To nie tyle opowieść o „dzikim Zachodzie”, co o świecie, który istniał na długo przed Kolumbem - i o tym, co się z nim stało, gdy na horyzoncie pojawiły się europejskie żagle. W tym odcinku ruszamy śladem rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej: od pierwszych łowców sprzed kilkunastu tysięcy lat, przez potężne miejskie centra jak Cahokia i skalne miasta Indian Pueblo, po Konfederację Irokezów, która stworzyła jeden z najciekawszych systemów politycznych swoich czasów.

Potem przychodzi kontakt z Europą: Kolumb, wyprawy, choroby, misje chrześcijańskie, pierwsze wojny i zderzenie dwóch zupełnie różnych wizji świata. Opowiadam o wojnach z XVII i XVIII wieku, o tym, jak rodziły się Stany Zjednoczone - i co to oznaczało dla plemion, które nie były zaproszone do stołu, przy którym dzielono ich ziemie.

Kulminacją historii Indian jest XIX wiek: ustawa o przesiedleniach, Szlak Łez Czirokezów, ostatnie wojny na preriach, Ustawa Dawesa i system rezerwatów, Taniec Duchów i masakra pod Wounded Knee, która symbolicznie zamyka epokę Wojen Indian.

Ale na tym historia się nie kończy. W XX wieku pojawia się cichy opór, raporty o nadużyciach, próby reform, a wreszcie ruch Red Power, okupacja Alcatraz i Wounded Knee 1973 - to momenty, w których rdzenni Amerykanie mówią głośno: „my wciąż tu jesteśmy”.

To odcinek o utracie ziemi, języka i wolności, ale też o pamięci i przetrwaniu. O tym, jak łatwo wymazać kogoś z mapy - i jak trudno wymazać go z historii. 

Dobrego słuchania!

Rafał ✨

Timeline:

0:00 Intro

1:40 ROZDZIAŁ I: Ci naprawdę pierwsi Amerykanie (ok 15.000 PNE – 1500 NE)

7:06 Indiańskie złożone kultury i społeczności (1000 PNE – 1500 NE)

12:32 Cahokia – miasto Indian Missisipi

18:17 Duchowość i kosmologia Indian

26:08 Kopiec Mnichów, Duchowość kultury Missisipi

36:52 Upadek Cahokii i transformacja religijna

41:55 Indianie Pueblo; Hohokam

49:19 Konferedracja Irokezów

1:00:01 Rola kobiet u Indian; Matrylinearność

1:06:48 Ameryki przed kontaktem z Europą – Podsumowanie dotychczasowej historii 

1:12:43 ROZDZIAŁ II: Pierwszy kontakt z Europą; 1492-1700

1:16:08 Krzysztof Kolumb

1:26:12 Po Kolumbie – kolejni kolonizatorzy po 1492 r.

1:30:01 Anglia, Francja, Holandia – dalsza kolonizacja

1:39:51 Dlaczego Indianie od razu nie walczyli z Europejczykami? 

1:42:47 Bakterie i choroby przywiezione z Europy

1:47:37 Choroby jako broń 

1:50:34 Alkohol i Dieta 

1:54:45 Misjonarze i Chrześcijaństwo

1:58:57 ROZDZIAŁ III: Początek Wojen Indian (1600-1800)

2:00:33 Wojna Króla Filipa

2:06:53 Konfederacja Irokezów – Mistrzowie sprawnej dyplomacji

2:11:23 Rewolucja Amerykańska

2:18:38 ROZDZIAŁ IV:  Szlak Łez i przymusowe deportacje Indian (lata 1830 i dalsze)

2:28:39 Szlak Łez

2:34:03 ROZDZIAŁ V: Ostatni Krzyk Plemion – ostatnie lata woje i asymilacja kulturowa (1850-1930)

2:40:36 Wielka Wojna Siuksów i Little Bighorn

2:46:14 Ustawa Dawesa i Asymilacja Kulturowa (1887-1930)

2:49:54 Taniec Duchów; Wounded Knee

2:53:51 Asymilacja Kulturowa

2:58:43 ROZDZIAŁ VI: Cichy Opór – XX wiek i współczesność

3:04:51 Czerwona Siła

3:09:01 Wounded Knee (ponownie – 1973 r.)

3:12:36 Od lat 80-tych do współczesności

3:17:41 Epilog: Trwanie

3:19:06 Outro

3:21:18 Patroni

3:22:50 Ciekawostka

✨ Jeśli Ci się podoba – Zostań Patronem! https://patronite.pl/podcasthistoryczny   💖

Moja ksiażka „Historia dla Odważnych” – kup szybko i bezpiecznie na https://odwaga.alt.pl  🔥🔥 [autopromocja]

TT: https://twitter.com/sadowski_rafal   

IG: https://www.instagram.com/rafal_sadowskii

Niektóre źródła: https://pastebin.com/6Ek7RJ93

Patroni:  https://pastebin.com/xkWRD4Fz

Dziękuję, że towarzyszycie mi na pokładzie tego statku podczas podróży przez fale historii!