Radio Parjak | رادیو پرژک

هر ساله مردم زیادی در تمام دنیا سال نو رو به منزله‌ی زمانی برای شروعی جدید قلمداد می‌کنن. انگار که شروع سال جدید نماد آغازی جدیده، فرصتی برای برنامه ریزی، شروع دوباره، اهداف جدید، ترک عادات قدیم و کسب عادات جدید. به این پدیده قرار سال نو میگن که در فرهنگ اقصی نقاط دنیا وجود داره.  پژوهش‌ها نشون دادن اکثر این قرارها در کمتر از یک هفته فراموش و کنار گذاشته میشن.  چرا تغییر اینقدر سخته؟ چرا داشتن استمرار سخته؟ چرا اغلب آدم‌ها نمیتونن برای طولانی مدت بر سر قول و قرارها‌شون بمونن؟  شنیدن این اپیزود رادیو پرژک رو از دست ندین!

۸ سال پیش به اندازه یک قاشق چای خوری پلاستیک توی مغز ما بود. امروز؟ یک قاشق غذاخوری! چطور به اینجا رسیدیم؟ تاثیر این ذرات ریز بر بدن ما چیست؟ چرا دانشمندان از حضور آنها در جفت جنین شوکه شدند؟ آیا لباس‌هایی که می‌پوشیم هم مقصرند؟ و از همه مهم‌تر؛ آیا راه نجاتی هست؟

تصور کن موجوداتی که اغلب نادیده گرفته می‌شوند، در حال تغییر سرنوشت زمین هستند. جلبک‌ها فقط گیاهان ساده‌ی دریایی نیستند؛ آن‌ها یکی از مهم‌ترین بازیگران اکوسیستم زمین‌اند. از تولید اکسیژن و جذب کربن گرفته تا کاربردهای علمی و صنعتی شگفت‌انگیز. در این اپیزود، به دنیای جلبک‌ها سفر می‌کنیم و بررسی می‌کنیم که چگونه برخی از آن‌ها می‌توانند نجات‌بخش آینده‌ی بشر باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تهدیدی برای اکوسیستم‌ها به شمار بیایند. اگر فکر می‌کنی جلبک‌ها فقط تکه‌های سبز رنگ روی سطح آب هستند، وقتش رسیده کمی بیشتر درباره اونها بدونی!

رادیو رسانه‌ای است که همیشه در کنار ما بوده و با عبور از دل تاریخ حالا در برابر یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بشر ایستاده: تغییرات آب و هوایی.  رادیو و تغییرات آب و هوایی؛ این شعار امسال یونسکو برای روز جهانی رادیو است. در این اپیزود، از نقش رادیو در آگاهی‌بخشی، تأثیر تغییرات آب و هوایی بر زندگی ما و راه‌هایی که می‌توانیم برای حفاظت از طبیعت انجام دهیم، صحبت می‌کنیم.  با ما همراه باشید و بیایید با هم صدای زمین را بشنویم. 

بسیاری از محققان معتقدن که دلفین‌ها، پس از انسان‌ها، هوشمندترین موجودات روی زمین هستن. دلفین‌ها نه فقط هوشمندن، بلکه یه جورایی هنرمند هم هستن؛ گروه‌هایی از دلفین‌ها به‌صورت هماهنگ، صداهایی خلق می‌کنن که شبیه یک سمفونی زیر آب و رقصی مجلل به نظر می‌رسه.

سیمون ویته دانشمند آلمانی بعد از سال‌ها مطالعه روی تخت جمشید اعتقاد دارد ذهن انسان باستان نمی‌‌توانسته چنین پیچیدگی‌هایی خلق کند!  اما مگر سیمون ویته چه مشاهداتی در ویرانه‌های تخت جمشید داشته است که چین حرف جالب و عجیبی را می‌زند؟

حیوانات تنها موجوداتی بامزه و دوست‌داشتنی نیستند؛ بعضی از آن‌ها تاریخ را از نو نوشته‌اند! در این اپیزود از رادیو پرژک، داستان‌هایی می‌شنوید که باورشان دشوار است. از حیواناتی که در جنگ‌ها قهرمان شدند تا آن‌هایی که با حرکتی کوچک، مسیر علم یا سیاست را برای همیشه تغییر دادند.

ما انسان‌ها شاید تمدن ساخته باشیم، ولی واقعیت اینه که دنیا دست حشراته.  حشرات، این جانداران کوچک کلا اون دسته از موجوداتی هستن که کسی دل خوشی ازشون نداره.  با این حال، اگه همین فردا همه حشرات از زمین ناپدید بشن، یه فاجعه واقعی رخ می‌ده؛ فاجعه‌ای که شاید حتی نتونیم درست تصورش کنیم. در این اپیزود از رادیو پرژک به سراغ این جانداران کوچک رفته‌ایم و  درباره دنیای پر رمز و راز آنها با شما صحبت کرده‌ایم.

تا حالا فکر کردین چقدر از غذایی که تولید می‌شه، هیچ‌وقت خورده نمی‌شه؟ در این اپیزود به هدر رفت غذا نگاه می‌کنیم؛ به میلیاردها تن غذایی که هر سال دور ریخته می‌شه، تأثیرش روی محیط‌زیست و زندگی ما... و اینکه چرا این اتفاق خیلی بیشتر از چیزی که فکر می‌کنیم روی زندگی همه ما اثر داره!؟

حرف زدن طوطی‌ها همیشه جذاب و شگفت‌انگیز بوده، اما الکس یک طوطی که فقط حرف میزد، نبود، او با کارهای شگفت‌انگیزی که انجام داد، مرزهای شناخت انسان از توانایی‌های ذهنی حیوانات رو جابجا کرد.  داستان شگفت‌انگیز این طوطی خاکستری رو در این اپیزود  از رادیو پرژک بشنوید.

آیا واقعاً ممکنه چیزی همزمان هم وجود داشته باشه و هم نباشه؟  دنیای کوانتوم، پر از رمز و رازهای شگفت‌انگیزه که قوانین عجیب خودش رو داره.  در این اپیزود، به دنیایی سفر می‌کنیم که در اون ذرات می‌تونن همزمان در چندین حالت باشن، و اتفاقات به‌طور باورنکردنی‌ای غیرقابل پیش‌بینی هستن...

هر بیست دقیقه یک گونه طبیعی در زمین منقرض می‌شود. نود‌و‌نه درصد از تمام گونه‌هایی که تاکنون بر روی کره زمین زندگی کرده‌اند طی پنج رویداد انقراض دسته جمعی از خانواده ساکنین زمین حذف شده‌اند.  این نوع رویدادها در گذشته عمدتا به دلیل اتفاقات طبیعی مثل فوران آتشفشان‌ها یا برخورد اجسام آسمانی رخ می داده، اما امروزه انقراض گونه‌ها بین هزار تا ده هزار برابر سریع‌تر اتفاق می‌افتد و تنها دلیل آن فعالیت‌های گونه‌ای به‌نام انسان است. آیا از من و شما به عنوان یک فردِ دوست‌دار محیط زیست کاری بر می‌آید؟

تصور کن آخرین بازماندهٔ دنیا باشی؛ هیچ دوستی، هیچ هم‌نوعی، فقط تو و سکوتی بی‌انتها... این داستان جرج تنهاست، لاک‌پشت غول‌پیکری از جزیرهٔ پینتا که روزی فهمید آخرینِ بازمانده از گونه لاک‌پشت‌های غول‌پیکر روی کره زمین است. جرج تنها فقط یک لاک‌پشت نبود؛ او نماد تمامی گونه‌هایی است که از دست دادیم و زنگ خطری برای گونه‌هایی که هنوز فرصت نجات دارند.

درست مانند دوی ماراتن، زندگی هم مسیری طولانی و پر از چالش‌ است. ممکن است گاهی احساس خستگی کنید، انگیزه‌تان کم شود یا راهی که طی می‌کنید دشوار به نظر برسد، اما مهم این است که به جلو حرکت کنید و قدم به قدم پیش بروید. در این اپیزود از رادیو پرژک، با الهام از دویدن و زندگی، راه‌های رسیدن به آرامش و رقابت با خود را کشف کنید. آیا آماده‌اید تا از هر چالشی برای رشد خود استفاده کنید؟

وابی یعنی یافتن زیباییِ نهفته در سادگی و سابی بیشتر مربوط به گذر زمان است. مفهوم وابی سابی به این نکته اشاره دارد که همه چیز رشد می‌کند و گذر زمان ماهیت بصری همه چیز را تغییر می‌دهد وابی سابی به آنچه می‌بینیم کمتر مربوط است و بیشتر به چگونه دیدن ربط دارد این فلسفه باستانی ژاپنی‌ها به نوعی به ما یادآوری می‌کند که همه چیز در این دنیا گذراست، از جوانی و زیبایی ظاهری گرفته تا روابط و احساسات. این دیدگاه ما را دعوت می‌کند تا به جای تلاش برای رسیدن به کمال مطلق، زیبایی و ارزش را در چیزهای کوچک، ساده و شاید حتی ناقص پیدا کنیم. در زندگی پر از فشار و استرس امروز، وابی‌سابی به نوعی نقشه‌ راهی برای بازگشت به آرامش درونی و پذیرش نواقص خود و دیگران است

جنگل‌ها، سبز‌ترین پناهگاه زمین و منبع اصلی حیات، اکنون در بحرانی‌ترین دوران خود به سر می‌برند. این اپیزود از رادیو پرژک سفری است به اعماق جنگل‌ها، جایی که هر درخت داستانی از حیات دارد و هر برگ یادآور خطراتی است که در کمین آن‌هاست. آیا می‌دانستید در هر یک ثانیه به اندازه یک زمین فوتبال از جنگل‌های کره‌ی زمین نابود می‌شود؟  آیا می‌توانیم قبل از اینکه آوای سبز جنگل خاموش شود، برای نجات آن‌ها کاری کنیم؟ این اپیزود را بشنوید و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید

جهانی خیالی رو تصور کنید که آینه‌ای در آن وجود ندارد و هیچ چیزی، حتی سطح آب، تصویر ما را منعکس نمی‌کند.  در این دنیا ما نمی‌توانیم صورت، بخش‌هایی از اندام بدن، محل قرارگیری ابرو و حالت موهای‌مان را ببینیم. در این دنیا عکسی از ما وجود ندارد، در این دنیا هیچ عکسی از هیچ کسی وجود ندارد. در این صورت ما خودمان را چطور تصور می‌کردیم، چه تعریفی از صورت و هویت‌مان داشتیم؟  آیا همچنان همین‌قدر به زیبایی اهمیت می‌دادیم؟ 

چه چیزی ما را ایرانی می‌کند؟ بخشی از پاسخ این پرسش را می‌توان در آداب و رسومی یافت که از نیاکان‌مان به ارث برده‌ایم.  در این قسمت از رادیو پرژک به دنبال ریشه‌های فرهنگی خود می‌گردیم و از آداب و رسوم فراموش‌ شده‌ای صحبت می‌کنیم که به ما کمک می‌کنند تا هویت خود را بهتر بشناسیم.

میاواکی یک بوم‌شناس ژاپنی بود که روشی جالب برای ایجاد جنگل‌های مینیاتوری ابداع کرد. درختانی که با این روش کاشته می‌شوند  تا سه سال نیاز به مراقبت دارند و بعد از آن می‌توانند تا 9000 سال، بدون دخالت انسان به حیات خود ادامه دهند. درست مانند جنگل‌های ازلی، جنگل‌های نخستین.  اما روش میاواکی چگونه است و آیا هر کسی میتواند از آن استفاده کند؟

تعریف شما از شادی چیه؟ به نظرتون چطور میشه از زندگی رضایت داشت؟ شاید بگین پول. آدم پول زیاد که داشته باشه شاد و خوشحاله! ولی آیا واقعا پول زیاد میتونه به تنهایی عامل شادی و رضایت انسان از زندگی باشه؟ حدود 85 سال پیش گروهی از دانشمندان در دانشگاه هاروارد تحقیقی رو شروع کردن برای فهمیدن راز رضایت از زندگی. اونا تصمیم گرفتن با مشاهده‌ی زندگی گروهی از افراد در مقاطع مختلف زندگیشون، مولفه‌های شادی و رضایت از زندگی رو پیدا کنن

تصور کنید دنیایی بدون آب... غیرممکن به نظر می‌رسد، مگر نه؟ آب، مایع حیات، در تار و پود هستی ما تنیده شده است. از سلول‌های بدنمان تا پهنه‌ی وسیع اقیانوس‌ها، آب در همه‌جا حضور دارد و نقشی حیاتی در زندگی انسان و سیاره زمین ایفا می‌کند

در اعماق اقیانوس، صدایی منحصر به فرد به گوش می‌رسد، صدایی که از هیچ نهنگ دیگری شنیده نمی‌شود. این صدا متعلق به تنهاترین نهنگ دنیاست، نهنگی که فرکانس آوازش ۵۲ هرتز است، بسیار بالاتر از فرکانس آواز سایر نهنگ‌ها