Άκου την επιστήμη

Συμπεριλαμβάνεται στους κορυφαίους αρχαιολόγους παγκοσμίως. Έχει λάβει  πολλαπλές διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένων του παρασήμου του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από την Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας. Από το 1999 διευθύνει τη σημαντική ανασκαφή της Αρχαιολογικής Εταιρείας στην Ίκλαινα Μεσσηνίας, η οποία αναδεικνύεται σε μια σπουδαία μυκηναϊκή θέση, προσφέροντας πλούσιες γνώσεις για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων στον μυκηναϊκό πολιτισμό. Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Missouri του St.Louis των ΗΠΑ, Μιχάλης Κοσμόπουλος, μάς ξεναγεί στον συναρπαστικό κόσμο της αρχαίας Μεσσηνιακής πόλης.

Tι κρύβει ο έναστρος ουρανός τα καλοκαιρινά βράδια; Ποιοι αστερισμοί είναι ορατοί με γυμνό μάτι; Τι δεν γνωρίζουμε για τα φωτεινά σώματα που βρίσκονται διασκορπισμένα σε ολόκληρο τον ουρανό; Και πώς συνδέονται οι αστερισμοί του νυχτερινού ουρανού με την ελληνική μυθολογία; Τις ανέμελες καλοκαιρινές νύχτες όλοι μας έχουμε ατενίσει τον νυχτερινό ουρανό, κάνοντας τις δικές μας σκέψεις. Καθισμένοι σ’ ένα μπαλκόνι, μια ταράτσα, ένα πάρκο ή μια παραλία, μπορούμε να θαυμάσουμε τα αστέρια.  Είμαστε αστρόσκονη σε ένα σύμπαν με ιστορία δίχως τέλος; Τις απαντήσεις μας δίνει ο σημερινός μας καλεσμένος, αστροφυσικός Στράτος Θεοδοσίου, ο οποίος ανήκει στους επιστήμονες που έχουν έχει κάνει πράξη την εκλαΐκευση της επιστημονικής γνώσης και προσπαθεί εδώ και πολλά χρόνια να δώσει απαντήσεις σε έναν αινιγματικό και άγνωστο κόσμο.

Ζούμε στην εποχή της επιστημονικής φαντασίας; Απειλεί η τεχνητή νοημοσύνη την απασχόληση στο άμεσο μέλλον; Και τι σημαίνει σήμερα να είμαστε άνθρωποι σε μια περίοδο που οι μηχανές κάνουν τόσα πολλά; Η καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Λίλιαν Μήτρου εξηγεί στον Γιάννη Πανταζόπουλο.  Η τεχνολογία θα επηρεάσει τη συναισθηματικότητα μας; Πώς θα μεταβληθεί η αγάπη από τη στιγμή που θα μπορούμε να μεταφέρουμε ένα ανθρώπινο ον σε μία βάση δεδομένων; Ποια επαγγέλματα θεωρείτε ότι απειλούνται με εξαφάνιση και ποια νέα θα αναδυθούν; Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορέσει να βοηθήσει στο θέμα της μοναξιάς των ανθρώπων; Η καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Λίλιαν Μήτρου εξηγεί.

Γιατί όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι βάζουν μασελάκια στον ύπνο τους ως το καλύτερο αντίδοτο στο άγχος; Είναι το στρες μια μορφή ακήρυχτου πολέμου; Πώς χτίζεις την ψυχική ανθεκτικότητα;  Έχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης  αλλοιώσει τις ανθρώπινες σχέσεις; Οι ανθρώπινοι δεσμοί αντικαταστάθηκαν από τις «συνδέσεις»; Και γιατί σε μια εποχή που η επικοινωνία είναι πιο εύκολη από ποτέ η μοναξιά αποτελεί μια σκληρή πραγματικότητα.Ο ομότιμος καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Στέλιος Στυλιανίδης, εξηγεί. 

Το περιβάλλον και ο πλανήτης μας εκπέμπουν SOS. Για πόσο ακόμα θα μπορούμε να αγνοούμε ή να αρνούμαστε την κλιματική αλλαγή; Γιατί θεωρείται η πηγή όλων των ζητημάτων; Ο τρόπος που ζούμε, καταναλώνουμε και παράγουμε μπορεί να συνδυαστεί με ένα καλύτερο μέλλον;  Απαντά ο καθηγητής Φυσικής Περιβάλλοντος στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κωνσταντίνος Καρτάλης. Μεταξύ άλλων είναι μέλος του Επικουρικού Οργάνου των Ηνωμένων Εθνών για την εφαρμογή της  Συμφωνίας των Παρισίων, κύριος ερευνητής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος σε θέματα κλιματικής αλλαγής και μέλος της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το θέμα «Κλιματική Αλλαγή και Πολιτιστική Κληρονομιά» καθώς και εκείνης για «Κλιματικά ουδέτερες πόλεις».

Ο Παναγιώτης Ροϊλός ανήκει στους πλέον διακεκριμένους συνεχιστές και στοχαστές της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Είναι Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών στην Έδρα Γιώργου Σεφέρη και Καθηγητής Συγκριτικής Σκέψης και Γραμματολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και πρόεδρος στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών. Έχει σπουδάσει κλασική, βυζαντινή και σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Χάρβαρντ.

Γιατί η Ελλάδα έχει πεθάνει στις μέρες μας; Γιατί έχουμε εξελιχθεί σε αρπακτικά; Όταν ο καταναλωτισμός γίνεται γοητευτικός, ποια είναι η κατάληξη του ατόμου;   OΧρήστος Γιανναράς εδώ και πολλά χρόνια δεν διστάζει να εκφράσει τις αντισυμβατικές, τολμηρές και αιρετικές απόψεις του για όλες τις πτυχές της νέας πραγματικότητας. Πάντα τον χαρακτηρίζει το ευγενές και μειλίχιο ύφος, τα βιβλία του βρίσκονται διαρκώς στη λίστα των ευπώλητων, ενώ τα κείμενα του πάντοτε πυροδοτούν συζητήσεις, διαφωνίες και προβληματισμούς.  Είναι ομότιμος καθηγητής φιλοσοφίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Αθήνας, της Βόννης και της Σορβόννης (Παρίσι) και έχει διδάξει Φιλοσοφία, Πολιτιστική Διπλωματία και Συγκριτική Οντολογία σε πανεπιστήμια της Γαλλίας, της Ελβετίας, της Ελλάδας.

Γιατί οι νέοι δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική; Υπάρχει ελληνική ταυτότητα στις μέρες μας; Γιατί ο κόσμος όταν γίνεται οθόνη, η ζωή εξελίσσεται σε παράσταση;  Ο Άγγελος Χανιώτης από το 2010 κατέχει την έδρα Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών στο Πρίνστον. Διετέλεσε καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στα Πανεπιστήμια της Νέας Υόρκης, της Χαϊδελβέργης και της Οξφόρδης. Έχει διδάξει στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στην Αυστραλία και την Κίνα. Είναι Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και επίτιμος διδάκτωρ τριών ελληνικών πανεπιστημίων. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, έχει τιμηθεί με το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα.

Ο Στέλιος Κόης ανήκει στους πιο ταλαντούχους αρχιτέκτονες. Γεννήθηκε στους πρόποδες του Aγίου Όρους και συγκεκριμένα στην Ουρανούπολη Χαλκιδικής. Μεγαλώνοντας στο περιβάλλον της αθωνικής πολιτείας, μυήθηκε στην ασκητική ζωή, γνώρισε τη βυζαντινή τέχνη και αυτό ήταν κάτι που επηρέασε αργότερα τη δουλειά του. Η σχέση του με το φως, τους ήχους και τις εικόνες διαμορφώθηκε από τον μοναστηριακό τρόπο ζωής. Κάποτε διάβασε μια συνέντευξη του Λούντβιχ Μις φαν ντερ Ρόε στην οποία έλεγε ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να αλλάξει τον κόσμο και ότι οι αρχιτέκτονες είναι σαν μικροί θεοί. 

Ο Θεοδόσης Τάσιος είναι ο σπουδαιότερος Έλληνας πολιτικός μηχανικός και ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους διανοητές και φιλοσόφους. Γεννήθηκε στην Καστοριά και μεγάλωσε στα Μέγαρα. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στο Παρίσι. Ακαδημαϊκός και ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ σήμερα, παραμένει μια δεσπόζουσα προσωπικότητα στην επιστημονική και πνευματική μας ζωή. Πρόκειται για ένα οξυδερκές, ελεύθερο και ανυπότακτο πνεύμα αλλά και ένα κοφτερό μυαλό που φημίζεται για τις αιρετικές και τολμηρές απόψεις του. Το τελευταίο του βιβλίο «Πρακτικά Ζητήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία.

Ποιοι είναι οι λόγοι που η βία και η αυθαιρεσία διαιωνίζονται στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα; Γιατί δεν λειτούργησε η πανεπιστημιακή αστυνομία; Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να δημιουργήσει μια εκπαίδευση δύο ταχυτήτων; Και γιατί οι παλιές ουτοπίες έχουν γεράσει; Η καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών Βάσω Κιντή εξηγεί. Το τελευταίο της βιβλίο «Φιλοσοφία της Ιστορίας» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις. ​

Tα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ενισχύσει τον πανσεξουαλισμό; Ποιοι είναι οι λόγοι που πολλές φορές οι γυναίκες δεν φεύγουν από τοξικές σχέσεις; Σε μια εποχή που η επικοινωνία είναι πιο εύκολη από ποτέ, γιατί η μοναξιά αποτελεί μια σκληρή πραγματικότητας. Η κλινική ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια Άννα Κανδαράκη απαντά. Το τελευταίο της βιβλίο «Τα χρώματα που εσείς μου μάθατε» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Γιατί επιδιώκουμε συνεχώς το κυνήγι της τελειότητας; Ποιες είναι οι χαρές της ατέλειας; Πώς γίνεται ο σύγχρονος άνθρωπος, με έγνοιες και διαρκές άγχος, να μη χάσει το παρόν; Πως ανθίζουν οι σχέσεις στον χρόνο; Και γιατί οι οικογένειες ζουν σε παράλληλες μοναξιές; Η παιδοψυχίατρος – ψυχοθεραπεύτρια, Ελένη Καραγιάννη απαντά. Το τελευταίο της βιβλίο «Δικαίωμα στον Παράδεισο» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός.

Το πρωί έχει δροσιά, το μεσημέρι ζέστη και το βράδυ πάλι κρύο. Μήπως ο καιρός τρελάθηκε; Γιατί οι 4 εποχές του χρόνου δεν έχουν την ίδια διάρκεια στις μεγάλες πόλεις;  Τι φταίει και έχουν αυξηθεί τα ακραία καιρικά φαινόμενα; Σε τις μας βοηθούν οι ονομασίες στις κακοκαιρίες; Και πως η τεχνητή νοημοσύνη θα επηρεάσει τα πολύπλοκα μετεωρολογικά μοντέλα; Ο άνθρωπος που επιμελείται τα δελτία καιρού της ΕΡΤ3, Σάκης Αρναούτογλου, απαντά.  

Kαύσωνες, πυρκαγιές και καταστροφικές πλημμύρες. Αυτή θα είναι η ζωή μας από δω και πέρα; Γιατί η κλιματική κρίση θα αλλάξει τη συνηθισμένη ρουτίνα των εργαζομένων; Πως η καθιστική ζωή δημιουργεί τεράστιες οικονομικές συνέπειες; Και πως ένας πιο ενεργός τρόπο ζωής θα μπορούσε να μειώσει τη συχνότητα των κορυφαίων μη μεταδοτικών ασθενειών; Απαντά ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ανδρέας Φλουρής.

Tι εποχή είναι αυτή που ζούμε; Γιατί οι νέοι σήμερα ψάχνουν να θαυμάσουν κάτι αλλά δεν το βρίσκουν; Πως ένας άνθρωπος μπορεί να γίνει γόνιμος και δημιουργικός σ' έναν άγονο κόσμο;Ποιοι είναι οι λόγοι που η απομάκρυνση από τη φύση έχει κοστίσει πολύ στο νεότερο δυτικό πολιτισμό; Τι πάει λάθος με την τηλεόραση στη χώρα μας και ποια πρότυπα προβάλλονται; Τι ρόλο παίζει ο έρωτας στη ζωή μας και γιατί όπως λέει ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός,  Βασίλης Καραποστόλης «η αγάπη δεν είναι επιχείρηση με έσοδα και έξοδα»;Το τελευταίο βιβλίο του «Ο παλμός του κόσμου: Αγώνες της αγάπης στον καιρό μας» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Υπάρχει η δυνατότητα να προβλέψουμε τους σεισμούς; Ποια είναι τα σκοτεινά σημεία που δεν γνωρίζουμε όσον αφορά τη σεισμική δραστηριότητα; Σε ποιο επίπεδο αντισεισμικής θωράκισης βρίσκεται η Ελλάδα, ποιοι είναι οι μύθοι και ποιές οι αλήθειες για τους σεισμούς στη χώρα μας; Σ’ αυτά αλλά και σε άλλα ερωτήματα απαντά ο γνωστός σεισμολόγος, Γεράσιμος Παπαδόπουλος. 

Γιατί η νηστεία είναι κάτι το επαναστατικό, και γιατί θεωρείται το «φάρμακο του αιώνα»; Ο Δημήτρης Κουρέτας, καθηγητής του τμήματος Βιοχημείας- Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, απαντά στον Γιάννη Πανταζόπουλο. Πώς επιδρά η διαλειμματική νηστεία στη φυσιολογία μας; Ποια είναι τα πολύτιμα μυστικά που εμπεριέχονται στην ελληνική κουζίνα; Τι πρέπει να τρώμε το καλοκαίρι; Και σε μια εποχή έντονου στρες, με ποιους τρόπους μπορούμε να μυηθούμε στη μεσογειακή διατροφή; Απαντά ο καθηγητής του τμήματος Βιοχημείας- Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας.

Γιατί η ευτυχία έχει εμπορευματοποιηθεί στην εποχή μας και γιατί οι άνθρωποι φοβούνται να επικοινωνήσουν σήμερα; Γιατί δυσκολεύονται να αγαπήσουν τον εαυτό τους; Γιατί οι σύγχρονες γυναίκες έχουν εγκλωβιστεί στους πολλαπλούς τους ρόλους; Και γιατί οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν υποστεί πλήγμα έχοντας γίνει πιο επιδερμικές; Απαντά η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια, συγγραφέας και δημοσιογράφος, Μαριαλένα Σπυροπούλου. 

Μπορεί το ChatGPT να αντικαταστήσει τον Σαίξπηρq Γιατί οι βάσεις δεδομένων θεωρούνται το νέο «πετρέλαιο» της εποχής; Η Ευαγγελία Πιτουρά, καθηγήτρια του Τμήματος Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων, εξηγεί τα πάντα στον Γιάννη Πανταζόπουλο.Οι υπολογιστές θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν τον άνθρωπο; Θα αλλάξουν τα επαγγέλματα όπως τα γνωρίζαμε; Μπορεί η χώρα μας να πρωταγωνιστήσει στον κλάδο της καινοτομίας; Η καθηγήτρια του Τμήματος Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Κατανεμημένης Διαχείρισης και Επεξεργασίας Δεδομένων, Ευαγγελία Πιτουρά, περιγράφει τις διαστάσεις της αλγοριθμικής δικαιοσύνης, επισημαίνει τις παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος τονίζοντας ότι είναι θλιβερό να ξεκινούν φροντιστήρια από το δημοτικό και να συνεχίζονται ως το πανεπιστήμιο ενώ επισημαίνει πως η τεχνολογία θα είναι η αιτία που δεν θα χρειάζεται να μαθαίνουμε τίποτα αφού θα τα αναζητούμε όλα στο διαδίκτυο.Η Ευαγγελία Πιτουρά θα συμμετάσχει μαζί με διεθνώς κορυφαίους εμπειρογνώμονες από Ευρώπη και Αμερική στο θερινό σχολείο το οποίο θα φιλοξενηθεί στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (EPLO) στην Πλάκα από τις 12-16 Ιουνίου. Το διεθνές αυτό θερινό σχολείο διοργανώνει το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Αθηνών, σε συνεργασία με την Μονάδα Αρχιμήδης του Κέντρου Αθηνά και το Center of Research Bioethics, Uppsala, Sweden (CRB). Eπιστημονικώς υπεύθυνη η Δρ. Όλγα Τζωρτζάτου - Νανοπούλου.