Warszawa Nadaje

Tym razem nasz redakcyjny specjalista od komunikacji miejskiej Jarek Osowski przypatruje się ulicom szkolnym. Przy czym chodzi o ulice szkolne nie z nazwy, ale ze względu na sposób ich użytkowania. Najczęściej szkolna ulica o jakiej rozmawiamy w tym odcinku, to taka, na której ruch samochodowy jest wstrzymany przynajmniej w godzinach rozpoczęcia zajęć lekcyjnych. W Warszawie niedawno została wydzielona szósta z kolei taka ulica, na Ochocie przy SP nr 23. I właśnie tam pojechaliśmy, by zobaczyć co się zmienia, jeśli przestrzeń przed szkołą jest wolna od samochodów. Dlaczego takie szkolne ulice są potrzebne rozmawiamy też z Agnieszką Krzyżak-Piturą, mokotowską radną i prezeską Fundacji Rodzic w mieście.

Tomasz Urzykowski rozmawia w tym odcinku z Marcinem Święcickim i Lilianą Lewandowską ze Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami im Jerzego Waldorffa. Jak zawsze, tak i w tym roku komitet organizuje najbardziej znaną w Warszawie kwestę, czyli zbieranie datków na ratowanie zabytków tej nekropolii, w której biorą udział znane publicznie osoby, aktorzy, politycy. To jubileuszowa zbiorka, pięćdziesiąta z kolei, odbędzie się nie tylko w przypadający w tym roku w piątek dzień Wszystkich Świętych, ale także w sobotę i niedzielę. Nasi goście o niej  opowiadają i oczywiście zachęcają do wpłat. A o tym na co zebrane przez Komitet pieniądze idą, jak się odnawia tutejsze kaplice i nagrobne pomniki opowiada nam podczas spaceru po Starych Powązkach konserwator tutejszych zabytków Bogusław Kornecki.

To już 77. odcinek podcastu „Warszawa nadaje” i nasze trzecie urodziny. Dokładnie rzecz biorąc, skromny nasz jubileusz minął 15 października. Wchodząc w czwarty rok działalności, zajmujemy się historycznym wydarzeniem w mieście, jakim jest otwarcie nowej siedziby Muzeum Sztuki Nowoczesnej w samym centrum miasta. To początek wyczekiwanych zmian w tym miejscu przez dziesiątki lat uderzającego rozległą pustką. Co znaczy dla miasta samo powstanie odróżniającego się od otoczenia białego gmachu muzeum, jakie zmiany przyniesie jego działalność – o tym rozmawiamy z naszym gościem, kuratorem z MSN Tomaszem Fudalą. Ale najpierw Sebastian Słowiński sprawdza na ulicy czy warszawiacy oswoili się już z nowym gmachem i co o nim myślą

Tym razem rozmawiamy o pracy. Wojtek Karpieszuk odwiedza największe zagłębie biurowe w Polsce koło ronda Daszyńskiego w Warszawie i pyta wychodzących z okolicznych wieżowców, jak pracuje się im w korporacji. Czy udaje się im ustawić z sensem czas na pracę i czas na życie prywatne? Jak o tej pracy myślą młodzi i tacy, którzy pracują już ponad 20 lat? Co cenią? Pprócz pieniędzy. Co w pracy czują? Satysfakcję, presję, a może wypalenie? A o tym, czym jest wypalenie, co z nim robić opowiada nasza gościni w drugiej części podcastu dr Agnieszka Kowalczewska z Uniwersytetu SWPS.

Paweł Marcinkiewicz odwiedza w tym odcinku nowy akademik prywatny i stary akademik Politechniki Warszawskiej. To dwa światy: uderza różnica cen, różnica standardów wyposażenia, estetyki, ale też zasad organizujących wspólnotowe życie. W pierwszym miejscu mówią o siłowni dla mieszkańców, w drugim o karaluchach. Wyszedł obraz kontrastowy. Ale tak chyba nie musi być, o czym świadczy choćby najnowszy dom studencki Uniwersytetu Warszawskiego. O tym jak ważne są dla przyjezdnych studentów uczelniane akademiki i tanie stołówki oraz czy uczelnie już dostrzegły wagę sprawy rozmawiamy z Łukaszem Chodnikiem, studenckim aktywistą i działaczem Inicjatywy Pracowniczej.

Kuba Chełmiński zorganizował wycieczkę do najnowszego muzeum Warszawy. Nazywa się Fabryka Czekolady i nieprzypadkowo zostało otwarte tuż przy fabryce Wedla znajdującej się na warszawskim Kamionku, gdzie zapach czekolady unosi się w powietrzu. U wejścia do muzeum wita gości fontanna prawdziwej czekolady, a nas dodatkowo przywitał jeszcze dyrektor czekoladowego muzeum Robert Zydel. Oprowadził trasą zwiedzania "od ziarenka do opakowania". Po drodze jest m.in. kakaowiec, sala poświęcona Ghanie, bo z tego kraju warszawska fabryka sprowadza ziarno do produkcji czekolady i miejsce warsztatów, gdzie można zaprojektować swoje opakowanie ptasiego mleczka. A także szyba, przez którą widać jak się robi czekoladę w hali produkcyjnej. W drugiej części tego odcinka naszym gościem jest Piotr Żbikowski, wiceburmistrz dzielnicy Praga-Południe. Kuba Chełmiński pyta go o inwestycje, plany i zmiany w bliższej i dalszej okolicy Fabryki Czekolady. Wspomniany w podcaście tekst Jerzego S. Majewskiego „Dynastia królów czekolady” można przeczytać tutaj: https://wyborcza.pl/7,161389,27344907,dynastia-krolow-czekolady.html

Odwiedzamy jedno z najpopularniejszych miejsc Kampinoskiego Parku Narodowego. Kuba Chełmiński zabrał nas na wycieczkę do puszczańskiego Muzeum, otwartego po 8 latach modernizacji. Placówka zajmuje teraz także dawny budynek nadleśnictwa, który sam w sobie wart jest odwiedzin, bo było to miejsce niegdyś urządzone i zarezerwowane tylko dla elit. W trakcie zwiedzania oglądamy skansen pokazujący jak niegdyś wyglądały miejscowe wiejskie zagrody. kierowniczka Muzeum Beata Bąk i Witold Koenig pracownik tej placówki. Opowiadają o muzeum i oczywiście o Puszczy: gdzie iść, które miejsca zobaczyć, jaka puszcza była dawniej i jak zmienia się dziś. Kto się o nią starał, by mogła pięknie dziczeć, wreszcie które zwierzęta w ostatnich latach same się tu osiedliły, skuszone ową dzikością, a które sprowadzili przyrodnicy. Warto posłuchać tych opowieści przed wyprawą do Puszczy.

Autor odcinka Wojtek Karpieszuk jeździ na rowerze po ulubionych przez cyklistów trasach z Warszawy w stronę Góry Kalwarii. Rozmawia tam z innymi rowerzystami. Opowiadają dlaczego wyjeżdżają za miasto właśnie tu. Są zachwyconymi widokami, daleką panoramą warszawskich wieżowców, polami. I powstającymi dla nich knajpkami, z kawą czymś do zjedzenia i ewentualnym serwisem rowerowym. W drugiej części podcastu nasz gość Rafał Muszczynko, działacz rowerowy z Zielonego Mazowsza opowiada jak się dziś jeździ rowerem w Warszawie. Przyznaje, że coraz lepiej, ale też omawia niesławne teleporty, niektóre w najnowszych inwestycjach i wytyka miastu brak planów na przyszłość o kluczowym znaczeniu dla miejskiej sieci rowerowych połączeń.

Przed 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego poszliśmy w miejsce, gdzie 1 sierpnia kończą się oficjalne obchody rocznicowe a pod pomnikiem Polski Walczącej zapalany jest ogień, który płonie potem prze 63 dni. To Kopiec Powstania Warszawskiego, wzniesienie usypane po wojnie z gruzów zrujnowanej Warszawy. Dziś jest porośnięte samosiejkowym lasem wyjątkowej urody, w którym tylko czasami widać jeszcze sterczące kawały gruzu. Kopiec w tym roku został ponownie oddany do użytku po architektoniczno-przyrodniczej rewitalizacji, za którą dwie architektoniczne pracownie dostają nagrodę za nagrodą. Naszymi przewodnikami w wędrówce po Kopcu są ich przedstawiciele - Justyna Dziedziejko z pracowni TopoScape oraz Marcin Maraszek i Maciej Kaufman z pracowni Archigrest.

Byliśmy w jednej z największych polskich winnic, we wsi Dwórzno, ok. 40 km od Warszawy. Spacerowaliśmy między rzędami krzewów z niedojrzałymi jeszcze winogronami, a jeden z właścicieli winnicy opowiadał, jak to się stało, że kilkanaście lat temu gospodarstwo specjalizujące się w uprawie malin postawiło na winorośl. Dziś winnica Dwórzno to jedna z atrakcji wymieniana przez Mazowiecką Regionalną Organizację Turystyczną. Z wiceszefową biura tej organizacji Iwoną Majewską rozmawiamy w tym odcinku o tym, jak zmienia się w regionie agroturystyka i czym Mazowsze kusi dziś turystów. Na zakończenie Monika Masalska, autorka bloga podróżniczego "Mikrowyprawy z Warszawy" i książki pod tym samym tytułem, zachęca do weekendowych wyjazdów w podwarszawskie i trochę dalsze okolice. Ten odcinek wyemitowaliśmy premierowo 28 lipca 2023. Zaprasza Wojciech Tymowski, dziennikarz "Gazety Stołecznej" i serwisu warszawa.wyborcza.pl

To odcinek typu: wszystko, co chcielibyście wiedzieć o kampusie Uniwersytetu Warszawskiego, ale nie mieliście sposobności zapytać. Nasza przewodniczka prof. Elżbieta Wichrowska kierowniczka uniwersyteckiego Centrum Badań nad Kulturą Warszawy opowiada o tym szczególnym miejscu i zapowiada, co się tam zmieni, np. będzie odtwarzane mieszkanie młodego Chopina. I jeszcze wprowadza do niesamowitych piwnic pod Pałacem Kazimierzowskim, czyli budynkiem, który jest siedzibą władz uczelni. Oglądamy widok ze skarpy i armatę wycelowaną na wschód. To jest jak spacer po tajemniczym ogrodzie. A o znaczeniu kampusu jako społecznej agory Sebastian Słowiński, autor tego odcinka rozmawia z prof. z prof. Włodzimierzem Lengauerem, historykiem starożytności.

Autor odcinka Kuba Chełmiński zaprasza na wiślaną wyspę, na której ornitolodzy pilnują rzadkich gatunków ptaków. Nasza ekipa dociera tam, brodząc przez rzekę. Na miejscu przewodnikiem jest ornitolog Jan Rapczyński z Obozu Wisła, który opowiada Kubie o tutejszych ptakach i pracy ornitologów stacjonujących na wyspie od wiosny do jesieni. Rozmowa jest przerywana spisywaniem, mierzeniem i ważeniem samicy dzięciołka i paru innych ptaków. Można się dowiedzieć, jak nie straszyć ptactwa na wiślanych łachach, zwłaszcza w okresie lęgowym. Także nasz gość w studio Krzysztof Tabernacki z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków opowiada jak wędrować z sensem przez chronione tereny, by nie płoszyć tamtejszych stałych mieszkańców. Zapraszamy do słuchania podcastu i śledzenia pracy Obozu Wisła na Instagramie: obozwisla oraz działalności OTOP-u.

Jarek Osowski i Dominik Łowicki przejechali się trawajem nr 11 na nowej linii przez ul. Spacerową i Gagarina na Sielcach i rozmawiali z pasażerami. Wyszło, że tramwaj ma piękny miesiąc midodowy, bo wszyscy podróżni zachwyceni i od dawna na tramwaj czekali.  Także prezes Tramwajów Warszawskich Wojciech Bartelski przyjechał do nas tramwajem i w drugiej części podcastu w rozmowie z Jarkiem Osowskim odpowiada na pytania, co nas jeszcze czeka na budowie linii do Wilanowa i jakie tramwajowe inwestycje są w mieście przygotowywane oraz kiedy zaczną się budowy.  Okazuje się, że Warszawa nadrabia okresy bezczynności i w najbliższych latach torów tramwajowych mieście znacząco przybędzie. Gdzie? Odpowiedź w podcaście. Na Wielki Test Wiedzy o Warszawie, który odbędzie się 22 czerwca można się zapisać na Wyborcza.pl/testowarszawie24.

Wydawczynyni naszego podcastu Martyna Turska razem z Moniką Pastuszko, autorką ksiażki pod zdradzajacym temat tytułem "Matka Polka sika w krzakach" rozmawiają na spacerze najpierw o parku a potem w ogóle mieście, które każda młoda matka odkrywa na nowo, gdy wychodząc z małym zupełnie niesamodzialnym dzieckiem przekonuje się, że przestrzeń wokół, to ktoś projektował, ale niekoniecznie dla niej. Gdzieś w pobliżu placu zabaw pada pytanie: a czy przy tym placu jest toaleta? Wpadlibyście na to, żeby o to zapytać? Nie? To nie jesteście sami, projektanci raczej też nie wpadają. W drugiej części podcastu Arek Gruszczyński rozmawia z psycholożką Martą Majchrzak. To też jest o rodzicach z dzieckiem w mieście. Ale właściwie o tym, dlaczego tych dzieci rodzi sie coraz mniej. Autorka przestrzega, by nie usprawiedliwiać tej sytuacji rządami PiS-u.

Wyruszamy do Lasu Kabackiego. To miejski las służący wypoczynkowi mieszkańców, a jednocześnie rezerwat przyrody. Głównymi alejkami ciągną tu tłumy ludzi, a mimo to mieszkają w nim sarny, dziki, kuny, jeże. Jest mnóstwo ptaków. Zaczynamy wędrówkę przed wieczorem, kiedy ptaki jeszcze śpiewają. Przez las prowadzi mieszkający w sąsiedztwie autor tego odcinka podcastu Wojtek Karpieszuk. Po drodze o lesie opowiadają także miejski przewodnik Mariusz Prządak, prowadzący klubokawiarnię Ken 54 i Dominik Uhlig, podobnie jak Wojtek sąsiad lasu zauroczony nim po uszy. "Jestem lasoholikiem" - wyznaje Dominik w swoim felietonie, który odczytuje na zakończenie tego odcinka podcastu. Opowiada też o zaskakującym spotkaniu z wodnym jeżem. Odwiedzamy również pełną imprezowiczów (piąteczek) polanę za lasem. Tłumy ludzi, dymy z ognisk, muzyka, piwo. Jak takie sąsiedztwo wpływa na rezerwat, co tu można i trzeba zmienić? Na takie pytania odpowiada nasza gościni w studiu Andżelika Gackowska, wicedyrektorka Lasów Miejskich. Więcej odcinków na https://wyborcza.pl/warszawanadaje.

Tomasz Urzykowski zwiedza wystawę "Świadectwa z getta warszawskiego" w Muzeum Warszawy i rozmawia z jej kuratorkami. Na wystawie są drobne przedmioty wykopane z terenu getta: to pospolite narzędzia, wyposażenie domów, rzeczy osobiste, jak guziki, spinki. Sto zdjęć pokazuje getto z różnych perspektyw, z zewnątrz i od wewnątrz. Robili je żołnierze niemieccy, polscy partyzanci, żydowscy mieszkańcy, polski policjant. W drugiej części podcastu Tomasz Urzykowski rozmawia z kartografem Pawłem Weszpińskim. To rozmowa głównie o granicach getta. Nasz gość przypomina mało znany fakt, że część murów getta budowano na wszelki wypadek, zanim faktycznie wyznaczono formalne granice zamkniętej dzielnicy. Dlatego mury wyrastały także w części miasta, gdzie ostatecznie getta nie wyznaczono. Tak jak mur na jednym ze zdjęć ze Starówki. Po jakimś czasie zniknął.

Podsumowujemy kampanię przed wyborami 7 kwietnia. Wybieramy wtedy radnych do Rady Warszawy, do rad dzielnic, do Sejmiku Mazowsza i oczywiście prezydenta Warszawy, o którego stanowisko rywalizują obecny prezydent Rafał Trzaskowski, kandydat PiS Tobiasz Bocheński, wicemarszałkini Senatu Magdalena Biejat z Lewicy, Przemysław Wipler z Konfederacji, polityczny weteran Janusz Korwin-Mikke i Romuald Starosielec z Ruchu Naprawy Polski. W podcaście mówimy o tym, jakie zmiany dla Warszawy i jej mieszkańców zapowiada ta kampania. Prowadzący Wojciech Tymowski rozmawia z dziennikarzami relacjonującymi codziennie przedwyborczą walkę w Warszawie Arkadiuszem Gruszczyńskim i Michałem Wojtczukiem. O tym, co obiecuje mieszkańcom stolicy troje kandydatów, którzy mogą zdobyć najwięcej głosów. Dlaczego Magdalena Biejat dużo mówi o budowie mieszkań na tani wynajem, ubiegający się o reelekcję Rafał Trzaskowski woli inne tematy, a Tobiasz Bocheński często przedstawia się tak, jakby nie był z PiS? W tym odcinku pytamy też warszawiaków i warszawianki, z jakimi oczekiwaniami idą na wybory, jakich zmian w mieście chcieliby. I - uwaga - z naszej sondy wynika, że tuż przed wyborami część wyborców nie wie jeszcze, na kogo zagłosuje.

Pierwszy dzień kalendarzowej wiosny skojarzył nam się z dniem wagarowicza. I z tego powodu najpierw, taki paradoks, wracamy do szkoły. Ale zaraz potem wspominamy czasy, kiedy pierwszy dzień wiosny w Warszawie wyciągał na ulice tłumy uczniów. W roku 1990 przemieniło się to w agresywną zadymę. I wtedy w kuratorium powstał pomysł jak w następnym roku przyciągnąć młodzież do bardziej pokojowego wydarzenia. I tak się zaczęły organizowane w pierwszy dzień wiosny koncerty, najpierw na Podzamczu, potem na Agrykoli. Kuba Chełmiński rozmawia o nich z ówczesnym kuratorem Włodzimierzem Paszyńskim oraz dziennikarzem Michałem Olszańskim, który wtedy pracował w słynnym szkolnym ośrodku socjoterapii. Zanim posłuchamy tej rozmowy zapraszamy do starej szkoły. Ma 121 lat, jej niewielki budynek, nazywany Murowanką, stoi w Wawrze. Jest w nim teraz małe muzeum, w którym Maciej Piwowarczuk, szef Fundacji na rzecz Wielkich Historii pokazuje uczniom jak wyglądała nauka w czasach, gdy większość naszego społeczeństwa nie umiała czytać i pisać.

Kuba Chełminski oprowadza nas po miejscu, do którego jeździ się zwykle o dzikiej porze, zanim jeszcze ranek na dobre się ogarnie. Chyba wszyscy w Warszawie o tym miejscu słyszeli, ale mało kto tam był. To stamtąd przyjeżdża towar do warzywniaków, na bazary, do kwiaciarni. Mowa o giełdzie hurtowej w Broniszach. Kuba ogląda tam i wącha różne kwiatki, które właśnie stamtąd wyjeżdżają, by zdążyć na Dzień Kobiet. Przy okazji nasz redakcyjny kolega dowiaduje się, jaki kwiatowy kolor jest w tym roku hitowy. Do Dnia Kobiet nawiązuje rozmowa w drugiej części podcastu. Nasza gościni, Sylwia Szwed, współzałożycielka Fundacji Kosmos dla dziewczynek i magazynu o takim samym tytule opowiada o dziewczyńskich problemach, wyzwaniach, marzeniach. Bo magazyn, w którym pracuje, jest po to, by marzenia dziewczynek wzmacniać, rozwijać i uskrzydlać.

Chodzimy głównie po Ursynowie Północnym, najstarszej części dzielnicy. To tu 47 lat temu oddano pierwszy ursynowski blok przy ul. Puszczyka 5. Wojtek Karpieszuk najpierw w terenie razem z Maciejem Mazurem z TVN i pasjonatem Ursynowa spaceruje między blokami, rozmawiając, jak ta część miasta zmieniała się przez lata i dlaczego dziś tak wielu mieszkańców uważa ją za dobre miejsce do życia. W rozmowie w studiu pisarka Beata Chomątowska, autorka m.in. książki "Betonia", opowiada zarówno o Ursynowie, jak i innych osiedlach, które jej zdaniem niepotrzebnie i deprecjonująco są tak często nazywane blokowiskami.