Wsparcie: https://buycoffee.to/postironicznie „Co nas nie zabije to nas wzmocni” czy „co nas nie zabije to uczyni nas słabszymi”? Czy porażka to coś, czego powinniśmy zawsze unikać? Czy uniwersytety są miejscami, gdzie powinno się tworzy bezpieczne przestrzenie, w których młodzi ludzie mają być chronieni przed konfrontacją z odmiennymi od ich własnych poglądami? Co to wszystko ma wspólnego z rozwojem psychologii i psychoterapii? Wiele odcinków naszego podcastu poświęciliśmy pozytywnym społeczno-kulturowym efektom powstania kultury terapeutycznej. W najnowszym mierzymy się z odwrotną stroną medalu. Próbujemy pokazać, że zbyt skrajnie rozumiany postulat chronienia ludzi przed wszelkimi dyskomfortowymi sytuacjami, takimi jak choćby skonfrontowanie się z odmiennym od naszego poglądem wcale nie jest korzystny. Wyjście ze swojej własnej strefy komfortu / swojej własnej intelektualnej i światopoglądowej bańki jest przecież czymś, co pozwala nam się rozwijać. Nasz mózg potrzebuje wyzwań, także tych, które prowadzą do porażek. Porażka poddana refleksji i odpowiednio wykorzystana jest źródłem doświadczenia i wiedzy. Porażka uczy nas pokory, a pokora – w odróżnieniu od upokorzenia – jest nie tylko moralną cnotą, lecz również psychiczną i emocjonalną siłą. Zapraszamy do odsłuchania najnowszego odcinka, w którym poddajemy krytyce fenomen tzw. kultury sejfizmu.
Wsparcie: https://buycoffee.to/postironicznie Każdego dnia docierają do nas nowe, mrożące krew w żyłach doniesienia z wojny w Ukrainie oraz na Bliskim Wschodzie. Internet pęka w szwach od kolejnych kanałów, w których pojawiają się treści dotyczące „wojny”, „strategii wojennych”, „sztuki wojny”, „geopolityki”, gdzie namawia się nas również do wykorzystywana strategii wojennych w naszym codziennym życiu zawodowym czy osobistym. Nie tylko biznes i polityka, ale również system szkolny, uniwersytecki i naukowy nastawiony jest wciąż przede wszystkim na rywalizację przedstawianą jako gra o sumie zerowej (win-lose). Na lekcjach historii w szkole uczymy dzieci, że ludzka historia to historia wojen i konfliktów prowadzonych przez królów i władców politycznych, a to, co się działo „pomiędzy” to jedynie przyczyny lub konsekwencje jednej lub drugiej wojny. Czy świat to rzeczywiście jedno wielkie pole bitwy? Czy nikt nie rodzi, nie pielęgnuje, nie buduje, nie użyźnia, nie tworzy? A może wystarczy tylko trochę odwrócić głowę? W kolejnym odcinku naszego podcastu zajmujemy się ideami strategii budowania pokoju oraz sprzeciwu bez użycia przemocy (tzn. sprzeciwu obywatelskiego). Odwołujemy się do najnowszych wyników badań empirycznych kierowanych przez Ericę Chenoweth, które pokazują dwukrotnie większą skuteczność kampanii oporu bez użycia przemocy w drodze do przekształcenia państw autorytarnych w społeczeństwa demokratyczne. Mówimy o opisywanych przez Rene Sharpa, a stosowanych wielokrotnie w historii (np. Gandhi, Martin Luter King, Polska Solidarność czy tzw. kolorowe rewolucje) metodach sprzeciwu obywatelskiego. Analizujemy ich słabe i mocne strony i próbujemy wyobrazić sobie świat, w którym ludzie zaczynają interesować się i inwestować kapitał (ekonomiczny, społeczny, kulturowy, polityczny) w badania nad strategiami budowania pokoju. Zapraszamy do wspólnego ontologiczno-aksjologicznego eksperymentu pomyślenia świata inaczej.
Wsparcie: https://buycoffee.to/postironicznie – Wytłumacz mi, o co chodzi w tym feminizmie? – Skąd wiesz, że jesteś kobietą/mężczyzną/osobą niebinarną? – Dlaczego jesteś taka niegrzeczna? – Ale o co Ci chodzi, my przecież tylko sobie żartujemy? – Po co od razu tak się denerwować? Nie możesz mi tego spokojnie wytłumaczyć? Na te i wiele podobnych pytań feministki czy osoby LBGT+ muszą w naszym kraju odpowiadać dzień w dzień. A osobom pytającym w większości przypadków nie chodzi wcale o to, aby coś zrozumieć, a raczej by umocnić istniejącą strukturę nierówności poprzez podważenie doświadczeń osób z grup marginalizowanych, zdominowanych czy mniejszościowych. W kolejnym odcinku naszego podcastu bierzemy na nasz filozoficzno-socjologiczny warsztat stosunkowo nowe pojęcie wyzysku epistemicznego, abyście mogli być na bieżąco w najaktualniejszych dyskusjach dotyczących kwestii społecznych. Alicja Pietras rozmawia w nim z Magdą Durmałą, studentką Kolegium Interdyscyplinarnych Studiów Międzyobszarowych Uniwersytetu Śląskiego. Dowiecie się z niego, co to jest wyzysk epistemiczny, sealioning czy wypalenie ontyczne. Powiemy o przymusowej, nieodpłatnej i wykańczającej pracy emocjonalnej, do której zmuszane są wszystkie „te dziwne osoby” tylko po to, aby zachowane było obowiązujące status quo a system społeczny mógł się odtwarzać bez zmian. Zastanawiamy się też, czy można coś na to zaradzić. A tym, którzy mają naprawdę dobre intencje spróbujemy podpowiedzieć, w jaki sposób rozmawiać z osobami z grup dyskryminowanych i mniejszościowych, aby ich nie wyzyskiwać. Magda poleca Wam również stronę: https://zaimki.pl/
Wsparcie: https://buycoffee.to/postironicznie Czym jest jaźń, w jaki sposób powstaje i jaka jest jej struktura? Czy można świadomie wpływać na kształt i strukturę swojej jaźni? Kim są współcześni stoicy i co praktyka stoicka ma wspólnego z zagadnieniem jaźni? Co łączy współczesną praktykującą stoiczkę i filozofkę zgłębiającą ontologiczną istotę jaźni? W kolejnym odcinku podcastu Alicja Pietras i Jola Księżak (praktykująca stoiczka, współorganizatorka wielu działań promujących współczesny stoicyzm, m.in. Stoickiego Klubu Polemicznego oraz STOISKA) rozmawiają na temat relacji pomiędzy stoicyzmem a jaźnią. We wspólnym dialogu próbujemy uchwycić te elementy koncepcji jaźni, które są dla nas wspólne: opowiadamy o relacyjnym i dynamicznym charakterze jaźni, o znaczeniu refleksji w procesie kształtowania, wyodrębniania i integrowania swojej jaźni, o praktykach i ćwiczeniach stoickich służących pracy nad jaźnią. Nasza rozmowa ma równocześnie bardzo szeroki wymiar osobisty. Opowiadamy o tym, jak to jest być filozofką/stoiczką? Czy można być filozofką/stoiczką nie wiedząc o tym? Jaką rolę w kształtowaniu naszego poczucia bycia filozofką/stoiczką ma nasze działanie w świecie oraz relacje z innymi ludźmi. Czy proces refleksyjnego kształtowania jaźni może być niebezpieczny oraz jaki jest związek między tego typu praktykami a naszą wolnością. Link do fanpagu Stoiska: https://www.facebook.com/spotkania.stoisko
Wsparcie: https://buycoffee.to/postironicznie „Bez pracy nie ma kołaczy”, „Kto nie pracuje ten nie je”, „Należy szanować każdą pracę” – każdy z nas słyszał te zdania wielokrotnie, ale kto zastanawiał się, co oznacza występujące w nich słowo „praca”? Jakie rodzaje działalności człowieka określane są mianem „pracy”, a jakie nie… i dlaczego. Które „prace” są w kulturze i społeczeństwie zauważane i cenione, a które nie. Na czym polega fenomen tzw. niewidocznej pracy? Czy kobieta, która „zostaje w domu”, rodzi i wychowuje dzieci, robi zakupy, sprząta i gotuje pracuje, a jeżeli nie – to co w takim razie robi? Czy można nazwać pracą czynność, którą sama wykonująca ją osoba uważa za pozbawioną jakiegokolwiek sensu, tylko dlatego, że ktoś za nią płaci? Na to i kilka innych pytań spróbujemy odpowiedzieć w dziesiątym już odcinku naszego podcastu, którego tematem jest pojęcie „pracy”. Przedstawiamy w nim opisywane przez Hannah Arendt rozróżnienie na pracę (labor), wytwarzanie (work) oraz działanie, pokazując, jak te pochodzące jeszcze ze starożytnej Grecji, lecz obecne w wielu europejskich językach słowa wpływają na nasze postrzeganie różnych ludzkich czynności. Przywołujemy Karola Marksa jako tego, który przyczynił się do uznania pracy za najważniejszą czynność ludzką, przenosząc ją ze sfery prywatnej do sfery publicznej, czyniąc tym samym ważną kwestią polityczną. Odnosimy się również do takich współcześnie aktualnych problemów jak tzw. „kultura zapierdolu”, problem „life-work balance” czy opisywany przez Davida Graebera fenomen „pracy bez sensu”. Zastanawiamy się również, czy nasza działalność jako podcasterów może zostać nazwana pracą czy może jesteśmy tylko „klasą próżniaczą”. W konsekwencji dochodzimy do wniosku, że warto byłoby sformułować wielokryterialną koncepcję pracy – do czego namawiamy młodych zdolnych filozofów!
Wsparcie: https://buycoffee.to/postironicznie W drugiej połowie listopada 2023 roku na polskim YouTube pojawiła się prowadzona przez twórców internetowych dyskusja społeczna dotycząca hejtu w internecie. Kolejne osoby (Dawid Myśliwiec z kanału Uwaga! Naukowy Bełkot, Tomasz Rożek z kanału Nauka. To lubię, Jakub Wiech z podcastu Elektryfikacja, Paulina Mikuła z kanału Mówiąc Inaczej, Elijahu Josef Parypa z kanału Tajemniczy Świat Żydów itd) nagrywały filmiki zawierające bardzo osobiste wyznania dotyczące swoich doświadczeń związanych z byciem hejtowanymi. Do problemu odniósł się także Sławomir Mentzen poseł z Konfederacji, który stwierdził, że hejt jest zjawiskiem powszechnym i niemożliwym do usunięcia, zwłaszcza jeśli próby walki z nim miałyby godzić w wolność słowa. Kolejny odcinek naszego podcastu jest naszą próbą odniesienia się do tych dyskusji. Opowiadamy w nim o naszych własnych doświadczeniach związanych z hejtingiem, lecz również staramy się – naszym stałym zwyczajem - analizować to zjawisko od strony filozoficzno-socjologicznej. Zestawiamy hejting z trollingiem, zastanawiamy się jakie są przyczyny i/lub cele tego typu zachowań, analizujemy jego konsekwencje i rozważmy, co można by z tym zjawiskiem zrobić tak, aby nie oznaczało to ograniczania prawa do wolności słowa. Na koniec pojawia się również kwestia odpowiedzialności i pytanie o to, kto i w jaki sposób może/powinien na tego typu zachowania odpowiadać.
„Ze mną się nie napijesz?”, „Ślepy jesteś?”, „Można się było tego po Tobie spodziewać!”, „Tobie to nic powiedzieć nie można!”, „Na żartach się nie znasz?” – brzmi znajomo? To przykład zjawiska nazwanego przez Piotra Stankiewicza słowem „podpierdolka”, z którym - jak się zdaje - spotkał się każdy z nas. W kolejnym odcinku naszego podcastu bierzemy na warsztat właśnie „podpierdolkę”, a także inne patologiczne wzory komunikacji między ludźmi. Tłumaczymy, na czym ono polega oraz jakie są jego konsekwencje. Zastanawiamy się, czy jest to fenomen typowo polski, a może raczej charakterystyczny dla pewnego pokolenia? Próbujemy zestawić i porównać podpierdolkę z hiperironią. Analizujemy również, w jaki sposób obracanie się wśród ludzi, którzy używają tego rodzaju mikro agresji słownej wpływa na naszą jaźń oraz samoocenę i jakie generuje emocje. Na koniec próbujemy odpowiedzieć na pytanie, co można zrobić, aby nie uczestniczyć w tego rodzaju patologicznych i destrukcyjnych praktykach komunikacyjnych. Artykuł Piotra Stankiewicza: https://piotrstankiewicz.pl/podpierdolka-polskim-small-talkiem/ Wsparcie podcastu: https://buycoffee.to/postironicznie
Co to znaczy być wolnym? Czy wolność woli jest sprzeczna z tezą o powszechnym determinizmie przyrody? Jaki jest związek między wolnością a odpowiedzialnością? Dlaczego nie możemy uciec przed dokonywaniem wyborów? W kolejnym odcinku podcastu przyjrzymy się jednemu z najstarszych, a jednocześnie budzącemu największe emocje i dotyczącemu każdego człowieka problemowi filozoficznemu – problemowi wolności. Przestawimy relację pomiędzy zagadnieniem przyczynowości i determinacji a pojęciem wolności, powiemy kilka słów na temat pluralizmu deterministycznego, w ramach którego wolność woli rozumiana jest jako wyższy teleologiczny (celowościowy) sposób autodeterminowania przez człowieka swoich własnych działań. Poświęcimy również chwilę na wyjaśnienie różnych rodzajów wolności – pozytywnej i negatywnej, politycznej i moralnej (osobowej). Spróbujemy Was również przekonać, że człowiek jest skazany na wolność rozumianą jako konieczność dokonywania wyborów i jako element rzeczywistości zawsze – bez względu na to jakich wyborów dokonuje (wybór braku działania jest również wyborem!) – jest jednym z czynników współdeterminiujących otaczającą nas rzeczywistość, w tym także tę społeczną, kulturową i polityczną. Wsparcie podcastu: https://buycoffee.to/postironicznie
Szukając źródeł filozofii często wskazuje się na takie kategorie jak zdziwienie, wątpienie czy nawet doświadczenie sytuacji granicznych, zapominając o innym, równie ważnym – jeśli nawet nie ważniejszym doświadczeniu, a w zasadzie należałoby raczej powiedzieć działaniu: dialogu. Dlaczego dialog można określić zarówno mianem źródła jak i metody filozofii? Czym różni się dialog od dyskusji? Jaka jest relacja między dialogiem a komunikacją? Jakie są warunki wstępne dialogu? W szóstym odcinku naszego podcastu spróbujemy poddać analizie pojęcie dialogu. Jest to odcinek wyjątkowo refleksyjny i odnoszący się do omawianego pojęcia na dwóch poziomach: dialog jest w nim zarówno treścią jak i sposobem rozważania tej treści. Próbujemy uprawiać dialog o dialogu – co jawi się nam jako wyjątkowo postironiczne i autentyczne. Wielu filozofów próbowało bowiem jedynie rozważać istotę różnych doświadczeń i działań – my próbujemy również je praktykować. Sami oceńcie, na ile nam się to udaje… zarówno w tym, jak i w poprzednich i kolejnych odcinkach! Wsparcie podcastu: https://buycoffee.to/postironicznie
Czy istnieje coś takiego jak odpowiedzialność zbiorowa? Kto powinien ponosić odpowiedzialność za decyzje dyktatora? Czy bycie apolitycznym znosi z obywateli odpowiedzialność polityczną, moralną lub kryminalną? W kolejnym odcinku naszego podcastu przyglądamy się kategoriom winy i odpowiedzialności, głównie w kontekście toczącej się wojny w Ukrainie. Dokonamy pewnych bardzo istotnych filozoficznych rozróżnień, które jak zwykle pokazują, że rzeczywistość nie jest czarno-biała. Odróżnimy winę kryminalną, polityczną i moralną a także odpowiedzialność indywidualną i zbiorową. Postaramy się pokazać, że istnieje coś takiego jak zbiorowa odpowiedzialność polityczna, która oznacza, że każdy obywatel danego państwa jest współodpowiedzialny za to, co zrobiono w jego imieniu i musi liczyć się z tym, że będzie w przyszłości ponosił tego konsekwencje. Tego rodzaju odpowiedzialności nie należy jednak mylić z indywidualną odpowiedzialnością moralną czy prawną, w przypadku której każda jednostka z osobna odpowiada przed własnym sumieniem i bliskimi (wina moralna) lub sądem (wina prawna). Wsparcie podcastu: https://buycoffee.to/postironicznie
Czy nadzieja oznacza bezczynność wynikającą z przekonania, że wszystko będzie dobrze? Skąd Ukraińcy czerpią nadzieję potrzebną do walki z putinowską Rosją? Czy we współczesnej polskiej polityce odnajdujemy nadzieję wystarczającą do skutecznego działania? I co z tym wszystkim mają wspólnego memy polityczne? W tym odcinku naszego podcastu zastanowimy się jaki jest związek nadziei z działaniem. Spróbujemy przekonać was, że nadzieja jest pewnym specyficznym stanem ducha związanym z wiarą w ważne dla nas wartości, mieszczącym się gdzieś pomiędzy optymizmem a pesymizmem. Nadzieja – będącą matka wszelkiego działania – nie powstaje więc wcale z optymistycznego przekonania, że wszystko będzie dobrze, ale nie jest też możliwa, gdy ktoś pesymistycznie zakłada, że i tak nic nie da się zmienić. Wynika raczej z przyznania, że przyszłość jest tak naprawdę nieprzewidywalna, dlatego to, co robimy w teraźniejszości może wpłynąć na nią, choćby nawet tylko w niewielki sposób. Wsparcie podcastu: https://buycoffee.to/postironicznie
Ludzie, zarodki i płody ludzkie, przyszłe pokolenia, zwierzęta, rzeki, środowisko, planeta Ziemia - wobec kogo posiadamy obowiązki moralne i jak można uzasadnić to filozoficznie? Co łączy dyskusje o aborcji i eutanazji z nawoływaniem do wegetarianizmu czy weganizmu? W kolejnym odcinku naszego podcastu pochylimy się nad filozoficznym pojęciem statusu moralnego oraz jego przydatnością do rozważania wielu kontrowersyjnych i wciąż rozpalających dyskusje publiczne sporów etycznych. Wyjaśnimy, na czym polega różnica pomiędzy podmiotem a przedmiotem moralności. Przyjrzymy się różnym możliwym kryteriom przyznawania statusu moralnego, takim jak: życie, odczuwanie, osobowość, bycie częścią pewnej wspólnoty lub ważnym elementem ekosystemu. Spróbujemy wytłumaczyć, dlaczego pluralistyczna i wielokryterialna teoria statusu moralnego najlepiej nadaje się do zrozumienia wieloaspektowości naszych codziennych wyborów moralnych. Wsparcie podcastu: https://buycoffee.to/postironicznie
Co feminizm może dać współczesnemu mężczyźnie i dlaczego nie trzeba się go bać? Dlaczego w patriarchacie cierpią nie tylko kobiety, ale w równym stopniu także mężczyźni? W jaki sposób w Polsce rozumiane jest słowo „feminizm” i dlaczego kobiety boją się nazywać siebie „feministkami”? W drugim odcinku naszego podcastu zastanowimy się, co ma wspólnego feminizm z mężczyznami. Przyjrzymy się kulturowym stereotypom związanym z męskością i zastanowimy nad ich konsekwencjami. Spróbujemy też nadać nowy sens określeniu „feminista”, zgodnie z którym będzie ono oznaczało mężczyznę wyzwolonego z krzywdzącego patriarchalnego wzoru twardego, pozbawionego uczuć, z natury rywalizującego i agresywnego samca alfa. Wsparcie podcastu: https://buycoffee.to/postironicznie
Skąd wziął się pomysł na ten podcast, o czym i w jaki sposób będziemy tutaj rozmawiali? Co to oznacza robić czy mówić coś postironicznie? Dlaczego filozofowie i inni intelektualiści nie powinni uciekać od budzących najsilniejsze emocje problemów współczesności? W pierwszym odcinku naszego podcastu, tłumacząc się z jego tytułu, przyjrzymy się przede wszystkim pojęciu postironii. Opowiemy o różnicy między ironią, postironią oraz metaironią. Powiemy, czym jest ruch nowej szczerości. Spróbujemy również przekonać Was, że XXI wiek będzie, przepowiedzianą przez Davida Fostera Wallace-a, epoką nowych antybuntowników, w której ludzie po całym wieku wszechogarniającej ironizacji rzeczywistości zatęsknili za niebanalnym i nieabsolutyzującym, aczkolwiek szczerym, emocjonalnym i wartościującym przekazem na temat świata… taki przekaz będziemy starali się właśnie dla Was tworzyć! Wsparcie podcastu: https://buycoffee.to/postironicznie