Ο ήχος των βιβλίων από την βραβευμένη βιβλιοθήκη Βέροιας

Αν υπάρχει για τον καθένα από εμάς μια στιγμή που σου αλλάζει τη ζωή, για τον εικαστικό Νίκο Τσιαπάρα η στιγμή αυτή υπήρξε σε πολύ μικρή ηλικία. Ήταν τότε που ένας θείος του απο την Ελβετία, επισκεπτόμενος το πατρικό του σπίτι και παρατηρώντας τον μικρό Νικόλα να σκιτσάρει, σχεδόν επέβαλε στον πατέρα του να τον γράψει σε σχολή ζωγραφικής. Ακολούθησε η Σχολή Καλών Τεχνών και τα νοσταλγικά φοιτητικά χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Έπειτα μεταπτυχιακές σπουδές ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση στο Κολέγιο Γκόλντσμιθς του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και στο Πανεπιστήμιο Μίντλσεξ του Λονδίνου. Στην επιστροφή του στην Ελλάδα ακολούθησαν πολλές ατομικές εκθέσεις και διακρίσεις, ενώ έχει εκπροσωπήσει δύο φορές τη χώρα μας στην Μπιενάλε νέων καλλιτεχνών χωρών της Μεσογείου, στη Ριέκα και τη Ρώμη. Έπειτα από όλη αυτή τη διαδρομή, ο Βεροιώτης εικαστικός αναρωτιέται το εξής: πώς ένα παιδί από την επαρχία της δεκαετίας του ΄60 -χωρίς καθόλου ανάλογες παραστάσεις- έτρεφε τόση αγάπη για τη ζωγραφική;

Αν μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τον προπονητή Γιώργο Χατζάρα με μια μόνο λέξη, θα ήταν «διορατικός». Εφάρμοσε συστήματα προπονητικής στο ελληνικό ποδόσφαιρο, τα οποία ήταν «10 χρόνια μπροστά», όπως λέει και ο ίδιος. Για τους δύσπιστους, αρκεί να ανατρέξουν στην επιτυχημένη πορεία που έκανε με τον Άρη, οδηγώντας τον μέχρι τον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος το 2005. Στο Αιγάλεω ακόμα «πίνουν νερό» στο όνομά του με την «εποποιία» που έγραψε ως προπονητής. Πήρε την ομάδα του «Σίτι» από τις τελευταίες θέσεις της Β’ Εθνικής και κατάφερε να την εδραιώσει στις πρώτες θέσεις της Α’ Εθνικής, με κορυφαία στιγμή την έξοδο στο Κύπελλο UEFA τη σεζόν 2004-05. Εξάλλου το όνομά του είναι άρρηκτα συνδεδεμένο και με την πόλη της Βέροιας, λόγω των επιτευγμάτων του στην ομώνυμη ομάδα, τόσο ως παίκτης, όσο και ως προπονητής, που τον καθιστούν μια από τις κυρίαρχες αθλητικές φιγούρες της πόλης.

Από τα παιδικά του χρόνια έχει μόνο ωραίες αναμνήσεις, ακόμα κι αν χρειάστηκε να δουλεύει από 13 χρονών για βιοποριστικούς λόγους. Θυμάται νοσταλγικά τη «βουή» της ψαραγοράς και της λαχαναγοράς στο κέντρο της Βέροιας και τα απογεύματα στο σινεμά παρακολουθώντας «γουέστερν». Και κάπως έτσι προκύπτει η αγάπη για τα άλογα. Ο Βεροιώτης επιχειρηματίας Αργύρης Μπουρντένας θυμάται ακόμη την αίσθηση ελευθερίας που ένιωθε ως μικρό παιδί, καλπάζοντας με το άλογό του. Από εκεί προέκυψε και το παρατσούκλι «καουμπόης». Η αγάπη του για τα άλογα αποτέλεσε το ισχυρότερο κίνητρο, ώστε να ηγηθεί πολλών ενεργειών για τη διάδοση της ελεύθερης ιππασίας στην Ελλάδα, δημιουργώντας παράλληλα μια επιτυχημένη οικογενειακή επιχείρηση με σέλες και άλλα είδη ιππασίας.

Το 1949 μια οικογένεια προσφύγων από το Σοχούμ της Ρωσίας καταφθάνει στη Βέροια. Το μικρό αγόρι της οικογένειας έχει μεγάλη αγάπη για την γνώση και την μάθηση. Η οικονομική ανέχεια όμως δεν του επιτρέπει να συνεχίσει την φοίτηση του στο γυμνάσιο. Δεν πτοείται από το γεγονός αυτό. Δουλεύει ως λούστρος και βγάζει τα χρήματα που χρειάζεται για να πληρώσει το παράβολο για την εισαγωγή του στο γυμνάσιο, το οποίο και ολοκληρώνει για να σπουδάσει θεολογία. Ποια η συνέχεια; Το όνομά του να αποτελέσει συνώνυμο της πνευματικής προόδου της Βέροιας, χάρη στα δεκάδες ερευνητικά βιβλία και άρθρα του, με θρησκευτικό, πολιτισμικό και κοινωνικό περιεχόμενο. Είναι η ιστορία του θεολόγου, καθηγητή και ερευνητή Παύλου Πυρινού.

Ο φιλόλογος, ποιητής και κριτικός, Θανάσης Μαρκόπουλος, ως μικρό παιδί, μαθήτευσε σε οικοτροφείο της Κοζάνης με έντονο το θρησκευτικό στοιχείο. Εκεί ξεκίνησε την ανάγνωση  λογοτεχνικών βιβλίων. Η ολοένα και εντονότερη ενασχόληση με την λογοτεχνία τον ώθησε να σπουδάσει φιλολογία στο Α.Π.Θ. Ακόμα θυμάται όταν -ως φοιτητής- πρώτο διάβασε την «Πόλις» του Καβάφη, ή όταν πρωτάκουσε την απαγγελία του ποιήματος του Άγγελου Σικελιανού «Η Αυτοκτονία του Ατζεσιβάνο». Ίσως αυτές οι στιγμές να αποτέλεσαν τον σπόρο για τη μετέπειτα πλούσια ποιητική του εργογραφία. Οι αναφορές του στα ποιήματά του πολυποίκιλες. Ποιήματα με πολιτικό χαρακτήρα στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, ποιήματα για τον έρωτα, ποιήματα βγαλμένα από την καθημερινότητα. Εξάλλου, όπως έχει πει και ο ίδιος ο Θανάσης Μαρκόπουλος, «το ποίημα είναι βίωμα παλιό, που επιμένει».

Το αρχοντικό «Σιορ Μανωλάκη», χαρακτηριστικό δείγμα της παραδοσιακής μακεδονικής αρχιτεκτονικής, κυριαρχούσε στη Βέροιας μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Το 1960-62 κατεδαφίστηκε. Ο ιδιοκτήτης του αρχοντικού, Αναστάσιος Σιορ Μανωλάκης, υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα της τοπικής κοινωνίας. Είχε έντονη δραστηριοποίηση κατα τον Μακεδονικό Αγώνα, όντας επικεφαλής της επιτροπής αγώνα της πόλης. Ο απόγονός του, Νούλης Σιορ Μανωλάκης, θυμάται τα πρώτα του παιχνίδια ως παιδί, στην αυλή του αρχοντικού. Αναφέρεται σε ιστορικά περιστατικά που διαδραματίστηκαν εντός της οικίας. «Είχε διανυκτερεύσει ο Βασιλιάς Γεώργιος Α’», αναφέρει μεταξύ άλλων. Και όλα αυτά με έναν αναστεναγμό για την κατεδάφισή του.

Ο σκηνοθέτης  Στράτος Τζίτζης συνομιλεί με τη ντοκιμαντερίστρια μοντέζ Κατερίνα Μάρθα Κλάρκ. Από τα παιδικά βιώματα της κοινωνικής εξελιξης  της Βέροιας σε μια αστική περιοχή και την έντονη δραστηριοποίηση στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στα αναρχοαυτόνομα φοιτητικά χρόνια παρέα με τον Νικόλα Ασιμο κι από την γνωριμία με τον Παντελή Βούλγαρη στην μετέπειτα ενασχόληση με την κινηματογραφική σκηνοθεσία, την απογοήτευση με το ελληνικό κατεστημένο και το κυνήγι του κινηματογραφικού ονείρου στο Βερολίνο.

Ένα είναι σίγουρο: Hαφηγηματικότητα του Δημήτρη Ζαρκάδα, θα σε συνεπάρει. Στην συνέντευξη που παραχώρησε στη δημοσιογράφο Σοφία Γκαγκούση, διηγείται με ζήλο τις πρώτες παιδικές αναμνήσεις στα βουνά της Ημαθίας, προσέχοντας τα ζωντανά του πατέρα του. Μπορεί να στερήθηκε το παιδικό παιχνίδι με τα άλλα παιδιά του χωριού, αλλά αποκόμισε πολλές δυνατές βιωματικές ιστορίες όλα αυτά τα χρόνια . Και πάντα η αγάπη του για τα ζωντανά του είναι εκείνη του του δίνει διαχρονικά τη δύναμη να ανέχεται τις όποιες κακουχίες περιλαμβάνει η ελεύθερη βοσκή. Ακόμα κι αν εγκατέλειψε τα γράμματα από μικρός, ο Δημήτρης Ζαρκάδας ξέρει να δίνει φιλοσοφημένες εξηγήσεις σε τωρινά σημεία των καιρών.

Τα δύσκολα παιδικά χρόνια, τα καλλιτεχνικά βήματα στην Αθήνα, η επιστροφή στη Βέροια και η πρωτοπόρα κίνηση δημιουργίας θεάτρου την εποχή της δικτατορίας. Ο πρώην πρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας Οδυσσέας Γωνιάδης εξιστορεί στον συγγραφέα Γιάννη Καισαρίδη στιγμές της ζωής του, στις συναντήσεις της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Βέροιας.

“Κράτα το κεφάλι σου ψηλά και τον αυχένα αλύγιστο” συμβούλεψε κάποιος τον νεαρό τότε γιατρό Γιάννη Αβραμίδη. Και την τήρησε αυτή την συμβουλή. Και τα κατάφερε. Εργάστηκε σκληρά, ξεκινώντας την σταδιοδρομία του από την Γερμανία, ξεχώρισε, και στην επιστροφή του στην αγαπημένη του Βέροια, εφάρμοσε πρωτοποριακές και άκρως επιτυχημένες μεθόδους χειρουργικής. Ένα podcast-μάθημα προσφοράς, ηθικής και ανιδιοτέλειας του χειρουργού Γιάννη Αβραμίδη και του γιατρού Αντώνη Λιόλιου. Με την συνεργασία του pod.gr και της βραβευμένης Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Βέροιας.