Từ mã nhị phân đến AI - Ngôn ngữ lập trình đã tiến hoá như thế nào?Mỗi lần bạn mở điện thoại, gõ một dòng tin nhắn, hay xem một video trên YouTube… bạn đều đang trò chuyện với một cỗ máy bằng một “ngôn ngữ bí mật” mà gần hai thế kỷ trước còn chưa hề tồn tại. Thế nhưng, ngôn ngữ đó không tự nhiên xuất hiện. Nó không phải là phát minh của một thiên tài duy nhất, cũng không phải là một cuộc cách mạng xảy ra trong một đêm. Đằng sau nó là những thất bại, những giấc mơ điên rồ, và cả những khoảnh khắc tưởng chừng vụn vặt — như một con thiêu thân vô danh bị mắc kẹt giữa hai mạch điện, để rồi đi vào lịch sử công nghệ. Câu chuyện bạn sắp xem không chỉ là lịch sử của lập trình. Nó là hành trình loài người cố gắng nói chuyện với máy móc — một hành trình kéo dài từ phòng thí nghiệm phủ đầy hơi nước thế kỷ 19 đến các trung tâm nghiên cứu AI hiện đại. Một hành trình nơi mỗi thế hệ lại thêm vào một mảnh ghép, xây nên thứ ngôn ngữ mà hôm nay chúng ta vô thức dùng mỗi ngày. Và để hiểu vì sao những cỗ máy biết “suy nghĩ” của hiện tại lại được viết bằng những thứ tưởng chừng đơn giản, chúng ta phải quay ngược trở lại, về vạch xuất phát của kỷ nguyên số, nơi mọi thứ bắt đầu với một câu hỏi duy nhất: Làm sao con người có thể khiến máy móc hiểu mình?