در این گفت‌وگو با محمدمهدی اردبیلی، فیلسوف و نویسنده‌ی کتاب «اصول مبارزه در زمانه‌ی نیهیلیسم» از جایی آغاز می‌کنیم که قصه‌ها فرو ریخته‌اند— جایی که دیگر هیچ‌کدام از مکانیزم‌های آشنای معنا، هیچ‌کدام از کلان‌روایت‌های علم، فلسفه، دین، ادبیات در مواجهه با عصری که در حال زیستن در آن هستیم، کار نمی‌کنند. قصه‌هایی که به آن‌ها تکیه کرده‌ایم، در آن‌ها زیسته‌ایم، و هویت‌مان را با آن‌ها ساخته‌ایم. قصه‌هایی که قرار بود جواب بدهند، نجات‌مان دهند، ما را معنا کنند.

حالا دیگر نه می‌دانیم چه باید کرد، نه می‌دانیم که اصلاً دانستنی در کار هست یا نه.

چه می‌شود وقتی دیگر نمی‌دانیم چه می‌خواهیم؟

وقتی می‌فهمیم خواستِ من از من نبوده، و آن «منی» که خواسته هم، خود ساخته‌ی همان قصه‌ها بوده و من نبوده.

وقتی حتی میل به دانستن، خودش بدل می‌شود به مکانیزمی برای فرار از دیدنِ وضعیت؟

مسأله این نیست که من نمی‌دانم، یا پدرم، یا معلمم—مسأله این است که هیچ‌کس نمی‌داند. و حالا باید بپرسیم: در جهانی که هیچ‌کس نمی‌داند، آیا می‌شود زیستی موجه، اخلاقی، و معنا‌دار داشت؟

محمدمهدی اردبیلی از این لحظه‌ی بی‌پناهی و حیرت می‌گوید؛ حیرتی بنیادین که نه در آستانه، که در میانه‌ی جنون است. و درست در دل همین بی‌پناهی، دو راه پیش روی ماست: یکی، بازگشت به همان مکانیزم‌های قدیمی در لباسی نو؛ و دیگری، ایستادن در دل حیرت و پذیرش مسئولیت آن. نه برای پناه گرفتن، بلکه برای ماندن در بی‌پناهی. از همین‌جا، شاید دوباره امکان تازه‌ای برای بازگشت فلسفه، ادبیات، دین یا علم پیدا شود—نه برای نجات، بلکه به‌مثابه‌ی امکانی برای زیستن معنادار و موجه.

در این گفت‌وگو، از فروپاشی «من» می‌گوییم، از جبر مطلق آغاز می‌کنیم، از بی‌پناهی، از آزادی ورای میل، از آزادی به مثابه سبک زندگی، از اخلاقی که نه بر پایه‌ی فرمان دیگری، بلکه بر اساس آگاهی درون وضعیت شکل می‌گیرد. از جایی که شاید فقط بتوان بر چوب‌هایی لرزان، بر سطح آب رقصید. 

میزبان پادکست: شایان حمیدی | بنیان‌گذار و مدیرعامل اپلیکیشن جآن

https://www.instagram.com/shayan.hamidii/

مهمان پادکست:

https://www.instagram.com/m.m.ardebili?igsh=b2ZkOGc2OGlnOWg4

لینک پیج اینستاگرام «در راهِ جآن»:

https://www.instagram.com/the.way.of.jaan/

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.