In deze aflevering spreek ik met misschien wel het beroemdste schrijversduo in het EU-recht: Koen Lenaerts en Piet Van Nuffel. Beiden zijn professor aan de KU Leuven. Ze zijn ook allebei sleutelfiguren in de Europese rechtspraktijk. Piet Van Nuffel is senior expert bij de Juridische Dienst van de Europese Commissie. Koen Lenaerts is de President van het Hof van Justitie van de Europese Unie.

Samen verzorgen ze al decennia lang één van de klassieke handboeken over het Europees recht: de vuistdikke ‘Lenaerts & Van Nuffel’. Op het eerste gezicht is dat een typisch ‘black letter law’ boek, een zorgvuldige beschrijving en systematisering van het Unierecht. Maar als je beter kijkt, zie je dat er al vanaf de allereerste druk een visie achter het boek schuilt: een visie van het EU-recht als grondwettelijk recht dat integraal deel uitmaakt van het nationaal recht. De Engelse zuster-editie van het boek verscheen zelfs van meet af aan onder de titel ‘Constitutional law of the European Union’.

In het Nederlands heet het boek simpelweg ‘Europees recht’. De nieuwe editie is pas verschenen. Een mooie aanleiding om eens met beide auteurs aan tafel te gaan zitten. Ik vraag ze hoe hun jarenlange samenwerking is begonnen. We spreken over de constitutionele verdieping van de Unie, over democratische legitimiteit, en over het belang van nationale rechters én advocaten in het Europese rechtssysteem. Stuk voor stuk grote thema’s en er passeren dan ook allerlei onderwerpen de revue in dit dubbelgesprek: het Coman-arrest over erkenning van het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht, Jürgen Habermas en het idee van ‘deliberatieve democratie’, het belang van het Erasmus-programma, en zelfs de Griekse revolutie van 1821.

Genoemd:

• Koen Lenaerts & Piet Van Nuffel, Europees Recht (zevende editie), 2023
• Koen Lenaerts, Piet Van Nuffel, Tim Corthaut, EU Constitutional Law, 2022
• Zaak C-673/16 Coman
• Zaak C-561/19 Consorzio Italian Management
• United States Supreme Court, Obergefell v. Hodges, 576 U.S. 644 (2015)
• Justitieel Netwerk van de Europese Unie

Aanbevelingen:

• J.J. Voskuil, Het Bureau-reeks
• Kazuo Ishiguro, The Remains of the Day
• Mark Schaevers, Orgelman
• Ian Kershaw, To Hell and Back & The Global Age (The Penguin History of Europe Series)
• Mark Mazower, The Greek Revolution: 1821 and the Making of Modern Europe
• Anu Bradford, The Brussels Effect

Ideeën? Gastsuggesties? Stuur een email naar: felix@europafelix.eu