ایران: از شنبه صبح

🎙 قسمت بیست و چهارم: عبای پیامبر (روی متحده)📌 کتاب «عبای پیامبر» یک رمان/تاریخ‌نگاری محسوب میشه که در قالب یک شخصیتِ داستانی (علی هاشمی)، تاریخ انقلاب 57 ایران رو روایت می‌کنه. این کتاب سال 1985 منتشر شد و برخی نشریات مثل Foreign Affairs اون رو جزو 75 کتاب برتر قرن بیستم قرار دادن، ولی هنوز به فارسی ترجمه نشده!📌 روی متحده (Roy Mottahedeh) استاد تاریخ دانشگاه هاروارد نویسندۀ این کتاب هست. ایشون تعریف می‌کنن که ایدۀ نگارش این کتاب در مکالمه با «علی هاشمی مستعار» در پرینستون به ذهنشون خطور کرده. این شخصیت، استاد دانشگاه تهران بود و تحصیلات حوزوی هم داشت. متحده با خودش فکر کرد ایدۀ خوبیه که در قالب این شخصیتِ داستانی پژوهش‌های تاریخی خودش رو به روی کاغذ بیاره. حاصل کار، اثر ارزشمندی شده که هنوز هم در دانشگاه‌های معتبر دنیا به عنوان منبع جانبیِ مطالعات تاریخ ایران مورد استفاده قرار می‌گیره. امیدواریم از شنیدن این قسمت لذت ببرید.🎧 این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب ، تلگرام، وبسایت و... گوش کنید.@IranSaturdayMorning

🎙 قسمت بیست و سوم: کارگران و انقلاب 57 (آصف بیات)📌 آبان 1357 یعنی کمتر از دو ماه بعد از جمعۀ خونینِ ایران، کارگرای صنعت نفت اعتصاب کردن و تولید نفت ایران رو به صفر رسوندن! برخی از نشریه‌های خارجی گزارش دادن که 70 هزار کارگرِ ایرانی در این کنشِ عظیمِ سیاسی فعال بودن و این کارشون باعث کاهش 10 درصدیِ مصرف در جهان شد! این یعنی با یه قشر پایه کار طرفیم، که می‌تونن در صحنه حاضر بشن و تاثیرگذار باشن. اما متاسفانه... 📌 کتاب «کارگران و انقلاب 57» نوشتۀ آصف بیات سال 1400 با حدود 35 سال تاخیر بالاخره ترجمه و منتشر شد. در مقایسه با نسخۀ انگلیسی، مطالب زیادی حذف و اصلاح شد. اما بازهم نسخۀ فارسی، یک اثر آتشین، و از لحاظ پژوهشی جدی در حوزۀ مطالعۀ انقلاب ایران محسوب میشه. اگر به چگونگی تحول و تاثیرگذاری کارگران ایرانی در انقلاب 57 علاقمند هستید این قسمت رو از دست ندید. 🎧 این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب، تلگرام، وبسایت و... گوش کنید.@IranSaturdayMorning

🎙 قسمت بیست و دوم: مدرنیتۀ پردردسر ایران (علی میرسپاسی)📌 صادق هدایت اون رو فردی تحصیل کرده و جالب می دونست که کتاب‌های جذابی خونده، اما ضعیف، بداخلاق و بی‌ادبه. رامین جهانبِگلو گرایش خودش به فلسفه رو مدیون اون می‌دونه. احسان شریعتی می‌گه اون متفکر اصیلی بود، اما توهم داشت که ایدئولوگ انقلابه. خیلیا معتقدن اون هایدگر رو به ایران معرفی کرد و سخنرانی‌هاش مخاطبین رو سِحر می‌کرد، اما در عین حال بددهن و پرخاشجو بود. دوست و آشنا از زخم زبونش آرامش نداشتن و نسبت به زنان بسیار بی‌اعتنا و بی‌ادب بود. 📌 سیداحمد مهینی یزدی معروف به احمد فردید، چهرۀ شاخصی بود که بین دهۀ 40 تا 50 شمسی روی قشر بزرگی از دانشجوها و روشنفکرای ایرانی تاثیری عمیق گذاشت. تو این قسمت از پادکست #ایران_از_شنبه_صبح به سراغ کتاب «مدرنیتۀ پردردسر ایران» نوشته علی میرسپاسی می‌ریم که دغدغۀ اصلیش شناخت احمد فردید هست. این قسمت رو از دست ندید. 🎧 این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب، تلگرام، وبسایت و... گوش کنید.@IranSaturdayMorning

🎙 قسمت بیست و یکم: اسلامیزم و مدرنیزم (فرهنگ رجایی) [به همراه مصاحبه با نویسنده]📌 در انقلاب سال 57 ایران اکثر اقشار ایرانی فعالیت داشتند، اما چه شد که در نهایت اسلامیان پیروز میدان شدند؟ چه شد که اسلامیان کم کم جای خود را به اسلامگرایان و متحجرهای افراطی دادند؟ و بالاخره در این چند سال اخیر چه اتفاقی افتاده که نسل متحجرین در فشار است و نسل جدیدی در حال شکل گیری است؟ این نسل چه می گوید و چه می خواهد؟ 📌 دکتر فرهنگ رجایی در کتابِ «اسلامیزم و مدرنیزم» اسلام را در مقابل اسلامیزم و مدرنتیه را در برابر مدرنیزم قرار می‌دهد. سپس توضیح می دهد که در صد سال اخیر چطور چهار نسل از ایرانیان در نسبتی چهارگانه با اسلام/اسلامیزم/مدرنیته/مدرنیزم تاریخ معاصر ایران را شکل داده‌اند. این قسمت ویژه را از دست ندهید. 🎧 این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب تلگرام و... گوش کنید.@IranSaturdayMorning

🎙 قسمت بیستم: تراشیدم، پرستیدم، شکستم (مهرزاد بروجردی)📌 اگر فکر می‌کردید اصلاحاتِ رضاخانی استبدادی بودن، و تو این دوره فرهنگ و اندیشه رو به افول بودن، آماده باشید تا توی این قسمت از پادکستِ #ایران_از_شنبه_صبح ادعای جدیدی رو بشنوید. بروجردی ادعا می‌کنه اتفاقا توی این دوره روشنفکرا به دولتِ مقتدر و استبدادیِ رضاشاه تمایل پیدا میکنن و آثار ارزشمندی از خودشون به جا می‌ذارن. اما چرا؟ چرا روشنفکرایِ ایرانی به این دولت مقتدر تن دادن؟📌 کتابِ «تراشیدم، پرستیدم، شکستم» دوازده سال بعد از کتابّ مشهورِ «روشنفکران ایرانی و غرب» منتشر شد. این کتاب (که متاسفانه دیگه تجدید چاپ نشد) مجموعۀ مقالات، مصاحبه‌ها و جستارهای دکتر بروجردی هست که اغلب توی دورۀ اصلاحات انجام شده. گویا تو این دوره بروجردی کمی به آیندۀ ایران امیدوار شده بود و با مطبوعات و برخی از نهادهای ایرانی همکاری می‌کرد.🎧 این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب و تلگرام گوش کنید.@IranSaturdayMorning

🎙 قسمت نوزدهم: روشنفکران ایرانی و غرب (مهرزاد بروجردی)📌 کتاب «روشنفکران ایرانی و غرب» یکی از محبوبترین و پرفروش ترین کتاب های تاریخ معاصر ایرانه. دکتر مهرزاد بروجردی، نویسنده کتاب، یکی از جریان های فکریِ تاثیرگذار در چند دهه پیش از انقلاب بهمن 1357 رو با عنوان «بومیگرایی» بررسی کرده و معتقده یکی از عوامل مهمِ انقلاب و شاید دینی شدن انقلاب همین جریان بومیگرایی بود. 📌 زیرعنوان کتاب هست «سرگذشت نافرجام بومی گرایی». اما این بومی گرایی چیه که کلیدواژه کتاب بروجردی شده؟ چرا بومی گرایی چاشنیِ انقلاب 57 شد، و چطور این پاشنه به سود جریان دینی در ایران چرخید؟ اگر دوست داشتید درباره این سوالات بیشتر بشنوید و با جریان روشنفکری پیش از انقلاب بیشتر آشنا بشید، این قسمت از #ایران_از_شنبه_صبح رو از دست ندید.🎧 این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب تلگرام، گوگل‌پادکست و... گوش کنید.@IranSaturdayMorning

🎙 قسمت هجدهم: تجدد و تجددستیزی در ایران (عباس میلانی)📌 مدرنیته از کی آغاز شد؟ سقوط قسطنطنیه توسط ترک ها؟ کشف دنیای جدید توسط کولومبوس؟ یا شاید وقتی که کپرنیک کتاب «گردش افلاک آسمانی» رو منتشر کرد؟ عباس میلانی و چند نویسنده و پژوهشگر دیگه معتقدن «دنیای مدرن وقتی آغاز شد که دن کیشوت روستای خودش مانْش را در سال 1606 ترک کرد». این استعارۀ ادبی به معنای خروج انسانِ خیال‌پرداز از عالم سنت و پا گذاشتن به دنیای عجایب و ناشناخته‌هاست.📌 کتاب «تجدد و تجددستیزی در ایران» نوشته عباس میلانی مشتمل بر 16 مقاله است، که هر یک به نقد و بررسی یکی از متون ادبی و تاریخیِ ایران می‌پردازه. نخ تسبیح همۀ مقالات، این ایدۀ مرکزیه که نطفه‌های تجدد از چندصدسال پیش در ایران حضور داشتن ولی به دلایلی سیاسی و تاریخی به محاق رفتن. این یعنی تجدد لزوما به معنیِ پیاده رویِ پشت سر غرب نیست، بلکه تجدد ایرانی هم دست‌یافتنیه. این تجدد تنها با شناخت سنت و ادبیات ایران قابل دست یافت هست. 🎧 این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب، کست‌باکس و تلگرام گوش کنید.@IranSaturdayMorning

قسمت هفدهم: مردانگی ایرانی در اواخر قاجار و اوایل پهلوی (سیوان بالسلو) مرد واقعی در ایران چگونه شخصی است؟ با در نظر گرفتن تاریخ معاصر ایران شاید بشه گفت اوایل دورۀ پهلوی شاهد شکل گیری الگوی جدیدی از مفهوم «مرد واقعی» هستیم. در حالی که تا اواخر دورۀ قاجار مرد واقعی، می‌تونست سنتی یا مذهبی باشه، لوطی مشرب باشه و با عبا و قبا چند همسر اختیار کنه، در اوایل دوره پهلوی این الگو تحت تاثیر تجددگرایی ایرانی تغییر می کنه. خانم سیوان بالسلو معتقده «مرد واقعی» حداقل از اوایل دوره پهلوی، مردی باتحصیلات نوین، پوشش غربی، ورزشکار، تک همسر و مهمتر از همه میهن پرسته. کتاب «مردانگی ایرانی» سال ۲۰۱۹ توسط انتشارات کمبریج منتشر شد و سال ۱۴۰۰ انتشارات همان ترجمه خانم لعیا عالی نیا رو روانه بازار ایران کرد. شنیدن این قسمت جذاب رو از دست ندید‌. این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب، کست‌باکس، گوگل‌پادکست و... گوش کنید.@IranSaturdayMorning

قسمت شانزدهم: انقلاب تصورناپذیر در ایران (چارلز کورزمن) در حالی که همه مورخین و جامعه‌شناسان مشغول ارائۀ نظریاتی برای تبیین انقلاب سال 57 تو ایران بودن، یکی از اساتید دانشگاه کارولینای شمالی داشت خلاف جریان حرکت می‌کرد. چارلز کورزمن سال 2004 کتاب «انقلاب تصورناپذیر در ایران» (The Unthinkable Revolution in Iran) رو نوشت و تقریبا پنبۀ همه نظریات دیگه رو زد. کورزمن تو این کتاب معتقده اساسا نمیشه برای انقلاب‌های بزرگ دنیا تبیین یا ‌پیش‌بینی ارائه کرد، چرا که یک مولفۀ پیش‌بینی‌ناپذیرِ مردمی در همۀ اونها دخیل هست. آقای کورزمن تو این کتاب 5 مدل از نظریات انقلاب ایران رو مطرح و همه رو رد می‌کنه تا دستِ آخر نظریۀ تصورناپذیر خودش رو ارائه کنه. این قسمت از پادکست ایران از شنبه صبح رو می تونید در کانال یوتیوب، کست‌باکس، گوگل‌پادکست و... گوش کنید.@IranSaturdayMorning

به نظرتون چرا انقلاب سال 57 ایران به «انقلاب اسلامی» مشهور شد؟ در واقع چی شد که روحانیون در میان بقیه گروه‌های معترض گوی سبقت رو ربودن و مایه‌های مذهبی انقلاب رو پررنگ کردن؟ اصلا عوامل و اسباب انقلاب چه چیزهایی بود و چه گروه‌هایی در اون تاثیرگذار بودن؟ برای شنیدنِ یک پاسخ قابل اعتنا به این سوالات به سومین قسمت از فصل دوم پادکست #ایران_از_شنبه_صبح (قسمت پانزدهم) گوش کنید.کتاب «انقلاب ایران: ریشه‌های ناآرامی و شورش» نوشته آقای مهران کامروا با حدود 30 سال تاخیر، در سال 1398 توسط آقای مصطفی مهرآیین ترجمه و انتشارات کرگدن اون رو منتشر کرده. ساختار کتاب تقریبا شبیه آثار آکادمیک هست: یعنی ادبیات تحقیق بررسی شده، محقق خلا موجود در مباحث رو پیدا کرده و سعی کرده با ارائۀ یک نظریۀ انقلاب به توضیح این پدیدۀ اجتماعی کنه.قابل دسترسی در یوتیوب، تلگرام، گوگل‌پادکست و... گوش بدید.@IranSaturdayMorning

قسمت چهاردهم: ایران مدرن: ریشه ها و نتایج (نیکی کِدی) دومین قسمت از فصل دوم پادکست #ایران_از_شنبه_صبح یک کتاب جامع و مهم دربارۀ تاریخ معاصر ایران رو خلاصه و بررسی کرده. کتاب «ایران مدرن» دورۀ جامعی از تاریخ معاصر رو پوشش می ده: از اواخر صفویه شروع می‌کنه، به قاجار و پهلوی می پردازه و بعد به سراغ انقلاب 57 و رئیس جمهورهای چند دهۀ اول انقلاب می رسه. خانم نیکی کِدی الان در آستانۀ 94 سالگی هست و با بیش از 10 کتاب و 100 مقاله جزو مهمترین پژوهشگران حوزۀ ایران‌شناسی محسوب میشه. این کتاب سال 1981 برای اولین بار منتشر شده، ولی سال های 2003 و 2005 مورد ویرایش جدی قرار گرفته. به طور ویژه اگر به چرایی و نتایج انقلاب سال 1357 ایران علاقمند هستید، پیشنهاد می‌کنیم این کتاب رو مورد توجه قرار بدید.🎧 در یوتوب، تلگرام و گوگل‌پادکست و... گوش بدید.@IranSaturdayMorning

قسمت سیزدهم: ایران بین دو انقلاب(یرواند آبراهامیان) اولین قسمت از فصل دوم پادکست #ایران_از_شنبه_صبح به یک تونل تاریخی می پردازه. یک تونل هفتاد ساله بین انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی. آقای یرواند آبراهامیان در کتاب جامع و مهم «ایران بین دو انقلاب» سعی می‌کنه یه تحلیل کلی از عوامل و ریشه‌های اتفاقات این هفتاد سال و جهت حرکت ایران معاصر ارائه کنه. از نظر آقای آبراهامیان هر دو انقلاب مشروطه و اسلامی حاصل تعامل دو طبقۀ اجتماعی، یعنی طبقه متوسط سنتی (مذهبیون) و طبقه متوسط تحصیل‌کرده (روشنفکران)، در مقابل دولت‌هایی بود که راه رو برای نقش‌آفرینی سیاسی اونها بسته بود. در یوتوب، کست‌باکس، گوگل‌پادکست، اسپاتیفای و... گوش بدید.

📌 آخرین قسمت از فصل اول پادکست #ایران_از_شنبه_صبح به روایت داریوش آشوری از مواجهۀ ایران با غرب و مفاهیم غربی اختصاص داره. ایشون معتقده جوامع شرقی حین مواجهه با غرب، از تاریخ و فرهنگ خودشون بریده شدن و راه رفتن خودشون هم یادشون رفت!📌 شرق‌شناسی از نظر آشوری یکی از مهم‌ترین عواملیه که جوامع شرقی رو از خودشون بیگانه کرده و به بیراهه کشونده. رشته‌ای که توسط غرب برای شناخت شرق تأسیس شد اما شناخت‌ش از شرق سطحی و بدون پشتوانه بود.نویسنده و راوی: مهدی تقدمی

📌 در یازدهمین قسمت پادکست #ایران_از_شنبه_صبح راجع‌به تحلیل‌های علی میرسپاسی دربارۀ تلاش‌های ایرانی‌ها برای مدرن کردن ایران صحبت می‌کنیم. میرسپاسی معتقده برای مدرن شدن نباید تسلیم محض غرب بود؛ بلکه در فرایند مدرنیزاسیون باید فرهنگ بومی هم حفظ بشه. ایشون در کتابش تلاش ایرانی‌ها برای تشکیل یک مدرنیتۀ ایرانی رو نشون می‌ده؛ از انقلاب مشروطه تا انقلاب 57.📌 به قول میرسپاسی مدرنیته شکافی رو ایجاد کرده بود که همۀ فعالین و جنبش‌ها دنبال سازگار کردن ایران با مدرنیته بودن. یکی از مهم‌ترین جریان‌هایی که شکل گرفت، جریان اسلام سیاسی بود. میرسپاسی معتقده ایدئولوژی اسلام سیاسی، تقویت ارزش‌های اسلامی نبود، بلکه نوعی اصلاح‌گری سیاسی بود برای هماهنگ شدن با مدرنیته!نویسنده و راوی: مهدی تقدمی

«سیب رو که بندازی هوا هزارتا چرخ می‌خوره» یکی از ضرب‌المثل‌های پرتکرار فارسیه که به اعتقاد کاتوزیان، عدم قطعیت در جامعۀ ایرانی رو نشون می‌ده. ایشون می‌گه تا 150 سال قبل، مردی که صبح از خونه می‌رفت بیرون نمی‌دونست که تا شب وزیر ممکلت می‌شه یا چهار شقه‌ش می‌کنن و از چهار گوشۀ شهر آویزونش می‌کنن!کاتوزیان معتقده این وضعیت، یعنی کوتاه‌مدت بودن جامعۀ ایران، باعث شد ایران در چرخۀ بی‌پایان «استبداد-آشوب-استبداد» گیر بیفته و از روند توسعه عقب بمونه. در قسمت دهم پادکست #ایران_از_شنبه_صبح عواملی رو که ایشون برای بروز این وضعیت ذکر کرده توضیح دادیم.نویسنده و راوی: مهدی تقدمی

📌 فروش دخترهای قوچانی در سال ۱۲۸۴ شمسی تبدیل به یک مسئلهٔ ملی شد که به نظر دکتر افسانه نجم‌آبادی نیرو محرکهٔ اصلی انقلاب مشروطیت بود. نیرو محرکه‌ای که البته در تاریخ‌نگاری‌های مشروطه بهش پرداخته نشد!📌 نجم‌آبادی معتقده در داستان‌های «مکر زنان» در ادبیات فارسی ما، مثل یوسف و زلیخا و هزارویک‌شب و سندبادنامه ‌و…، اون چیزی که مهمه مکر زنان و هوس‌رانی‌شون نیست؛ بلکه این داستان‌ها حاصل تمایلات مردانه هستن و کاراکترهای زن در این داستان‌ها هم تمایلات مردانه رو نشون می‌دن.کتاب چرا شد محو از یاد تو نامم مجموعهٔ ۹تا مقاله در حوزهٔ مطالعات زنانه که در نهمین قسمت از پادکست #ایران_از_شنبه_صبح راجع‌بهشون صحبت کردیم.نویسنده و راوی: مهدی تقدمی

قسمت هشتم: مشروطۀ ایرانی📌 آجودانی می‌گه فقط نوشتن کتاب مشروطۀ ایرانی سه سال زمان برده و این سخت‌ترین پروژۀ عمرش بوده. وزن و اعتبار کتاب هم این تلاش سخت و طولانی رو نشون می‌ده. ایرج افشار، احسان یارشاطر و خیلی‌های دیگه دکتر آجودانی و کتاب مشروطۀ ایرانی‌ش رو تحسین کرده‌ن.📌 موضوع اصلی کتاب مشروطۀ ایرانی برخورد نخبگان جامعه ایران، یعنی علما و روشنفکرها با مفاهیم مدرن غربیه. آجودانی معتقده یکسری مفاهیم غربی وارد ایران شده بود که هیچ سابقه‌ای در زبان تاریخی و تجربی ایرانی‌ها نداشت و این باعث می‌شد هر کسی مبتنی بر تجربۀ محدود خودش این مفاهیم رو تفسیر کنه.📌 موضوع دیگه‌ای که آجودانی توضیح می‌ده نقش روشنفکرها در بحبوحۀ مشروطه ست. ایشون می‌گه روشنفکرها چاره رو در این دیدن که مفاهیم جدید رو در لباس مذهب به جامعه معرفی کنن تا بتونن حرف‌شون رو به کرسی بنشونن. اما این تفاسیر غلط باعث بروز بحران‌های بعدی شد.نویسنده و راوی: مهدی تقدمی

🔗 به همراه مصاحبۀ اختصاصی با نویسندهنبوی در کتاب تاریخ مکتوم توجه‌ها رو به نیروی اپوزیسیون حکومت قاجار جلب کرده که تا حالا کمتر کسی بهش توجه داشته. پیروان آیین بابیه که به دنبال سلطنت مشروطۀ پیشوای خودشون بودن و برای سقوط حکومت قاجار لحظه‌شماری می‌کردن.در این قسمت از پادکست #ایران_از_شنبه_صبح، روایت سید مقداد نبوی از دو اقدام این نیروی مخالف حکومت برای رسیدن به اهداف سیاسی‌ش رو بررسی کردیم: ترور ناصرالدین‌شاه و تدارک نهضت مشروطه.نویسنده و راوی: مهدی تقدمی

علی ابوالحسنی متخلص به «منذر» معتقده مخالفت شیخ فضل‌الله نوری با «مشروطۀ وارداتی و غربی»، مخالفت آگاهانه و اصیلی بوده که متأسفانه در منابع اصلی تاریخ معاصر به درستی دیده نشده. شیخ فضل‌الله نوری در نگاه ابوالحسنی (منذر) مثل کسی که در دامنهٔ آتشفشان ساکن می‌شه، خودش به استقبال خطر رفته تا اسلام رو زنده نگه داره.در ششمین قسمت پادکست #ایران_از_شنبه_صبح به روایت علی ابوالحسنی از شیخ فضل‌الله نوری در کتاب خانه بر دامنۀ آتشفشان پرداختیم.نویسنده: مهدی فراتی و مهدی تقدمیکارگردان و راوی: مهدی تقدمی

دکتر داوود فیرحی در جلسۀ نقد کتاب آستانۀ تجدد در مورد رسالۀ تنبیه الامه گفت آیت الله نائینی در این رساله پیوندی برقرار کرده میان دولت جدید، ملیت ایرانی و مذهب تشیع. بنابراین شخصیتی مثل نائینی برای درک تاریخ دولت در ایران ضروری است.آیت الله محمدحسین نائینی در رسالۀ تنبیه الامه و تنزیه المله تلاش کرده تا سلطنت مشروطه رو از لحاظ فقهی صورتبندی کنه. در دیدگاه نائینی، تنها شکل مشروع حکومت در دوران غیبت امام معصوم سلطنت مشروطه ست.نویسندگان: مهدی فراتی و مهدی تقدمیکارگردان و راوی: مهدی تقدمی