آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: دوم مرداد ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از مهین زرین‌پنجه، موسیقیدان، آهنگساز و نوازنده چیره‌دست پیانو یاد کردیم. این هنرمند که نخستین "ارکستر بانوان" در ایران را تشکیل داد، خرداد ماه ۱۴۰۴ درگذشت.مهین زرین‌پنجه چهارم آبان سال ۱۳۱۶ در تهران به دنیا آمد. پدرش نصرالله زرین‌پنجه، آهنگساز و نوازنده تار بود که آثار ارزشمندی برای بسیاری از خوانندگان دوره خود، به خصوص غلامحسین بنان ساخت. مادرش صفیه یگانه نیز دستی بر نواختن تار و تنبک داشت.او از حضور اساتید بزرگی هم‌چون روح‌الله خالقی، ابوالحسن صبا و حسین تهرانی بهره برد و ساز تخصصی خود یعنی پیانو را نیز نزد مرتضی محجوبی، جواد معروفی و امانوئل ملیک اصلانیان فرا گرفت.مهین زرین‌پنجه پس از پایان تحصیلات به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و با تشکیل "ارکستر بانوان" و سرپرستی آن و تک‌نوازی پیانو در سایر ارکسترها مشغول به کار شد.زرین‌پنجه پس از انقلاب ۵۷، در آغاز به انگلستان، سپس فرانسه و در نهایت به آمریکا مهاجرت کرد و به تدریس و تمرین پیانو مشغول شد.از مهین زرین‌پنجه بیش از ۶۰ قطعه موسیقی به یادگار مانده که تعدادی از آثارش در چند دهه غربت‌، در ارکسترهای بزرگ دنیا ضبط و اجرا شده ‌است. در پادکست این هفته "آواهای کم شنیده از دیروز تا امروز" با مرور برخی آثار مهین زرین‌پنجه، درباره شیوه کار نوازندگی و آهنگسازی او با پویان آزاده، پیانیست و پژوهشگر موسیقی ایرانی نیز گفت‌وگو کردیم.مهین زرین‌پنجه ۱۱ خرداد در ۸۷ سالگی در متل قو مازندران درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۹ تیر ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleبامداد فتوحی، نوازنده سازهای کوبه‌ای مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. در این برنامه از این گفته‌ایم، چطور و به همت چه اساتیدی تنبک توانست در موسیقی ایرانی به عنوان ساز مستقل شناخته شود.بامداد فتوحی متولد اول دی سال ۱۳۵۷ در پاریس است اما در تهران تحصیل کرده و موسیقی را نیز به صورت جدی از کودکی در ایران پی گرفت.سال‌ها نزد اساتید مختلف با نوازندگی سنتور و تنبک آشنا شد اما در نهایت این سازهای کوبه‌ای، به خصوص ساز تنبک بود که به عنوان ساز اصلی انتخاب کرد.با این هنرمند که حالا سال‌ها است ساکن کاناداست در این برنامه همچنین درباره تاریخچه ساز تنبک صحبت کرده‌ایم که چطور در طول سال‌های طولانی و به همت چه اساتیدی توانست به عنوان سازی که تنها به عنوان همراه کننده محسوب می‌شد، به یکی از سازهای اصلی و مستقل تبدیل شود. در پادکست این هفته همچنین از مجموعه "سایه‌های رقص" گفته‌ایم که در آن از سازهای مختلف کوبه‌ای استفاده شده است.بامداد فتوحی در سال ۲۰۱۸ با همکاری دو نوزانده دیگر گروه موسیقی "آن" را در کانادا راه اندازی کرد و تا به امروز به ضبط آثار هنری و اجراهای مختلف پرداخته‌اند. فتوحی که سال‌هاست مشغول تدریس سازهای کوبه‌ای است، همکاری با چهره‌های نام‌آشنای موسیقی مانند حسین علیزاده، مجید درخشانی، کیوان ساکت و سعید فرج‌پوری را در کارنامه خود دارد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۵ تیر ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از حسین موفق، خواننده آهنگ‌های عامه‌پسند یاد کردیم. او یکی از بهترین غزل‌خوان‌های کوچه‌بازاری در دهه ۵۰ در ایران بود.پدر حسین موفق از مهاجرین روس بود که به اردبیل مهاجرت کرده بود و او در سال ۱۳۲۰ در این شهر به دنیا آمد.از ۹ سالگی با تقلید آثار هنرمندانی مانند دلکش، ایرج و دردشتی مشق خواندن می‌کرد تا اینکه برای آگاهی از دستگاه‌های موسیقی پایش به جامعه باربد و حضور در کلاس‌های اسماعیل مهرتاش باز شد.با موسیقی دستگاهی نزد مهرتاش آشنا شد اما علاقه‌اش به سبک موسیقی کوچه بازاری بود و در این ژانر موسیقی همیشه فعالیت کرد.کار حرفه‌ای موسیقی را با اثری به نام "شعله جان" در سال ۱۳۴۲ آغاز کرد و در ادامه این مسیر، رشید مرادی، آهنگساز موسیقی‌های مردمی در آن دوران نیز به او کمک شایانی کرد.او با ارائه آهنگ‌هایی مثل "ابرام غزل‌خون"، "کمال تارزن"، "علی ساربون" بسیار به شهرت رسید و اجراهای موفقی در برنامه "میخک نقره‌ای" فریدون فرخزاد داشت.موفق یکی از بهترین غزل‌خوان‌های کوچه‌بازاری و بیات تهران بود و بدون شک اگر مایل بود در دیگر ژانرهای موسیقی هم فعالیت کند، می‌توانست به همان میزان مشهور شود.او سال‌های پس از انقلاب را در هلند سپری کرد و در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۸در این کشور درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۵ خرداد ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleمهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" فرید الهامی، نوازنده تنبور و آهنگساز است. در این برنامه با این هنرمند درباره ساز تنبور، مستندهایی که او از این ساز ساخته است و پروژه شاهنامه کردی گفت‌و‌گو کردیم.فرید الهامی در ۲۳ فروردین سال ۱۳۵۹ در صحنه کرمانشاه در خانواده‌ای هنرمند متولد شد. سید ایاز قزوینه‌ای، پدربزرگش از اساتید صاحب سبک بود و او نیز نواختن تنبور را در ابتدا در خانه نزد او آغاز کرد و سه‌تار را نیز در شش سالگی به تشویق مادر، نزد پسر عموهایش فراگرفت.الهامی در سال ۱۳۷۹ گروه موسیقی "زمزمه عشق" و در سال ۱۳۸۴ گروه "فردوسی" را تشکیل داد. همچنین در سال ۱۳۸۵ کار تمرین و ضبط دو اثر شاهنامه کردی (تراژدی رستم و سهراب) و شاهنامه فردوسی (ضحاک ماردوش) را آغاز کرد که با آهنگسازی او و صدای شهرام ناظری اجرا شده ‌است.این هنرمند در این برنامه از جزئیات ساخته شدن این اثر و تیغ سانسوری که بخش‌هایی از این مجموعه را حذف کرد، می‌گوید.الهامی همچنین آلبوم "هزاره تنبور" که شامل مقام‌های مناطق یارسان‌نشین صحنه، گوران و بخشی از مقام‌های یارسان‌های مناطق لک‌نشین و نیز آذربایجان و حاصل پانزده سال تحقیق است را در سال ۱۳۹۷ به صورت محدود منتشر کرد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: اول خرداد ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از شاپور حاتمی، آهنگساز و نوازنده قدیمی تار یاد کردیم. گفته شده است، او از نخستین هنرمندانی است که با تار چهارمضراب دو چهارم را نواخته است.عبدالحمید حاتمی معروف به شاپور حاتمی متولد سال ۱۳۰۳ بود. پدرش یحیى‏‌خان حاتمى هم از نوازندگان به‌نام تار بود.یحیى‏‌خان حاتمى از شاگردان میرزا حسین‌قلی فراهانی معروف به آقا حسینقلی از نوازندگان سرشناس تار اواخر دوران قاجار بود و آنقدر در نوازندگی چیره دست بود که سمت خلیفه‏‌گرى كلاس‌های میرزا حسین‌قلی خان را دریافت کرده بود.در کتاب "مردان موسیقی سنتی و نوین ایران "اثر حبیب‌الله نصیری‌فر به نقل از شاپور حاتمی آورده شده که علاوه بر حضور در کلاس،های پدر، مدتی نیز شاگردی عبدالحسین خان شهنازى را کرده است. حاتمی همچنین ردیف‌هاى آواز ایرانى را نزد دایى خود، عبدالله خان دوامى آموخت.کار جدی موسیقی نیز برای شاپور حاتمی با رادیو ژاندارمرى آغاز شد و پس از آن به دعوت مهدى خالدى، جزو نوازندگان اركستر او به خوانندگى دلكش شد.بجز نوازندگى در اركستر، نوازندگى سلوى بعد از ظهر روزهاى یكشنبه رادیو هم با شاپور حاتمی بود. همچنین در کارنامه هنری حاتمی سابقه همکاری با خوانندگانی همچون مرضیه، دلكش، پوران، هما، داریوش رفیعى و امین‏‌الله رشیدى نیز به چشم می‌خورد.ترانه "به یاد دوست" به آهنگسازی شاپور حاتمی روی شعری از بیژن ترقى که پس از درگذشت داریوش رفیعی ساخته بود و کوروس سرهنگ زاده و صمد پیوند، هر کدام جداگانه آن را اجرا کرده بودند، نیز بسیار در آن دوره شهرت پیدا کرد.در برنامه این هفته نکات کمتر شنیده شده‌ای درباره شاپور حاتمی را از زبان هاتف شرار، پژوهشگر موسیقی نیز بشنوید.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleشیلا نهرور، خواننده ساکن کانادا مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. در این برنامه مروری کرده‌ایم بر کارنامه هنری این هنرمند که بسیار تحت تاثیر احمد عاشورپور، از اساتید به‌نام موسیقی گیلان، فعالیت می‌کند.شیلا نهرور در بهار سال ۱۳۳۷ در بندر انزلی گیلان به دنیا آمد. پس از اتمام دوران دبیرستان راهی‌ دانشگاه پهلوی شیراز شد و تحصیلات خود را در رشته زبان انگلیسی‌ و آوا شناسی ادامه داد.او معتقد است، تحصیل در این رشته به شناخت بیشتر موسیقی نیز کمک کرده و البته که در مسیر فراگیری موسیقی از حضور اساتید مختلفی هم بهره برده است.نهرور اما بیش از همه، کار موسیقی خود را تحت تاثیر آثار احمد عاشورپور، از اساتید به‌نام موسیقی گیلان می‌داند و به شیوه این هنرمند قدیمی، بسیاری از قطعات مشهور دنیا را همراه با اشعار فارسی یا گیلکی خوانده است.حاصل همکاری او با امیر رهبر، پیانیست ساکن کانادا نیز آلبومی به نام "جاودانه‌های گیلان" است که برخی از مشهورترین آثار کیلگی با تنظیمی دوباره از سوی شیلا نهرور بازخوانی شده است. دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنیددر این برنامه همچنین به ترانه "انزلی من" با شعری که نهرور، خود سروده و روی قطعه فولکی از مکزیک خوانده شده است، نیز پرداخته‌ایم. نوازندگی گیتار این قطعه را بهرام آقاخان انجام داده و تنظیم از رضا مقدس است.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از درویش جاویدان، خواننده و آهنگساز قدیمی یاد کردیم. جاویدان را بسیاری به خاطر اجرای ترانه‌های کوچه بازاری ماندگاری که خوانده بود می‌شناسند اما او پس از انقلاب اسلامی در ایران به خواندن ترانه‌های مذهبی روی آورد.مصطفی موسوی مشهور به مصطفی جاویدان یا درویش جاویدان متولد هفتم آبان ۱۳۲۵ در کرمانشاه بود و در خانواده‌ای مذهبی رشد یافت.او نه تنها خواننده با ذوقی بود، بلکه دستی بر نوازندگی چندین ساز داشت و به عنوان هنرپیشه و نمایشنامه‌نویس نیز فعالیت می‌کرد.هر چند پس از انقلاب اسلامی در ایران، به خواندن ترانه‌های مذهبی روی آورد اما تا پیش از آن حدود ۱۳ آلبوم موسیقی منتشر کرد و با اینکه خودش کرمانشاهی بود، ترانه‌های محلی از دیگر نقاط ایران را نیز به زیبایی اجرا می‌کرد. یکی از این ترانه‌های محلی که اجرا کرد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت، آهنگ محلی مشهدی "یر اگه" بود.از آلبوم‌هایی که پیش از انقلاب اسلامی از او بسیار مشهور شد، می‌توان به "باباکوهی" و "چینی‌بندزن" اشاره کرد.همچنین بسیاری از ترانه‌هایی که در فیلم‌های سینمایی پیش از انقلاب خوانده بود، مشهور شدند و بر سر زبان‌ها افتاده بودند.بیشتر ترانه‌هایی که درویش جاویدان خوانده بود را خودش آهنگسازی می‌کرد و در این مسیر تعداد انگشت‌شماری از قطعاتی که ساخته بود را خوانندگان دیگر اجرا کردند. معروف‌ترین قطعه‌ای که سرود و آهنگسازی کرد و داریوش آن را اجرا کرد، ترانه "به من نگو دوست دارم" بود که با تنظیم پرویز مقصدی منتشر شد.او ترانه‌های دوصدایی نیز با خوانندگان زن هم دوره خود مثل عهدیه، هاله نظری و آهو خوانده بود.درویش جاویدان ۲۰ آبان ۱۳۹۶ بر اثر ایست قلبی در در منزلش کرج درگذشت و در بهشت سکینه به خاک سپرده شد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲۱ فروردین ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از منوچهر طاهرزاده، آهنگساز، خواننده و نوازنده یاد کردیم. طاهرزاده برای خوانندگان به‌نامی هم چون داریوش و شاهرخ آهنگسازی کرده بود.منوچهر طاهرزاده متولد ۱۳ دی ۱۳۳۱ در کرمانشاه بود. پدرش، یدالله طاهرزاده، نوازنده تار بود و از کودکی در محیطی موسیقایی رشد کرد و خیلی زود در نوجوانی به نوازنده قابلی تبدیل شد.طاهرزاده که سازهای ویولن و کمانچه را به خوبی می‌نواخت، در کار آهنگسازی از حضور اساتید به‌نامی هم‌چون مرتضی حنانه، جواد معروفی، حسینعلی ملاح و محمدتقی مسعودیه استفاده کرد.بیشترین همکاری او به عنوان آهنگساز با شاهرخ بود. قطعه "پاییز" روی شعری از محمدرضا فتاحی از معروف‌ترین ساخته‌های او برای این خواننده بود.او همچنین چندین قطعه برای داریوش ساخت که یکی از ماندگارترین آنها "شبخون" روی شعری از ایرج جنتی عطایی با تنظیم منوچهر چشم‌آذر بود.طاهرزاده از آن دسته هنرمندانی بود که تجربه‌های مختلفی در ژانرهای متفاوت موسیقی داشت. از او ساز و آوازهای گوش‌نوازی به یادگار مانده است. موسیقی محلی را هم خوب می شناخت و اجراهای ماندگاری در این سبک دارد و از سوی دیگر، ساخته‌های درخشانی در موسیقی پاپ نیز در کارنامه دارد. در دوره‌ای نیز به موسیقی عرفانی گرایش پیدا کرد و آلبوم موسیقی در این سبک نیز از او منتشر شده است.حمید طاهرزاده، نوازنده تار در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از ویژگی‌های کار موسیقی برادرش و خاطراتشان گفته و ما نیز مروری بر چند قطعه با صدای این هنرمند داشتیم.منوچهر طاهرزاده در ۱۴ آذر ۱۳۸۲ در کرمانشاه درگذشت و در آرامگاه باغ فردوس این شهر به خاک سپرده شد.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۷ فروردین ۱۴۰۴copyright ©Deutsche Welleزهره حیدری، خواننده ساکن ایران مهمان نخستین پادکست "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است که از او ترانه‌ای نوروزی به نام "بونه" را انتخاب کرده‌ایم. این هنرمند در این برنامه همچنین از این گفته است که با وجود ممنوعیت آواز خواندن زنان در ایران، چگونه با امید به کارشان ادامه می‌دهند.زهره حیدری متولد ۹ آبان سال ۱۳۶۳ در شهرستان تنگستان استان بوشهر است. او که کارشناسی ارشد رشته فلسفه دارد، از ۲۷ سالگی به صورت جدی آموختن موسیقی را آغاز کرد و از شاگردان پریسا، خواننده نام‌آشنای ساکن ایران است.در این برنامه قطعه "بونه" با صدا و نوازندگی دف او و آهنگسازی و نوازندگی نی همسرش، پارسا برخورداری را می شنوید که ترانه‌ای نوروزی و بختیاری است.با زهره حیدری که دارای صدای آلتوی پرقدرتی است، در این پادکست درباره قطعه "حسرت" که سال گذشته و در آستانه روز جهانی زن در همکاری با چهار خواننده زن دیگر اجرا شده بود نیز گفت‌و‌گو کردیم.او سابقه همکاری با گروه موسیقی ارغوانه و برگزاری کنسرت در کشورهای دیگر را نیز داراست.حیدری همچنین از این گفته است، چطور با وجود ممنوعیت و محدودیت‌های مختلف در ایران، زنان خواننده دست از تلاش بر نمی‌دارند و همچنان به فعالیت می‌پردازند.او که حتی پدرش هم مخالف خوانندگی‌ای بوده از این می‌گوید که محدودیت‌ها برای زنان سابقه‌ای بسیار طولانی دارد و به همین خاطر است که آنها هیچ‌گاه دست از مطالبه‌گری برنداشته‌اند.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲۳ اسفند ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از بیتا، خواننده قدیمی یاد کرده‌ایم که کمتر از یک سال پیش، در فروردین سال ۱۴۰۳ درگذشت. بیتا، همسر فضل‌الله توکل، آهنگساز و نوازنده چیره‌دست سنتور بود.بیتا با نام اصلی طاهره موسی زاده متولد سال ۱۳۲۶ در تهران بود و در سال ۱۳۴۲ به واسطه‌ آشنایی با عطاالله خرم فراگیری موسیقی را آغاز کرد.در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ در ایران از چهره‌های شناخته شده میان زنان خواننده بود و آثارش از رادیو و تلویزیون ملی پخش می‌شد.او همچنین در سال ۱۳۴۳ به‌ دعوت رضا صفایی در فيلم "تعقيب خطرناک" علاوه بر ايفای نقش اول، ساخته‌هایی از عمادرام را اجرا کرد و در فیلم‌های "زبون بسته" و "مردی در قفس" با نصرت‌الله وحدت همبازی شد.بیتا اما پس از نقش‌آفرینی در چند فیلم، هنرپيشگی را كنار گذاشت و بیشتر به موسیقی پرداخت. او تحت تعليم استاد محمود كريمی به‌ آموختن دستگاه‌ها و رديف‌های موسيقی ايرانی مشغول شد و تا سال ۱۳۵۷ حدود ۴۰ ترانه اجرا کرد."آخرین برگ" ، "منم که فردایی ندارم"، "آشتی"، "وسوسه" و "سلام بر پیری" از قطعاتی است که با صدای او بسیار مشهور شد.بیتا در سال ۱۳۵۰ با فضل‌الله توکل ازدواج كرد که نه تنها سنتورنواز ماهری بود، بلکه از مشهورترين آهنگسازان راديو بود كه تا آن زمان برای خوانندگانی چون هايده، گلپا و حميرا آهنگسازی کرده بود.یکی از زیباترین ترانه‌هایی که توکل ساخت و همسرش آن را اجرا کرد، "از یاد رفته" روی شعری از معینی کرمانشاهی بود.بیتا پس از انقلاب اسلامی در ایران مانند بسیاری از هنرمندان زن از فعالیت هنری منع و خانه‌نشین شد، به همین خاطر به خارج از کشور مهاجرت کرد.او در سوم فررودین ۱۴۰۳ در سن ۷۶ سالگی درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۹ اسفند ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleسامان شاهی، رهبر ارکستر، آهنگساز و موزیسین مهمان پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" است. شاهی از معدود ایرانیانی است که نامزد دریافت جایزه "جونو" در کانادا شده است.سامان شاهی از ۱۵ سالگی نواختن ساز پیانو را آغاز کرد و از سال ۲۰۰۴ ساکن کانادا است. او در این کشور در رشته آهنگسازی تحصیل کرد و پس از آن دوره رهبری ارکستر را نیز گذارند.این هنرمند در سال‌های اخیر با ارکستر سمفونیک کانادا و گروه‌های مختلف و معتبر این کشور همکاری داشته و نخستین ایرانی است که نامزد دریافت جایزه "جونو"، مهمترین جایزه موسیقی کانادا شده است. "تنفس در سایه‌ها" ساخته او در بخش "بهترین اثر کلاسیک" سال نامزد دریافت این جایزه شده بود.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" اما در مورد پروژه Fragments یا "تکه‌ها" صحبت کرده‌ایم که شاهی اخیرا بر اساس تجربه چندین مهاجری که به اجبار کوچ کرده‌اند، ساخته است.نیکا خانجانی، شاعر و نویسنده در این پروژه کار نوشتن اشعار و متن را انجام داده است و شاهی در این برنامه درباره روند ساخته شدن آن می‌گوید.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲۵ بهمن  ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از مریم روح‌پرور، خواننده آهنگ‌های عامه‌پسند یاد کرده‌ایم. به او به خاطر برخورداری از صدایی قدرتمند در اجرا، لقب "ام‌کلثوم ایران" را داده بودند.مریم روح‌پرور متولد ۳۱ شهریور ۱۳۱۱ بود و نخستین بار صدایش توسط یکی از رادیوهای تهران به نام رادیوی نیروی هوایی پخش شد و به این خاطر مردم او را تا مدت‌ها به نام "روح‌پرور نیرو هوایی" می‌شناختند.روح‌پرور بعدها از خواننده‌های لاله‌زاری شد و بسیاری به خاطر برخورداری از صدایی قدرتمند در اجرا، به او لقب "ام کلثوم ایران" را دادند.روح‌پرور در زمان فعالیت هنری خود حدود ۱۰ آلبوم موسیقی منتشر کرد که یکی از آنها با نام "دورنگی" بسیار مشهور شد.او با اینکه در زمانی که فعالیت می کرد از سوی بسیاری از علاقه مندان به سبک موسیقی اش بسیار طرفدار داشت اما از اینکه بسیاری از آهنگسازان هم دوره اش از همکاری با او خودداری می کردند، گلایه داشت.نام روح‌پرور به همین خاطر در بسیاری از منابع موسیقی و در میان زنان خواننده ایرانی درج نشده است، هر چند خودش در روزهای اوج کارش مصاحبه ای با یکی از روزنامه های وقت انجام داده و گفته بود، حاضر است با بسیاری از خوانندگان هم دوره اش بدون میکروفون بخواند تا متوجه قدرت صدایش شوند.در پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" مروری بر کارنامه هنری این خواننده داشتیم و به این موضوع که چرا بسیاری از خوانندگان زن موسیقی عامه پسند یا کوچه بازاری مانند مردان فعال در این ژانر موسیقی ماندگار نشدند، پرداختیم.روح‌پرور در ۱۲ دی ماه سال ۱۳۶۶ در سن ۵۵ سالگی در تهران درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۱۱ بهمن ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleدر پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" از فریدون شهبازیان، آهنگساز و موسیقیدان به‌نام ایرانی یاد کرده‌ایم که به تازگی به خاطر "مشکلات حاد تنفسی" درگذشت. شهبازیان خالق آثار ماندگاری هم‌چون "پر کن پیاله را" با صدای محمدرضا شجریان بود.فریدون شهبازیان متولد ۲۱ خرداد سال ۱۳۲۱ بود و با تشویق و راهنمایی پدرش، حسین شهبازیان که نوازنده ویولن، رهبر ارکستر و از شاگردان ابوالحسن صبا بود، به موسیقی گرایش پیدا کرد و در هنرستان عالی موسیقی به تحصیل پرداخت.در ۱۷ سالگی به عضویت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری درآمد و پس از آن همکاری خود با ارکستر گل‌های رادیو را آغاز کرد.او فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و در سال ۱۳۴۵رهبر گروه کر و ارکستر سمفونیک رادیو شد. پس از آن هم به دعوت هوشنگ ابتهاج سرپرست برنامه‌ گل‌های تازه در رادیو شد.شهبازیان در طول سال‌هایی که فعالیت کرد با خوانندگان بسیاری مثل محمدرضا شجریان، عهدیه، علی‌اصغر شاهزیدی، عارف، سیمین غانم، الهه، علیرضا افتخاری، نادر گلچین، اکبر گلپایگانی، عبدالحسین مختاباد، حسام‌الدین سراج و محمد اصفهانی همکاری داشت.در این این قسمت پادکست "آواهای شنیده از دیروز تا امروز" از کارنامه پربار شهبازیان گفته‌ایم و درباره مشهورترین آثارش هم‌چون "پر کن پیاله را" که اوایل دهه ۵۰ شمسی ساخته بود و از برنامه گل‌های تازه شماره ۷۷ رادیو پخش شده بود، "گریز" با صدای نادر گلچین روی شعری از هوشنگ ابتهاج، "گل گلدون من" با صدای سیمین غانم روی شعری از فرهاد شیبانی، "خانه خوبان" با صدای محمد نوری و شعری از نادر ابراهیمی و آثاری که در همکاری با شاعران تولید و به صورت دکلمه منتشر کرده بود، گفته‌ایم.شهبازیان از اواسط دهه۵۰ ساخت موسیقی فیلم را آغاز کرده بود اما پس از انقلاب اسلامی در ایران با توجه به محدودیت‌ها بر موسیقی باکلام و خوانندگان، بیشتر تمرکز خود را بر ساخت موسیقی متن فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی گذاشت.از جمله آثار موسیقی فیلمی که برخی به صورت آلبوم‌های مستقل موسیقی نیز منتشر شده‌اند، می توان به موسیقی متن فیلم‌های "آوار" به کارگردانی سیروس الوند، "شیر سنگی" به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی، "پائیزان" به کارگردانی رسول صدر عاملی، سریال "باغ گیلاس" به کارگردانی مجید بهشتی و فیلم‌ سینمایی "هیوا" به کارگردانی رسول ملاقلی‌پور اشاره کرد.فریدون شهبازیان در ۲۲ دی ۱۴۰۳ به خاطر "مشکلات حاد تنفسی" در ۸۲ سالگی درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۲۷ دی ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleدر نخستین پادکست "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" در سال ۲۰۲۵ از عطاءالله خرم، یکی از پرکارترین آهنگسازان ایران یاد کرده‌ایم. او خالق آثار جاودانه‌ای برای بسیاری از خوانندگان ایرانی بود. بسیاری از قطعاتی که با صدای ویگن مشهور شد را خرم آهنگسازی کرد.عطاءالله خرم متولد ۱۲ فروردین ۱۳۰۵ در تبریز بود و در کودکی با راهنمایی دایی خود، ایرج کسمایی با موسیقی آشنا شد.در ابتدا به سازهای غیرایرانی مانند ماندولین، فلوت و ویولن علاقه‌مند شد اما دوستی با ابوالحسن صبا و شرکت در ارکستر شماره یک، علاقه‌مندی او به سازهای ایرانی را نیز به دنبال داشت.او ساخت بیش از ۷۰۰ ترانه را در کارنامه هنری خود دارد و با خوانندگانی مانند ویگن، دلکش، ایرج، هایده، رامش، عارف، منوچهر سخایی، روانبخش، حمیرا، رامین، راشین و محمدرضا شجریان همکاری کرد. در بین این خوانندگان اما بیشترین همکاری را با ویگن داشت.از مشهورترین آثاری که با ویگن منتشر کرد، می‌توان به بارون بارونه، شاه دوماد، دو کبوتر، شکوفه‌ها، بی‌ستاره‌، کجاوه، ساقی، دختر دریا و رقیب اشاره کرد.عطاءالله خرم در دوره‌ای که مشغول به فعالیت بود با سه ترانه‌سرا نیز بیشتر از دیگر هنرمندان همکاری کرد. شعر بسیاری از آثاری مشهور او را پرویز وکیلی، سیروی آرین‌پور و ناصر رستگارنژاد سروده‌اند.خرم پس انقلاب اسلامی در ایران، ابتدا به فرانسه رفت اما دو سال بعد برای همیشه به آمریکا مهاجرت کرد.در سال‌هایی که ساکن خارج از ایران بود نیز بسیار پرکار بود و چندین جلد کتاب منتشر کرد. "گلستان موسیقی" که شامل خاطرات ۵۰ سال کار او در موسیقی است، "ترانه‌های ملی ایران" و "گلچینی از گوشه‌های ردیفی موسیقی ایران" در دو جلد از جمله آثار برجسته اوست.خرم در مصاحبه‌ای با رادیو جوانان لس‌آنجلس گفته بود: «من می‌توانستم بهترین و "سنگین‌ترین" آهنگ گلها را بسازم یا می‌توانستم شادترین آهنگ جاز را بسازم. آهنگ‌هایی که من می‌سازم همه در مایه‌های ایرانی است ولی با ریتم‌های شادتر و امروزی‌تر.»عطاءالله خرم در سال ۱۳۹۳ درگذشت.

تهیه کننده و مجریان: میترا خلعتبری / اسکندر آبادیپخش شده از بخش فارسی دویچه وله در آلمانتاریخ انتشار پادکست: ۶ دی ۱۴۰۳copyright ©Deutsche Welleدر آخرین پادکست "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" در سال ۲۰۲۴ یادی از افسانه نوابی، یکی نخستین آوازخوانان زن افغانستان کرده‌ایم. این هنرمند با خواندن قطعه "حال که دیوانه شدم می‌روی" به چنان شهرتی رسید که خوانندگانی در ایران و تاجیکستان نیز این قطعه را بازخوانی کردند.افسانه نوابی با نام اصلی پیکر سلطان در سال ۱۳۲۹ در کابل زاده شد و خیلی زود با وجود مخالفت خانواده به شهرت رسید. نام او در ۱۴ سالگی با اجرای آهنگی به نام "من مست بهار حسنت" در افغانستان بر سر زبان‌ها افتاد.پیکر سلطان در ابتدا با نام هنری جلوه مشغول به خواندن شد اما از آنجا که خانواده متوجه این موضوع شدند تا چندین سال اجازه خواندن نداشت.او پس از ازدواج با محمد اسماعیل نوابی، از آنجا که همسرش مشوق او برای انجام کارهای هنری بود، به رادیو بازگشت. این بار نام هنری افسانه برای او انتخاب شد. خود در مصاحبه‌ای درباره انتخاب این نام گفته بود: «در رادیو، استاد خیال یا زلاند بود که نام افسانه را برایم انتخاب کرد.»استاد حفیظ‌ الله خیال اما چه نام افسانه را برای او انتخاب کرده باشد چه نه اما در موفقیت پیکرسلطان نقش مهمی داشت چرا که قطعه "حال که دیوانه شدم می‌روی" را بر روی شعری از خانجان مقبل آهنگسازی کرد و افسانه با خواندن آن به چنان شهرتی رسید که تا سال‌ها این ترانه را خوانندگان بسیاری در ایران و تاجیکستان نیز بازخوانی می‌کردند. برای مثال در ایران، سلی، خواننده قدیمی آلبومی به این نام در سبک پاپ منتشر کرد شامل ۱۱ قطعه بود.نام افسانه نوابی در تاریخ هنر افغانستان از این نظر نیز دارای اهمیت است که او کار خوانندگی را زمانی انجام می‌داد که در افغانستان مخالفت‌های بسیاری با خوانندگی زنان وجود داشت و او از زنان سنت‌شکنی بود که با شجاعت وارد این صحنه شد.در سال ۱۳۷۵ اما با سیطره طالبان بر افغانستان عملا فرصت هر گونه فعالیتی از زنان خواننده گرفته شد و افسانه نوابی نیز مانند بسیاری از هنرمندان دیگر مجبور به ترک کشورش شد.او به آلمان رفت و فعایت هنری‌اش در سال‌هایی که در این کشور زندگی کرد، تنها محدود به خواندن در برخی محافل هنری افغان‌های ساکن این کشور شد و اثر جدیدی تولید نکرد.پیکر سلطان در ۲۴ اسفند ۱۳۹۹ در آلمان بر اثر سرطان درگذشت.طاهر زهیر، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ وقت پس از درگذشت نوابی گفته بود: «درگذشت افسانه یک ضایع بسیار سنگین و جبران ناپذیر برای جامعه هنری افغانستان به‌حساب می‌آید.»