135. Nauka, morderstwo i lalki Barbie, czyli trzy kobiety wśród małp
Update: 2025-10-07
Description
Trzy badaczki, które na zawsze zmieniły to, jak patrzymy na zwierzęta – i na nas samych. Jane Goodall, Dian Fossey i Birutė Galdikas wyruszyły w głąb dżungli, by obserwować szympansy, goryle i orangutany.
To, co odkryły, wielu ludziom się nie spodobało. Bo pokazało, że nie tylko człowiek tworzy narzędzia, odczuwa emocje, buduje więzi i potrafi współpracować. A to oznacza, że granica między nami a innymi małpami naczelnymi jest znacznie cieńsza, niż wielu chciałoby wierzyć. To był naukowy przewrót. W jego tle pojawiło się morderstwo i wejście badaczek do szerokiej popkultury.
Zachęcamy też do posłuchania dwóch cykli naszych podcastów, które tworzymy we współpracy z Polskim Radiem:
1) serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”:
https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac
2) serii dociekliwie analizującej “Sekcja teorii spiskowych”:
https://www.youtube.com/playlist?list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRv
Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Leakey:
https://www.smithsonianmag.com/history/the-old-man-of-olduvai-gorge-69246530/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Louis_Leakey
https://www.talkorigins.org/faqs/homs/lleakey.html
The Trimates:
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Trimates
https://www.cbc.ca/natureofthings/features/louis-leakey-selected-three-women-to-study-the-great-apes-they-inspire-youn
Goodall:
https://www.science.org/content/article/jane-goodall-famed-primatologist-changed-way-we-thought-about-apes
https://www.nature.com/articles/d41586-025-03209-y
https://www.scientificamerican.com/article/jane-goodall-conservationist-who-transformed-our-understanding-of/
https://magazynpismo.pl/idee/esej/jane-goodall-i-jej-nauczyciel-szympans/
https://en.wikipedia.org/wiki/Jane_Goodall
https://www.bbc.com/news/live/c9qyw2ewl2nt
Dian Fossey:
https://www.nationalgeographic.com/culture/article/dian-fossey-national-geographic-archives
https://en.wikipedia.org/wiki/Dian_Fossey
https://gorillafund.org/who-we-are/dian-fossey/dian-fossey-bio/
https://www.famousscientists.org/dian-fossey-2/
https://www.smithsonianmag.com/smithsonian-institution/dian-fosseys-gorilla-skulls-are-scientific-treasures-and-symbol-her-fight-180962564/
https://www.nationalgeographic.com/magazine/article/mountain-gorillas-study-dian-fossey-virunga
https://www.youtube.com/watch?v=oh_oDr8vg-Y
https://web.archive.org/web/20200627032228/http://www.bbc.com/earth/story/20151226-the-woman-who-gave-her-life-to-save-the-gorillas
https://web.archive.org/web/20150119112835/http://www.wsj.com/articles/SB1015200880517583680
Galdikas:
https://www.science-delivered.org/blog/2018/6/4/birut-galdika-the-champion-of-orangutans
https://en.wikipedia.org/wiki/Birut%C4%97_Galdikas
https://orangutan.org/50-years-in-the-field/
https://www.atlasobscura.com/articles/galdikas-orangutan-borneo
https://www.sciencefriday.com/articles/10-questions-for-birute-mary-galdikas-orangutan-expert/
https://orangutan.org/our-projects/research/camp-leakey/
To, co odkryły, wielu ludziom się nie spodobało. Bo pokazało, że nie tylko człowiek tworzy narzędzia, odczuwa emocje, buduje więzi i potrafi współpracować. A to oznacza, że granica między nami a innymi małpami naczelnymi jest znacznie cieńsza, niż wielu chciałoby wierzyć. To był naukowy przewrót. W jego tle pojawiło się morderstwo i wejście badaczek do szerokiej popkultury.
Zachęcamy też do posłuchania dwóch cykli naszych podcastów, które tworzymy we współpracy z Polskim Radiem:
1) serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”:
https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac
2) serii dociekliwie analizującej “Sekcja teorii spiskowych”:
https://www.youtube.com/playlist?list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRv
Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Leakey:
https://www.smithsonianmag.com/history/the-old-man-of-olduvai-gorge-69246530/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Louis_Leakey
https://www.talkorigins.org/faqs/homs/lleakey.html
The Trimates:
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Trimates
https://www.cbc.ca/natureofthings/features/louis-leakey-selected-three-women-to-study-the-great-apes-they-inspire-youn
Goodall:
https://www.science.org/content/article/jane-goodall-famed-primatologist-changed-way-we-thought-about-apes
https://www.nature.com/articles/d41586-025-03209-y
https://www.scientificamerican.com/article/jane-goodall-conservationist-who-transformed-our-understanding-of/
https://magazynpismo.pl/idee/esej/jane-goodall-i-jej-nauczyciel-szympans/
https://en.wikipedia.org/wiki/Jane_Goodall
https://www.bbc.com/news/live/c9qyw2ewl2nt
Dian Fossey:
https://www.nationalgeographic.com/culture/article/dian-fossey-national-geographic-archives
https://en.wikipedia.org/wiki/Dian_Fossey
https://gorillafund.org/who-we-are/dian-fossey/dian-fossey-bio/
https://www.famousscientists.org/dian-fossey-2/
https://www.smithsonianmag.com/smithsonian-institution/dian-fosseys-gorilla-skulls-are-scientific-treasures-and-symbol-her-fight-180962564/
https://www.nationalgeographic.com/magazine/article/mountain-gorillas-study-dian-fossey-virunga
https://www.youtube.com/watch?v=oh_oDr8vg-Y
https://web.archive.org/web/20200627032228/http://www.bbc.com/earth/story/20151226-the-woman-who-gave-her-life-to-save-the-gorillas
https://web.archive.org/web/20150119112835/http://www.wsj.com/articles/SB1015200880517583680
Galdikas:
https://www.science-delivered.org/blog/2018/6/4/birut-galdika-the-champion-of-orangutans
https://en.wikipedia.org/wiki/Birut%C4%97_Galdikas
https://orangutan.org/50-years-in-the-field/
https://www.atlasobscura.com/articles/galdikas-orangutan-borneo
https://www.sciencefriday.com/articles/10-questions-for-birute-mary-galdikas-orangutan-expert/
https://orangutan.org/our-projects/research/camp-leakey/
Comments
In Channel
Download from Google Play
Download from App Store
United States00:00
00:00
x
