Otheo Radio

Palestrina en het Concilie van Trente In deze aflevering van Soni Sacri op Otheo Radio kan u luisteren naar een selectie uit het door Erik Van Nevel ter ere van Giovanni Perluigi da Palestrina (1525-1594) samengestelde programma ‘De Beata Maria Vergine’. Uitvoerenden waren het ensemble Currende onder leiding van Peter Van Heyghen. Hun concert was onderdeel van een eucharistieviering in de Onze Lieve Vrouwekerk in Brugge. Een bijzonder boeiende toelichting bij de composities krijgt u van Peter Van Heyghen. Hij houdt de ontwikkeling van de renaissancemuziek en met name de composities van Giovanni Pierluigi da Palestrina tegen het licht van het Concilie van Trente, het antwoord van de katholieke Kerk op de reformatie: woorden (tekst), nog in het Latijn, en emotie winnen aan belang. Na zijn opleiding als blokfluitist en zanger ontwikkelde Peter Van Heyghen zich tot een internationaal erkend specialist op het gebied van de uitvoeringspraktijk van 16de-, 17de- en 18de-eeuwse muziek. Hij treedt op als solist en met zijn kamermuziekensembles More Maiorum en Mezzaluna, en is ook dirigent en leraar. Hij is vast verbonden aan het Belgische Barokorkest en het Vocaal Ensemble Il Gardellino en doceert aan de Koninklijk Conservatorium Brussel (KCB) en Den Haag en aan het Conservatorium van Amsterdam. Opname, samenstelling en presentatie: Leo A. De Bock Dit is het programma: Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525-1594) Assumpta est Maria Salve Regina, Patres Palestrina Collegae Tomas Louis de Victoria (ca. 1548-1611) Orlandus Lassus (ca.1532-1594) Francisco Guerrero (1528-1599) Giovanni Perluigi da Palestrina Giovanni Perluigi da Palestrina Agnus Dei, ex Missa Assumpta est Maria

Bart Stouten (Sint-Truiden, 19 september 1956) werd in 1990 bij Radio 1 van de toenmalige BRT aangesteld als producent bij de Dienst Hoorspelen. Hij heeft er de Beckett-hoorspelen vertaald en gemaakt in een Nederlandse versie samen met regisseur Martine Ketelbuters. Hij leidde ook andere hoorspelreeksen voor de Vlaamse radio: over Harold Pinter, T.S Eliot, Peter Handke en Tom Stoppard. Bij Klara presenteerde Bart Stouten programma's als De Tuin van Eden, Stouten op Zondag en Klassiek Leeft. Leo A. De Bock praatte met hem voor Otheo Radio: over geloof en spiritualiteit, over schoonheid, over oppervlakkigheid die omslaat in haat, over de hoop die nooit zal wijken.

Bénédicte Kusendila is afkomstig van Sint-Niklaas, heeft een Congolese vader die diplomaat was, werkt voor Pax Christi, is vrijwilliger in de Brusselse Begijnhofkerk, ook bekend als het House of Compassion van roerganger Daniël Alliët. Ze studeerde aan de universiteit van Leuven en aan die van Kaapstad (Zuid-Afrika). Ze was onderzoeker, directeur van een taleninstituut, leerkracht, geluidstechnicus. In 2017 debuteerde ze met de dichtbundel Sewn In Red, in rood geweven. Ze toerde en trad op en haar in het Engels en het Zuid-Afrikaans geschreven kortverhalen en poëzie werden gepubliceerd in Europa, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten. Overal viel haar werk in de prijzen. Bénédicte - Bene voor de vrienden - houdt van haar kinderen, is muzikant en ze houdt van de natuur. Oog in oog met onrecht, geweld en conflict valt er een keuze te maken, vindt ze, wat haar betreft een moeilijke en niet de meest comfortabele keuze, een keuze die moed vraagt. De keuze houdt in dat je geweld niet met geweld beantwoordt, onrecht niet met stilzwijgen en conflict niet met ontwijking. Het is een keuze voor de Zachte Kracht, niet die voor oog om oog, tand om tand, want die laat alleen blinden achter. Het is een keuze die vandaag ondergesneeuwd is geraakt door een oorlogsnarratief, maar nog altijd overeind staat. Het is de levenskeuze van Bénédicte Kusendila. Leo A. De Bock praat met haar over haar leven en keuzes, over poëzie, over de Zuid-Afrikaanse zanger en anti-apartheidsactivist Johannes Kerkorrel, over oorlog en vrede, over pacifisme versus het oorlogsopbod van vandaag, over de waarheid als enige waardige uitkomst en toekomst.

Bert Roebben (1962) is theoloog en hoogleraar godsdienstpedagogiek Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit Bonn in Duitsland. Hij doceerde eerder in Leuven, Tilburg en Dortmund. Zijn onderzoek en onderwijs als godsdienstpedagoog draaien rond de vraag hoe geloof en theologie vandaag betekenisvol kunnen blijven, in het bijzonder voor jongeren die opgroeien in een samenleving vol vragen en spanningen. In dit gesprek blikt Roebben terug op zijn eigen roeping: als jongeman koos hij voor het priesterseminarie, maar later vond hij zijn plaats als leek, echtgenoot, vader en docent. Die persoonlijke ervaring voedt zijn visie op kerk en samenleving: kritisch waar nodig, maar tegelijk hoopvol en trouw aan de kern van het Evangelie. Centraal staat zijn overtuiging dat onderwijs méér moet zijn dan kennisoverdracht. Jongeren leren mens worden in dialoog, in ontmoeting en in verbondenheid. Daar ziet Roebben een belangrijke rol voor levensbeschouwelijk onderwijs én voor de kerk, niet als instituut dat regels oplegt, maar als gemeenschap die uitnodigt tot verantwoordelijkheid en solidariteit. Op de vraag of de meeste mensen deugen, antwoordt hij aarzelend.. Hij ergert zich aan het aanhoudende zwijgen van velen ten aanzien van wat er in de wereld gebeurt. En hij ziet in dat alleen het goede doen daar wat tegen vermag.

Stephanie Calant schreef het kleinood ‘Sporen’, een boekje met korte overwegingen over het leven en gevoelens dat aanslaat. De personages zijn Olifant, Muis en Eekhoorn. Eigenlijk hebben zij het onder elkaar over de ervaringen en het leren uit ervaringen van Stephanie tijdens een moeilijke periode in haar jonge leven. “Sporen is een verademing,” vindt Klaas Delrue, frontman en songwriter van Yevgueni, “het kinderlijk eenvoudige bewijs dat levenswijsheden overal zijn. Sporen geeft je terug wat je verliest door de talrijke rondjes smartphone”. Leo August De Bock sprak met de auteur.

Tijdens zijn leven was geen westerse journalist in hem geïnteresseerd. Dat veranderde pas na zijn gewelddadige marteldood in maart 1985. Maar in Barqa (Beeqavallei, Libanon) droegen de boeren de Nederlandse jezuïet Nicolaas Kluiters (1940-1985) toen al wel op handen. In een gebroken samenleving van christenen en moslims ging hij samen met de Libanezen daar de armoede verdringen. Christenen waren al begonnen hun huizen en land in het noorden van de Beeqa te verlaten. Ze voelden zich onveilig door de burgeroorlog tussen religieuze gemeenschappen en de macht van de Syrische bezetter. Maar Nicolaas Kluiters keerde het tij. Hij bracht verzoening en een weg uit de armoede. Enkele families en de Syrische bezetter zagen dat met lede ogen aan. Zij wilden de christenen net weg uit de regio. De jezuïet en antropoloog Frans Berkemeijer verbleef lange tijd in Egypte. Hij beheert nu het midden oosten archief van de jezuïeten in het jezuïetenhuis van de Sint-Jozefuniversiteit in Beiroet. Berkemijer schreef een meeslepend boek over Nicolaas Kluiters: “Verzoeningsartiest in het gebroken Libanon”. Nicolaas had lief wie arm was. Om hen was het hem te doen, in navolging van Charles de Foucauld en van Jezus Christus. Hij leefde zeer bescheiden en was in elk gezin, moslim of christen welkom. Kluiters bekwaamde zich als ontwikkelingswerker. Er kwamen een middelbare school, een dispensarium, een naaiatelier, een irrigatiesysteem. Kluiters bracht verzoening tussen families en clans van dezelfde geloofsgemeenschap, verzoening tussen moslims en christenen. Dat verliep met vallen en opstaan, maar het lukte uiteindelijk allemaal wel aardig. Samenwerking was de sleutel, wederzijds voordeel ook, ontvankelijkheid voor ieders geloof. Nicolaas Kluiters is in België en zelfs in Nederland nog altijd grotendeels een onbekende. Ten onrechte, vindt Frans Berkemeijer s.j. Hij ziet Kluiters als een martelaar en als een zeer waardevol voorbeeld voor jezuïeten en gelovigen in het algemeen. Leo August De Bock sprak met een door de figuur Nicolaas Kluiters gepassioneerde Frans Berkemeijer s.j. in z’n archiefkamer, 7 hoog in het aan de Sint-Jozefuniversiteit in Beiroet verbonden jezuïetenhuis.

Otheo Radio start met nieuw programma: Soni Sacri by Otheo Radio

Boekvoorstelling handboek diaconie Emmanuel Van Lierde - Mia Deschamphelaere by Otheo Radio

Boekvoorstelling handboek diaconie Emmanuel Van Lierde - Emmanuel Wybo by Otheo Radio

Boekvoorstelling handboek diaconie Emmanuel Van Lierde - Tine De Leeuw by Otheo Radio

Boekvoorstelling handboek diaconie Emmanuel Van Lierde - Emmanuel Van Lierde by Otheo Radio

Boekvoorstelling handboek diaconie Emmanuel Van Lierde - Bert Vanderhaegen by Otheo Radio

Boekvoorstelling handboek diaconie Emmanuel Van Lierde - Christophe Vekerman by Otheo Radio

Emmanuel Van Lierde peilt in zijn tweedelig handboek voor diaconie naar de essentie van het christendom die meteen ook de specificiteit ervan uitmaakt. En die specificiteit ligt niet in eerste instantie in de liturgie, ze ligt niet in eerste instatnie in dogma’s, in gebruiken of voorschriften. Neen, ze heeft alles te maken met de praktijk van het liefhebben en het dienstbaar zijn. Het is de hoogste tijd, vindt Emmanuel Van Lierde, dat de Kerk zich uitspreekt voor die radicale naastenliefde, ze belijdt, ze voorleeft door aan caritas te doen. Zonder die keuze heeft de Kerk geen toekomst, vindt hij: “op liefde komt het aan". De boeken van Emmanuel Van Lierde, filosoof en theoloog en stafmedewerker van de zorgorganisatie Curando, werden op 24 juni onder ruime belangstelling voorgesteld in Hof Bladelin in Brugge. Behalve Emmanuel Van Lierde zelf kwamen de auteurs van getuigenissen in de boeken aan het woord: Mia De Schamphelaere, Christophe Vekeman, Bert Vanderhaegen, Emmanuel Wybo en Tine De Leeuw. Leo August De Bock sprak in Hof Bladelin met Emmanuel Van Lierde over kerk, samenleving én politiek.

Otheo Radio brengt voortaan ook een muziekprogramma: @Missam. Daarin kan u luisteren naar live opgenomen concerten met sacrale muziek. De muziek wordt extra toegankelijk gemaakt in een gesprek met een musicus of een deskundige in het genre. Zo brengt Otheo Radio u dichter bij de rijkdom van de muziek, de historische context ervan, de componist, zijn/haar tijdgenoten, genres en strekkingen. In de eerste @Missam luisteren we naar een concert van 25 mei 2025 door het Ensemble Currende – dat dit jaar 50 jaar bestaat – in de Sint-Pieterskerk van Leuven. Dirigent Erik Van Nevel licht werk van onder anderen Jacobus Arcadelt, Adriaen Willaert en Orlandus Lassus toe. Samenstelling en presentatie van @Missam: Leo August De Bock Speellijst: Jacobus Arcadelt (ca 1507-1568) Kyrie & Gloria, ex Missa de Beata Virgine Jacobus Arcadelt Hodie Beata Virgo Maria Adriaen Willaert (ca; 1490-1562) Inviolata Integra et Casta à 7, ex Musica Nova, 1559 Jacobus Arcadelt Et Incarnus Est, ex Missa De Beate Virgine Jacobus Arcadelt Sanctus-Benedictus-Osanna, ex Missa Beate Virgine Anonymus Maria Sart van Ed’ler Art, Codex Brussel II 270 Clemens non Papa (ca.1515-1556) Fremuit Spiritu Jesus à 6 Jacobus Arcadelt Agnus Dei, ex Missa De Beata Virgine Orlandus Lassus (1532-1594) Respicit Dominus à 6 Currende met Emilie De Voght: sopraan, Renate Weytjens: sopraan en musicologisch advies, Kerlijne Van Nevel: mezzosopraan, Alexander Schneider: contratenor, Roel Vansevenant: tenor, Arnout Malfliet: bas, Erik Van Nevel: bariton, concept, programma, leiding. Volgende @Missam: 29 juni, 10.00 en 15.00, Sint-Pieterskerk, Leuven. Zie: www.currende.be

Alicja Gescinska is schrijver en filosoof. Haar filosofische debuut De verovering van de vrijheid (2011) oogstte lof. Met haar debuutroman Een soort van liefde (2016) won ze de Debuutprijs 2017. Haar essay Thuis in muziek. Een oefening in menselijkheid (2018) stond op de shortlist voor de Socratesbeker. In 2020 schreef ze het essay voor de Maand van de Filosofie: Kinderen van Apate. Over leugens en waarachtigheid . Enkele jaren geleden bezocht ze een de vluchtelingenkampen Sabra en Shatila in Beiroet, Libanon. De ervaring mondde uit in de virtuoos geschreven novelle ‘De Gezichtslozen’ die begin dit jaar (2025) uitkwam. Leo A. De Bock sprak voor Otheo Radio uitvoerig met Alicja Gescinska. Voor veel mensen wordt de wereld te overweldigend, weet ze. Het mag geen reden zijn om de armen in de lucht te steken en geen verantwoordelijkheid te nemen voor de ander. We mogen, meent ze, vooral de ogen niet sluiten voor wat zich zo duidelijk aan ontwikkelingen aftekent. Wegkijken zal nefast blijken. Alleen maar verontwaardigd zijn en het daarbij houden, wat zegt dat over onze samenleving, vraagt ze. Volgens Alicja Gescinska onderschatten we de kracht die we hebben om het tij te doen keren. Ook al houdt een hele natie vol dat 2 + 2 vijf is. Ook al misbruiken machthebbers God voor hun eigen heil. Deze aflevering van Otheo Radio is een wakeup call.

Samen stappen Leo A. De Bock en jezuïet Frans Berkmeijer naar en door de vluchtelingenkampen Sabra en Shatila, de kampen uit de novelle ‘De Gezichtslozen’ van Alicja Gescinska. Van 16 tot 18 september 1982 vond in het Palestijnse vluchtelingenkamp Shatila en de aangrenzende wijk Sabra in de Libanese hoofdstad Beiroet een bloedbad plaats. 3500 mensen, hoofdzakelijk burgers, werden in die dagen afgeslacht door een Libanese militie en belegerd door het Israëlische leger waardoor niemand uit het kamp kon vluchten. In Sabra en Shatilla, wat nu geen tentenkampen, maar veeleer verwaarloosde wijken zijn, verblijven nog altijd Palestijnse vluchtelingen in trieste omstandigheden. In heel Libanon wonen ongeveer 250.000 Palestijnse vluchtelingen, verspreid over 12 vluchtelingenkampen. 31 % van de bevolking van Libanon zijn vluchtelingen, onder hen ook veel Syriërs. De meeste Palestijnen in Libanon zijn staatloos. Ze hebben geen recht op het Libanese staatsburgerschap, ook niet als ze in Libanon geboren zijn, ook niet als hun familie al generaties lang in Libanon verblijft. Dit betekent dat ze nauwelijks rechten hebben, dat ze geen ziekteverzekering kunnen afsluiten en dat ze voor heel wat jobs niet in aanmerking komen. Zo kunnen ze in Libanon niet werken als arts, apotheker, advocaat, journalist, ingenieur en ga zo maar door. Het gaat om meer dan 30 beroepen. Palestijnse vluchtelingen zijn tweederangsburgers. Hun toekomst en die van hun kinderen en de kinderen van hun kinderen is uitzichtloos. Palestijnen worden geboren met een verschrikkelijke erfenis. Velen kunnen niet in hun levensonderhoud voorzien en lijden honger. In Libanon laat ten minste de Jesuit Refugee Service zich in met het lot van vluchtelingen. Frans Berkmeijer is antropoloog. Hij woonde lang in Egypte, waar hij onder christenen en moslims jeugdleiders vormde. Zijn meest recente publicatie heet ‘Verzoeningsartiest in het gebroken Libanon’ en gaat over Nicolaas Kluiters s.j. die in 1985 werd vermoord omdat hij op een succesvolle manier christenen en moslims samenbracht.

Toen Daniël Alliët acht maanden oud was overleed zijn vader, een landbouwer die negen kinderen en een alleenstaande moeder naliet. Hij ging naar het Grootseminarie van en werd priester in 1969. Hij keerde terug naar het grootseminarie als professor wijsbegeerte. Maar zijn echte roeping lag elders. In 1985 ging hij zich engageren voor de armen in de hoofdstad en werd pastoor van de Begijnhofkerk in Brussel. Daar zette hij talrijke sociale projecten op: voor bejaarden, voor asielzoekers, voor zij die in armoede leven. Hij woont er in een gemeenschapshuis samen met thuislozen, sommigen onder hen zonder papieren. Vijf keer wordt zijn kerk bezet door sanspapiers. Dat heeft aanvankelijk geleid tot regularisaties, maar de tijdgeest veranderde, de politiek veranderde en gaandeweg eindigden honger-en dorststakingen met een pijnlijke sisser. Maar Daniel Alliët laat zich niet ontmoedigen. Hij zet door, als een kathedraalbouwer, goed wetende dat hij het resultaat van zijn engagement en dat van talloze vrijwilligers niet zelf nog zal meemaken. Als het er al ooit zal zijn. De priester huldigt de gulden regel: "Behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden". Hij hangt de ideeën van Dom Helder Camara, van Emmanuel Levinas en Maurice Bellet aan. Daniel Alliët wil de stem van wie niet wordt gehoord in onze samenleving vooral heel luid laten klinken. Het is, vindt hij, de praktijk van het Onze Vader. Leo A. De Bock trok een dag met hem op en dit is zijn relaas.

Drie doorgewinterde Rome-reizigers peilen in het nieuwe boek 'Pelgrimstocht naar Rome' naar de authentieke ziel van de eeuwige stad: Erik De Smet (journalist bij Otheo), priester Bart Paepen, en theologe Saskia van den Kieboom. Hun tocht leidt langs de oude stadspoorten, pauselijke basilieken, maar doet hen ook in de buitenwijken belanden. Ze volgen en verlaten begane paden, als pelgrims met verfrissende en meeslepende observaties. Leo A. De Bock wandelde met Erik De Smet langs door één van de hoofdstukken van het boek. Het resultaat is een heel apart en tegelijk erg fascinerend relaas over roem, ondergang en herrijzenis van de eeuwige stad.

Luc Van Hilst is de pastoor in Scherpenheuvel. Hij is ook deken van de pastorale regio Tienen. Al meer dan 20 jaar woont hij in Scherpenheuvel. Hij leeft er samen met enkele andere priesters, geïnspireerd door de spiritualiteit van Filippus Neri. Met 800.000 bezoekers per jaar is Scherpenheuvel het grootste bedevaartsoord in België. In onzekere tijden is het voor mensen van allerlei slag en van uiteenlopende leeftijd een baken. De bedevaarders noemen haar moeke Maria, of Ons Lief Vrouwke. Wees gegroet Maria, zeggen ze, vol van genade. En dat de Heer met haar is. Moeder van God en onze moeder, moeder van Scherpenheuvel. Liefde gaf haar duizend namen. De verering van Maria leeft al vijf eeuwen in Scherpenheuvel. Leo A. De Bock trok naar Scherpenheuvel en sprak er met pastoor-deken Luc Van Hilst.