TIMM Consultancy voor Jeugdzorgprofessionals

Hoe help je een kind dat zoveel heeft meegemaakt dat de wereld onveilig voelt? Sabine Vermeire vergelijkt het met een kind in een kolkende rivier. Je kunt ze niet zomaar redden, maar je kunt wel samen een veilige plek bouwen waar herstel kan beginnen. Wil jij weten hoe je echt verschil maakt voor deze kinderen? Hoe je ze helpt hun gevoel van controle en waarde terug te vinden? In onze podcast duiken Margreet Timmer en Sabine Vermeire dieper in op deze vragen en delen ze inzichten en praktische tips.

Margreet Timmer en Christian Marsman hebben het in deze podcast over schurende gesprekken in het onderwijs, iets wat steeds vaker voorkomt in de maatschappij en dus ook binnen het onderwijs.    Schurende gesprekken zijn lastige of uitdagende gesprekken over polariserende thema's en ongemakkelijke onderwerpen zoals discriminatie, seksisme, oorlog, diversiteit, klimaatproblemen, etc. Onderwerpen waarbij meningen van leerlingen haaks op elkaar kunnen staan. Leerlingen kunnen daarbij, passend bij de zoektocht naar hun identiteit,  een heel sterke mening ventileren. Het kan als docent/gespreksleider uitdagend zijn om dan een open gesprek te voeren met elkaar. Het schuurt, het is ongemakkelijk en tegelijkertijd is het enorm waardevol. Want maar al te vaak hebben 'we' de neiging om weg te bewegen van ongemak. Als docent heb je de taak om dit gesprek goed te begeleiden en biedt het ook een prachtige kans om veel van elkaar te leren. 

In deze podcast duiken Margreet Timmer en Marleen Derks in een belangrijk en vaak onderbelicht onderwerp: de impact van het werken met getraumatiseerde mensen op jezelf. Hoe ga je als professional, en in het bijzonder als leerkracht of onderwijsprofessional, om met de emotionele en mentale uitdagingen die dit werk met zich meebrengt? Hoe blijf je in balans en zorg je goed voor jezelf?

In deze podcast deelt Mirjam Koster haar inzichten over traumasensitief onderwijs en haar praktijkervaringen. Leerkrachten kunnen soms gefrustreerd raken als een leerling veel aandacht vraagt, omdat dit storend kan zijn in de klas. Vaak komt dit gedrag voort uit onderliggende behoeften van de leerling die niet direct zichtbaar zijn. Als een leerling onrustig wordt tijdens overgangsmomenten, kan dit te maken hebben met een behoefte aan controle door een gevoel van onveiligheid. Door deze situaties beter te begrijpen en kleine aanpassingen in de communicatie te maken, kunnen leerkrachten veel stress verminderen en de veiligheid vergroten.

In deze tweede aflevering met Roland Verdouw deelt hij zijn ervaringen met pleegouders en kinderen in complexe situaties. Hij gebruikt het neurosequentiële model om de behoeften van kinderen beter te begrijpen, met nadruk op regulatie, relatie en redeneren. Hij benadrukt het belang van intuïtie, vertrouwen en een holistische aanpak, waarbij samenwerking tussen hulpverleners, scholen en gezinnen cruciaal is. Hij pleit voor kortere, regelmatige interventies en onderstreept het belang van psycho-educatie, authenticiteit, geduld en zelfzorg voor hulpverleners. Roland laat zien hoe echte menselijke connecties en kleine successen centraal staan in effectieve hulpverlening.

In deze aflevering met Roland Verdouw bespreken we het neurosequentiële model, ontwikkeld door Bruce Perry. Dit model helpt ons te begrijpen hoe de hersenen zich ontwikkelen en wat kinderen nodig hebben voor een gezonde groei. Roland Verdouw, sinds 2004 enthousiast aanhanger, legt uit hoe dit model vooral nuttig is bij het werken met getraumatiseerde kinderen. Het model beschrijft de ontwikkeling van de hersenen van onder naar boven en van binnen naar buiten, en toont aan hoe ervaringen het brein zowel positief als negatief kunnen veranderen. Roland benadrukt het belang van lichaamsgerichte en ervaringsgerichte benaderingen, aangezien praten vaak niet voldoende is voor diep getraumatiseerde kinderen. Het neurosequentiële model is breed toepasbaar in therapie, onderwijs en pleegzorg, en helpt het therapeutische proces beter vorm te geven.

In deze aflevering vertelt Mintje Groot-Nibbelink over de nieuwe training "Schuurkracht", die ze samen met Christian Marsman ontwikkeld. Deze training is gericht op het begeleiden van schurende gesprekken in het onderwijs. De titel "Schuurkracht" verwijst naar het idee dat waar mensen samenkomen, wrijving onvermijdelijk is en waardevol kan zijn. Mintje benadrukt dat schurende gesprekken essentieel zijn voor het leren omgaan met verschillen, vooral voor pubers die hun eigen identiteit ontwikkelen. Ze stelt dat meningsverschillen onvermijdelijk zijn en juist leerzaam kunnen zijn. Docenten spelen een cruciale rol in het creëren van een veilige omgeving voor deze gesprekken. Ze moeten hun eigen emoties en oordelen beheersen om de leerlingen goed te begeleiden. Het gaat om een balans tussen professionele afstand en integriteit. Respect en ruimte voor emoties en meningen zijn essentieel om te voorkomen dat spanningen escaleren. De training helpt docenten vaardigheden te ontwikkelen om deze moeilijke gesprekken effectief te begeleiden, zodat leerlingen kunnen groeien in hun denken en reflecteren.

Christie benadrukt in deze podcast het maken van een veiligheidsplan bij huiselijk geweld en kindermishandeling, het belang van een goede kennismaking en heldere uitleg aan gezinnen over haar rol en werkwijze. Ze streeft naar open communicatie en moedigt ouders aan om feedback te geven. Christie vertelt aan het begin van het gesprek ook over haarzelf en haar werkwijze, om zo een basis van vertrouwen en begrip te krijgen. 

Bregje Kleijnen is al meerdere jaren actief in de pleegzorg en heeft tijdens haar opleiding veel geleerd over de kracht van het woord en beeldverhaal.  In haar werk ziet ze regelmatig de positieve effecten van het woord en beeldverhaal. Ze merkt op dat het helpt om plaatsingen stabieler te maken en breakdowns te verminderen, doordat het begrip en de loyaliteit tussen ouders, pleegouders en kinderen vergroot wordt. Dit draagt bij aan een betere kwaliteit van de pleegzorg en een betere ondersteuning van de kinderen.

Soraya van der Veen werkt al bijna zeven jaar als gedragswetenschapper bij de gemeente Stadskanaal. Haar betrokkenheid bij het werken aan veiligheid in gezinnen, met specifieke aandacht voor huiselijk geweld en kindermishandeling, begon al tijdens haar studie. Ze was betrokken bij onderzoek naar de effectiviteit van Signs of Safety bij Jeugdbescherming Noord waar Margreet ook gewerkt heeft. Als gedragswetenschapper benadrukt ze het belang van partnerschap tussen hulpverleners en gezinnen bij het werken aan veiligheid. Ze legt uit dat deze samenwerking het fundament vormt voor effectieve interventies en soms zelfs belangrijker is dan het opbouwen van een vertrouwensband. Deze aanpak vereist nederigheid en vastberadenheid, vooral in gezinnen waar sprake is van complexe problematiek. In haar werk heeft Soraya bewust gekozen om Signs of Safety stapsgewijs te implementeren. Hoe ze dat allemaal gedaan heeft verteld ze in deze podcast.

Herstellen van onveiligheid doe je in contact met anderen. Een podcast met Marjo Alkema over Veiligheidsafspraken na huiselijk geweld en kindermishandeling Veiligheidsafspraken zijn heel erg gedetailleerd, soms gaan ze over time-outs en soms ook gaan ze eerst over een tijdelijke pek voor kinderen. Hoe weet je dat de afspraken echt helpen? Het kost tijd, je maakt afspraken en die moet je uitproberen en weer bijstellen. Grote afspraken zoals geen ruzie meer worden heel klein gemaakt door vragen zoals; ‘Wat doe je als er meningsverschillen zijn?’, ‘Hoe kun je op een andere manier ruzie maken zodat de kinderen daar niet bang van worden?’. Wanneer weet je dit is goed genoeg. Als ouders zich weer kunnen inleven in hoe het voor hun kinderen is. De motor moet aan bij ouders. Ze moeten het snappen, pas dan kunnen ze het eigen maken en volhouden. Wat werkt Doorvragen, de tijd nemen, samen doordenken, netwerk inzetten en aansluiten bij de gezinsleden dat is wat nodig is om goede veiligheidsplannen te maken. Luister naar de podcast om nog veel meer tips en adviezen van Marjo. Veel luisterplezier

Hoe is het om op te groeien met een psychiater als vader en psycholoog als moeder? Hoewel ze in hun werk veel te maken hadden met emoties, ontbrak het aan een diepgaand begrip en acceptatie van emoties in het gezin. Dit leidde bij Fimme Bakker tot een zoektocht naar manieren om zijn pijnlijke emoties door drugsgebruik te verdoven. Is er een verband tussen het drugsgebruik en een afwezige ouder? Fimme Bakker heeft het ervaren en schreef er een boek en theatervoorstelling over genaamd ‘Ben je bezopen?’. Fimme deelt enkele inzichten over zijn ervaringen met verslaving en zijn weg naar herstel. Hij groeide op in een omgeving waar emoties weliswaar werden besproken, maar niet volledig werden ervaren. Zijn vader, Bram Bakker, een voormalig psychiater, en zijn moeder, een psycholoog, werkten beiden met emoties van mensen, maar misten een diepgaand begrip en acceptatie van emoties binnen het gezin. Dit gebrek aan emotionele verbondenheid leidde Fimme naar drugs, die hij al op veertienjarige leeftijd begon te gebruiken. Hij zag het als een middel om te ontsnappen aan zijn ongelukkige jeugd en de afwezigheid van liefde tussen zijn ouders. Zijn gebruik begon met cannabis, maar al snel escaleerde het naar andere middelen. Na zeven jaar van herstel beschouwt hij zichzelf nog steeds als verslaafd, maar niet meer actief gebruikend. Hij beschrijft zijn herstel als een langdurig proces van persoonlijke ontwikkeling, vergelijkbaar met een tweede puberteit. Hij bespreekt ook de impact van zijn opvoeding op zijn zelfbeeld en gedrag. Hij reflecteert op zijn behoefte aan aandacht en erkenning, die deels voortkwam uit een gebrek aan liefde en steun in zijn jeugd. Hij wijst op de tegenstrijdige opvoedingsstijlen van zijn ouders en de invloed daarvan op zijn gedrag en zelfperceptie. Fimme vertelt over het belang van empathie en begrip vanuit de gezondheidszorg, vooral bij het behandelen van verslaving. Hij deelt zijn teleurstelling over de ongevoelige reactie van een huisarts op zijn verslaving en benadrukt het belang van een ondersteunende en begripvolle benadering. Ook benadrukt hij het belang van het wegnemen van de middelen van verslaving en het onderzoeken van de onderliggende oorzaken. Hij gelooft dat verslaving vaak fungeert als een manier om onverwerkte emoties te verdoven. Fimme hoopt anderen te inspireren en het stigma rond verslaving te doorbreken. Hij deelt zijn ervaringen door het spreken voor middelbare scholieren en benadrukt het belang van emotionele educatie naast traditioneel schoolonderwijs. Hij moedigt jongeren aan om na te denken over hun motieven voor drugsgebruik en benadrukt het belang van hulp zoeken en openlijk praten over emoties. Door zijn eigen ervaringen hoopt hij anderen bewust te maken van de complexiteit van verslaving en het belang van emotionele gezondheid. Als cabaretier en schrijver gebruikt Fimme zijn kunst als een uitlaatklep en een manier om zijn verhaal te delen.

Wat zijn de ervaringen van kindermishandeling en hoe beïnvloeden deze ervaringen het latere leven? Howard van Dodemont heeft deze ervaringen vastgelegd in flarden van teksten, samengebracht in zijn boek 'Met naald en draad'. Howard begon op zijn achttiende met het schrijven van teksten over zijn jeugd, een periode die werd gekenmerkt door mishandeling en emotionele verwaarlozing. Tijdens een training aan een pleegzorgorganisatie in Amersfoort, werd Howard gevraagd om zijn eigen verhaal te vertellen en twee liedjes mee te nemen. Dit maakte veel indruk op de aanwezigen en gaf Howard de motivatie om een voorstelling te maken. Hij had de tekst al helemaal uitgeschreven, maar uiteindelijk besloot hij eerst een boek te schrijven. Hij deelt zijn inzichten over kindermishandeling en de impact ervan op ouderschap en relaties. Hij heeft zelf een proces doorgemaakt van lijden, verwerken en accepteren, en ziet nu hoe het zijn relaties heeft beïnvloed. Hij vertelt over zijn angsten rond het vaderschap en zijn drang om niet dezelfde fouten te maken als zijn moeder. je hebt eigen verantwoordelijkheid en tegelijkertijd draag je ook je eigen pijn.

Hoe je zelf bent opgegroeid vormt je procedurele geheugen. Daar haal je uit wat je gaat doen en wie je gaat zijn als ouder voor je kind, hoe je het ouderschap gaat vormgeven. Dat gaat over lieve woordjes fluisteren. Ouderschap is een automatisch proces. Als daar een pijnlijke periode was met schreeuwen en zwijgende ruzies dan zorgen die ervaringen voor meer onzekerheden, angsten en de wens dat je het anders gaat doen. Maar die wens betekent niet dat je weet hoe het wel moet. Die zoektocht is heel lastig. Baby kunnen zelfs al in de buik veel meekrijgen van de stress. Dat zorgt dat je kind met meer stress op de wereld komt. Dat je kind de boodschap heeft gekregen het is een stressvolle wereld daarbuiten. Het zorgt voor een gevoeliger zenuwstelsel wat zich kan uiten in meer huilen, slechter slapen en meer co-regulatie nodig hebben. Kinderen leren door te observeren. Wat je leert in je gezin ga je overnemen en ook in andere situaties laten zien. Als je meer mensen om je heen hebt heb je ook meer keuze in wie je na gaat doen. Je hebt meer variatie om uit te kiezen. Opvoeden hoort in een groep te gebeuren. Ouderschap vraagt meer dan je met je kerngezin kunt opbrengen. Het is niet gek dat veel ouders zich overbelast voelen. Vanuit het evolutionair denken is het idee dat de natuur heeft bedacht dat je in groepen grootbrengt. Ook onderzoek naar hechting laat zien dat er meer hechtingsfiguren nodig zijn. De kwaliteit van het netwerk is belangrijk. Je mag meer mensen bij je kind betrekken, mensen waar je kind zich aan mag verbinden. Mooie ontwikkeling in die context zijn de steungezinnen wanneer ouders netwerk missen. Dat is een belemmering, het zorgt vaak voor uitputting bij de ouders waar het netwerk niet zo uitgebreid is. Dan wordt er een groter appel op professionals gedaan. En toch is het nodig dat we onszelf minder belangrijk maken. Zodra professionals instappen doet het netwerk een stap terug. Vaak vanuit het idee dat zijn de professionals die weten of doen het beter. Daarmee verzwakken we het eigen netwerk. Ouders moeten vaak veel en het moet allemaal goed. Zodra je ouder wordt is daar het gevoel van verantwoordelijk zijn. Dat brengt ook schuldgevoelens met zich mee. Als je kind in een pleeggezin woont moet de ouder leren verdragen dat een ander hun kind opvoedt. Aan moeten zien dat je het kind bij ander goed heeft is moeilijk. Vaak moet je leren gevoelens van jaloezie te verdragen, verdragen dat die ander een belangrijke rol in het leven van jouw kind speelt. Jezelf ondergeschikt maken en weten dat alle relaties uniek zijn. Voelen dat overal sterke en zwakke kanten aan zitten. Een PTSS heeft invloed op de kwaliteit van de interactie tussen ouder en kind. Kinderen voelen en merken dat als geen ander, jouw stresslevel wordt gespiegeld door het kind. De afvlakking die soms ook bij PTSS hoort, gaat vaak af en aan. Je bent dan soms even niet bereikbaar voor je kind. Het kind gaat dan meer zijn eigen gang. De herbelevingen die plaats vinden kunnen ook ontstaan doordat je getriggerd wordt door alle daagse situaties of gedrag van je kind. Het gedrag van je baby kan je herinneren aan gedrag van je eigen ouder of je eigen huilbuien. Ouders durven zelf niet na te denken over de triggers, ze vermijden liever. Dit vraagt traumabewust van de professional want ouders durven zelf de link niet te leggen. Het is wel goed om ‘Slapende honden wakker te maken’ je hoeft ook niet heel veel als een ouder ontregelt, misschien even langer blijven, er even te zijn. De ouder is vaak al heel goed in staat om dit eigen gedrag zelf te hanteren, zichzelf te reguleren. Vergeet niet ze dealen hier al heel lang mee. Gevoel gaat ook weer voorbij. Soms moet je het even uitzitten. De modder die er is aanvaarden. Belangrijk ook om te weten dat we kunnen repareren. Je kunt altijd weer sorry zeggen en ergens op terugkomen en met mildheid kijken naar het gedrag van de ander, beschikbaar zijn.

De ellende begint vaak vroeg en de gevolgen zijn levenslang. Trauma gaat over oud zeer, iets dat jou is aangedaan waarna je niet hebt gekregen wat je had kunnen gebruiken. Trauma is dat er iets is gebeurd dat niet had mogen gebeuren zoals huiselijk geweld, seksueel geweld of verbaal geweld met daarnaast de impact van wat er niet was en je wel had kunnen gebruiken. Zoals een emotioneel stabiel klimaat, beschikbare ouders, jezelf kunnen zijn, niet worden beoordeeld of veroordeeld, de boodschap jij bent goed. Emotionele beschikbaarheid van anderen schiet steeds vaker ernstig te kort. De afwezigheid daarvan wordt toxisch als een kind niet met zijn verhaal terecht kan bij ouders of anderen. De impact ontstaat als er iets is gebeurd met emotionele impact en de bedding ontbreekt waarin dat er kan zijn. Dat er wordt geluisterd, het serieus wordt genomen, dat heeft een negatieve impact, het is een optelsom. Wat is dan onze rol. Als een kind je vertelt over wat er gebeurd is, zet er dan niet direct vraagtekens bij, je moet de mens geloven en het gesprek op gang brengen. Begin met de emoties. Bram benadrukt dat een belangrijk uitgangspunt is dat kinderen veel aankunnen. Ze hebben het talent om waar te nemen. Waarin wij dan ook niet onderwerpen uit de weg moeten gaan of ontkennen. Ook niet of juist niet wanneer het gaat over ingrijpende gebeurtenissen. Jouw rol, jouw taak is om het binnen te laten komen, je openstellen voor het verhaal en te merken wat het bij jezelf doet. Je oordeel uitstellen. De zorg is zacht en kwetsbaar en we doen lastig werk daardoor is intervisie van groot belang. In de intervisie maar ook in de gesprekken met de ander is werken vanuit veiligheid en vertrouwen belangrijk. Een mooi gesprek over de impact van oud zeer, de noodzaak van werken vanuit veiligheid en vertrouwen, de rol van het netwerk in herstel en veerkracht en we stippen verslavingsgevoeligheid even aan. Over verslavingsgevoeligheid ga ik doorpraten met Fimme Bakker die hier een boek en een theatervoorstelling over heeft geschreven. Bram Bakker - is auteur van onder andere ‘Gevoelige Zielen’, ‘Oud zeer’ en ‘Gevoelsarm’, hij maakt podcasts ‘De Balanskliniek’, was psychiater en staat tegenwoordig op het podium met zijn zoon Fimme Bakker met de theatervoorstelling; ‘Ben je bezopen?’. https://brambakker.com/ https://podcastluisteren.nl/pod/De-Balanskliniek https://brambakker.com/agenda-overzicht/

Profielen achter het geweld  Uit het onderzoek Een Kwestie van Lange adem kwam naar voren dat er verschillende problematieken en dynamieken op de voorgrond kunnen staan als het gaat om huiselijk geweld. De situaties waarin geweld ontstaat vanuit onmacht en de situaties waarin controle en dwang een belangrijke rol speelt. Hier valt echter nog meer onderscheid in te maken en zo zijn de 5 gezinsprofielen ontstaan.  De 5 gezinsprofielen achter het geweld  Intieme terreur  Gezin in de stress  Langdurige zorg 4 Kindgedrag en opvoedstress  Complexe conflictscheidingen  Deze profielen helpen om te onderscheiden welke patronen op de voorgrond staan. Katinka benadrukt wel dat het belangrijk is om je te realiseren dat er natuurlijk overlap is en dat het niet een statisch geheel is.  Wanneer je gezinnen wilt helpen is het belangrijk dat duidelijk is wat er aan de hand en welke problematiek op de voorgrond staat is anders kun je niet de juiste hulp of begeleiding inzetten.   De dynamiek van interfamiliair geweld is complex. Er is vaak ook een samenhang tussen partnerrelatie geweld en kindermishandeling maar ook met oudermishandeling. Dat maakt het belangrijk om altijd een verdiepende analyse te maken en ook de risicofactoren mee te nemen. Je wil zicht krijgen op de interactie tussen personen. Daarom wil je weten; Wie doet wat tegen wie met welk gevolg. Om geweld te stoppen in samenwerking tussen professionals belangrijk. Alleen weet je onvoldoende, je hebt de expertise van anderen nodig om een goed beeld te krijgen. Soms ook is het dwang kader nodig en helpend.  Katinka zegt hierover; ‘De persoon die mee wil werken krijgt alle aandacht en wordt verantwoordelijk gemaakt voor de oplossing. De andere ouder die niets wil wordt buiten de deur gehouden’. Er als sprake is van een drangkader kan ook de niet willende ouder meer verantwoordelijk gehouden worden.  Wie is Katinka Lünnemann  - Senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut  Samen met Majone Steketee geef ik leiding aan het thema Geweld en veiligheid in gezin en relatie. Daarnaast ben ik sinds 2019 bijzonder lector Effectieve bescherming van kinderen bij het lectoraat Jeugd aan de Hogeschool Utrecht. Ik heb een juridische en sociologische achtergrond. Mijn onderzoek beweegt zich op het snijvlak van recht en samenleving, vooral op de thematiek van geweld in relaties en gezinnen. Ik doe vooral kwalitatief onderzoek, procesevaluaties en wetsevaluaties.  Veel luisterplezier!

Gesprek met Judith Yntema van PDCA en ForLight te Amsterdam over Words and Pictures. Judith is GZ psycholoog, cognitief gedragstherapeut en pro-justitia rapporteur.

Hoe zorg je, als professional, voor een goede start van een gesprek met een kind over heftige gebeurtenissen?! De start van een gesprek is belangrijk. Je legt daar de basis. In deze podcast geeft Margreet Timmer je tips over de onderwerpen en afspraken die aanbod kunnen komen.

Interview met Nanda de Bruin over trauma. Hoe ontstaat trauma en hoe kunnen we op een andere manier kijken naar gedrag van kinderen? In deze podcast met Nanda de Bruin praten we hier over. Nanda is een van de trainers die voor TIMM Consultancy de trainingen over trauma verzorgt. Lees meer over Nanda op de website van Timm Consultancy: https://www.timmconsultancy.nl/coach/nanda-de-bruin/ Music by https://www.free-stock-music.com

Interview met Arianne Geuze over risicotaxatie. Binnen haar praktijk Kiddocom ontwikkelt Arianne sinds 2013 hulpmiddelen en methoden om de gesprekken met kinderen over pittige onderwerpen te vergemakkelijken. Of het nu gaat over seksueel misbruik in instellingen of om het bespreken van de zorgen, krachten en wensen die kinderen hebben voor hun thuissituatie… Arianne geloofd dat kinderen betrekken bij de zorgen die er zijn, en hen verbinden met helpende volwassenen om hen heen, essentieel is wanneer het gaat om het vergroten van de veiligheid van kinderen in hun dagelijks leven. Lees meer over Arianne op de website van Timm Consultancy: https://www.timmconsultancy.nl/coach/arianne-geuze/ Music by https://www.free-stock-music.com