Begin jaren '80 rijdt de student slavistiek Johan de Boose op een overvolle nachttrein door Joegoslavië. Wanneer er een man met jagersjas opstapt ontstaat er een handgemeen, chaos. Jaren later, in 1991, als Joegoslavië ten prooi valt aan burgeroorlog, beseft hij dat hij op de trein der geschiedenis zat. Hij besluit ex-Joegoslavië rond te trekken en op zoek te gaan naar waarom het land dat begon als een droom uiteindelijk uiteenviel. Een gebroken spiegel voor Europa? Je leest het in zijn boek.
Jaar en dag was 'De Visscherie' een begrip in Oostrozebeke. Het halve dorp gaf er een bruilofts- of communiefeest. De andere helft schoof wel eens aan. Dat was in de jaren 1970 en 80. 'De Visscherie' werd uitgebaat door de ouders van Els Snick, en toen die op pensioen gingen, startte hun dochter een zoektocht naar eerdere eigenaars en bewoners. Een gesprek over herinneringen aan een pràchtige jeugd in De Visscherie, en over nooit vertelde familie- en oorlogsverhalen, op dezelfde idyllische plek.
Sinds Yoïn van Spijk op school een etymologisch woordenboek in handen kreeg, is hij gefascineerd door taal. En dan vooral door de manier waarop onze taal door de eeuwen veranderd is. In zijn boek 'Die Goeie Ouwe Taal' neemt hij ons mee naar de tijd dat de dieren nog nog Proto-Germaans praatten, onderzoekt hij verrassende verbanden, en steekt hij de loftrompet over onze taal. Over wespen en wepsen, joak en joas, kinderen en schoenen.
Eind negentiende, begin twintigste eeuw, een schilder van het volk, krachtige lijnen, grove vlakken, afgewezen aan de Antwerpse academie. Nee, het gaat hier niet over Vincent Van Gogh, maar over Eugeen Van Mieghem. Die staat vooral bekend als de chroniqueur van de kaaien, de vingervlugge tekenaar van zakkennaaisters en landverhuizers, maar hij was veel meer dan dat. Hij verbeeldde ook de intrede van de moderniteit in Antwerpen, de music-halls en boulevards. Eric Rinckhout schreef zijn biografie.
In veel kunsttakken zijn vrouwen nog altijd dramatisch ondervertegenwoordigd. Vaak wordt daarbij een beetje makkelijk verwezen naar het moederschap. Is dat moederschap de sloophamer van het kunstenaarschap? Of toch vooral een inspiratie? Een motor? En waarom worden moeders vaak als monsters voorgesteld, zeker in horrorfilms als 'Carrie' en 'Rosemary's baby'? Jozefien Van Beek is zelf moeder én maker, ze schreef een boek over de spreidstand tussen kind en kunst.
In 1933 woonde Albert Einstein een halfjaar in De Haan. Dat was niét voor de gezonde zeelucht. Er was geen andere keus; terwijl Einstein op weg was van Amerika naar zijn huis in Duitsland, was Hitler aan de macht gekomen. Einstein, Jood, intellectueel en dus niét graag gezien door Nazi's, vond het veiliger om niét de grens over te steken. Hij kreeg onderdak in het huis van vrienden in De Haan. Arnout Hauben maakte er tv over. Gustaaf Cornelis keek naar 'Interview met de geschiedenis'.
Iedereen krijgt vroeg of laat te maken met verlies. Toch voelt rouwen vandaag vaak eenzaam. De vanzelfsprekende plekken waar we elkaar ontmoetten - het café, de parochie, het cultuurhuis - verdwijnen langzaam uit het straatbeeld. Pieter Deknudt, die met de organisatie Reveil een kleine rouwrevolutie in gang zette, toont aan hoe je rouw opnieuw samen kan beleven.
Eenzaamheid lijkt een van dé problemen van onze tijd: er is een minister van eenzaamheid in de UK er zijn eenzaamheidsactieplannen bij ons en in onze buurlanden. Anja Machielse doet onderzoek naar de complexe aard van eenzaamheid en hoe we daarmee om kunnen gaan. Ze laat zien dat eenzaamheid een krachtige emotie is die ons uitdaagt om na te denken over onze relaties, keuzes te maken en nieuwe wegen in te slaan.
Is het nog mogelijk om constructieve en respectvolle publieke debatten te voeren over het klimaat, transgender-atleten of klassenjustitie? Terwijl desinformatie, populisten en internettrollen ons proberen te misleiden, buitelen ook goedbedoelde en redelijke argumenten over elkaar heen in alsmaar chaotischer discussies. Filosoof Simon Truwant zoekt manieren om uit dit kluwen te geraken en het publiek debat te redden.
Neuropsycholoog Erik Scherder pleit al jaren voor meer beweging om onze hersenen in conditie te houden. Het is zowat zijn levenswerk. Met de opkomst van AI dreigen we opnieuw meer gemakzuchtig te worden. Scherder noemt AI daarom Afnemende Intelligentie. We zitten massaal voor een scherm, worden mentaal en fysiek steeds minder uitgedaagd. Hoe minder we hoeven te doen, hoe beter, lijkt het. In zijn boek 'Liever moe dan lui' legt hij waarom we daar niet aan mogen toegeven.
Als er talloze generaties aan traumatische herinneringen in ons vastzitten, dan zit er zeker ook een meervoud van generaties aan troost in ons lichaam. Kunnen we van trauma naar troost bewegen? En als dat kan: hoe doen we dat? In 'Zo zingt de pijn' onderzoekt schrijver Aya Sabi of intergenerationeel trauma om te zetten is in intergenerationele troost. Een poëtische, helende zoektocht, uit het hoofd en in het lijf, naar een gevoel van veiligheid in het hier en nu.
Werner Loens is pas gepensioneerd Michelin-inspecteur. Hij schreef een boek over leven en werk. Yannick Vermeire is culinair journalist voor Weekend Knack. Hij las het boek van Loens. Twee kenners van de betere keuken over goed eten en waar je dat kunt leren. Over inspirerende opvoeders. Over aha-ervaringen aan tafel. Over hardwerkende ondernemers in vele restaurants in Vlaanderen. En over het belang van een blikopener.
Lore Dewulf is hoogbegaafd en pedagoog. Vanuit haar praktijk ondersteunt ze hoogbegaafden. Ze schreef een boek over haar eigen ervaringen en die van andere hoogbegaafden. Een poging om te vatten wat dat juist inhoudt, hoogbegaafdheid. Niet als label of diagnose, maar ook niet als privilege of als probleem. Wel als een manier van denken, voelen en ervaren.
De kermis. Je kan er smoutebollen eten, eendjes vissen of eens goed de longen uit je lijf gillen. Maar eind 19de eeuw was de foor bij uitstek de plek om kennis te maken met de wonderen van de wereld. Bezoekers vergaapten zich aan anatomische kabinetten, toverlantaarns en technologische primeurs. Dankzij de expo 'Foorwonder' en het bijhorende boek kan je die fascinerende tijd herbeleven. Nele Wynants en Gitte Samoy van het Science at the fair Project (UA) werkten eraan mee.
In de achttiende eeuw wijdden twee mannen - tijdgenoten en tegenpolen - hun leven aan dezelfde intimiderende taak: het determineren en beschrijven van al het leven op aarde. De Zweed Carl Linnaeus meende dat het leven in keurige, statische categorieën paste. De Fransman Georges-Louis de Buffon zag het leven als een dynamische, altijd veranderende maalstroom aan complexiteiten. Over die botsing van wereldbeelden schreef Jason Roberts een boek, bioloog Hans Van Dyck las het met plezier.
1 op 5 krijgt ooit de diagnose dementie. De ziekte is alsnog niet te genezen. Wie niet wil aftakelen, kan alleen bij vroége diagnose en met 100% wilsbekwaamheid, kiezen voor euthanasie. Jan Ceuleers, vader van Barbara en oud-BRT-baas, maakte vijf jaar geleden die hartverscheurende keuze. Zijn arts in het UZ Brussel was Sebastiaan Engelborghs. Neuroloog en dochter besloten om samen een boek te schrijven over de 14 fronten waarop je je leven kan aanpakken, om de ziekte te (proberen te) voorkomen.
Krantenmaker Peter Vandermeersch heeft een professionele én persoonlijke band met Ierland. Hij woont en werkt er, en heeft Ierse schoonfamilie. Voor dit boek dook hij diep in de geschiedenis, cultuur en paradoxen van het land. Van de barden tot Sinéad O’Connor, van The Troubles tot rugby, van de Diaspora tot de pint in de pub.
Fans van tekeningen met zotte figuurtjes kennen Ilah als de auteur van 'Cordelia', maar haar recentste boek gaat over Japan. Een land waar ze jaarlijks naartoe trekt en dat ze mateloos fascinerend blijft vinden. Voorbij de tempels en de sushi schreef en tekende ze een gids met als titel 'Eerste Hulp bij Japan'. En laat dat nu net zijn wat Bruno Wyndaele nodig had.
Sheila Sitalsing is politiek journalist en gelauwerd columnist, en ook iemand uit een familie met een geheim. Haar moeder begon op haar sterfbed plots over de oorlog te vertellen. Op zoek naar meer informatie ontdekte Sitalsing dat haar opa een NSB-er, een collaborateur was. Dat haar moeder zo'n cruciaal deel van haar familiegeschiedenis had verzwegen was een enorme schok, en zadelde haar met een groot schaamtegevoel op. In haar boek zoekt ze naar manieren om daar mee om te gaan.
In de jaren '80, de 'loden jaren', werd ook België opgeschrikt door bomaanslagen. Zoals die van de CCC, de Cellules Communistes Combattantes. Op 1 mei 1985 gebeurt het onvermijdelijke. Na 26 bomaanslagen, is de 27ste fataal voor twee argeloze brandweermannen. 40 jaar later maakt journalist en criminoloog Paul Ponsaers de balans op van de CCC in zijn boek 'Bloedrood', waar ze vandaan kwamen, wie hen inspireerde, hoe ze radicaliseerden en hoe het nu met hen gaat.
Eddy Vanderlinden
Goeie vragen Bruno!
Eddy Vanderlinden
Jammer dat geen enkele open vraag werd gesteld. we zouden veel meer van de ondervraagden geleerd hebben