Tech Update | BNR

Door een storing bij de cloudtak van Amazon, Amazon Web Services (AWS), zijn talloze onlinediensten maandag slecht tot niet bereikbaar. Zowel grote internationale namen zoals Snapchat en Fortnite als Nederlandse namen zoals ABN AMRO en DigiD hadden of hebben nog steeds last van de storing. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. AWS liet aan het begin van de middag weten dat het onderliggende probleem van de storing is opgelost. Toch blijven er op storingtracker allestoringen.nl nog steeds meldingen binnen komen van gebruikers met problemen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwde maandag dat financiële instellingen te afhankelijk zijn van Amerikaanse techbedrijven, zoals AWS. De timing van die waarschuwing staat los van de storing bij AWS. Verder in deze Tech Update: Zeven politieke partijen volgen (of volgden) bezoekers van hun sites met trackingcookies zonder toestemming, meldt Stichting Data Bescherming Nederland SpaceX heeft de tienduizendste Starlink-satteliet gelanceerd See omnystudio.com/listener for privacy information.

Apple's nieuwe iPhone 17 mag een verkoopsucces worden genoemd, want smartphones uit deze reeks zijn in de eerste tien dagen veertien procent meer verkocht dan de voorganger een jaar eerder, stelt Counterpoint Research. Joe van Burik vertelt erover in deze Tech Update. Verder in deze Tech Update: De maker van Pegasus-spyware, NSO Group, is nu door de rechter verboden om nog via WhatsApp mensen te infecteren met die spyware Gebruikersnamen op X, voorheen Twitter, kunnen nu voor bedragen tot enkele tonnen verhandeld worden See omnystudio.com/listener for privacy information.

De 'Asus ROG Xbox Ally X' is een hele mond vol, maar als je de naam eenmaal kan uitspreken, praat je over de allereerste gaminghandheld van Xbox. Dat klinkt spannend en als een grote stap voor Microsoft, maar eigenlijk zie je de invloed van Xbox alleen terug in de handgrepen en het speciale Xbox-knopje dat op het apparaat is geplakt. Verder geldt de Asus ROG Xbox Ally X vooral als opvolger van de Asus ROG Ally X. Niels Kooloos bespreekt het apparaat met Nina van den Dungen en Bas van Werven in deze Schaal van Hebben. De handheld is in opmars, vooral met dank aan Nintendo die in 2017 met de Nintendo Switch op de proppen kwam. Ondertussen geldt de opvolger, de Switch 2, als de snelst verkochte spelcomputer ooit, maar dat weerhoudt andere game-bedrijven er niet van met pogingen om marktaandeel weg te snoepen. Asus doet dat al een aantal jaar met de Ally-serie, waarvan de Asus ROG Xbox Ally X als laatste wapenfeit geldt. Xbox zit duidelijk in de naam en nog duidelijker in alle marketing, maar toch kan je het apparaat geen échte Xbox-handheld noemen. Tuurlijk, je kan op de speciale Xbox-knop drukken om de Xbox-app te openen, waarmee je makkelijk al je favoriete games kan spelen, maar dat kan in principe op alle handhelds - mits die het Windows-besturingssysteem hebben dan.  Daarom geldt de Asus ROG Xbox Ally X vooral als de volgende generatie Ally-handheld van Asus die toevallig in samenwerking met Xbox is ontwikkeld. Die heeft dan ook een krachtigere chip van AMD die ruim 30 procent meer vermogen levert, volgens Asus. Daar is niks over gelogen, want ook de zwaarste games draaien zonder problemen op de Asus ROG Xbox Ally X, terwijl de voorganger daar duidelijk meer moeite mee had.  Wel heeft het apparaat nog altijd dezelfde problemen als andere handhelds: tijdens een flinke gamesessie wordt hij nogal warm, is de batterij binnen een uur of drie leeg, en blazen de ventilatoren hard om te koelen. Maar die problemen hebben alle handhelds dus, waardoor de Asus ROG Xbox Ally X toch één van de beste handhelds van dit moment is. Daar betaal je alleen wel wat voor: 899 euro. Voor de kleinere portemonnee is er nog de minder krachtige variant: de Asus ROG Xbox Ally (zonder de X dus), voor 599 euro. Alleen mis je dan wel de krachtigere chip, heb je minder werkgeheugen, en krijg je minder ruimte om games te downloaden waardoor alternatieven van de concurrentie een stuk aantrekkelijker worden.  De Asus ROG Xbox Ally X en de Asus ROG Xbox Ally zijn sinds 16 oktober te koop.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Amerikaanse cloudbedrijf Oracle verwacht 166 miljard dollar aan cloudomzet te draaien tegen 2030. Dat is bijna zes keer meer dan wat het bedrijf nu aan clouddiensten verdient en komt bovenop een eerdere voorspelling die stelt dat Oracle een half biljoen dollar gaat verdienen aan de bouw van datacenters de komende jaren. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. Oracle deed de aankondiging tijdens een analistenbijeenkomst in Las Vegas, met de twee co-ceo's van het bedrijf. Naast de voorspelling over de cloudomzet, meldde één van hen dat Oracle in de afgelopen 30 dagen voor 65 miljard dollar aan datacenterdeals heeft gesloten met vier klanten.  'Geen van hen is OpenAI', benadrukte co-topman Clay Magouyrk van Oracle. 'Ik weet dat sommige mensen af en toe vragen of het allemaal van OpenAI komt. De realiteit is dat we denken dat OpenAI een geweldige klant is, maar we hebben er meer.' Oracle sloot eerder nog een clouddeal met de maker van ChatGPT die de komende jaren 30 miljard dollar per jaar moet opleveren. Verder in deze Tech Update: De deadline voor Nexperia om niet op de zwarte lijst van de Verenigde Staten te komen, komt steeds dichterbij Nintendo wil tegen maart volgend jaar 25 miljoen Switch 2-spelcomputers geproduceerd hebben See omnystudio.com/listener for privacy information.

Spotify heeft een overeenkomst met Sony, Universal, Warner en nog wat kleinere labels gesloten over hun beleid omtrent de inzet van AI, maar wat wil het audioplatform daar eigenlijk mee? Joe van Burik bespreekt het in deze Tech Update. Verder in deze Tech Update: We moeten pc's veel meer gaan bedienen door te praten met AI, als het aan Microsoft ligt Er komt een speciale dollarmunt ter ere van Apple-icoon Steve Jobs See omnystudio.com/listener for privacy information.

Klanten van Nexperia vrezen dat ze binnenkort geen halfgeleiders meer van de Nijmegese chipmaker gaan krijgen. Sinds de controle over het bedrijf is overgenomen door de Nederlandse overheid en de Chinese topman is geschorst door de Ondernemingskamer, heeft China uit wraak een exportverbod opgelegd aan alle fabrieken van Nexperia in China - waar Nexperia de helft van al zijn chips laat maken. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. De spanning is vooral hoog in de Duitse autoindustrie, omdat 60 procent van Nexperia's productie daarvoor bedoeld is. Tegen het FD zeggen kenners uit de sector dat Duitse autobouwers vanaf volgende week al zonder chips zouden kunnen zitten. Daarna zouden andere sectoren snel kunnen volgen. De andere 40 procent van de chips die Nexperia maakt worden gebruikt in allerlei consumentenelektronica zoals e-bikes, telefoons, brandalarmen en warmtepompen.  Verder in deze Tech Update: Orange, de Franse telecomprovider, wil 500 miljoen euro verdienen door een belang in de eigen datacenters te verkopen Apple heeft een reeks nieuwe producten aangekondigd die voorzien zijn van de gloednieuwe M5-chip See omnystudio.com/listener for privacy information.

Of Meta een schadevergoeding aan Nederlandse Facebook- en Instagram-gebruikers moet betalen blijft langer onduidelijk. De rechtbank in Amsterdam, die een grote claimzaak van twee Nederlandse privacystichtingen tegen het bedrijf moet behandelen, wil eerst advies van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. Dat Meta de persoonsgegevens van Nederlanders misbruikt heeft was al langer duidelijk. Dat oordeelde de rechter in 2023. Privacystichtingen Data Privacy Stichting (DPS) en de Stichting Onderzoek Marktinformatie (SOMI) vinden daarom dat Meta een schadevergoeding moet betalen, omdat er wel geld verdiend zou zijn aan die misbruikte persoonsgegevens. Dat de rechter de zaak nog niet wil behandelen, komt doordat er een vergelijkbare zaak tegen Amazon in de rechtbank van Rotterdam loopt. De rechter daar heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie vragen gesteld over de toepasbaarheid van de AVG, een Europese wet, in combinatie met Nederlandse wetgeving over massaclaims. Totdat daar duidelijkheid over is, blijft de zaak tegen Meta op de plank liggen. Verder in deze Tech Update: Een Nederlands bedrijf dat 70 duizend kopieën van ID-bewijzen gelekt zou hebben, ontkent dat Waymo, de zelfrijdende taxiservice, wil volgend jaar in Londen gaan rijden  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Apple kijkt naar een specifiek land voor de productie van hun belangrijke nieuwe apparaten in een smart-homereeks, die moet namelijk in Vietnam gemaakt gaan worden in samenwerking met BYD. Joe van Burik vertelt erover in deze Tech Update. Verder in deze Tech Update: OpenAI gaat nadrukkelijker erotische gesprekken mogelijk maken op ChatGPT voor gebruikers waarvan is vastgesteld dat ze volwassen zijn See omnystudio.com/listener for privacy information.

Over wat er precies gebeurd is bij de Nijmegese chipmaker Nexperia was minister Karremens van Economische Zaken zondagavond nog cryptisch, maar stukken van de Ondernemingskamer en een nieuwe Kamerbrief laten zien waarom de Chinese topman is geschorst en hoe het bedrijf is onteigend van de Chinese eigenaar Wingtech. Niels Kooloos geeft je een uitgebreide reconstructie van alles wat er tot nu toe gebeurd is in deze Tech Update.  De belangrijkste reden voor de Nederlandse overheid om in te grijpen bij Nexperia was omdat topman Zhang Xuezheng bestuursleden wilde ontslaan vanwege een financieel conflict. Xuezheng wilde een een eigen chipfabriek in China financieren, door voor tientallen miljoenen euro's aan orders vanuit Nexperia te plaatsen. Daar kwam de rest van het Nexperia-bestuur over in tegenstand, waarna Xuezheng ze per mail ontsloeg. De ontslagen bestuursleden zijn daarop naar het Ministerie van Economische Zaken gestapt, die de Wet Beschikbaarheid Goederen heeft ingezet die Nexperia het bevel 'tot behoud van haar onderneming en productiemiddelen' gaf. Los daarvan zijn Europese bestuursleden van Nexperia naar de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam gestapt, die heeft besloten om Xuezheng te schorsen en om de aandelen van Nexperia over te dragen aan een andere partij waardoor Wingtech geen controle meer heeft over het bedrijf. Los van het bestuursdrama en de maatregel van het ministerie, blijkt de Amerikaanse overheid zich eerder al eens gemengd te hebben bij Nexperia. In juni lieten de Amerikanen aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken weten dat het bedrijf op een zwarte lijst, met daarop bedrijven die onderhevig zijn aan exportrestricties, kwam te staan zolang het in bezit is van een Chinese eigenaar. Toch zegt Karremans in zijn Kamerbrief dat hij het besluit om de Wet Beschikbaarheid Goederen in te zetten heeft genomen 'zonder last of ruggespraak met welk land dan ook'. Verder in deze Tech Update: Nvidia heeft zijn nieuwste mini-AI-supercomputer overhandigd aan SpaceX See omnystudio.com/listener for privacy information.

Apple geeft hun streamingplatform Apple TV+ een nieuwe naam, die verwarrend genoeg overeenkomt met die van hun entertainmentbox: Apple TV. Joe van Burik vertelt erover in deze Tech Update. Verder in deze Tech Update: Als je heel graag Donald Trumps zoon op zijn privénummer wilt bellen, is NU je kans via een site waar gegevens van bekende mensen op staan, gescrapet van het internet met behulp van AI Kinderen en andere kwetsbaren moeten beter beschermd worden tegen ‘AI-vriendjes’ dankzij een nieuwe wet in Californië, SB 243, die net ondertekend is door gouverneur Gavin Newsom See omnystudio.com/listener for privacy information.

ChatGPT-maker OpenAI heeft nu officieel een samenwerking met chipontwerper Broadcom bekendgemaakt, waarmee het bedrijf van Sam Altman de beschikking moet krijgen over chips die in eigen beheer ontwikkeld zijn. Joe van Burik vertelt erover in deze Tech Update. Verder in deze Tech Update: Het social-mediaverbod voor gebruikers onder de zestien wordt 'extreem moeilijk' om te handhaven, zegt Google over de situatie die op 10 december ingaat in Australië See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Chinese beperkingen op de export van zeldzame aardmetalen hebben nauwelijks impact op de Taiwanese chipindustrie. Dat zegt de Taiwanese minister Ming-Hsin Kung voor Economische Zaken. Volgens Kung zijn de zeldzame aardmetalen die onder de nieuwe beperkingen vallen niet zo belangrijk voor de productie van chips. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. Ondanks de verzachtende uitspraken van Kung, zijn de koersen van veel chipbedrijven alsnog omlaag gedoken sinds de aankondiging van China. Zo stond de koers van het Taiwanese TSCM, de grootste chipproducent ter wereld, maandagochtend Nederlandse tijd bijna twee procent in de min, nadat de koers vorige week al enkele procenten verloor. Als reactie op de Chinese exportbeperkingen, heeft de Amerikaanse president Donald Trump  importheffingen van 100 procent op Chinese goederen aangekondigd. Ook dat heeft gezorgd voor koersdalingen, maar dan op de Amerikaanse beurzen. Zo sloot de koers van Nvidia bijvoorbeeld 5 procent lager afgelopen vrijdag. Verder in deze Tech Update: Ook Apple is aangeklaagd voor het gebruik van gestolen werk om AI te trainen Barron Trump, de 19-jarige zoon van Donald Trump, zou als kandidaat voor het bestuur van de Amerikaanse tak van TikTok zijn voorgedragen See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Pixel 10 Pro Fold is de nieuwste vouwtelefoon van Google, zodat je naast je reguliere scherm ook een dubbel zo groot scherm hebt als je het toestel openklapt. Met de Pixel 9 Pro Fold had de techreus eigenlijk al (één van) de beste foldable(s), het nieuwe model voegt daar bescherming tegen stof aan toe - maar eigenlijk niet heel veel meer. Joe van Burik bespreekt 'm met Iwan Verrips en Nina van den Dungen in deze editie van de Schaal van Hebben.See omnystudio.com/listener for privacy information.

YouTube laat eerder geweerde videomakers die misinformatie rond corona of verkiezingen verspreiden, nu weer toe op het platform, zo blijkt uit een blog van het videoplatform zelf. Joe van Burik vertelt erover in deze Tech Update. Verder in deze Tech Update: De voormalig Britse premieur Rishi Sunak gaat aan de slag als adviseur bij zowel Microsoft als AI-bedrijf Anthropic Het wemelt van de nep-apps die pretenderen OpenAI's AI-videogenerator Sora te zijn in de App Store en Google Play See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met slechts een handjevol voorbeelden kan taalmodel Gemini van Google sterrenkundigen fenomenen detecteren, hebben astronomen van de Radboud Universiteit en de University of Oxford onderzocht. Ze gaven Gemini 15 voorbeeldfoto's van onder andere supernova's en langsvliegende kometen, waarna het taalmodel ze in 93 procent van de gevallen zelf kon detecteren, concluderen de astronomen in een paper gepubliceerd in Nature. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. Het gebruik van AI in de astronomie is niet nieuw. Sterrenkundigen gebruiken al langer machine learning-systemen om grote hoeveelheden data te analyseren die telescopen 24 uur per dag verzamelen. 'Alleen is het nadeel van die systemen dat ze een binair antwoord geven', legt onderzoeker Steven Bloemen van de Radboud Universiteit uit. 'Een 1 betekent dat iets een astronomisch fenomeen is en een 0 dat iets geen fenomeen is.'     Een taalmodel als Gemini doet in principe hetzelfde als een traditioneel analysemodel, maar kan in mensentaal antwoorden waarom iets wel of geen astronomisch fenomeen is. Dat maakt het volgens Bloemen een stuk makkelijker om bij te stellen en om resultaten te interpreteren. Ook bleek Gemini een stuk minder voorbeelden nodig te hebben dan een traditioneel model.  Toch worden taalmodellen als Gemini nog niet gebruikt door astronomen. 'Het is nog niet toepasbaar op de grote schaal die we nu nodig hebben', zegt Bloemen. 'Dat zou te kostbaar zijn, dan heb je echt meerdere datacenters nodig. Maar als je ziet hoe snel de ontwikkelingen gaan, dan zijn we daar over een paar jaar wel.' Verder in deze Tech Update: WhatsApp krijgt in de toekomst verplichte, unieke gebruikersnamen Ferrari heeft de allereerste elektrische auto van het merk onthuld See omnystudio.com/listener for privacy information.

De 5 miljard euro gaat naar het bestaande datacenter in het stadje Saint-Ghislain. Daarnaast heeft Google deals gesloten met verschillende energiebedrijven in België voor de ontwikkeling van nieuwe windparken en investeert Google in het trainen van werknemers op het gebied van AI. Rosanne Peters vertelt erover in deze Tech Update. België is blij met de investering en het vertrouwen van de techreus. De investering zorgt voor nog eens 300 extra banen, meer groene energie en een impuls voor de Belgische economie. Google hoopt met deze investering hun wereldwijde cloudnetwerk een impuls te geven. Het datacenter in Saint-Ghislain is namelijk onderdeel van de 42 locaties die Google op dit gebied heeft. Verder in deze Tech Update: Ook Amazon investeert in België, 1 miljard euro gaat naar dienstverlening  Netflix hoopt videogames aantrekkelijker te maken door ze ook via de tv beschikbaar te stellen  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Leden van het Europees Parlement hebben in korte tijd bij elkaar 'miljoenen mails' ontvangen waarin wordt opgeroepen om tegen de invoer van verplichte chatcontrole te stemmen. Dat vermoedt de maker van actiewebsite Fightchatcontrol.eu, waarmee mensen met één klik massaal kunnen mailen naar Europarlementariërs. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update.  Volgens de maker van de site, een Deense programmeur, zou verplichte chatcontrole ertoe kunnen leiden dat niemand in de EU meer privacy heeft. Berichten die Europese burgers via bijvoorbeeld WhatsApp of Signal sturen, zouden namelijk massaal gescand worden met als doel om online kindermisbruik beter te bestrijden. De scans moeten gebeuren nog voordat iemand een bericht stuurt, waardoor gesprekken in principe privé moeten blijven, maar of dat echt zo is wordt in twijfel getrokken door tegenstanders van het voorstel. Bovendien neemt dat niet weg dat iemands berichten alsnog gescand worden. Omdat gebruikers van Fightchatcontrol.eu met hun eigen adressen mailen, is het niet bekend hoeveel mails er tot nu toe exact zijn gestuurd. Europarlementariër Kim van Sparrentak van GroenLinks-PvdA zegt dat ze sinds 1 augustus al 3336 mails heeft gehad. Jeroen Lenaers van het CDA schat dat hij er rond de 5000 heeft ontvangen. Andere Europarlementariërs melden ook dat ze honderden tot duizenden mails hebben gehad, maar kunnen nog geen exacte aantallen noemen. Verder in deze Tech Update: Bijna 6 op de 10 Nederlanders gebruikt wel eens een telefoon achter het stuur, stelt vergelijkingssite Overstappen.nl Robotstofzuigers van het merk Neato worden binnenkort losgekoppeld van de bijbehorende clouddienst, waardoor ze een stuk minder functies overhouden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Google lanceert hun veelbesproken AI-modus nu in Nederland, die je zelf kunt kiezen in hun zoekmachine. Joe van Burik vertelt erover in deze Tech Update. Met de AI-modus kun je bewust Google's zoekmachine vragen om met AI gegenereerde antwoorden. De afgelopen tijd kreeg je alleen lukraak een 'AI-overzicht' in je je zoekresultaten, met een samenvatting op basis van informatie van verschillende sites. Verder in deze Tech Update: OpenAI en Anthropic kijken naar zowel de miljarden die in hen geïnvesteerd is als verzekeraars met oog op de copyrightrechtszaken die ze aan de broek hebben De cyberaanval op Japanse biergigant Asahi is opgeëist door de Russische hachersgroep Qilin See omnystudio.com/listener for privacy information.

Cybercriminaliteit, datalekken en desinformatiecampagnes komen steeds vaker voor, en toch wordt in politiek Den Haag maar weinig aandacht besteed aan digitale zaken. Daarom is de Technologie Kieswijzer vandaag voor de derde keer gelanceerd om mensen inzicht te geven in de standpunten van partijen. In de populaire StemWijzer is dit jaar opnieuw namelijk maar één stelling over digitale zaken te vinden. Rosanne Peters vertelt erover in deze Tech Update. In zeventien vragen komen belangrijke onderwerpen aan bod, zoals het gebruik van AI in het onderwijs, camera's met gezichtsherkenning op straat of de bouw van datacenters. Achteraf krijg je te zien met welke partijen jij op dit vlak het best matcht en kom je erachter wat de standpunten zijn van partijen als het gaat om onderwerpen die jij het belangrijkst vindt.  Volgens de organisatie komen de standpunten van partijen op het gebied van Tech niet altijd overeen met de conservatieve of progressevie koers die het over het algemeen aanhoudt.  Verder in deze Tech Update: Apple werkt in beta versie aan een functie die het moeilijker maakt om je wekker uit te zetten  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het maken van nepnieuws kan met de nieuwe AI-videogenerator Sora 2 van OpenAI in een handomdraai, blijkt uit testen van BNR. Sora 2 kan zonder bezwaar complete journaalitems van de NOS en radiofragmenten van BNR maken, waarin bijvoorbeeld onjuiste verkiezingsuitslagen als echt nieuws gepresenteerd worden. Volgens ontwikkelaar OpenAI zou dat niet moeten kunnen. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. Dat Sora 2 gehoor geeft aan verzoeken om nepjournaalitems en -radiofragmenten, komt doordat ze in het Nederlands gedaan worden. Wie in het Engels om hetzelfde vraagt, krijgt vrijwel gelijk de melding dat het verzoek tegen de richtlijnen van OpenAI in gaat. Waarom het in het Nederlands wel kan, is niet duidelijk.  Officieel is Sora 2 nog niet beschikbaar in Nederland, maar via een omweg is het alsnog mogelijk om toegang te krijgen.  Verder in deze Tech Update: Speelgoedmaker Mattel, onder andere bekend van Barbie, gaat experimenteren met Sora 2 See omnystudio.com/listener for privacy information.