Dla jednych jest gwarą, dla innych językiem. Ktoś nazywa go sztucznym tworem i naroślą kulturową, powstałą wskutek spekulacji badaczy, dla kogoś innego jest wyrazem emocji, tożsamości i przywiązania do języka matczynego i ojczystego. Uważa się, że to nazwa pejoratywna, bazująca na kulturowych i historycznych stereotypach i uprzedzeniach. Jednak wiele osób przyjmuje tę tezę i wyjaśnienie ze zdziwieniem – nigdy o niej słyszeli.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy o historycznych i współczesnych kontrowersjach wokół języka chachłackiego (pod Włodawą na Polesiu Lubelskim) oraz pieśni i opowieści mieszkańców powiatu włodawskiego.
♦
Z Aleksandrą Zinczuk – literaturoznawczynią i animatorką kultury, redaktorką pisma „Kultura Enter” oraz pomysłodawczynią inicjatyw, dedykowanych tematyce dialogu międzykulturowego rozmawiała Ewa Grochowska – wykonawczyni i badaczka muzyki tradycyjnej. Bohaterami i bohaterkami odcinka są także artyści i artystki ludowe z powiatu włodawskiego: Stefan Sidoruk ze Stawek oraz Katarzyna Halina Weremczuk, Karolina Jadwiga Demianiuk i Jadwiga Marciocha z Dołhobród.
♦
Podcast zrealizowała: Ewa Grochowska
Mastering: Adam Mart
♦
Wykorzystano nagrania (w kolejności występowania w podkaście):
– Stefan Sidoruk (1919–2012) ze wsi Stawki opowiada o sobie w języku chachłackim. Źródło nagrania: https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/etnografia-lubelszczyzny-gwara-chachlacka-ukrainska/
– „Irod car” – kolęda w języku chachłackim, śpiewa Stefan Sidoruk (1919–2012) ze wsi Stawki (powiat Włodawa, woj. lubelskie). Źródło nagrania: https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/etnografia-lubelszczyzny-gwara-chachlacka-ukrainska/
– „Tam na hory świtiat zory” – pieśń liryczna w języku chachłackim, śpiewają: Katarzyna Halina Weremczuk (1934–2022) i Karolina Jadwiga Demianiuk (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody. Źródło nagrania: płyta DVD dołączona do publikacji: Puhuwurim po naszomu / Porozmawiajmy po naszemu. Pieśni, wierzenia, przysłowia, praca zbiorowa, red. Stanisława Baja i Iwony Korgul-Wyszatyckiej, Dołhobrody 2018
– Karolina Jadwiga Demianiuk (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody opowiada o sobie w języku chachłackim, nagr. Ewa Grochowska, 2024
– „Oj luhom idu” – pieśń liryczna w języku chachłackim, śpiewa Karolina Jadwiga Demianiuk (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody, nagr. Ewa Grochowska, 2024
– „Oj pojdu ja ponad Buhom” – pieśń liryczna w języku chachłackim, śpiewa Jadwiga Marciocha (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody, nagr. Ewa Grochowska, 2024
– Jadwiga Marciocha (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody opowiada o sobie w języku chachłackim, nagr. Ewa Grochowska, 2024
– „Gajem konik gajem – pieśń liryczna, śpiewa Katarzyna Halina Weremczuk (1934–2022) ze wsi Dołhobrody. Źródło nagrania: płyta DVD dołączona do publikacji: Puhuwurim po naszomu / Porozmawiajmy po naszemu. Pieśni, wierzenia, przysłowia, praca zbiorowa, red. Stanisława Baja i Iwony Korgul-Wyszatyckiej, Dołhobrody 2018
– „Buwajte zdorowy” – przyśpiewka w języku chachłackim, śpiewa Karolina Jadwiga Demianiuk (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody, nagr. Ewa Grochowska, 2024
♦
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2024 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego