Zrównoważony Rozwój

Tempo znikania dzikich gatunków jest obecnie tak duże, że naukowcy mówią, że jesteśmy w trakcie szóstego wielkiego wymierania. Poprzednim razem gatunki znikały w takim tempie u kresu ery dinozaurów. Do głównych przyczyn tego stanu rzeczy należy kurczenie się terenów, na których dzika przyroda może funkcjonować, a to z kolei wynika z tego jak wielkie połacie Ziemi zajmuje na swoją działalność człowiek. Przede wszystkim są to tereny rolnicze, w szczególności te wykorzystywane na pozyskiwanie mięsa ze zwierząt. Może się to jednak zmienić za sprawą gwałtownego rozwoju technologii laboratoryjnego pozyskiwania białek zwierzęcych. Takie mięso jest dziś tańsze niż kiedykolwiek, ale czy może ono całkowicie zastąpić zwierzęta hodowlane? Jakie działania muszą zostać podjęte aby taki scenariusz się zrealizował i by ludzkość mogła dać ekosystemom niezbędne wytchnienie, a przy okazji zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych? O tym rozmawiam z dr Bogną Borowiec z fundacji FOTA4Climate - koordynatorką kampanii Reboot Food prowadzonej przez koalicję organizacji ekologicznych RePlanet. Strona odcinka: https://www.zrownowazonyrozwoj.org/mieso-laboratorium/ Wesprzyj podcast Zrównoważony Rozwój: https://buycoffee.to/zrownowazonyrozwoj

W Polsce wkaźnik liczby aut w stosunku do populacji naszego kraju należy do najwyższych w całej Unii Europejskiej, przodujemy też w niechlubnej statystyce liczby ofiar wypadków drogowych. W wielu miejscach w Polsce nie da się żyć bez samochodu, a jest to wynik realizowanej od kilku dekad polityki transportowej. Jak do tego doszło i czy da się odwrócić ten trend? Czy jest możliwe, aby na polskich drogach było bezpieczniej i abyśmy podróżowali w sposób, który pozwoli zminimalizować emisje CO2 związane z transportem? O tym i o wielu innych wątkach rozmawiamy w ostatnim odcinku drugiego sezonu podcastu. Moim gościem jest Bartosz Józefiak - reporter współpracujący m.in. z Dużym Formatem, Tygodnikiem Powszechnym czy Oko.press, autor książki „Wszyscy tak jeżdżą”. Strona odcinka: www.zrownowazonyrozwoj.org/bartosz-jozefiak/

15 kwietnia 2023 roku Niemcy wyłączyli swoje trzy ostatnie reaktory jądrowe. Nie zmienili swojej decyzji pomimo wojny w Ukrainie i pomimo trwającego kryzysu energetycznego. By uzupełnić spowodowane tym braki w produkcji energii, Niemcy musieli zwiększyć ilość spalanego węgla i gazu, ale rząd nadal ma ambitne plany dekarbonizacji energetyki - do 2030 roku chce odejść od węgla, a 80% elektryczności pozyskiwać ze źródeł odnawialnych. Pytanie tylko czy te plany są wykonalne? Czy da się zbudować bezemisyjny system energetyczny bez atomu? Nad tym właśnie zastanawiamy się w tym odcinku podcastu. Moim gościem jest Adam Błażowski - inżynier, publicysta, który od 15 lat zajmuje się efektywnością energetyczną, doradza w kwestiach Smart City, CleanTech, rozproszonej energetyki odnawialnej oraz energii jądrowej. Wiceprezes fundacji FOTA4Climate, działa też aktywnie w międzynarodowej koalicji organizacji ekologicznych RePlanet. Adama możecie śledzić na jego Twitterze: https://twitter.com/AdamBlazowski https://www.zrownowazonyrozwoj.org/niemcy-bez-atomu/

Drzewa wycinane w Puszczy Białowieckiej, w planowanym Turnickim Parku Narodowym, lasy podmiejskie karczowane często do gołej ziemi - działania Lasów Państwowych, mówiąc delikatnie, pozostawiają wiele do życzenia. Czy uda nam się w Polsce wypracować politykę leśną, która będzie brała pod uwagę walory przyrodnicze czy funkcję społeczną lasów, a nie tylko traktować je będzie jako źródło surowca, na sprzedaży którego można zarobić? Jakie znaczenie mają zmiany klimatu dla gospodarki leśnej? Czy eksport drewna ma sens? I jak pogodzić zrównoważone podejście do lasów z interesami lokalnych społeczności? O tym wszystkich usłyszycie w tym odcinku podcastu. Moim gościem jest Jakub Rok - pracownik Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG na Uniwersytecie Warszawskim, doktor ekonomii, zaangażowany w Inicjatywę Dzikie Karpaty, a wcześniej w Obóz dla Puszczy (Białowieskiej). Prowadzi zajęcia uniwersyteckie o dewzroście, sprawiedliwości ekologicznej i rozwoju lokalnym. Od kilkunastu lat organizuje interdyscyplinarne wyjazdy szkolne do lasu. Współtworzy spółdzielnie trenerską Pestka. Interesuje się praktycznym antykapitalizmem i lasami naturalnymi. https://www.zrownowazonyrozwoj.org/lasy/

Czym jest minimalizm? Jak wygląda nasze życie kiedy dbamy o to by mieć tylko takie rzeczy, których naprawdę potrzebujemy? Czy minimalizm może być atrakcyjnym stylem życia dla każdego, w tym również dla osób, które żyją w społeczeństwach, które dopiero zabiegają o to by wejść do grona tych zamożnych? Jakie emocje wiążą się z wejściem na minimalistyczną ścieżkę? I jak taka decyzja może zmienić nasze życia? O tym wszystkim rozmawiam z Judytą Kowalczyk i Sebastianem Smelą z podcastu Razem Lepiej, którzy od kilku lat starają się żyć w sposób minimalistyczny i opowiadają o tym w swoim podcaście. Notatki do odcinka: https://www.zrownowazonyrozwoj.org/minimalizm/

Czy świat, jaki znamy powoli się kończy? Wszystko wskazuje na to, że kapitalistyczny porządek, który ukształtował się po 1870 roku, i który w zbliżonej formie istnieje do dziś, wkrótce czekają znaczące przeobrażenia. Jak może wyglądać świat bez wzrostu? Jak niwelować nierówności, które w dzisiejszym świecie coraz częsciej mają charakter przestrzenny? Czy rola dolara jako światowej waluty rezerwowej utrudnia dekarbonizację globalnej gospodarki? To tylko niektóre z pytań, nad którymi zastanawiamy się w tym odcinku. Poruszamy również wątki takie jak gwarantowany dochód podstawowy, pozytywne zjawiska życia społecznego z czasów PRL, które możnaby transplantować do dzisiejszego świata, a także zastanawiamy się nad rolą pieniądza w systemie gospodarczym. Moim gościem jest Kacper Pobłocki - antropolog społeczny i historyczny, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor książek takich jak "Chamstwo" czy "Kapitalizm. Historia krótkiego trwania". Notatki do odcinka: https://www.zrownowazonyrozwoj.org/kacper-poblocki/

Sposób w jaki opowiadamy o świecie i istniejącym na nim zjawiskach ma niesamowicie duże znaczenie - może motywować ludzi do działania lub zniechęcać ich do podejmowania aktywności. Może inspirować i budzić duże emocje. W jakim sposób mówić o krysie klimatycznym, by zwiększyć szanse na wypracowanie rzeczywistych rozwiązań? Czy emocje to dobry drogowskaz do podejmowania wyborczych decyzji? Czy dyrektorzy firm z branży paliw kopalnych mają rację dbając przede wszystkim o zyski swoich przedsiębiorstw? To tylko niektóre z kwestii, nad którymi zastanawiamy się w tej rozmowie! Moim gościem jest dr hab. Marcin Napiórkowski z Uniwersytetu Warszawskiego - semiotyk kultury, publicysta, kulturoznawca, autor niedawno wydanej książki "Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, żeby uratować świat". Notatki do odcinka: https://www.zrownowazonyrozwoj.org/marcin-napiorkowski/

Już w najbliższą niedzielę będę miał okazję wziąć udział w akcji Podcasty dla WOŚP, która odbędzie się w ramach XXXI Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Podczas całodniowej auducji będziecie mieli okazję posłuchać mnóstwa świetnych podcastów i dorzucić się do celu tegorocznego Finału WOŚP. Posłuchaj po więcej info! Strona wydarzenia: https://podcastydlawosp.pl Kanał na YouTubie - link do live streamu: https://www.youtube.com/@podcastydlawosp Link do skarbonki: https://www.siepomaga.pl/podcastydlawosp Podcasty dla WOŚP na Facebooku: https://www.facebook.com/podcastydlawosp/ Podcasty dla WOŚP na Instagramie: https://www.instagram.com/podcastydlawosp.live/

Kraje najbardziej dotknięte kolonialną przeszłością to bardzo często te same kraje, które będą borykać się - lub już się borykają - z najbardziej dotkliwymi skutkami zmian klimatu. Skuteczną adaptację utrudnia jednak dziedzictwo kolonializmu, które do dziś rzutuje na poziom życia i zamożność tych krajów. Zwłaszcza, że zwykle próżno im szukać wsparcia ze strony dawnych metropolii, a dominacja polityczna została często zastąpiona przez dominację ekonomiczną ze strony krajów Globalnej Północy. W najnowszym odcinku podcastu Zrównoważony Rozwój przyglądamy się temu zjawisku na przykładzie Karaibów. W jaki sposób wyspy takie jak Jamajka, Barbados, Trynidad, Dominikana czy inne kraje regionu już dziś cierpią w związku ze zmieniającym się klimatem? Jakie działania podejmują by dostosować się do tej sytuacji? I jaka jest rola turystyki w tej całej układance? Gościem jest dr Bartosz Wójcik - adiunkt dydaktyczny w Katedrze Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, znawca kultury Karaibów, który wspólnie z Olgą Godlewską prowadzi poświęcony literaturze karaibskiej Podcast Zamorski. Strona odcinka: www.zrownowazonyrozwoj.org/karaiby

Mainstreamowe media w swojej obecnej formie pozostawiają wiele do życzenia - szczególnie jeśli chodzi o dostarczanie nam rzetelnych informacji w ilości i formie, które umożliwiłyby rzeczową debatę o tym jak rozwiązać kryzys klimatyczny. W czasach nieustannej walki o zainteresowanie odbiorcy, media skupiają się przede wszystkim na przyciąganiu uwagi widza za wszelką cenę. W rezultacie stawiają na przekaz, który ma być przede wszystkim sensacyjny i angażujący, na czym traci jakościowe dziennikarstwo. W tym odcinku zastanawiamy się nad tym czy ta sytuacja może się zmienić? Czy w polskich mediach rządzą redakcje czy działy marketingu? Jakie alternatywne formy finansowania mogłyby pomóc mediom uwolnić się od mierzenia wszystkiego przez pryzmat klikalności? I jaka mogłaby tu być rola jakościowych mediów publicznych? O tym wszystkim rozmawiamy z Maćkiem Okraszewskim - dziennikarzem z wieloletnim doświadczeniem, twórcą podcastu Dział Zagraniczny, który swoimi działaniami pokazuje, że polskie dziennikarstwo może wyglądać inaczej niż to, co serwują nam mainstreamowe media. Strona odcinka: www.zrownowazonyrozwoj.org/maciej-okraszewski

Katastrofa ekologiczna na Odrze sprawiła, że nieco większą uwagę zaczęliśmy zwracać na to w jakim stanie są polskie rzeki. Jednocześnie, po początkowym oburzeniu, uwaga opinii publicznej dość szybko została przekierowana na inne tematy, a systemowe zaniedbania, które doprowadziły do katastrofy nie zostały naprawione. Dlatego w tym odcinku przyglądamy się bliżej temu jaka jest faktyczna sytuacja polskich rzek i temu co im grozi, bo plany rządzących - mówiąc eufemistycznie - nie napawają optymizmem. Sporo czasu poświęcamy niepokojącemu projektowi jakim jest droga wodna E40, rozmawiamy też planach budowy nowego stopnia wodnego na Wiśle w Siarzewie, możliwościach rozebrania tamy we Włocławku, konieczności zwiększenia zdolności retencyjnych polskich rzek (bo obecnie dzieje się coś wprost odwrotnego). Krótko - mówimy dużo o tym co powinno być cały czas powszechnie obecne w debacie publicznej, a z jakichś powodów wcale nie jest. Moim gościem jest Marek Elas z Koalicji Ratujmy Rzeki i z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Notatki do odcinka: https://www.zrownowazonyrozwoj.org/ratujmy-rzeki/

W wypowiedziach na temat kryzysu klimatycznego, które padają w przestrzeni publicznej, często możemy usłyszeć, że najistotniejsze są zmiany systemowe. Chwilami można więc odnieść wrażenie, że skoro tak jest, to osobiste decyzje jednostek zmierzające do zmniejszenie naszego śladu węglowego czy środowiskowego są bez znaczenia. Rzeczywistość jest jednak bardziej skomplikowana. W praktyce suma działań wielu osób przekłada się często na wymierne rezultaty, a to co co myślą i czym kierują się jednostki jako konsumenci i obywatele oddziaływuje na zachowania rządów i przedsiębiorstw. W tym odcinku usłyszycie więcej o tego typu powiązaniach. Odcinek jest zapisem webinaru, który w tym miesiącu miałem okazję wygłosić na zaproszenie Earth Day Everyday. W wersji audiowizualnej możecie go obejrzeć na kanale YouTube tej inicjatywy. Link do tego filmu, podobnie jak slajdy wykorzystane w tej w prezentacji znajdziecie na stronie odcinka: https://www.zrownowazonyrozwoj.org/earthday-everyday/

To już ponad rok odkąd istnieje Zrównoważony Rozwój! By uczcić ten mały jubileusz postanowiłem zaprosić do rozmowy Łukasza Komudę i Kamila Fejfera - gospodarzy podcastu o wdzięcznej nazwie Ekonomia i Cała Reszta, którego sam regularnie słucham. Usłyszycie w tej rozmowie sporo rozważań na temat gospodarki - zastanawiamy się czy wszystkie kraje powinny dbać o wzrost PKB i jak się do tego mają ograniczenia środowiskowe, pada pytanie o cel jaki powinna sobie stawiać ekonomia jako nauka w XXI wieku, ale zastanawiamy się też nad tym czy współużytkowanie sprawi, że w miastach będzie 10 razy mniej samochodów oraz czy nacjonalizm nadal będzie istniał po skolonizowaniu przez ludzkość układu słonecznego. Posłuchacie sami! A oto sylwetki moich gości: Kamil Fejfer  – dziennikarz piszący o ekonomii i gospodarce. Współpracuje z Newsweekiem, Krytyką Polityczną, NOIZZem, WP Opinie, Pismem, Dwutygodnikiem. Jego teksty ukazywały się również w Gazecie Wyborczej, OKO.press, Vice, F5. Autor książek „O kobiecie pracującej” oraz „Zawód”. Obecnie pracuje nad książką na temat przejawów zmiany klimatu w Polsce. Łukasz Komuda – ekonomista z 20-letnim doświadczeniem dziennikarza ekonomicznego i redaktora w prasie oraz mediach elektronicznych. W latach 2009-2012 zastępca redaktora naczelnego i p.o. redaktora naczelnego miesięcznika „Businessman.pl”. Od 8 lat związany z Fundacją Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, gdzie pełni stanowisko eksperta rynku pracy i redaktora portalu Rynekpracy.org. Jest członkiem Rady Programowej Fundacji Aktywizacja i współpracuje m.in. z agencją zatrudnienia Randstad, Krajową Izbą Gospodarczą i OKO.press. Notatki do odcinka: https://www.zrownowazonyrozwoj.org/EICR/

W pierwszym odcinku drugiego sezonu podcastu rozmawiam z profesorem Szymonem Malinowskim - dyrektorem Instytutu Geofizyki Uniwesytetu Warszawskiego, przewodniczącym zespołu doradczego ds. kryzysu klimatycznego przy Prezesie Polskiej Akademii Nauk, współtwórcy portalu Nauka o Klimacie. W tej rozmowie usłyszycie o tym dlaczego wciąż jako ludzkość robimy za mało by ograniczyć emisje, dlaczego energia jądrowa jest w Polsce potrzebna, a także jak w rozsądny sposób wprowadzić zasadę "zanieczyszczający płaci" by ograniczyć działalność szkodliwą dla środowiska i klimatu. Notatki do odcinka: https://www.zrownowazonyrozwoj.org/prof-szymon-malinowski/

Już jutro start drugiego sezonu podcastu - z tej okazji zapraszam do wysłuchania kilku słów z mojej strony. Dowiecie się czym drugi sezon będzie się różnił od sezonu pierwszego, a także kto będzie moim pierwszym gościem. Zapraszam także na stronę internetową podcastu: www.zrownowazonyrozwoj.org