Pocztówkę zrealizowała: Iwona Wylęgała

Dzięki pieśniom i opowieściom Krystyny Nawrat i Łucji Wocław słuchacze będą mieli okazję poznać przezwiska i określenia osób spotykane nie tylko na dawnej wsi śląskiej. Niektóre odnosiły się do wyglądu czy ułomności, na inne można było sobie zasłużyć zachowaniem lub stylem życia.

Jak można było kogoś przezywać i jak to się zachowało w pieśniach ludowych, zdradzają śpiewaczki z Luboszyc. Objaśniają znaczenie niegdysiejszych przezwisk i śpiewają przykłady: o złodzieju nieudaczniku, kawalerze nie szanującym swojej „dziouchy” oraz pijaku. Dowiadujemy się także, jak można zostać takim tytularnym osobnikiem, oczywiście ku przestrodze.

Podczas nagrania została zarejestrowana sytuacja, kiedy jedna ze śpiewaczek nagle przypomina sobie ostatnią zwrotkę pieśni, co zdarza się czasem dopiero po paru latach spotkań i wracania do niej. Drzwiczki pamięci należy często odmykać; wtedy czasem coś z nich wychynie. Rejestrowanie repertuaru śpiewaczek ludowych to żmudna i wymagająca czasu praca.

■

Krystyna Nawrat (ur. 1936) i Łucja Wocław (ur. 1937) – śpiewaczki z Luboszyc, śląskiej wsi z gminy Łubniany w powiecie opolskim w woj. opolskim na Górnym Śląsku. Właściwie są rówieśniczkami, jest między nimi rok różnicy. Znają się całe życie, dla dzieci Krystyny koleżanka to „Tante Luci” – czyli ciocia. Mieszkają blisko siebie, obie urodziły się w Luboszycach, skończyły tu szkołę podstawową i założyły rodziny. Nie były członkiniami zespołów folklorystycznych, ale śpiewały w chórze parafialnym w Luboszycach. Pieśni tradycyjne wykonywały w życiu, kiedy była taka potrzeba, oraz w sytuacjach gromadzących mieszkanki wsi przy wspólnej pracy, np. darcie pierza, pieczenie i gotowanie, przygotowywanie dożynek.

Pocztówkę zrealizowała: Iwona Wylęgała – etnolożka, etnomuzykolożka oraz śpiewaczka i animatorka kultury. Zajmuje się tradycyjnym śpiewem ludowym z Górnego Śląska, a szczególnie jego opolskiej części. Dokumentuje i bada folklor muzyczny, a także zajmuje się edukacją. Prowadzi warsztaty śpiewacze oraz wykłada śpiew śląski na Podyplomowych Studiach Muzyki Tradycyjnej na Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach. Jest autorką audycji radiowych oraz filmów poświęconych pieśniom ludowym.

Pieśni w audycji:
– „Matko moja, matko”, wyk. Krystyna Nawrat
– „W niedziela na wiecór”, wyk. Łucja Wocław
– „Kto w niedziela roud gorzołka pije” , wyk. Krystyna Nawrat i Łucja Wocław

Mastering: Adam Mart

Audycja została zrealizowana przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Wywiad swobodny – rozmowy o kulturze tradycyjnej” w 2025 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Fot. Od lewej: Krystyna Nawrat (ur. 1936) i Łucja Wocław (ur. 1937) – śpiewaczki z Luboszyc w powiecie opolskim na Górnym Śląsku. Fot. Iwona Wylęgała 2025