Raport z Literatury

Czy możemy w ogóle mówić o relacji między człowiekiem a naturą? Dlaczego nadawanie ludzkich cech roślinom i zwierzętom to nie najlepszy pomysł? Z Urszulą Zajączkowską, poetką, botaniczką, artystką wizualną rozmawiam o : fenomenie (szkodliwym i pozytywnym w skutkach) „Sekretnego życia drzew” i książek podobnych pokorze wobec natury tym, jak tworzy się wiersz robieniu zielników (przyznajcie się, większość z Was ma przynajmniej jeden szkolny na koncie) zabójcy sosen i starych drzew (a na imię mu Przypłaszczek) potrzebie zdziwienia ograniczeniach nauki podejrzliwości wobec słowa „uważność” oczach Einsteina opowiadaniu Olgi Tokarczuk twórczości Wisławy Szymborskiej nagradzaniu i nagrodach inicjatywach Unii Literackiej Posłuchaj rozmowy z Urszulą Zajączkowską, nominowaną do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej za tom poetycki „Piach”. Odcinek powstał we współpracy z Fundacją im. Wisławy Szymborskiej, odpowiedzialnej za nagrodę im. Noblistki. Nazwisko laureata bądź laureatki poznamy 10 lipca.‍ Z tej strony Agnieszka Budnik i Raport z Literatury: Podcast o literaturze najnowszej. Co znajdziesz w raporcie? Wywiady z pisarzami i pisarkami, rozmowy wokół rynku książki i nagród literackich. Ale nie tylko. Opowiadam też sama o premierach, przekładach i literackich kontekstach. Czasem też o przykurzonych klasykach.

Co tak naprawdę wiemy o współczesnym dramatopisarstwie? Ja - niezbyt wiele. Dlatego razem z profesorem Piotrem Dobrowolskim (UAM) rozmawiamy o sprawach zupełnie podstawowych i tych, które wcale nie są intuicyjne. Stąd i lista wielu pytań, które w finale złożyły się na dyskuję o problemach, potrzebach i kondycji dramatopisania - wypchniętego z literatury, wepchniętego do teatru; nadającego z ziemi niczyjej. Jak traktować dramat? Czy istnieje poza sceną? Czyli słów kilka o teatralnej teorii dramatu Kto dziś zajmuje się dramatem? I dlaczego to decyzja polityczna? Kim jest dramaturg, a kim dramatopisarz? Dramat vs narracja - czym się różnią? Jak rozkładają punkty ciężkości? I czym jest węzeł dramatyczny? Czy spektakl teatralny musi mieć za podstawę tekst dramatyczny? Czy da się wyobrazić szeroko zakrojone protesty w obronie wolności sztuki bez teatru? Wydawcy a dramat, czyli krótka historia "Żywota Hersha Libkina" Ishbel Szatrawskiej oraz Wydawnictwa Cyranka I co zrobić z nagrodami? Wydzielać nowe kategorie w nagrodach literackich czy fundować nagrody osobne, tylko i wyłącznie dla dramatu? Mówimy nie tylko o tematach, wokół których krąży współczesne dramatopisarstwo, ale podążamy również śladem tropów - jednym z nich jest „Muzykant” Charlesa Reznikoffa, czyli powieść, która krzyczy dramatem i pozostaje łudząco bliska wyobraźnią książce Ishbel Szatrawskiej. Rozmawiamy o niezwykłych tekstach Anny Wakulik, które z precyzją ostrza noża odnoszą się do polskiej tożsamości, a także o wyczulonej na detal twórczości Maliny Prześlugi-Delimaty. A poza tym, wpadamy w błędne koło paradoksu - dlaczego dziś możemy wyliczyć na palcach jednej ręki współczesne dramaty, które przebiły się do świadomości czytelniczej? Czyli fakty, ludzie, pieniądze i lista autorów i autorek, którym warto poświęcić więcej uwagi. 𝐌𝐢𝐧𝐢𝐜𝐲𝐤𝐥 𝐊𝐀𝐍𝐎𝐍 𝐎𝐃 𝐍𝐎𝐖𝐀 𝐱 Raport z Literatury :) Odcinek powstał w ramach partnerstwa z poznańskim Festiwalem Fabuły, nad którym objęłam również matronat. Zapraszamy serdecznie na spotkanie 👉23.05 g. 18:30 FF 2024 | DRAMAT TO NIE LITERATURA? Malina Prześluga, Ishbel Szatrawska, Anna Wakulik; prowadzenie: Piotr Dobrowolski

W jaki sposób przejąć moment, w którym kończy się język?Kim lub czym jest współczesny wampir? I jak czytać dziś myśl ostatniej wielkiej humanistki, Marii Janion? Na te i inne pytanie próbujemy odpowiedzieć z Agnieszką Wolny-Hamkało, poetką, autorką powieści i sztuk teatralnych, członkinią zespołu badawczego Archiwum Kobiet IBL PAN. O czym rozmawiamy? Czym jest kamp? I dlaczego pojawia się w pracach i myśli Marii Janion? Wampiryczne AI i wampiryczny kapitalizm, czyli o zasysaniu zasobów, żywieniu się myślą Między sobowtórem i wampirem, czyli o dwóch figurach psychoanalizy, atawistycznym lęku i strachem przed cieniem i zatartą granicą Próbujemy odpowiedzieć na pytanie o to, czego się boimy? I czym jest abiekt?  A w końcu dyskutujemy o Wielkich Wampirach: Marii Janion, Andrzeju Żuławskim oraz mobbingu - czyli o etyce, problematycznym dziedzictwie Wielkich Mistrzów, Wielkich Mistrzyń i (wampirycznych), przekraczaniu granic drugiego człowieka konsekwencjach tych działań dla sztuki&nauki Odcinek powstał we współpracy z projektem Gdańsk Miasto Literatury i jest również zaproszeniem na nadchodzącą premierę performatywnego czytania -spektaklu ⁠Niech zmarli nie czują urazy. Janion / Żuławski⁠. Agnieszka Wolny-Hamkało: ur. w 1979 poetka, autorka powieści i sztuk teatralnych. Ostatnio wydała „Wiersze o pojęciach”. Autorka antologii opowiadań, kuratorka Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania. Nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia za „Spamy miłosne”, laureatka nagrody PS IBBY za „Lato Adeli” (Książka Roku 2019). Nominowana do nagrody Literacka Podróż Hestii za powieść „Po śladach”. Redaktorka czeskich „Sąsiadek”. Tłumaczka ukraińskiej poetki Hanny Osadko (wyd. Pogranicze). Redaktorka i współzałożycielka społeczno-poetyckiego pisma „Zakład”. Redaktorka„Notatnika Literackiego”. Jej sztuki były wystawiane m.in. w Teatrze Polskim, Teatrze Dramatycznymim. Szaniawskiego, Teatrze Dramatycznym w Warszawie, Teatrze Muzycznym Capitol, TeatrzeGrotowskiego (w ramach MFO). „Dzień dobry wszyscy umrzemy” zekranizowano w cyklu Teatroteka. Doktorantka IBL PAN. Członkini zespołu badawczego Archiwum Kobiet IBL PAN. Od trzech lat prowadzi interdyscyplinarne seminaria humanistyczne we Wrocławiu. Naukowo zajmuje się kampem w nowej poezji polskiej.

Wydawcy jej nienawidzą [zobacz memy] Tym razem, z Olgą Drendą, rozmawiamy o stereotypach i granicach: bo czy rzeczywiście „wielka” literatura rodzi się tylko z traumy? I czy żartować można ze wszystkiego? No i jak wyglądałby kanon śmiesznej kultury?  A poza tym: Dyskutujemy o bardzo długiej europejskiej tradycji humoru, terapeutycznym działaniu żartu i wyścigu państw o palmę narzekackiego pierwszeństwa.  Zadajemy sobie pytanie, dlaczego tak bardzo potrzebujemy dziś błaznów? Czyli o balansującym na granicy norm społecznych tricksterze, Stonodze i Testovironie.   Kiedy śmiech staje się etycznie podejrzany? I dlaczego buduje nas cudza krzywda? Mówimy o patostreamach, Krzysztofie Kononowiczu i najczarniejszym żarcie, który wyzwala najniższe instynkty. Skoro humor bada granice i normy, to jak zmieniliśmy się jako społeczeństwo w ciągu ostatnich 15. lat? Tysiące twarzy, setki miraży, czyli różne oblicza i rodowody śmiechu: o absurdzie, surrealizmie, nostalgii, ironii, cynizmie. No i last, but not least, o krzepiącym humorze jako strategii oporu.

Przed Wami antypodsumowanie roku 2023 - dlaczego anty? Bo razem z Magdaleną Gołdanowską - redaktorką nabywającą obcej prozy związanej z Wydawnictwem Czarne, rozmawiamy o zmieniającym się rynku książki w Polsce, polskiej i zagranicznej prozie, roli agentów, kupców i prywatnych literackich zachwytach, które trudno zamknąć w ramie 12 miesięcy. Wybiegamy też w przyszłość - czyli wspominamy o tym, co pojawi się na półkach w 2024 (a idą rzeczy potężne). A rozmowa jest treściwa - bo ponad godzinna. O czym posłuchacie w najnowszym odcinku? Rok opowiadań? Magda podkreśliła, że miniony rok był dla niej czasem intensywnego zanurzenia w świat opowiadań - czy krótkie formy wyprą powieść? I co na to rynek i czytelnicy? Cicha proza, czyli czego szuka redaktorka? W poszukiwaniu bestsellera i jakościowej prozy. Za kulisami: jak wyglądają branżowe targi książki? Jak nabywa się tytuły i czy wizja ta ma coś wspólnego z filmem akcji? Trendy w literaturze: Wspólnie zastanawiałyśmy się, jakie tematy i gatunki będą dominować na literackim rynku w najbliższych latach. Czego szukamy w Polsce? I czy ktoś szuka nas? Nowości 2024: Magda dała nam przedsmak nadchodzących wydawniczych projektów: od brytyjskich powieści, przez zapomniane dzieła po wszystko to, co wyrzuci nas z butów. Koniunktura: czyli jak rodzi się trend i co ma z tym wspólnego sytuacja polityczna? Czyli od konfliktów po katalogi diversity. Mało narzekań, dużo praktycznych rozważań. Z tej strony Agnieszka Budnik (prawie doktorka, na pewno literaturoznawczyni) i Raport z Literatury: Podcast o literaturze najnowszej. Co znajdziesz w raporcie? Wywiady z pisarzami i pisarkami, rozmowy wokół rynku książki i nagród literackich. Ale nie tylko. Opowiadam też sama o premierach, przekładach i literackich kontekstach. Czasem też o przykurzonych klasykach. Więcej informacji o podcaście znajdziesz na instagramie: @raportzliteratury i na stronie raportzliteratury.pl

Tym razem znajdujemy się na granicy dwóch stanów: Kentucky i Ohio. Toni Morrison w swojej twórczości zadaje pytania z gatunku tych najstrudniejszych - a co, jeśli nie ma dobrego wyboru?  00:11:54 WHY Toni? Co łączy Jima Morrisona z Toni M? Czym jest życiopisanie? I co ma z tym wspólnego Flaubert? 00:17:44 Blackstoria, czyli co? O dziejach pewnego - świeżo ukutego (pewnie wcale nie) - pojęcia. 00:19:45 Historia arcydzieła: Umiłowana (przeł. K. Gucio) i w całości odcinka: o staroświeckim i potężnym Noblu, konwencji horroru i przełamywaniu granic gatunku, sprawach paranormalnych, geopolitycznych i Oprze Winfrey. I jak zwykle - ale nie tylko! Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury

Przy okazji 15. edycji Conrad Festival udało mi się porozmawiać z pisarzem, o najbardziej złożonej tożsamości, jaką można sobie wyobrazić. Razem z Eduardo Halfonem rozmawiamy o: - mozaice tożsamości, czyli metaforze szafy: jakie kostiumy wiszą w szafie Halfona (gwatemalskie, polskie, syryjskie, libańskie, amerykańskie i francuskie)? Które "przebranie" jest mu najbliższe? - wachlarzu tożsamości, czyli o tym, czy kim się jest, kiedy przebranie się zdejmuje? - o strategiach przetrwania Żydów: polskich, arabskich, ortodoksyjnych i nie tylko, czyli o wątku migracyjnym - o pewnym kongresie literatury w Japonii i filmie, który najlepiej oddaje splątanie dzisiejszego świata

Gdzie dziś, w sferze naszych działań indywidualnych i społecznych, znajduje się literatura? Razem z Grzegorzem Jankowiczem, filozofem literatury, krytykiem literackim, eseistą i dyrektorem programowym Conrad Festival stajemy wbrew bezsilności, zadając sobie pytanie o to, co może dać nam literatura? No i - w jaki sposób Kafka korzystałby z Facebooka? I dlaczego bał się snu? O czym rozmawiamy? literatura jako część rzeczywistości (nie wbrew, nie zamiast, nie w opozycji)- o najnowszym filmie Agnieszki Holland przekład - czyli jak odnieść tekst literacki do siebie, a w konsekwencji - do świata? Literatura - inkluzywna czy nie? Czyli o językach konkurencyjnych: ekonomii, religii, polityki i nie tylko  Co możemy zyskać dzięki lekturze, nie tylko w wymiarze jednostkowym? Czy polscy pisarze i pisarki powinni kupić sobie komputer? Czyli o oczekiwaniach krytyków i krytyczek i pewnym tekście Jak wartościować literaturę - i rzeczywistość? A także - jak powstało pole literackie? I dlaczego jego członkowie okopują się na pozycjach obronnych? jak stworzyć przestrzeń społeczną dla literatury? O klubach książki, pracy w więzieniu i rozszczelnianiu granic

W 2023 roku Karakterowi, najbardziej znanemu wydawnictwu niezależnemu, wybija 15. lat działalności na rynku. To również 15. lat zmian społecznych, politycznych i kulturalnych. Zatem: czy wydawca musi mieć misję? Czyli po co Przemek Dębowski wciąż publikuje książki? jak zmieniliśmy się my i rynek? Czyli czasy dolara za 2 złote i świecie ziszczonego snu w jaki sposób Karakter znajduje swoich autorów? I czego nie udało się przeforsować Przemkowi? co działo się z krytyką literacką? I czy możliwy jest plan pozytywny i Republika Krytyków? :) czy wszystkie potrzeby czytelników należy zaspokajać? Czyli o karierze "literatury obozowej" o ścieżkach zawodowych w miejscu Zagłady. Dlaczego to Susan Sontag uratowała Karakter? i nieoczekiwane dyskusje o literaturze zupełnie najnowszej. Rozmowa i ważna, i nieplanowanie rocznicowa, i pełna marzeń i wiary w literaturę. Jakkolwiek patetycznie to brzmi. Posłuchajcie o refleksjach z ostatnich 15. lat. Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury fot. Marzena Bugała

Susan Sontag - ikona, despotka, ostatnia wielka gwiazda humanistyki? Jak zabrać się do jej twórczości? Była nie tylko eseistką i pisarką, ale również wpływową krytyczką i teoretyczką kultury. Odwagą myślenia i pisania (może nawet zuchwalstwem) zmieniła oblicze współczesnej humanistyki. Jej esej "Notes on 'Camp'" z 1964 roku zrewolucjonizował sposób, w jaki rozumiemy sztukę, a krytyka wojny w Wietnamie oraz pomoc niesiona w trakcie wojny w Bośni wyznaczyła standard intelektualistom zaangażowanym (choćby w teorii). Od czego zacząć? I po co to robić? Przejdziemy od fotografii, poprzez interpretację, znaczenie choroby po politykę i feminizm - bo wszystko to mieściło się w jej rozważaniach. Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury

Razem z dr Pauliną Małochleb - krytyczką, akademiczką, uważną czytelniczką i twórczynią @ksiazkinaostro - rozmawiamy o WSTYDZIE. skąd bierze się wstyd? dlaczego wstyd jest skutecznym narzędziem dyscyplinowania kobiet? co wspólnego ze wstydem ma klasowość? I jak z kastową strukturą społeczną radzi sobie Francja? w jaki sposób Marie Ndiaye dekonstruuje model lewicowego zaangażowania? czy jest możliwa ponowna kolonizacja? jakie tematy są bliskie współczesnej literaturze francuskiej? miasto jako wstyd: Bordeaux jako miejsce wstydu  co jest lepszą metodą popularyzowania myśli feministycznej? Czyli furia Eimar McBride vs pop-intelektualizm R. Solnit A odpowiedzi na te i inne pytania wysłuchacie w rozmowie, którą rozpięłyśmy pomiędzy trzema, w naszym odczuciu, przeoczonymi publikacjami. Mówimy o: Eimear McBride, Coś nie tak. Kobiecość i wstręt (przeł. Aga Zano, wyd. Pauza) Marie Ndiaye, Zemsta należy do mnie (przeł. Magdalena Kamińska-Maurugeon, wyd. Filtry) Monika Drzazgowska, Szalej (wyd. literackie) Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury Dzięki!

Z esejem jest pod górkę - każdy ma w głowie swoje wyobrażenie, a zdarza się, że mijamy się jak - sama nie wiem - statki na niebie, bo jednak myślimy o zupełnie różnych esejach. No to jaki jest współczesny esej? Wywrotowy, niesforny i buntowniczy czy rozwodniony, puszczony i bufoniasty? Czym jest (a czym nie) esej? Dlaczego czytanie to pakt z autorem / autorką? Co utrata Kresów miała wspólnego z tzw. „polskim esejem”? Skąd wzięło się porównanie Mitteleuropa z esejem jako gatunkiem? Dlaczego anglosasi narobili więcej szkody niż pożytku tej kategorii? Co jest kołem zamachowym eseju?  Co to znaczy, za Tadeuszem Sławkiem, że esej dociąża i odciąża? Dlaczego esej to ćwiczenie z jasności myśli? 00:00:00 esej, czyli co? Wokół definicji (lub ich braku) 00:28:00 esej według praktyczki - Renata Lis dla Dwutygodnik 00:42:00 esej „polski” - czyli skok do antologii eseistycznej od Ossolineum 00:47:25 esej jako Mitteleuropa (serio)

Tym razem zapraszam Was do pierwszego odcinka "interwencyjnego", czyli opowieści o książce Emilii Dłużewskiej "Jak płakać w miejscach publicznych". - czy "ważny temat" książki usprawiedliwia formę? - między promocją a krytyką literacką - socjologicznie o literaturze, czyli o zapotrzebowania na konkretną literaturę i konsekwencjach wyborów - pisanie autofikcyjne czy...? Czyli o trzech książkach o doświadczeniu z ostatnich kilku lat Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury Dzięki!

Tym razem, przy okazji poznańskiego spotkania, rozmawiam z profesorem Ryszardem Koziołkiem: literaturoznawcą, eseistą, rektorem Uniwersytetu Śląskiego, a co najważniejsze dla tej rozmowy - autorem kilku książek o czytaniu, pisaniu i rzecz jasna - samej literaturze. Niedługo po premierze ostatniego zbioru „Czytać, dużo czytać”, opublikowanego przez Wydawnictwo Czarne, dyskutujemy o tym, czy trzeba czytać wszystko, o współczesnych sprzymierzeńcach literatury, kanonie literackim i Oldze Tokarczuk, w której można zobaczyć Elizę Oszeszkową. I jak zwykle: ale nie tylko. Czytamy, kiedy milczymy I to milczenie przygotowuje nas do lepszej mowy Ryszard Koziołek O czym posłuchasz w najnowszym odcinku? Jak zmieniała się domowa biblioteka Ryszarda Koziołka, czyli od lotniczych powieści przygodowych po Kraszewskiego i anarchię lekturową Czytać - ale jak?  między czytaniem zawodowym i czytaniem jako formą życia: punkty wspólne i różnice Czy za ideą czytania jak najwięcej nie czai się snobizm?  Czy potrzebujemy utopii, w której wszyscy czytamy? I czy w ogóle potrzebujemy  literatury? Sprzymierzeńcy literatury: o audiobookach, serialach, filmach i podobieństwu Don Kichota do Zadzwoń do Saula Do czego potrzebny nam kanon? Last but not least, czyli „bitwa” o Tokarczuk - lub, cytując profesora: „Ja w Tokarczuk zobaczyłem Orzeszkową” Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury Dzięki!

Co wspólnego ma „Berdyczów” Marty Kozłowskiej z „Prawiekiem” Olgi Tokarczuk? Czym jest literatura środka? Czy realizm magiczny jest jeszcze żywy w polskiej literaturze? I co z tym wszystkim ma wspólnego Odyseusz? „apokalipsa ludzi pracy” valtera hugo mae (przeł. Michał Lipszyc)– czyli opowieść o samotności i empatii Czy apokalipsa musi być widowiskowa?  O niewidzialnej i niskopłatnej pracy kobiet oraz statusie imigrantów Europy wschodniej O potrzebie miłości, choćby najbardziej raniącej, prekarnej rzeczywistości i małych-wielkich końcach A w końcu: o braku języka - trudzie w opisaniu siebie drugiemu człowiekowi oraz doświadczeniu przybyszów poszukujących lepszego świata "Elmet", Fiona Mozley, przeł. Łukasz Witczak, wyd. Pauza  Literatura środka – czyli kiedy przede wszystkim liczy się przyjemność lektury – i dlaczego nie powinniśmy się jej bać? - czyli kiedy szukamy postaci podobnych do nas Czym jest wciągnięcie się w literaturę? I dlaczego literatura środka ma największy potencjał rynkowy? Przezroczysty język i barwna fabuła: zarzut czy wartość? Rozpiska tematów: 00:00:53 O nowym cyklu 00:05:00 Marta Kozłowska, „Berdyczów” 00:24:15 valter hugo mae, „apokalipsa ludzi pracy” 00:49:20, Fiona Mozley, „Elmet” [wybaczcie, że maniakalnie mówię „Pan Pierce” a nie, jak powinnam była mówić:: „Pan Price” ] 1:00:40 Czym jest tajemnicza „literatura środka”?

Razem z Olgą Wróbel, założycielką Kurzojadów, muzealniczką, recenzentką wewnętrzną wydawnictw oraz krytyczką literatury rozmawiamy o nadziejach na 2023 rok i porachunkach z 2022. Czego jeszcze możecie się spodziewać? Lista tematów poniżej: Czy da się być „niezależną” krytyczką? I dlaczego potrzebny do tego inny etat? Co zaskoczyło nas  w 2022? - czyli o powrocie publiczności na festiwale i ucieczce ze spotkań literackich Książki, które warto, a o które przeszły bez echa: 1. Apokalipsa ludzi pracy, valter hugo mae, przeł. Michał Lipszyc, Ossolineum; https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/111 (ja) 2. Dom, Marylinne Robinson, przeł. Tomasz Wilusz, Prószyński i S-ka, https://www.proszynski.pl/Dom-p-37408-.html (Olga) Z czego żyje pisarz? I dlaczego to ważne pytanie dla objętości książki? Dokąd prowadzi pęd za nagrodami (i dlaczego - spoiler - na manowce)? I czy zbawią nas systemy stypendialne? Czyli słów kilka o nagrodozie, aferze z tegorocznym Grand Pressem i środowiskowej niechęci do zmian. Czy seriale są dziś tym, czym w XIX. wieku była wielka powieść realistyczna? Dlaczego Olga Wróbel życzy sobie więcej literatury eksperymentalnej w 2023 roku? A także: o zmorach polskiej literatury, czyli reprodukowaniu motywów, pisaniu „na temat” i wyraźnym kryzysie wyobraźni. Czy w tych czasach jest jeszcze miejsce na nowego Ulissesa, Boską komedię i inne klasyki (oraz nagrody dla nich)? I dlaczego na dwoje babka wróżyła - czyli między czytaniem krytycznym a „użytkowym” :) Dużo uwagi poświęcamy również krytyce literackiej: dlaczego negatywna recenzja obraża? jak wygląda praca krytyków i dlaczego nie tak, jak sądzicie? kiedy krytyczka/krytyk może sobie pozwolić szczerą recenzję? jaka jest przyszłość tego zawodu? dlaczego partnerstwa z wydawnictwami i innymi podmiotami prywatnymi nie zawsze są złem wcielonym? mówimy o nieudanych romansach z literaturą gatunkową nastawionych na sprzedaż: „Tango” Witkowskiego, proza Natalii Fiedorczuk i Gai Grzegorzewskiej; dyskutujemy o słabościach: mieszaniu prozy z felietonem i pisaniu wciąż o smutnych 30. latkach z wielkich miast i ich kryzysach tożsamości, emocjonalnym szantażu pisarek wobec krytyczek i rozgraniczeniu własnych doświadczeń od fikcji (spoiler: krytykować po prostu należy, to nie pamiętnik do szuflady). co najbardziej nas wkurza, czyli o sztucznie wypromowanych książkach, które pchają się na nasze półki i postach sponsorowanych. Sekcja pytań filozoficznych, czyli: jak promować czytelnictwo w odpowiedzialny sposób. I last but not least: czego życzymy sobie w 2023 roku i na co czekamy? - ja: proza Clarice Lispector w Wydawnictwie Filtrach - Olga: powieść eksperymentalna, wybór prozy zapomnianych polskich pisarek Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie oraz Wy - wspaniali Patroni i wspaniałe Patronki Raportu. Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury Dzięki! Agnieszka

Po co Stanisławowi Lemowi kosmos? I czy jest w nim jeszcze dla nas miejsce? W kolejnym odcinku serii "Źródło" opowiadam Wam o mojej lekturze trzech powieści Stanisława Lema w dość specyficznym kluczu: . W jaki sposób Lem podważa nadrzędną pozycję człowieka w świecie? Czyli w jaki sposób Lem kwestionuje paradygmat antropocentryzmu?  Czy powieści Lema układają się w pewną całość? Jak łączy się zimna wojna, design lat 60. i pralka Frania z futurologią? Czy ludzkość nie jest błędem procesu ewolucyjnego? Jaką przyszłość przewidział nam Lem? W odcinku "lemowskim" zabieram Was w kosmos: przyglądam się "Bajkom robotów", "Niezwyciężonemu" i "GOLEMIE XIV", czyli materiałowi badawczemu mojej pracy magisterskiej. Poniżej podrzucam Wam spis lektur, na których bazowałam przy pracy :) Bakke Monika, Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Poznań 2015. Bakke Monika, Między nami zwierzętami. O emocjonalnych związkach między ludźmi i innymi zwierzętami, w: „Teksty Drugie”, 2007, nr 1-2. Cieślak Anna, Golem czy postczłowiek? Transhumanizm z perspektywy nie-ludzkiej, w: „Acta Humana”, 2013, nr 4. Czapliński Przemysław, Literatura i życie. Perspektywy biopoetyki, w: Teoria – literatura życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej, red. A. Legeżyńska, R. Nycz, t. 1, Warszawa 2012. Fiedorczuk Julia, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk 2015 Gajewska Grażyna, Arcy-nie-ludzkie. Przez „science fiction” do antropologii cyborgów, Poznań 2010 Gorliński-Kucik Piotr, TechGnoza, uchronia, science fiction. Proza Jacka Dukaja, Katowice 2017. Graaf Vera, Homo futurus, przeł. Z. Fonferko, Warszawa 1975. Grochowiak Stanisław, Jaki śmieszny Lem!, w: „Kultura” 1965, nr 39. Jelewska Agnieszka, Ekotopie. Ekspansja technokultury, Poznań 2013. Kajewski Piotr, Cybernetyczne rozpasanie, w: „Odra” 1965, nr 12. Kandel Michael, Introduction, w: Mortal Engines, London, 2016. Kandel Michael, Lem jako oświecony, przeł. G. Branny, w: Lem w oczach krytyki światowej, wstęp i wybór J. Jarzębski, Kraków 1989. Kandziora Jerzy, Lem czy Golem?, w: „Nurt”, 1982, nr 1, s. 43. Kosmos wzywa! Sztuka i nauka w długich lata sześćdziesiątych red. J. Kordjak-Piotrowska, S. Welbel, Warszawa 2014. Lem Stanisław, Sława i fortuna. Listy do Michaela Kandla 1972-1987, Kraków 2013. Orliński Wojciech, Co to są sepulki? Wszystko o Lemie, Kraków 2007. Piątek Zdzisława, Aspekty antropocentryzmu, Kraków 1988 Płaza Maciej, O poznaniu w twórczości Stanisława Lema, Wrocław 2006. Vonnegut Kurt, Ludzie, czy to tylko żarty?, przeł. G. Branny, w: Lem w oczach krytyki światowej, wstęp i wybór J. Jarzębski, Kraków 1989. Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie oraz Wy - wspaniali Patroni i wspaniałe Patronki Raportu. Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury Dzięki! Agnieszka

Czy wiesz, że pornografia była kiedyś przeżyciem filozoficznym (i co wspólnego ma z porno Susan Sontag i architektura)? Albo że związki homospołeczne nie mają nic wspólnego z erotyką? Zastanawiało Cię, dlaczego kobiece ciało jednocześnie przyciąga i obrzydza? W 19. odcinku podcastu opowiadam o źródłach literackiej pornografii: zaczynamy od XVIII wieku, bo sprawa jest poważna - idzie o wielką zmianę - o nadejście nowoczesności.  Zaglądam do najważniejszego aktu z XIX. wieku, zerkam na jego przemiany w polskim wariancie, a przede wszystkim: przyglądam się sposobom, w jaki sztuka rozprawia się z tematami tabu.  Dlaczego kategoria queeru zdaje się przychodzić z pomocą? I dlaczego "50 twarzy Greya" stało się bestsellerem, którego nie można unieważnić? I czym w końcu jest ta socjologia literatury? Przesłuchajcie, a się dowiecie :) Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie, no i rzecz jasna: Wy - drogie Patronki i drodzy Patroni. Nic o Was bez Was - a ja siadam do kolejnego materiału :)

#18 Światy: Co i jak czyta Ameryka? dr Piotr Florczyk Cześć! Tym razem witam się z Wami z Seattle, z University of Washington. Przed Wami rozmowa z drem Piotrem Florczykiem (wykładowcą, tłumaczem, jurorem nagrody krytyków literackich, poetą) o literaturze amerykańskiej i rynku książki w Stanach. Co się tutaj czyta - skąd tyle poezji, wszystkożernego eseju i karmienia literaturą w0jenną? Dlaczego nie trzeba załamywać rąk nad tylko 3 procentami przekładów względem amerykańskiej prozy? Skąd w Ameryce tylu pisarzy, co mają z tym wspólnego uniwersytety i które wydawnictwa, nagrody literackie i magazyny naprawdę się liczą? Wahadło Pulitzera, czyli o bojówkowym charakterze najważniejszej nagrody w USA: czy wiecie, że jurorzy Pulitzera (3!) wymieniają się co roku, pozostają anonimowi do samego końca, a kolejne składy nagradzają pisarzy na przekór tym poprzednim? Czyli: od sonetów do „kopania się po kostkach” :) Krytyk do wynajęcia, czyli jak to się dzieje, że amerykańskie rodziny organizują w swoich domach warsztaty ze specjalistami? Z kim kumpluje się redaktor? Czyli jakie słabości wiążą się z przyznawaniem nagród oraz zamawianiem recenzji i co możemy zrobić, żeby ten system naprawić? O sękach literackich z Murakamim w tle, czyli: czy można przełożyć literaturę zakorzenioną w lokalnym kontekście bez większej straty? Po pierwszej części ogólnej, następuje druga część rozmowy jest za to o wiele bardziej intymna, bo traktuje o pisaniu. „Z Freudowskiej kozetki”, czyli: jakie korzyści i ograniczenia płyną z funkcjonowania w dwóch językach? Jak wygląda zlot 10 tyś. pisarzy? I jak brzmią wiersze Piotra Florczyka z pogranicza starego i nowego świata? Zanim posłuchacie naszej długiej rozmowy, jeszcze jedna ekscytująca wiadomość:  Partnerem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie. #audioteka #słuchamzaudioteką #audiotekaklub Serdecznie dziękuję również moim Patronkom i Patronom - jeśli chcesz do nas dołączyć, zapraszam :) https://patronite.pl/raportzliteratury

W rozmowie Rafałem Hetmanem bierzemy na warsztat reportaż: nie tylko premierową książkę gościa "Las zbliża się powoli" (wydawnictwo Czarne), ale również sam gatunek. - dyskutujemy o prawdzie w reportażu, etyce i granicach parafrazy i cytatu. - Z tym wiążę się kolejny duży temat: kategoria literackości w tekstach reporterskich: Czy fakt zawsze stoi w opozycji do metafory? I czym różni się literatura od reportażu literackiego? I czy reportaż musi cokolwiek rozstrzygać, zapełniać wszystkie białe plamy i dawać gotowe rozwiązania na problemy? Mówimy również o słabościach polskiego reportażu i tym, jak rodzi się książka: - czyli od nagrywania dziadków po reporterski bestseller. A w końcu rozmawiamy o nowej książce Rafała Hetmana: „Las zbliża się powoli” - nie tylko historii z czasów Wielkiej Trwogi, ale również opowieści o tym, jak pamiętamy i w jaki sposób o tej pamięci mówimy. Z tej strony Agnieszka Budnik i Raport z Literatury: podcast o literaturze najnowszej. Co znajdziesz w raporcie? Rozmowy wokół rynku książki, wywiady ze specjalistami i specjalistkami od literatur z zakątków globu, a w końcu solowe opowieści o literaturze: kontekstach, przekładach, problemach, nowościach i tym, co umyka w dyskusjach. Moje audycje powstają też dzięki wsparciu społeczności Patronek i Patronów: jeśli ciekawią Cię działania Raportu, możesz je wesprzeć dobrowolną wpłatą w serwisie Patronite: https://patronite.pl/raportzliteratury  Sekcja anonsów Patronackich 🤍: Pozdrowienia i dedykacja również ode mnie dla Olgi po obronie - żebyś w końcu mogła zacząć czytać dla przyjemności - ściski od Marty Prałat (i mnie, ha!)