Po polsku, po niemiecku. Queery na Dolnym Śląsku

Na zakończenie pierwszego sezonu podcastu Joanna Ostrowska i Mathias Foit goszczą Alinę Szeptycką, dyrektorkę Biura do spraw Równego Traktowania w Urzędzie Miejskim Wrocławia oraz współzałożycielkę wrocławskiego Stowarzyszenia Kultura Równości, które od 2014 r. walczy o prawa polityczne i akceptację społeczną dla osób LGBT+. Tematem rozmowy jest rola miasta we wspieraniu inicjatyw mających na celu badanie i popularyzację queerstorii. Jakie argumenty przemawiają za tym, by miasta w całej Polsce włączały historię osób nieheteronormatywnych w lokalną politykę pamięci? Jakie działania podjął i podejmuje w tym celu Wrocław i jaką rolę odgrywają w tym kooperacje z instytucjami partnerskimi za granicą, zwłaszcza w Niemczech? Co udało się osiągnąć, a co jeszcze należy zrobić? O tym wszystkim dowiecie się w ósmym odcinku podcastu „Po polsku, po niemiecku. Queery na Dolnym Śląsku”, w którym nie zabraknie również miejsca na podsumowanie całego sezonu.Podcast powstał we współpracy z Biurem ds. Równego Traktowania Urzędu Miejskiego Wrocławia w ramach Stypendium artystycznego Prezydenta Miasta Wrocławia.Podcastu „Po polsku, po niemiecku. Queery na Dolnym Śląsku” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Gościem tego odcinka jest dr Tomasz Łukasz Nowak – językoznawca, badacz i projektant komunikacji oraz autor książki „Język ukrycia. Zapisany socjolekt gejów”. Razem ze współprowadzącym podcastu Mathiasem Foitem rozmawiają o tzw. lawendowej lingwistyce i różowym języku – czyli słownictwie używanym w odniesieniu do osób nieheteronormatywnych i przez nie same. Obaj badacze tematem swoich dociekań uczynili właśnie Wrocław, chociaż reprezentują różne dyscypliny naukowe – to zaś pokazuje bliski splot językoznawstwa z historią. Razem zwrócą uwagę na najważniejsze różnice, ale i też zaskakujące podobieństwa pomiędzy tym, jak określano i jak same określały się osoby queerowe w przedwojennym Breslau i powojennym Wrocławiu. Ich rozważaniom towarzyszy szersza refleksja na temat tego, jak poprawnie i bez popadania w anachronizm pisać i opowiadać o osobach nieheteronormatywnych funkcjonujących w odległych od siebie kontekstach – nie tylko historycznych, ale i narodowych.Podcastu „Po polsku, po niemiecku. Queery na Dolnym Śląsku” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Szósty odcinek „Po polsku, po niemiecku” to wyprawa śladami nieheteronormatywnych kobiet. I choć od początku staramy się opowiadać odmieńczą historię Dolnego Śląska w inkluzywny sposób, warto się zastanowić nad tym, czemu tak trudno badać historię bohaterek. Czy rzeczywiście chodzi o brak źródeł, czy może raczej o niechęć do zobaczenia queerowych/lesbijskich życiorysów. O „niewidzialności” i celowym „prześlepianiu” queerstorii kobiet nie tylko na Dolnym Śląsku porozmawiamy z dr Anną Dżabaginą – autorką książki „Kalkowska. Biogeografia”.Podcastu „Po polsku, po niemiecku. Queery na Dolnym Śląsku” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

W tym odcinku współprowadzący podcastu, Mathias Foit, przeniesie was do świata barów, kawiarni, klubów, „kobiecych naśladowców” i queerowej estrady w międzywojennym Breslau. Usłyszycie o tym, gdzie spotykały się wówczas osoby nieheteronormatywne, dlaczego ich miejsca spotkań często się zmieniały, czym były tzw. bale „urningów” oraz o tym, jaką rolę w lokalnej, queerowej scenie barowej odgrywały kobiety. Dowiecie się też o gwiazdach niemieckiej sceny, które wystąpiły w Breslau, takich jak Voo-Doo czy Claire Waldoff, i o tym, w którym wrocławskim teatrze grano najwięcej sztuk z wątkami queerowymi. W tej podróży towarzyszyć będzie nam też Karl-Heinz Steinle, niemiecki historyk, który opowie o tym, jak wyglądały lokale służące za miejsca spotkań osób queerowych, jakiej rozrywki można było się w nich spodziewać i co się z nimi stało po dojściu do władzy nazistów w 1933 roku. Opowieść Mathiasa i Karla-Heinza uzupełniona będzie o autentyczne i niezwykle barwne opisy życia towarzyskiego osób nieheteronormatywnych w przedwojennym Wrocławiu.Podcast powstał we współpracy z Biurem ds. Równego Traktowania Urzędu Miejskiego Wrocławia w ramach Stypendium artystycznego Prezydenta Miasta Wrocławia.Podcastu „Po polsku, po niemiecku. Queery na Dolnym Śląsku” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

W czwartym odcinku queerowego, dolnośląskiego podcastu zmierzymy się z tematem prześladowań na mocy paragrafów 175 i 175 niemieckiego kodeksu karnego w okresie nazistowskim. Oba artykuły dotyczyły wyłącznie osób uznanych za mężczyzn, ale władza prześladowała również kobiety i osoby transpłciowe, używając innych narzędzi karnych. W tej wycieczce przez meandry kodeksów będzie nam towarzyszyć dr Noah Munier badająca w tym kontekście obszary graniczne Rzeszy Niemieckiej – Badenię i Wirtembergię. Zaostrzona kryminalizacja wymuszała rozwój strategii przetrwania osób queer próbujących dostosować się do nowej rzeczywistości.Podcast powstał we współpracy z Biurem ds. Równego Traktowania Urzędu Miejskiego Wrocławia.Podcastu „Po polsku, po niemiecku. Queery na Dolnym Śląsku” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Współprowadzący podcastu Mathias Foit opowiada w tym odcinku o sytuacji społeczno-prawnej, a zwłaszcza prześladowaniach i dyskryminacji osób nieheteronormatywnych – mężczyzn i kobiet homoseksualnych, ale też osób trans- i interpłciowych – na Dolnym Śląsku od końca XIX w. do 1933 r., czyli do przejęcia władzy przez nazistów. Następnie relacjonuje, jak osoby queerowe radziły sobie z tą rzeczywistością, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i kolektywnym, przede wszystkim zaś, jak przebiegała ich mobilizacja polityczna i jakie organizacje tworzyły w latach Republiki Weimarskiej (1919-1933). W tym odcinku dowiecie się też, kto wydawał pierwsze na świecie czasopismo o tematyce homoseksualnej, kim była „męska narzeczona z Breslau”, czym zajmowały się organizacje walczące z „występkiem i nieobyczajnością” oraz jaką funkcję w środowisku mężczyzn homoseksualnych pełnił wrocławski park Szczytnicki.Podcast powstał we współpracy z Biurem ds. Równego Traktowania Urzędu Miejskiego Wrocławia.Podcastu „Po polsku, po niemiecku. Queery na Dolnym Śląsku” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

Drugi odcinek queerowego podcastu prosto z Wrocławia to spotkanie z doktorką Joanną Hytrek-Hryciuk, autorką książki „Między prywatnym a publicznym. Życie codzienne we Wrocławiu w latach 1938-1944”. Jest to okazja do rozmowy o źródłach archiwalnych i ich braku. Zastanawiamy się nad tym, na czym polega specyfika Wrocławia i Dolnego Śląska w kontekście historii lokalnej i historii mniejszości. Jednocześnie, obok historii queerów, próbujemy opisać innych „obcych” w przedwojennym Breslau – wszystkich tych, którzy nie pasowali do narodowosocjalistycznej wspólnoty.Podcast powstał we współpracy z Biurem ds. Równego Traktowania Urzędu Miejskiego Wrocławia.

W premierowym odcinku podcastu „Po polsku, po niemiecku” Joanna Ostrowska i Mathias Foit wprowadzają w tematykę queerstorii, czyli historii mniejszości seksualnych i płciowych, byłych wschodnich terenów niemieckich, a konkretnie Wrocławia i Dolnego Śląska. Wyjaśniają, na czym polega ich „kresowość”. Podkreślają potrzebę odkrywania i pisania tej historii we współpracy polsko-niemieckiej, a także zerwania z tradycyjną periodyzacją historyczną oraz z ujmowaniem historii tylko w ramy narodowe.