شانزدهمین قسمت ما اختصاص دارد به بررسی کتاب «شناخت و نظریه‌های توطئه» از آندریاس موسُلف.

این کتاب به بررسی رابطه میان فرایند شناخت، یعنی فرایند کسب و توسعه دانش، و انواع گوناگون نظریه‌های توطئه می‌پردازد. تمرکز اصلی این اثر بر بررسی عملکرد شناختی نظریه‌های توطئه در گفتمان عمومی همچون ابزارهای قاب‌بندیِ (framing) شناختی و سناریوهایی است که تجربهٔ یک بحران یا فاجعه را به داستانی توطئه‌آمیز پیوند داده است. این داستان‌ها توضیحی اطمینان‌بخش برای تجربه‌های مبهم، پیچیده یا بحث‌برانگیز ارائه می‌دهند. بحث موسلف با تعیین چهار مؤلفه قاب‌بندی استدلالی روایی در نظریه‌های توطئه آغاز می‌شود: (۱) شبه‌فرضی قائل به وقوع بحران، (۲) داستانی پس‌زمینه‌ای (backstory) که علت آن بحران را توطئه می‌داند، (۳) شبه‌نتیجه‌گیریِ دوری (circular pseudo-conclusion) که بحران را شاهدی بر وجودِ توطئه می‌داند، و (۴)، سناریوی مبارزهٔ مقاومتی که هدایت‌کنندهٔ اقدام جمعی است. این اثر با بررسی نمونه‌هایی از نظریه‌های توطئهٔ فریب‌آمیز، تأییدی، و توانمندساز، شرایط لازم برای موفقیت سناریوهای توطئه را از منظر تکاملی-شناختی و عمل‌گرایانه تحلیل می‌کند و در نهایت، توصیه‌هایی برای مقابله با اثرات مضر اجتماعی نظریه‌های توطئه ارائه می‌دهد: واسازی (deconstruction)، و جلوگیری از انتشار آن‌ها.

‌

‌

---

مشخصات کتاب:

Musolff, A. (2025). Cognition and Conspiracy Theories. Cambridge: Cambridge University Press.

---

تهیه‌شده توسط انجمن علمی دانشجویی زبان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی ‌

سردبیر: محمدسعید میری ‌

ویرایش و آماده‌سازی نهایی: الهه حق‌گو ‌

---

کانال تلگرام: ‌

@LAATU ‌

صفحه‌ی اینستاگرام: ‌

@ATULinguistics ‌

---

‌

Music by Anastasia Chubarova from Pixabay: https://pixabay.com/users/music_for_videos-26992513/