تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادی

پخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمان

تاریخ انتشار پادکست: ۳ اسفند ۱۴۰۲ 

copyright ©Deutsche Welle

در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از مهدی خالدی، آهنگساز و ویولونیست چیره‌دست گفته‌ایم. به بهانه انتخاب قطعه "بهار مستان" از ساخته‌های این هنرمند، سیما بینا که این تصنیف را خوانده است نیز در این برنامه از تجربه همکاری با خالدی گفته است.

مهدی خالدی، آهنگساز و ویولونیست چیره‌دست در ششم مرداد ۱۲۹۸ در محله سنگلج تهران زاده شد. پدرش بازرگان بود و اندكی سه‌تار می‌نواخت. در این باره گفته بود: «نوجوان بودم كه پدرم مرا پيش مرحوم صبا برد و گفت اين بچه ذوق دارد. پيش خودش سه‌تار می‌زند. حيف است. آوردمش كه تو به او ويولن درس بدهی.»

او در كنار درس، سه سال نزد صبا موسيقی آموخت و ۱۹ ساله بود كه كلاس استادش را به مدت چهار ماه كه صبا برای ضبط صفحه به بيروت و حلب رفته بود، اداره كرد.

۲۲ ساله بود كه پس از پايان خدمت سربازی، پليس راه‌آهن شد اما تا از كار فراغت می‌یافت، ساز را دست می‌گرفت، به راديو می‌رفت و در نخستين اركستر راديو در كنار صبا ويولن می‌نواخت.

او در ادامه فعالیت‌هایش دومين اركستر راديو را بنياد نهاد و ترانه‌های ماندگاری مانند "نشاط" را كه به "آمد نوبهار" مشهور است ساخت كه ۳۰ سال مداوم در آستانه نوروز از راديو پخش می‌شد.

برای مدتی نیز سرپرست شورای موسيقی راديو شد و شش اركستر برای اجراهای گوناگون گرد آورد. در این ارکسترها خوانندگان و نوازندگان مختلف شرکت داشتند و رهبری آ‌نها به عهده خود او بود.

تعداد آهنگ‌هایی که خالدی ساخته و از رادیو پخش شده بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ آهنگ است و ۱۱ آهنگ نیز برای برنامه گلها ساخت.

قدم مهمی که مهدی خالدی در موسیقی ایران برداشت این بود که او الگوی قدیمی اجرای موسیقی ایرانی را بهم زد و به جای روال "پیش‌درآمد، آواز، تصنیف و رنگ"، تصنیف‌هایی ساخت که اول دوبند شعر همراه با آهنگ در آغاز برنامه خوانده می‌شد، سپس خواننده تصنیف را می‌خواند و بعد یک قطعه آواز با ساز سلو اجرا می‌شد و در نهایت برنامه با همان تصنیف خاتمه پیدا می‌کرد.

در دهه ۳۰ با اینکه سینما در ایران نوپا و فاقد تکنیک‌های لازم بود اما به دعوت فیلمسازان برای فیلم‌هایی مانند "طوفان زندگی"، "شرمسار" و "مادر و زندانی امير" نیز آهنگ ساخت.

در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" قطعه "بهار مستان "به آهنگسازی مهدی خالدی را انتخاب کرده‌ایم و سیما بینا، خواننده به‌نام که این تصنیف را خوانده است، از خاطره ضبط این قطعه در پادکست این هفته می‌گوید.

مهدی خالدی پس از یک دوره بیماری و ابتلا به سرطان حنجره در ۹ آذرماه ۱۳۶۹ در ۷۱ سالگی درگذشت.