Κατά βάθος 1821 και 1922 συνδέονται. Μετά την εμφάνιση του εθνικισμού, δεν είναι πλέον βιώσιμες οι πολυεθνικές αυτοκρατορίες. Από το 1821 δεν δρομολογείται μόνο η συγκρότηση ελληνικού εθνικού κράτους. Δρομολογείται ταυτόχρονα και η αναπόφευκτη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αποκλείεται πλέον αυτή να διατηρηθεί και να περάσει ακέραιη σε ελληνικό ή έστω σε πολυεθνικό έλεγχο, σύμφωνα με τις αναχρονιστικές και ανεδαφικές φαντασιώσεις του Ίωνα Δραγούμη και άλλων. Εκατό χρόνια μετά το 1821 και σύμφωνα με την αμείλικτη διάγνωση του Ιωάννη Μεταξά, οι Τούρκοι στη Μικρά Ασία πολεμούσαν πλέον για την ίδια τους την πατρίδα και όχι πια για την αυτοκρατορία τους.