Ο Οδυσσέας συναρπάζει με τις αφηγήσεις του τον βασιλιά Αλκίνοο, τη βασίλισσα Αρήτη, τη Ναυσικά, τα άλλα παιδιά του βασιλικού ζεύγους, τον Δημόδοκο καθώς και πολλούς Φαίακες που παρευρίσκονται. Οι περιπέτειες που αναφέρεται έχουν τεράστιο ενδιαφέρον και όλοι παρακολουθούν αμίλητοι στην αίθουσα του θρόνου, κοντά στην εστία και στα μοναδικής αξίας καλλιτεχνικά αντικείμενα αλλά και υψηλής αρχιτεκτονικής δομής και διακόσμησης, όπως ο κυάνιος θριγκός, παραστάδες, επίκρανα, υπερπολυτελής πλακόστρωση κλπ. Όταν σταματά ο ξένος να ομιλεί κανείς δεν αμφιβάλλει ότι πρόκειται για τον πλέον προβεβλημένο ήρωα της Τροίας τον πολύτροπο Οδυσσέα. Οι Φαίακες τον κατευοδώνουν με πάρα πολλά και πλούσια δώρα και τον φέρνουν με το πλοίο τους στην Ιθάκη. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ο Οδυσσέας εξουθενωμένος κοιμάται βαθιά. Έτσι τον απιθώνουν με τα στρωσίδια του, χωρίς να ξυπνήσει, στη γη της Ιθάκης. Οι Φαίακες ακουμπούν όλα τα δώρα και τα χαρίσματα που του πρόσφεραν γύρω από τη ρίζα μιας ελιάς και παίρνουν το δρόμο του γυρισμού. Ο Οδυσσέας ξυπνά, από τον βαθύ ύπνο, και σαστισμένος δεν αναγνωρίζει τον τόπο που βρίσκεται. Ρωτά ένα νεαρό τσομπάνο για να μάθει που βρίσκεται και ο τσομπανάκος, που είναι η Αθηνά μεταμορφωμένη, του λέει ότι βρίσκεται στην αγαπημένη του πατρίδα την Ιθάκη. Ο Ποσειδών γεμάτος οργή ζητά να εκδικηθεί τους Φαίακες που διέπραξαν ύβρη απέναντι του. Ο Ποσειδών είναι θεός προστάτης της γης των Φαιάκων, και ύψιστος αρωγός στην περίφημη ναυτοσύνη τους. Κατά την επιστροφή των Φαιάκων, ο οργισμένος Ποσειδών μεταμορφώνει το πλοίο σε βράχο. Θέλει ακόμα να τους «κλείσει» την πόλη με απροσπέλαστα ψηλά βουνά. Η Αθηνά αφού υποδέχεται τον Οδυσσέα στην Ιθάκη ξεκινά να τον καθοδηγεί. Του προτείνει να μην πάει στο παλάτι ούτε να αποκαλύψει σε κανέναν την ταυτότητά του. Τον συμβουλεύει να πάει πρώτα να βρει τον Εύμαιο, τον χοιροβοσκό, και να μάθει απ` αυτόν, που γνωρίζει πολλά, τι έγινε στο διάστημα της εικοσαετούς απουσίας του. Η Αθηνά μεταμορφώνει τον Οδυσσέα σε κουρελή γέρο ζητιάνο ώστε να μην αναγνωρίζεται από κανέναν.