1922 vacatures, de NS heeft dringend veel, héél veel nieuw personeel nodig. Conducteurs, machinisten, er missen er elke dag honderden om een normale, volledige dienstregeling te laten rijden. Hoe gaat de NS dat oplossen?

Zo'n beetje alle smoesjes van zwartrijders heeft ze wel een keer gehoord. Roxanne Hansen (27) is een van de 19.000 NS'ers. Sinds 2 jaar is zij hoofdconducteur. Het tekort aan collega's ligt in ieder geval niet aan het werk, zo zegt zij.

Maar de NS moest in coronatijd overleven. Het land zat in lockdown. En na corona zouden we blijven thuiswerken. En dus moesten er 2300 banen weg. Maar na de pandemie gingen we tóch naar kantoor en stapten we met z'n allen weer in de trein. Eind 2022 waren er elke dag 300 tot 400 conducteurs en 100 tot 200 machinisten te weinig om een volledige dienstregeling te kunnen rijden. Op 1 januari van dit jaar stonden er 1922 vacatures open. NS heeft dringend veel, héél veel nieuw personeel nodig. Lukt dat? En zijn meer mensen ook de oplossing?

Directeur Wouter Koolmees geeft toe dat NS te laat begonnen is met het zoeken van nieuwe collega’s voor Roxanne. De veranderingen die na corona optraden in het reizigersverkeer waren ook niet geheel te voorzien. Vooral de dinsdag, donderdag en het weekend zijn veel drukker dan voorheen. Ook Arriva-ceo Anne Hettinga heeft last van het personeelstekort. 

50 machinisten per jaar leidt Robert van Pelt, docent machinist aan ROC Amsterdam op. Zelfverzekerdheid en verantwoordelijkheidsgevoel zijn volgens hem de belangrijkste eigenschappen die je nodig hebt als je al die tonnen staal over het spoor jaagt. Ook in Rotterdam en Twente worden machinisten opgeleid. 

Ooit had zo’n machinist een status vergelijkbaar met die van een astronaut. Evertjan de Rooij (Spoorwegmuseum): ‘je ging 80 km per uur. Dat was in die tijd ongekend.’ Robert Paul van Verkeersleidingpost Utrecht heeft een opleiding van 2 jaar achter de rug en is nog altijd net zo gefascineerd door het spoor als de eerst pioniers. 

De mensen van NS hebben ook donkere tijden meegemaakt. Peter Knollema werkte lang voor ProRail en geeft sinds zijn pensioen rondleidingen door het oude hoofdkantoor van NS, de Inktpot in Utrecht dat nu het hoofdkantoor van ProRail is. Hij vertelt over de oorlog. Over de spoorwegstaking in 1944. En we mogen een kijkje nemen in de kluis die in diezelfde tijd leeggeroofd werd om die stakingen te bekostigen. 

Over de gitzwarte bladzijdes in het verleden vertelt Salo Muller, holocaustoverlevende. ‘Vergeet niet: als de Duitsers zeiden dat ze 12 wagons en drie locomotieven en personeel nodig hadden, dan werd dat gewoon geleverd. Tot Nieuwe Schans was het gewoon Nederlands materiaal.’ Volgens Muller moet het personeel veel geweten hebben over wat er aan de hand was. De NS bood onder Roger van Boxtel verontschuldigingen en financiële compensatie aan. 

Salo Muller probeert diezelfde excuses te krijgen van Deutsche Bahn, de opvolger van de Reichsbahn. Ook dit bedrijf liet zich in de oorlogsjaren betalen voor het vervoer van Joden, Sinti en Roma naar de concentratiekampen. Volgens Muller is het afdwingen van excuses een heel ingewikkeld proces. Maar hij weigert op te geven. 

Over Hoge Bomen:

Hoge Bomen is dé BNR-audit van grote Nederlandse bedrijven. In het eerste seizoen namen we supermarktconcern Jumbo onder de loep, in het tweede seizoen is de NS aan de beurt. Vanaf nu, elke week een nieuwe aflevering in je podcastapp.

Over de makers:

Ruben Eg werkte als verslaggever voor dagblad Metro en de economieredactie van De Telegraaf. Voor Metro schreef hij veel over het openbaar vervoer, van volle treinen, internet op het station tot de Fyra. Voor De Financiële Telegraaf (DFT) specialiseerde hij zich in het bankwezen en de woningmarkt. Momenteel werkt Ruben op de economieredactie van de NOS. 

Martijn de Rijk, econoom, werkt sinds 1999 bij BNR Nieuwsradio en is al 20 jaar razende reporter. Als verslaggever coverde hij het nieuws op het spoor met grote regelmaat, van de introductie van nieuwe treinen, tot en met de renovatie van de hele oude; van nieuwe technische snufjes tot en met de grote chaos op het spoor bij het uitvallen van verkeersleidingssystemen. 

Ruben Eg en Martijn de Rijk reisden in totaal een dikke duizend kilometer in de trein, soms met een beetje vertraging, pakten ettelijke keren een OV-fiets en liepen ook nog wel eens 10 kilometer omdat de OV fietsen op waren. Ze spraken in totaal zo’n 50 spoorwegmedewerkers, economen, politici, reizigers en treintechnici.

See omnystudio.com/listener for privacy information.