaardelijke moeder-dochter liefde, maar ook over hoe zwaar het is om te leven met een kind met depressiviteit - en het gevoel het nooit goed te kunnen doen. Selin Akkulak speelt de hoofdrol in The Almighty Sometimes van de Australische schrijfster Kendall Feaver. Daria Bukvić is artistiek directeur en regisseur bij Theater Oostpool. Ze boekte successen met haar regie van de theaterstukken Girls & Boys en Midzomernachtdroom. Selin Akkulak was eerder te zien in de voorstelling voor Brilka.

Annemieke Bosman in gesprek met Nikki Dekker, schrijver en radiomaker. Dit najaar kwam haar nieuwe boek Graafdier uit. In dit boek graaft Nikki Dekker een tunnel door het Nederlandse landschap, specifieker nog: De Groote Peel. Hoe dieper ze komt, hoe verder ze in het verleden reist, langs de veenmol en pratende schimmels, de ruilverkaveling en vervening naar het oerrund en de uitvinding van de klok, via het jaar 0 en de periode waarin walvissen en reuzenhaaien overzwemmen, tot 300 miljoen jaar geleden.  Op haar kenmerkende lichtvoetige en wroetende manier neemt Dekker de lezer mee de diepte in, waar fascinerende verhalen en grote levensvragen ontkiemen. In die afdaling ontsluit ze eens te meer een wereld vol mogelijkheden.  Nikki Dekker is schrijver en radiomaker. Haar debuutroman diepdiepblauw werd bekroond met het CCS Crone Stipendium en genomineerd voor de Bronzen Uil en De Boon. De Volkskrant riep haar uit tot ‘literair talent van 2023’. Nikki schrijft columns voor Vroege Vogels en zit in de redactie van literair tijdschrift Tirade.

Annemieke Bosman praat met regisseur Peter Wingerden over zijn documentaire Ruigoord: een kosmisch lek. Ruigoord, een dorpje onder de rook van Amsterdam, werd in jaren 70 gekraakt door hippies. Vijftig jaar later is het de oudste culturele vrijplaats van Nederland; een toevluchtsoord voor kunstenaars, dromers en vrijdenkers, als een oase van verwondering ingeklemd door de haven en industrie. Wanneer ze hun 50-jarig bestaan willen vieren hangt de Amsterdamse energietransitie als een zwarte schaduw over het dorp; de nabijgelegen olietanks gaan gebruikt worden voor opslag voor groene waterstof waardoor Ruigoord in de gevarenzone komt te liggen. Gaat het kosmische lek - waaraan de Ruigoorders de magie van het dorp toedichten - soelaas bieden? Ingewikkelde kwesties die allemaal opspelen in de aanloop naar de viering van het jubileum.