Discover
Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว
Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว
Author: Thai PBS Podcast
Subscribed: 168Played: 1,980Subscribe
Share
© Thai PBS Podcast Copyright
Description
“บนท้องฟ้ามีอะไร จักรวาลกว้างใหญ่แค่ไหน ทำไมมนุษย์ถึงต้องสำรวจอวกาศ ชีวิตของเราเกิดจากดวงดาวจริงหรือ ชวนคิดไปพร้อมกันกับ Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว” โดย Spaceth.co
รายการวิทยาศาสตร์ อวกาศ และปรัชญา ที่พูดถึงจุดตัดระหว่างศิลปะ วิทยาศาสตร์ และความเป็นมนุษย์ โดยมีอวกาศช่วยเปิดมุมมองเพื่อนำไปสู่การตั้งคำถามต่อธรรมชาติที่จะทำให้เราเห็นความเชื่อมโยงระหว่างชีวิตกับธรรมชาติ ในมิติของสังคม การเมือง และวัฒนธรรม
217 Episodes
Reverse
เมื่อขยะพลาสติกภายในอวกาศกำลังเพิ่มขึ้น จำเป็นต้องหาวิธีการกำจัด ซึ่งการทดลองใหม่จาก MIT Media Lab ที่ ดร.พัทน์ ภัทรนุธาพร (พีพี) ได้มีส่วนร่วมด้วย กำลังจะเปลี่ยนแปลงกระบวนการกำจัดขยะพลาสติกในอวกาศ เมื่อแบคทีเรียสามารถที่จะเปลี่ยนขยะพลาสติกให้กลายเป็นพลาสติกที่มีมูลค่าสูงได้ ติดตามเรื่องราวการทดลองของ ดร.พีพี บนสถานีอวกาศนานาชาติได้ใน Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว
ศูนย์ข้อมูล (Data Center) กลายเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่โลกมีความต้องการมากที่สุดอันดับต้น ๆ ในเวลานี้ ทำให้เกิดความคิดและจินตนาการใหม่ ๆ มากมายเกี่ยวกับการตั้งศูนย์ข้อมูลในพื้นที่แปลก ๆ ไม่ว่าจะเป็นใต้ทะเล กลางทะเลทรายหรือแม้แต่ในอวกาศ Starstuff ตอนนี้ชวนไปสำรวจอีกหนึ่งอนาคตที่น่าจับตามองกับแนวคิดการสร้างศูนย์ข้อมูลในอวกาศ ที่จะยกศูนย์ข้อมูลบนโลกไปอยู่บนวงโคจรของโลก แนวคิดนี้เป็นไปได้จริงแค่ไหน เพราะปราการสุดท้ายของมนุษยชาติที่จะไปเยือนแห่งนี้แฝงไปด้วยอันตรายมากกว่าที่เราคาดคิด และไม่เคยเป็นมิตรกับสิ่งที่เรียกว่าคอมพิวเตอร์เลย
นับเป็นครั้งแรกในรอบครึ่งทศวรรษที่ยานเสบียง HTV-X ได้ทะยานสู่สถานีอวกาศนานาชาติจากแผ่นดินของญี่ปุ่น นับจากสิ้นสุดโครงการรุ่นก่อนหน้าน ทำไมญี่ปุ่นถึงให้ความสำคัญกับยานเสบียง HTV-X รุ่นใหม่นี้ ทั้งที่มียานอวกาศมากมายทำหน้าที่เหล่านี้อยู่ และมีค่าใช้จ่ายที่ถูกกว่า Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว สำรวจความภาคภูมิใจของญี่ปุ่นกับยาน HTV-X ว่าสำคัญอย่างไร และความฉลาดล้ำทางวิศวกรรมของญี่ปุ่นนี้จะทำให้พวกเขาสามารถแข่งขันในอุตสาหกรรมอวกาศยุคใหม่นี้ต่อไปอย่างไร หาคำตอบได้ในตอนนี้
เมื่อสิบปีก่อนองค์การอวกาศยุโรปและรัสเซียได้ร่วมมือกันสร้างโครงการสำรวจดาวอังคารที่ทะเยอทะยานมากที่สุดโครงการหนึ่ง ที่มีชื่อว่า ExoMars ก่อนที่โครงการจะค่อย ๆ เงียบหายไปท่ามกลางภารกิจมากมายที่เกิดขึ้นมาหลังจากนั้น เกิดอะไรขึ้นกับโครงการสำรวจดาวอังคารของยุโรปโครงการนี้ แล้วเราจะได้เห็นโครงการนี้ดำเนินต่อไปในช่วงชีวิตของเรากันหรือไม่ แล้วสุดท้ายโครงการที่มีเป้าหมายในการตามหาสิ่งมีชีวิตบนดาวอังคารจะสิ้นสุดลงอย่างน่าเสียดายท่ามกลางปัญหาภูมิรัฐศาสตร์แบบนี้จริง ๆ หรือ หาคำตอบวิบากกรรมของโครงการ ExoMars ได้ใน #Starstuffเรื่องเล่าจากดวงดาว
เมื่อ Spirit และ Opportunity เริ่มต้นทำงาน มันก็เปลี่ยนแปลงประวัติศาสตร์และความเข้าใจของมนุษย์เกี่ยวกับดาวอังคารไปตลอดกาล เรื่องราวการค้นพบอันน่าอัศจรรย์และปาฏิหารย์การผจญภัย 14 ปีบนดาวอังคารของสองพี่น้องหุ่นยนต์ Mars Exploration Rover กับการเดินทางที่เต็มเปี่ยมไปด้วยจิตวิญญาณและโอกาสอันแสนมหัศจรรย์ที่คนทั่วทั้งโลกหลงรัก กับจุดจบของภารกิจที่ประสบความสำเร็จสูงที่สุดในประวัติศาสตร์การสำรวจดาวอังคาร
Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาวตอนนี้ ชวนย้อนกลับไปทำความรู้จัก Spirit และ Opportunity หุ่นยนต์หกล้อสองพี่น้องนักสำรวจที่ออกผจญภัยและไขปริศนาบนดาวอังคารว่า อดีตเคยมีน้ำในรูปแบบของเหลวบนพื้นผิวอยู่จริงหรือไม่ และได้สร้างความเปลี่ยนแปลงมากมาย การเดินทางที่เป็นตำนานร่วม 15 ปีของหุ่นยนต์ขนาดเล็กสองตัวที่เต็มเปี่ยมไปด้วยจิตวิญญาณของนักเดินทางและโอกาสในการศึกษาดาวเคราะห์ที่ครั้งหนึ่งเราเชื่อว่ามีน้ำอยู่ กับจุดเริ่มต้นของโครงการ Mars Exploration Rover ที่จะเปลี่ยนแปลงประวัติศาสตร์การสำรวจดาวอังคารไปอย่างตลอดกาล
Mars Reconnaissance Orbiter ยานอวกาศที่อยู่เบื้องหลังภาพถ่ายสวย ๆ บนพื้นผิวของดาวอังคารหรือภาพถ่ายของยานอวกาศที่ไปลงจอดบนดาวอังคาร ยานอวกาสนี้ที่เปรียบเสมือนกับโครงสร้างพื้นฐานสำคัญของโครงการสำรวจดาวอังคารของสหรัฐอเมริกาที่มีอายุยาวนยานถึง 20 ปี ยานลำนี้มีอะไรอยู่เบื้องหลัง และสร้างแรงกระเพื่อมในการสำรวจดาวอังคารอย่างไร ติดตามได้ใน Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดา
Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาวตอนนี้ ชวนฟังประวัติการศึกษาโลกน้ำแข็งในระบบสุริยะ ตั้งแต่การตั้งสมมุติฐานแรกว่า ดวงจันทร์ยูโรปาน่าจะมีมหาสมุทรน้ำแข็ง การศึกษาวงแหวนของดาวเสาร์จนค้นพบความเชื่อมโยงว่าดวงจันทร์เอนเซลาดัสสร้างน้ำแข็งให้กับวงแหวนของดาวเสาร์ และทำไมดวงจันทร์ไททันน่าจะพบกับสิ่งมีชีวิตมากที่สุดในระบบสุริยะ จนไปถึงการค้นพบน้ำพุที่พวยพุ่งออกมาจากเนื้อของดวงจันทร์เอนเซลาดัสที่เป็นสิ่งที่พิสูจน์ทฤษฎีมหาสมุทรใต้ผืนน้ำแข็งของดวงจันทร์ที่ใช้เวลาร่วมมากกว่า 40 ปี กับการเดินทางเพื่อศึกษาโลกน้ำแข็ง โลกที่เราคาดหวังว่าน่าจะพบสิ่งมีชีวิตนอกเหนือจากโลกเป็นครั้งแรก การเดินทางทั้งหมดที่ผ่านมาทำให้เราเข้าใจโลกน้ำแข็งเหล่านี้เพิ่มเติมอย่างไรบ้าง
งานวิจัยล่าสุดคาดการณ์ว่าดาวเคราะห์แคระซีเรสครั้งหนึ่งน่าจะมีศักยภาพมากพอที่จะเอื้อต่อการกำเนิดชีวิตใต้ชั้นน้ำแข็ง ข้อมูลการค้นพบที่น่าตื่นเต้นนี้กลับมาจากภารกิจที่ครั้งหนึ่งแทบจะถูกลืมเลือนไปจากหน้าประวัติศาสตร์กับภารกิจ Dawn ภารกิจที่เดินทางไปสำรวจรุ่งอรุณของระบบสุริยะจากการไปสำรวจดาวเคราะน้อยเวสตาและดาวเคราะห์แคระซีเรสภายในแถบดาวเคราะห์น้อย สถานที่ซึ่งเต็มไปด้วยเศษซากของดาวเคราะห์ที่ก่อกำเนิดไม่สำเร็จ กับเป้าหมายการเข้าใจกระบวนการก่อกำเนิดของดาวเคราะห์ในระบบสุริยะแรกเริ่มจากหลักฐานดาวเคราะห์ที่สร้างไม่เสร็จทั้งสองดวง ซึ่งกลับค้นพบลักษณะทางกายภาพที่แปลกประหลาดเหนือจินตนาการของเศษก้อนหินที่หลงเหลือจากยุคต้นกำเนิด
เราส่งยานอวกาศไปยังดาวเคราะห์ดวงต่าง ๆ ในระบบสุริยะ รวมถึงวัตถุน้อยใหญ่อย่างดาวหางและดาวเคราะห์น้อยอย่างถูกต้องได้อย่างไร การเดินทางในอวกาศนั้นยุ่งยากและซับซ้อนมากกว่าบนโลกแค่ไหน หาคำตอบได้ใน Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว
ภาพถ่ายจากดาวเทียมหรือยานอวกาศมักจะมีชื่อ Multispectral และ Hyperspectral อยู่ในชื่อของภาพเหล่านั้นด้วย นำมาซืึ่งคำถามว่าอุปกรณ์ถ่ายภาพสองชนิดแตกต่างกันอย่างไร เราใช้ดาวเทียมสังเกตการสังเคราะห์แสงของพืชบนโลกได้อย่างไร แล้วเราศึกษาอวกาศและดาราศาสตร์ผ่านอุปกรณ์ทั้งสองชนิดได้อย่างไร และจะพาย้อนไปถึงต้นกำเนิดของการบันทึกภาพแสงในย่านต่าง ๆ ว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไรและตั้งแต่เมื่อไหร่
กล้องถ่ายภาพอัตโนมัตินับว่าเป็นหนึ่งในสิ่งประดิษฐ์ที่สร้างประโยชน์ให้กับมนุษยชาติมาก ไม่ว่าจะเป็นระบบวัดแสงอัตโนมัติหรือระบบโฟกัสภาพ ทั้งหมดล้วนเป็นระบบที่ซับซ้อนและทำให้การถ่ายภาพในปัจจุบันง่ายดายมากยิ่งขึ้น อดีตการทำงานของกล้องถ่ายภาพไม่ได้ทำงานง่ายขนาดนี้ แล้วเทคโนโลยีเบื้องหลังกล้องถ่ายภาพอัตโนมัติทำงานอย่างไร ติดตามได้ใน Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาวตอนนี้
แม้การพุ่งชนดาวเคราะห์น้อย Dimorphos ของ DART จะผ่านไปสามปีแล้ว แต่ข้อมูลล่าสุดจากภาพถ่ายของยาน LICIACube ได้ทำให้พบว่าการพวยพุ่งของเศษฝุ่นจากพื้นผิวของ Dimorphos อาจเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้มีการเปลี่ยนแปลงวงโคจรมากกว่าที่คาดการณ์ไว้หลังการชน ซึ่งการค้นพบในครั้งนี้อาจทำให้การเปลี่ยนแปลงแนวคิดการปกป้องโลกจากภัยอุกกาบาตอาจเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
หนึ่งในเป้าหมายที่ใหญ่ที่สุดของกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เว็บบ์ คือการมองเข้าไปในอดีตที่ไกลกว่าที่กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลเคยทำได้ งานวิจัยด้านจักรวาลวิทยาได้ทำการศึกษาผลจากการมองลึกเข้าไปในอดีตที่แสนยาวนานกว่าหมื่นล้านปี เพื่อทำความเข้าใจวิวัฒนาการของเอกภพว่าในช่วงพันล้านปีแรกของเอกภพหลังก่อนกำเนิด วิวัฒนาการของเอกภพเป็นอย่างไรบ้าง แล้วทำไมเอกภพจึงเป็นอย่างที่มันเป็นในปัจจุบัน แล้วตอนนี้เราทราบอะไรบ้างจากปริศนาที่เคยเกิดขึ้นในช่วงเวลานั้นจากการส่องมองเข้าไปของกล้องเจมส์ เว็บบ์
ปัจจุบันกระแสของ AI และ Machine Learning ถูกนำมาใช้แทบทุกอุตสาหกรรม แล้วการศึกษาอวกาศและดาราศาสตร์ ที่มีการใช้ระบบคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีที่ทันสมัยมากที่สุด ได้นำเอา AI เข้ามาใช้งานมากน้องเพียงใดเมื่อเทียบกับยุคก่อน และ Machine Learning และ Deep Learning จะเข้ามาเปลี่ยนอย่างไรบ้าง ติดตามใน StarStuff เรื่องเล่าจากดวงดาว
SpaceX ยุติการใช้งาน SpaceX Landing Zone 1 เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2568 เพื่อเปิดทางให้กับโครงการใหม่ ๆ พื้นที่ Landing Zone 1 นี้สำคัญอย่างไรกับประวัติศาสตร์การสำรวจอวกาศ แล้วอนาคตของฐานลงจอด SpaceX จะขยับขยายไปในทิศทางไหนหลังจากยกเลิกฐานลงจอดนี้ ชวนหาคำตอบได้ใน #Starstuffเรื่องเล่าจากดวงดาว
ข่าวล่าสุดพบการตรวจวัดธาตุกำมะถันในสสารระหว่างดวงดาวจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศ XRISMStarstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว ตอนนี้ชวนไปสำรวจความน่าสนใจของกล้องโทรทรรศน์อวกาศ XRISM ว่ากล้องโทรทรรศน์อวกาศรังสีเอกซ์จากญี่ปุ่นตัวนี้มีความน่าสนใจอย่างไร แล้วรังสีในย่าน Soft Xray มันน่าสนใจอย่างไร
ข่าวล่าสุดพบว่าดาวยูเรนัส ดาวเคราะห์น้ำแข็งยักษ์สามารถผลิตพลังงานความร้อนภายในดาวได้ เป็นการค้นพบที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว ตอนนี้จะพูดถึงดาวยูเรนัส ดาวเคราะห์น้ำแข็งที่หลาย ๆ คนมองข้ามไป ว่าแท้จริงแล้วดาวเคราะห์ดวงนี้ยังเต็มไปด้วยปริศนาที่รอการค้นพบ กับโอกาสที่จะมีภารกิจกลับไปศึกษาปริศนาของดาวเคราะห์ดวงนี้ที่ริบหรี่เมื่อเทียบกับดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ
ดาวเทียม NISAR ดาวเทียมสำรวจโลกบนความร่วมมือของสหรัฐอเมริกาและอินเดียกำลังเดินทางออกนอกโลกสิ้นเดือนกรกฎาคมนี้Starstuff ชวนมาฟังแนวคิดและเหตุผลว่าทำไมอินเดียถึงสนใจและร่วมลงทุนกับสหรัฐในการสร้างดาวเทียมดวงนี้ แล้วทำไมรัฐบาลของทั้งสองประเทศยังคงพัฒนาดาวเทียมสำรวจโลกผ่านเรดาร์ทั้งที่ปัจจุบันมีบริษัทเอกชนทำดาวเทียมสำรวจโลกผ่านเรดาร์ประเภทนี้อยู่เหมือนกัน
SpaceX ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาเป็นความก้าวหน้าอุตสาหกรรมอวกาศอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน โดยเฉพาะการสร้างจรวด Starship และ Super Heavy จรวดยักษ์ที่กำลังมาเปลี่ยนแปลงอุตสาหกรรมอวกาศของโลก และ SpaceX ได้มีส่วนสำคัญในการผลักดันอุตสาหกรรมอวกาศไปในทิศทางใด หาคำตอบของสิ่งเหล่านี้ได้ใน #Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว























