Giải thưởng Nobel Hòa Bình được trao cho nhà lãnh đạo đối lập Venezuela gây nhiều phản ứng trái ngược. Kế hoạch hòa bình bất ngờ cho Gaza của tổng thống Mỹ Donald Trump, giúp đình chỉ cuộc chiến kéo dài hơn 2 năm nay, dấy lên nhiều hy vọng về một nền hòa bình lâu dài tại khu vực. Tuy nhiên « thắng lợi ngoại giao » dựa trên sức mạnh của tổng thống Trump, được quảng bá rầm rộ, có nguy cơ che lấp đóng góp ngoại giao của Pháp và các nước Ả Rập.

Tại Pháp, chính phủ của thủ tướng Sébastien Lecornu vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm đầu tiên tại Quốc Hội, sau khi đình chỉ dự luật cải cách hưu trí, theo đòi hỏi của đối lập. Chính quyền Hàn Quốc bị chỉ trích mạnh trong nước vì phản ứng chậm trễ trước việc cả ngàn công dân bị các tổ chức lừa đảo giam giữ tại Cam Bốt.

Ca khúc chống chiến tranh Ukraina, bị chính quyền Nga cấm, được hàng trăm thanh niên Nga hát vang trên đường phố St Petersburg. Giải thưởng Nobel Y học vinh danh tế bào « T – điều hòa », được mệnh danh là người bảo vệ sự cân bằng của hệ miễn dịch. Trên đây là các chủ đề chính Tạp chí Thế giới Đó đây tuần này.

Nobel cho « Maria Corina » : Niềm vui tràn ngập khu phố Caracas

Ngày 10/10/2025, bà Maria Corina Machado, lãnh đạo đối lập Venezuela, 58 tuổi, được trao tặng giải Nobel Hòa Bình. Thông tin về giải thưởng gây phấn chấn với nhiều người tại Venezuela, đặc biệt tại một khu phố sang trọng ở thủ đô. Thông tín viên Alice Campagnol tường trình từ Caracas :

« Phản ứng đầu tiên trên đường phố Caracas là sự ngạc nhiên. ‘‘Thật sự thế à ! Ôi, thật bất ngờ ! Thật vậy sao? Khi nào vậy ?’’. Trong bối cảnh truyền thông bị kiểm duyệt, người dân Venezuela không còn mấy quan tâm đến tin tức nữa. Khi ngạc nhiên qua đi, người qua đường đều vui mừng trước tin này. ‘‘Tuyệt vời, bà ấy thật xứng đáng !’’, ‘‘Thật may mắn khi bà ấy được trao giải thưởng rất lớn này !’’ 

• Đọc thêm : Nobel Hòa Bình 2025 vinh danh Maria Corina Machado, lãnh đạo đối lập Venezuela

Ở khu vực sang trọng này của thủ đô Venezuela, người ta không ngừng ca ngợi ‘‘Maria Corina’’, như bà được gọi một cách trìu mến ở đây. Một người nói : ‘‘Bà ấy thật dũng cảm ! Không phải ai cũng làm được những gì bà ấy đã làm ! Toàn thể người dân đều ủng hộ bà ấy. Không còn nghi ngờ gì nữa ! Tôi thực sự ngưỡng mộ bà ấy ! Với cuộc đấu tranh mà bà ấy đã tiến hành ở đất nước này, bà ấy thực sự là một người phụ nữ tốt. Bà ấy thực sự đại diện cho hy vọng thay đổi ở một đất nước đã bị điều hành bởi cùng một khuynh hướng chính trị trong suốt 25 năm nay.’’

Nhưng liệu giải thưởng này, dù có danh giá đến đâu, có thể thay đổi được tình hình ở Venezuela hay không, nơi đàn áp đã trở thành chuyện thường ngày ? Đây là điều không có gì là chắc chắn. »

Đằng sau những cuộc tranh cãi hỏa mù... 

Giải thưởng cho nhà đối lập Venezuela bị phủ bóng bởi những tuyên tuyền rầm rộ của tổng thống Mỹ Donald Trump và những người ủng hộ việc tổng thống Trump xứng đáng được trao giải Nobel do thành tích giúp cho Israel và tổ chức Hamas chấp nhận ngừng bắn tại Gaza. Chính quyền Trump chỉ trích việc trao giải thưởng cho nhà đối lập Venezuela, và khẳng định Ủy ban Nobel đặt « chính trị » lên trên « hòa bình ».

Tuy nhiên, các tuyên bố rầm rộ của chính quyền Trump, và những phản bác mạnh mẽ của nhiều người chống Trump, có nguy cơ làm lu mờ đi một thực tế là, nhà đối lập Venezuela Machado vốn thân cận với tổng thống Mỹ, và những người cùng phe của ông Trump, như tổng thống cực hữu Achentina, Javier Milei. Trên thực tế, chính quyền Trump chắc chắn coi hòa bình là chính trị : « Áp đặt hòa bình bằng sức mạnh » (Peace Through Strength) là lập trường chính thức của Nhà Trắng (Tuyên bố ngày 4/3/2025).

Ngay sau công bố Nobel Hòa Bình, nhà đối lập long trọng tuyên bố cảm ơn tổng thống Mỹ, và khẳng định tổng thống Trump xứng đáng là người nhận giải. Trang mạng The Conversation, có bài của chuyên gia Thomas Posdado, Đại học Rouen (Pháp), cho rằng việc Ủy ban Nobel trao giải cho bà Machado là « một cách để gián tiếp khen thưởng Donald Trump », ngầm ủng hộ việc thay đổi chế độ tại Venezuela.

Nobel Hòa bình giúp tránh bạo lực hay góp phần thổi bùng ngọn lửa chiến tranh ?

Vào lúc tàu chiến Mỹ áp sát Venezuela, và tổng thống Mỹ đe dọa can thiệp, bà Machado tuyên bố tin tưởng vào sự hỗ trợ của ông Trump để Venezuela được giải phóng khỏi chế độ độc tài, trong lúc theo viện thăm dò dư luận Datanalisis, được báo Le Monde dẫn lại, chỉ có 3% người dân nước này ủng hộ Mỹ can thiệp quân sự. Báo chí nhiều nước châu Âu lo ngại, giải Nobel Hòa Bình có thể trở thành tác nhân làm căng thẳng gia tăng, thậm chí thúc đẩy chiến tranh bùng phát. Báo Bỉ RTBF có bài « Trump, Maduro và giải Nobel bất hòa : Venezuela bên bờ bão tố ». Đài Pháp France Culture : « Từ Nobel Hòa bình đến bóng ma chiến tranh ? ». 

• Đọc thêm : Tại sao Donald Trump gia tăng áp lực chống Venezuela vào lúc này ?

Theo Ủy Ban Nobel, giải Nobel Hòa Bình được trao cho bà Maria Corina Machado, « một gương mặt chủ chốt làm nên sự thống nhất của các lực lượng đối lập Venezuela », vì các nỗ lực thúc đẩy « tiến trình chuyển đổi từ chế độ độc tài sang nền dân chủ một cách công bằng và ôn hòa ». Liên Hiệp Quốc thừa nhận việc trao giải cho lãnh đạo đối lập Venezuela phản ánh khát vọng của người dân Venezuela « được bầu cử tự do và công bằng », « các quyền dân sự và chính trị được tôn trọng ».

Cựu ứng cử viên tổng thống đối lập Eglée Gonzalez, một đồng chí của bà Machado, đặt niềm tin vào là « việc trao giải Nobel Hòa Bình sẽ khuyến khích chính trị gia này lựa chọn con đường đối thoại để tìm lối thoát cho khủng hoảng chính trị ». Tuần báo Pháp Le Nouvel Obs cũng bày tỏ hy vọng « giải Nobel Hòa Bình nhắc nhở chúng ta rằng lòng dũng cảm của một người phụ nữ có sức nặng hơn cả một chế độ độc tài vũ trang. Hy vọng thông điệp này không bị hiểu lầm là sự khích lệ đối với những người, một lần nữa, mơ ước cứu châu Mỹ Latinh bằng cách gửi tàu chiến đến nơi đây. »

Kế hoạch Gaza « của Trump » và đóng góp ngoại giao của Pháp - Ả Rập Xê Út

Việc tổng thống Trump tung ra Kế hoạch 20 điểm về hòa bình cho Gaza, cuối tháng 9, chỉ ít ngày sau đó, đã được Israel và Hamas, hai bên xung đột chấp thuận, và bắt đầu triển khai giai đoạn một với việc trả tự do cho tất cả con tin Israel và khoảng 2000 tù nhân Palestine, Israel ngừng bắn và bắt đầu rút quân. Việc đình chiến diễn ra chỉ ít tuần sau khi Israel oanh kích Qatar, quốc gia trung gian đàm phán, giết chết nhiều đại diện của Hamas, đã được coi là một thắng lợi ngoại giao ngoạn mục của tổng thống Mỹ. 

• Đọc thêm - Hòa bình cho Gaza và lợi ích của gia đình Trump : Một công đôi việc

Tuy nhiên, thắng lợi ngoại giao được quảng bá rầm rộ của tổng thống Mỹ, và người con rể Jared Kuchner, đã gần như che khuất các đóng góp ngoại giao không nhỏ của tổng thống Pháp Emmanuel Macron, cùng các nước Ả Rập. Theo nhà báo Liza Rozovsky của tờ Haaretz, một nhật báo có đông bạn đọc hàng đầu tại Israel, thì tại quốc gia này, sáng kiến của tổng thống Pháp bị chỉ trích nặng nề và coi là xa rời thực tế. Trên thực tế, nhà báo Israel cảnh báo, hãy còn quá sớm để nói rằng cuộc chiến tại Gaza sắp kết thúc, và cần phải « bày tỏ lòng kính trọng đối với một nhà lãnh đạo (tổng thống Pháp Emmanuel Macron), người đã bị chỉ trích rộng rãi ở Israel, và kể cả bởi chính bản thân ông ».

• Đọc thêm : Giải pháp hai Nhà nước Palestine – Israel và cuộc đối thoại “của những người điếc”’ (nhân cuộc vận động ngoại giao của Pháp - Ả Rập Xê Út về Gaza)