د ژوند لاره - راه زندگی

به ادامه بررسی مراحل احداث و تکمیل زیرساخت های افغانستان، امروز به پیشینه هوانوردی در کشور عزیز خود میپردازیم. اگر قرار باشد این بخش از انجام نخستین پرواز در فضای افغانستان آغاز شود، ناگزیر باید از تجاوز یک طیاره عسکری انگلیس یاد آوری کرد که در ۲۴ می ۱۹۱۹ برای بمباران ارگ بر فراز کابل ظاهر و وحشت بزرگی ایجاد کرد. په همدې اساس له انگرېزانو سره د افغانانو د درېیمې جګړې له پای ته رسېدو او د افغانستان د سیاسي استقلال له تامینېدو سره سم، امان الله شاه هوایي برخې ته فوق العاده پام واړاوه او سملاسي یې د پیلوټۍ او هوایي انجنیرۍ برخو کې د ځوانانو روزل پیل کړل. لومړني محصلین په ۱۹۲۱ کال کې ایټالیا ته واستول شول چې یو یې احسان خان نومېده. همدی د افغانستان د هوایي ځواک لومړنی قوماندان شو او تر ۱۹۴۷ کاله پر دغه دنده پاتې و. در همین ایام، نخستین طیارات به ترتیب از برتانیا، ایتالیا و یک فروند هم از اتحاد شوروی خریداری گردید. در کنار دولت، تعدادی از تاجران افغان هم چند طیاره را به هزینه های شخصی خریداری و با احساس ملتخواهی به امان الله شاه اهدا کردند. پرواز ها، نخست از میدان کوچکی در شیرپور صورت می گرفت و متعاقباً، بدنبال هموار سازی تپه های اطراف منطقه خواجه رواش، این محل به عنوان میدان هوایي انتخاب شد. د افغانستان د لومړني ملکي هوایي شرکت په توګه، د آریانا افغان الوتنې بنسټ په ۱۹۵۳ کال کې په نژدې مساوي سهمونو له پان ام امریکایي شرکت سره په ګډه کېښودل شو. دغه مشارکت چې آریانا شرکت یې په سیمه ییزه کچه په یوه مهم لوبغاړي واړوله، څه باندې شل کاله دوام وکړ چې د ثور په کودتا او په کابل کې د امریکا د سفیر په وژل کېدو، پای ته ورسېد او ورسره سم آریانا هم له برمه ولوېده او ماته شوه. په دې خپرونه کې د افغانستان د هوایي چلند پر دې او نورو اړخونو خبرې شوي چې بشپړ متن یې له دې لینکونو تر لاسه کولی شئ:https://mohammadashrafghani.com/ps/39th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/fa/39th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/39th-podcast/ این برنامه، به علاوه شبکه های اجتماعی از پلاتقورم های ذیل نیز قابل دریافت می باشد: Apple Podcasts، Spotify، Amazon Music ، Samsung Podcasts، Podcast Index، Listen Notes، RSS.com Community /

In this

د بختور لوی اختر د نېکمرغۍ په رارسېدو خپلې مبارکۍ او پېرزوینې ټولو وطنوالو او د نړۍ مسلمانانو ته وړاندې کوم. امیدوارم که در این ایام خجسته، دعا های خالصانه زائرین بیت الله شریف در حق مردم مظلوم غزه مقبول درگاه الهی شده باشد. در عین تقدیم مبارکی های قلبی به حجاج محترم افغان، از آنها می طلبم که برای سرفرازی و آسایش مأمن مشترک ما، همه با یکدلی تمام دستان نیایش بلند کنند. قربان هاییتنگیز مبارک، عزیز وطنداشلر و کافه مسلمانلر.

د مواصلاتو د څېړنې په لړ کې نن بشپړ د خپل هېواد ددغې مهمې اقتصادي برخې په ډېر معاصر پړاو خبرې کوو. دا تاریخي مرحله هم څو پړاوونه لري چې پیل یې د محمد نادرخان له پاچا کېدو نه کېږي.و این دورانی بود که راه «دره شکاری» برای تردد های پیهم باز و برای اعمار و مرمت جاده ها اداره خاصی به نام وزارت فواید عامه ایجاد گردید، هرچند اعمار نخستین سرک های موتر رو قبلاً در زمان امیر حبیب الله خان آغاز شده بود.تر کومه چې د پخو او اساسي لارو د جوړولو خبره ده باید د مرحوم محمد داود خان نوم په ځانګړي ډول یاد کړو. د کابل ښاریانو ته به چې یا زما همزولي یا تر ما لږ مشران وي، هرومرو په یاد وي چې د داود خان تر صدراعظم کېدو پورې، پخپله په پایتخت کابل کې له څو کیلومترو پرته پوخ سړک نه و.پروژه های بزرگ جاده سازی ما در اواسط قرن بیست و در جریان رقابت های شدید شرق و غرب رونق خوب یافت، که امریکا و اتحاد شوروی هر دو بخش های بزرگ این پروژه ها را راه اندازی و تمویل کردند.دا چې وروسته څه وشول او د یوویشتمې پېړۍ په پیل کې د نړیوالو په مرسته جوړو شويو سړکونو او مواصلاتی پروژو څه نیمګړتیاوې درلودې، «د ژوند لارې» لړۍ په دې نوبتي پودکاست کې به یې وڅېړو. بشپړ متن یې له دې لینکونو تر لاسه کېدلی شي:https://mohammadashrafghani.com/ps/38th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/fa/38th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/38th-podcast/این برنامه، به علاوه شبکه های اجتماعی از پلاتقورم های ذیل نیز قابل دریافت می باشد:Apple Podcasts، Spotify، Amazon Music ، Samsung Podcasts، Podcast Index، Listen Notes، RSS.com Community /

د ژوندانه د نورو برخو غوندې په مخابراتو کې هم زما ټول تمرکز د هېواد پر ملي ګټو او عمومي ښېرازۍ و چې څنګه د ټکنالوژۍ په نوي کولو او عامولو لا غوره تامین وشي.سیستم مخابراتی ما که برای قرنها در شکل ابتدایی خود به رفع نیازمندی های مردم می پرداخت، از اواخر قرن نزده استفاده از وسایل الکترونیک را آغاز و طی یک قرن انواع مختلف آنرا تجربه کرد. د بیسیم مخابراتو د تعمیم له پاره د جمهوري حکومت هڅې چې په لنډه موده کې یې ټول هېواد راوپوښه، د چټکتیا او پراختیا له پلوه په نړۍ کۍ کمسارې وې. د لا ښه والي او ارزانوالي له پاره مو مصنوعي سپوږمیو ته د لاسرسي خبرې له هند، قزاقستان او نورو سره پیل کړې وې، ځکه چې راتلونکي خدمات، خاصتاً په پوهنې، روغتیا، کرنې او نورو صنعتي برخو کې د اطلاعاتو په تبادلې اړه لري او مصنوعي سپوږمۍ په دې برخه کې لویه ونډه درلودلی شي.همچنان در نظر بود تمام جاده های ما با کشورهای همجوار به شبکه های فایبر نوری مبدل شوند. در این بخش پیشرفت عمده در گفتگو با جمهوری مردم چین حاصل شده بود که قرار بود در نتیجه آن افغانستان با شبکه فایبر نوری آن کشور بپیوندد.نننۍ معلوماتي ټکنالوژي یوازې ټکنالوژي نه ده لکه موټر، یا بایسکل یا نور. معلوماتي ټکنالوژي نن د ژوندانه ټولو اړخونو ته ننوتې او ورسره پېیل شوې ده. خو آیا موږ لا هم غواړو د ۱۹ او ۲۰ پېړیو بدمرغیو کې نښتي پاتې شو که ځان ته له ۲۱ پېړۍ سره سمه تګلاره ټاکو او چټکې بدلېدونکې آسیا سره په همګام کېدو، خپلې ملي او فردي ګټې تامینوو؟ اوس اصلي انتخاب دادی.در این برنامه به سیستم مخابرات افغانستان با توجه به دگرگونی های تکنالوژیک دهه های پسین پرداخته شده است که متن کامل آنرا از لینک های ذیل می توان به دست آورد:https://mohammadashrafghani.com/ps/36th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/dari/36th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/36th-podcast/دا خپرونې اوس پر خواله رسنۍ سربېره له دې پلاتفورمو څخه هم اورېدل کېدلی شي:Apple Podcasts، Spotify، Amazon Music ، Samsung Podcasts، Podcast Index، Listen Notes، RSS.com Community /

با ترویج تکنالوژی هوشمند در قرن ۲۱ انقلابی که با قایم شدن ارتباطات بیسیم در قرن ۱۹ شکل گرفته بود، اینک به افق های غیر قابل پیش بینی در حال گسترش است.د نوې ارتباطي ټکنالوژۍ د څرنګوالي د پوهېدو له پاره به همدا بس وي چې د ټېلېګراف، ټېلېفون، راډیو او ټلوېزیون له ایجاد وروسته رامنځ ته شوې چټکتیا په ۱۰ زرو، ۲۰ زرو او آن ۴۰ زرو کې ضرب شي. دا د ارتباطاتو له پلوه د ننن‍ۍ نړۍ انځور دی چې د انساني ټولنې ټولې خواوې ورسره له یوه بېساري بدلون سره مخامخ شوې دي.جهان در ۱۰ سال آینده از نگاه مناسبات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و جوانب دیگر یک تغییر بسیار سریع را تجربه خواهد کرد، که بالاثر آن فاصله بین کشورهای عیار شده با این تحولات و آنهایی که ازین کاروان عقب می افتند، به شکل وحشت زایی فزونی خواهد یافت.په ټکنالوژۍ کې دا بدلون په داسې یوه چاپېریال کې پېښېږي چې په نړۍ کې د قدرت مراکز په ډېرېدو او له بده مرغه ددې نوې لوبې د تنظیم قوانین په ماتېدو دي. یوه پایله یې داده چې ټول ولسونه اوس په لوی لاس د اړول شویو خبرونو له سېلاب سره مخامخ شوي او ځکه افغانانو ته چې تر هرچا ډېر زیان منوونکي دي، په کار ده چې هوښیار و اوسي او د اطلاعاتو د سموالي او ناسموالي د سنجولو وړتیا پیاوړې کړي.متن کامل گفتگو در باره چگونگی ارتباطات امروزی را از لینک های ذیل دریافت کرده می توانید:https://mohammadashrafghani.com/dari/35th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/ps/35th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/35th-podcast/دا خپرونې اوس پر خواله رسنۍ سربېره له دې پلاتفورمو څخه هم اورېدل کېدلی شي:Apple Podcasts، Spotify، Amazon Music ، Samsung Podcasts، Podcast Index، Listen Notes، RSS.com Community /

زموږ ګران هېواد دا شپې ورځې له ګاونډیو هېوادو نه د خپلو سلګونو زرو راشړل شويو وګړو د با عزته منلو او خوندي کولو له کلک ازمېښت سره مخامخ شوی دی.تصاویر دلخراش تعقیب، تحقیر و توقیف افغانهای مهاجر و چپاول یا غصب دارایی های ایشان در کشور های میزبان تکان دهنده است. این اخراج های اجباری در شرایطی اتفاق می افتد که روحیه عمومی در کشورهای عمدتاً مهاجر پذیر غرب نیز به شدت در حال تغییر بوده و کمک های معنادار بشر دوستانه برای عودت کننده های ما از سوی آنها غیر عملی به نظر می رسد.ما بیا بیا ویلي و چې افغان کډوال باید راستانه شي ځکه د هغوی نوره پاتېدنه د افغانستان د ملي واکمنۍ د نیمګړتیا په مانا ده، خو نه په دا ډول ناسنجېدلې او له نړیوالو قوانینو نه په مخالفه بڼه.این اخراجهای دسته جمعی در شرایطی صورت می گیرد که افغانستان خود دچار بحران مشروعیت نظام و رکود شدید اقتصادی و فاقد امکانات مالی برای پذیرایی از این افراد می باشد.د مهاجرینو د شړنې بېلابېل اړخونه او له دغه بحران سره د چلند ډولونه ما د «ژوند لارې» لړۍ په پیل کې یو نیم کال وړاندې په تفصیل څېړلي وو. د حالاتو جدیت ته په پام سره هغه ارزونې، اټکلونه او حل لارې دادی یوځل بیا په لنډه بڼه تاسې ته وړاندې کېږي. ددې مرکې بشپړ متن له لاندې لینکو څخه تر لاسه کولی شئ:https://mohammadashrafghani.com/ps/34th-podcastb/https://mohammadashrafghani.com/dari/34th-podcastb/https://mohammadashrafghani.com/34th-podcastb/ این برنامه ها، بعلاوه رسانه های اجتماعی اکنون از پلاتفورم های ذیل نیز قابل دریافت می باشند:Apple Podcasts، Spotify، Amazon Music ، Samsung Podcasts، Podcast Index، Listen Notes، RSS.com Community /

زموږ د انرژۍ عصري تولید چې د شلمې پېړۍ پیل کې د جبل السراج په کوچني بند پیل شوی و، ددغې پېړۍ په راوروسته لسیزو کې لومړی هماغسې شمال او وروسته نور هېواد ته وغځېد او لږ تر لږه لوی ښارونه او ورڅېرمې سیمې یې د برېښنا څښتنې شوې.سلسله ای را که با اعمار بندهای بغلان، نغلو، سروبی، درونته و کجکی آغاز شده بود، ما با تکمیل بندهای سلما و کمال خان و کار روی چندین بند کوچک و بزرگ دیگر با جدیت ادامه دادیم تا کشور از نگاه انرژی به خود کفایی برسد.طرحه دا نه وه چې افغانستان پرله پسې انرژي وارد کړي، بلکې خپله یې تولید او د نورو د انرژۍ په ترانزیتي مسیر واوړي چې له ګازو سره یوځای یې هېواد ته په کال کې سلګونه میلیونه ډالره ګټه راوړه.در سیاستگذاری های ملی، مهم اینست که همه کشور به یک چشم دیده شود و مردم ولایات مختلف نیز از سوی خود، تمام کشور را مثل منطقه آبایی شان، مال خود بدانند. جهان در حال حاضر درگیر بحران های متعدد است و بدون یک حرکت متحد ملی، بعید میرسد که جهان در چنین شرایطی باز افغانستان را در مرکز توجه قرار دهد. بنا بر این، استفاده اعظمی از توان انسانی و مادی خود ما در همه عرصه ها، از جمله تولید انرژی باید در اولویت ها قرار گیرد. زما پيغام هیڅکله د نهیلیو راوړونکی نه دی؛ زه هیله‌ مند یم چې افغانستان ۲۰۴۷ کې وکړای شي، هغو موخو ته ورسېږي چې ټول افغانان یې غواړي. زه باوري یم چې دا بېخي شونې ده. نو مثبتې خوا ته به ګورو، اما ضرور دا ده چې سترگې خلاصې کړو، زړونه یو کړو او په واضح توگه ملا وتړو، د یو ملت په حیث چې ځان هوسا کړو.متن کامل این گفتگو در باره تولید برق در کشور، از لینک های ذیل قابل دریافت است: https://mohammadashrafghani.com/ps/34th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/dari/34th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/34th-podcast/دا خپرونې اوس پر خواله رسنۍ سربېره له دې پلاتفورمو څخه هم اورېدل کېدلی شي:Apple Podcasts، Spotify، Amazon Music ، Samsung Podcasts، Podcast Index، Listen Notes، RSS.com Community/

حلول مبارکترین ماه سال، رمضانِ فیض رسان را به همه مسلمانان جهان، خاصه هموطنان عزیزخود تبریک و تهنیت میگویم.بختوره روژه دا ځل زموږ له نوبتي پودکاست سره چې نن یې موضوع په افغانستان کې د برېښنا د تولید سابقه او شالید دی، هم مهاله شوې ده. څه باندې یوه پېړۍ وړاندې د جبل السراج د کوچني بند له تولیدي برېښنا نه چې انجنیر یې امریکایی جوویت و، د کابل د ارګ څراغونه روښانه او په ګاونډ کې یې د ماشین خانې څرخونه تاو شول.جهان امروز صرف نظر از موارد دیگر، در بخش انرژی ‍برق هنوز به دو بخش دارا و فاقد ٱن تقسیم شده است که برداشتن این فاصله حد اقل بین ۳۵ تا ۶۰ ملیارد دالر سرمایه گذاری در سال نیاز دارد.دا لویه پانګونه د ډېرو هېوادو او په دې ډله کې زموږ د ګران افغانستان له توانه پورته او بې متقابلو همکاریو ناشونې ده.بدبختی ما اینست که وقتی اوضاع امنیتی برای راه اندازی اینگونه پروژه های بزرگ مساعد بود، امکانات اقتصادی وجود نه داشت و وقتی جهان توجه نشان داد، سلیقه های شخصی و «اژدهای خودی» سد راه آن شد.زه ټینګ په دې باور یم چې افغانان اوس پخپله د برېښنا د تولید په څېر لویو پروژو د پلي کولو مسلکي او مالي وړتیا او له نړۍ سره د همکارۍ ژبه لري، خو دا کارونه بې سیاسي مشروعیته ناشوني دي. په دې برخه کې زما یو وړاندیز د انکشافي مواردو له پاره کال په کال د یوې لویې جرګې رابلل دی چې ولس خپل فرصتونه او امکانات مخامخ وګوري او عملي ونډه واخلي.سابقه تولید انرژی برق در افغانستان در این پودکاست، مفصل تشریح شده که متن کامل آن از لینک های ذیل قابل دریافت است: https://mohammadashrafghani.com/dari/33rd-podcast/https://mohammadashrafghani.com/ps/33rd-podcast/https://mohammadashrafghani.com/33rd-podcast

د میلادي پېړۍ په پیل کې د نوي حکومت له جوړېدو سره سم، په داسې حال کې چې لوېدیځو مرستندویانو زموږ د اورګاډي طرحې ته «نه» وویل، د ایران اسلامي جمهوریت لومړنی هېواد شو چې په دې برخه کې پانګونې ته راوړاندې شي.ایران در زمان رییس جمهور محمد داود نیز با تعهد یک ملیارد دالر، در زمینه احداث نخستین شبکه ملی خط آهن در افغانستان پیش قدم شده بود. هرچند طرح داودخان به علت کودتاها و نابسامانی های پیهم سیاسی در نیمه راه ماند، تلاش های ما در آغاز قرن ۲۱ به نتیجه رسید و راه های آهن از مرزهای غربی و شمالی به کشور رو به توسعه گذاشت.زموږ اټکل دا و چې د یوې یا یوې نیمې لسیزې په ترڅ کې به له یوې خوا زموږ د ګران هېواد ښارونه او کانونه د اورګاډي په پټلیو سره وصل شي او له بلې خوا به ددې ډول اتصالاتو په سیمه ییز هب یا مرکز واوړي چې لوېدیځه، منځنۍ او جنوبي آسیا سره ونښلوي. په دې کار سره هغې طرحې چې د سوئیز کانال فرانسوي طراح له افغانستان نه د بغداد – بمبئي لیکې د تېرولو له پاره یوه نیمه پېړۍ وړاندې جوړه کړې وه، د استعماري اهدافو پرځای د برابرې اقتصادي همکارۍ په بڼه تحقق مونده. اما زمان، ایستایی نه می پذیرد و در صورت دوام حالت بلاتکلیفی کنونی در کشور که بعلت عدم مشروعیت ملی و فقدان مقبولیت بین المللی نظام آن ایجاد شده است، اجماع همسایه ها در مورد مبدل ساختن افغانستان به حلقه وصل منطقه یی شاید از بین رفته و کشور ها به جستجوی راه های بدیل برآیند که نشانه های ابتدایی چنین رایزنی ها متاسفانه از همین حالا آشکار می شود.په دې خپرونه کې له ژمنې سره سم د افغانستان د اورګاډي په همدغو اړخونو او دغه راز په تاریخ، ننګونو او عملي حل لارو خبرې شوې دي. ددې مرکې بشپړ متن له نورو اړوندو اسنادو سره له لاندې لینکونو څخه تر لاسه کولی شئ:https://mohammadashrafghani.com/ps/32st-podcast/https://mohammadashrafghani.com/dari/32st-podcast/https://mohammadashrafghani.com/32st-podcast/

د زېربنا بحث چې په دې خپرونه کې پرې غږېدلي یوو، د نړۍ له اساسي بحثونو څخه دی چې له هرې ورځې ورته توجه ډېرېږي. اټکل دی چې په یوه لسیزه کې دې برخې ته د نړۍ د هېوادونو له خوا جلا شوې پانګه، تر اویا ټریلیون ډالرو واوړوي.سابقه ایجاد زیرساخت ها در کشور ما به هزاران سال برمیگردد و به یقین می توان گفت که حد اقل دو هزارسال قبل از ایجاد راه ابریشم که ارتباط ما را با چین تامین کرد، کشور ما تاسیسات بنیادی برای انتقال کالاها و مسافران داشت. نمونه های برجسته مهندسی زیربنا سازی تاریخی در افغانستان را علاوه بر جاده سازی می توان در مدیریت آب دید که پیشینه آن به بین ۴ تا ۵ هزار سال میرسد.د بنسټیزو تاسیساتو له پاره په نړۍ کې یو ټولمنلی تعریف نه شته خو ټول هغه څه چې د انساني ژوندانه په آسانولو او د انسان په تدریجي هوساکولو کې ونډه ولري، په دغه ډله کې راوستلی شو. دا تاسیسات د ګډو ځانګړتیاوو ترڅنګ په جلا هېوادونو کې جلا بڼې لري، لکه زموږ د انتقالاتو سیستم چې غرنۍ جغرافیا ته په پام سره، د ډېرو نورو هېوادو په توپیر د تاریخ په اوږدو کې لږ د ارابو استعمال لري او عمدتاً د باري څارویو په شا ترسره کېږي.نکته کلیدی اینست که این ظرفیت در اصناف ما به صورت دوامدار وجود داشت، که در عصرهای مختلف به ضروریات ساختمانی ما در عرصه های مختلف زیرساخت ها پاسخ بدهد. حل این مساله در شرایط کنونی علاوه بر ایجاد و بسیج این نیروی کاری ، خواستار سرمایه گذاری ها بزرگ نیز می باشد.ددې مرکې بشپړ متن له نورو اړوندو اسنادو سره له لاندې لینکونو څخه تر لاسه کولی شئ:https://mohammadashrafghani.com/ps/31st-podcast/https://mohammadashrafghani.com/dari/31st-podcast/https://mohammadashrafghani.com/31st-podcast/

یکی از خواستهای مردم ما که در صحبتهای مستقیم و یا بالواسطه با من مطرح می کردند، اعمار مساجد در ولایات و ولسوالی های کشور بود که با احداث نزدیک به یک هزار مسجد در گوشه و کنار افغانستان به آن لبیک گفته شد. در ایجاد این مراکز مقدس، تنوع مذهبی، فرهنگی، جغرافیایی و مساله جنسیتی در نظر گرفته شده بود که در مورد همه این جوانب، در این برنامه صحبت می کنیم. د نویو ودانیو ترڅنګ موږ د خپلو لرغونو جوماتونو حفظ او مراقبت هم په همدغومره جدیت جاری وساته چې په ترڅ کې یې د شاه دوشمشېره، پُل خشتي او عیدگاه جوماتونه په اساسي ډول ترمیم او د ړنګېدو له خطر نه وژغورل شول او د هرات جامع جومات ته چې د تیموري دورې د معمارۍ یو شاهکار دی، د ترمیم یوه پنځه کلنه طرحه تصویب او پیل شوه.طرح من این بود که مخارج روزمره و دوامدار این مساجد و ملا امامان آنها، در کنار دولت از طریق اعانه های مردمی و مهمتر از همه احیای مجدد سیستم اوقاف که برای قرنها منبع تامین مادی مراکز مذهبی بود، انجام پذیرد.زما یوه لویه هیله په بالاحصار کې د هغه تاریخي جومات بیا ودانول و چې انګرېزانو له افغانانو سره په دویمه جګړه کې د غچ په ډول شهید کړی و. ددغه مسجد سم ځای مو هغه مهال له هڅو سره سره ونه شوای موندلی، خو له نېکه مرغه ددې خپرونې له ثبت وروسته، د برتانیا کتابتون د ۱۸۳۰مو کلونو په نقاشیو کې یې دقیق ځای وموندل شو. دغه انځور ددې خپرونې له متن سره خپرېږي. هیله من یم چې دغه مقدس ځای چې یو ستر شاهي جومات او د دُراني تېمورشاه له زمانې د کابل ښار سمبول و، زموږ د ولس له خوا د معاصر افغانستان د ۳۰۰ کلیزې په ویاړ پر هماغه ځای بیا ودان او وځلېږي.ددې مرکې بشپړ متن له نورو اړوندو اسنادو سره له لاندې لینکونو څخه تر لاسه کولی شئ:https://mohammadashrafghani.com/ps/30th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/dari/30th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/30th-podcast/

د خپل ګران پایتخت په اړه زما پرله پسې هڅه دا وه چې تاریخ یې هېر نه شي، هره برخه چې خاطرات یې د ساتلو دي وساتل شي، نیمګړې پاتې طرحې یې تکمیل شي او داسې ونه شي چې موږ هر یو له سره شروع وکړو او دا هېره کړو چې پلازمېنه مو زرګونه کلونه ریښه لري.طی دهه ها، سه چهارم شهر کابل به صورت پلان ناشده توسعه یافته و کوه ها و سطوح هموار آن عمدتاً خودسرانه تصاحب و مسکون شده است. برای مطابقت پایتخت با مقتضیات عصر حاضر نیاز است تا کوه ها و تپه ها و بخش هایی از سطوح هموار آن طی یک برنامه منظم تخلیه و برای اسکان و رفاه شهریان سر از نو تنظیم گردد.زموږ یوه طرحه دا وه چې آسمایي او شېر دروازه غرونه په لومړي ګام کې یو مخ زرغون شي چې ښار ساه واخلي او ښاریان او نور وګړي په کې د ونو منځ کې په پښو د ګرځېدو امکان ولري. ورسره جوخت کابل سیند ته ترتیبات نیول شوي وو چې کال دولس میاشتې له اوبو ډک وبهېږي.تهداب فکری و عملی و نقشه‌های تطبیقی برای همه این عرصه ها فراهم شده و من امیدوار استم که نسل های فعلی و آینده افغانستان روزی قادر شوند دیدگاهی را که من در مورد آینده شهر کابل عرضه کرده بودم و در این گفتگو به اختصار مجدداً تشریح شده است، در یک فضای مشروعیت عام جامه عمل بپوشانند و پایتختی را ایجاد کنند که در عین بازتاب میراث تاریخی آن، با پایتخت های مهم دور و نزدیک همسری کند.ددې مرکې بشپړ متن له لاندې لینکونو څخه تر لاسه کولی شئ:https://mohammadashrafghani.com/ps/29th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/dari/29th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/29th-podcast/

موضوع بحث ما امروز فراز و نشیب های کابل در طول تاریخ و درس هایی است که مخصوصاً جوانان کشور باید از آن بیاموزند. کابل تاریخی، به استناد تحقیقات استاد کهزاد از خوردکابل توسعه یافته و برای سده های طولانی در اطراف کوه شېردروازه و بالاحصار تمرکز داشته که همواره یکی از شهرهای عمده منطقه به شمار می رفته است.کابل د امیر عبدالرحمان خان تر مهاله یو ګڼ ملتي ښار و چې د لویو قومونو ترڅنګ په کې زرګونو ارمنیانو، یهودانو، کوردانو، هندوانو، سکهانو او نورو اقلیتونو ژوند کاوه. لږ تر لږه اووه لوی چمنونه او ګڼې لمدې سیمې (جبه زارونه) یې درلودل چې د ښار د هوا په پاکۍ او د سېلابونو کنترول کې یې مهمه ونډه درلوده. اما دغه طبیعي نعمتونه د ناسمو ښاري پلانونو او غصبونو په نتیجه کې له منځه ولاړل او دا ښار یې له نا اټکلېدونکو عواقبو سره مخامخ کړ.پایتخت ما همچنان بار ها از قهر طبیعت (زلزله ها، وباها و قحطی ها) و قهر انسان (حملات خارجی و جنگ های داخلی) رنج برده و دار و نه دار آن پایمال شده و دوباره از خاکستر قد راست کرده است.د تاریخ په پاڼو کې د حقایقو لټول زموږ د تاریخي حافظې د ژوندي ساتلو له پاره مهم دي چې ولس وپوهېږي، په تېره بیا د وروستۍ نیمې پېړۍ په پېښو چې د کابل منځ کې چا گولۍ وچلولې؟ او څوک وو چې عوامل د دې بربادۍ شول؟ دا حقایق باید د خلکو په ذهن کې ځای شي. په دې خپرونه کې یاد شوي کتابونه او د مرکې بشپړ متن له لاندې لینکونو څخه تر لاسه کولی شئ:https://mohammadashrafghani.com/ps/28th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/dari/28th-podcast/https://mohammadashrafghani.com/28th-podcast/

موږ په نمونه یي ډول د کابل په ګډون د افغانستان شپږو ښارو له پاره داسې طرحې جوړې کړې وې چې د شلمې او نولسمې پېړیو مثبتو تجربو پام کې نیولو سره، هغوی د ۲۱ پېړۍ ژوندانه ته چمتو کړي. دغه طرحې چې لا هم هماغسې د پلي کېدا وړ دي، په نړیواله پانګه تموېل او پخپله د افغان کارپوهانو او ولس په ګډون پلې کېدې.قرار بود با تطبیق این برنامه ها مزارشریف بعنوان خواستگاه مولانا، هرات به حیث شهر عبدالله انصاری و اثر شکوهمند تمدن تیموری، قندهار در مقام نخستین پایتخت افغانستان معاصر، خوست بعنوان پیوند دهنده عملی مردمان دو سوی خط دیورند، جلال آباد به حیث دومین پایتخت زمستانی زمامداران افغان بعد از باختن پشاور، و کابل به عنوان قلب تپنده کشور، برجستگی و جاذبه تاریخی خود را دوباره به دست آورند.په دې طرحو کې تاپي پروژې ته د «دویم هلمند سیند» په حیثیت کتل کېدل چې له تورې غونډۍ تر سپین بولدکه دا ټوله ساحه په یوه اساسي انکشافي کوریدور واړوی؛ هرات د افغانستان لومړنی ښار کېده چې د اوسپنۍ پټلۍ درې مسیرونه په کې – ترکمنستان ته، ایران ته او ازبکستان ته وصل شي او داسې نور.تاکید بر این بود که خود افغانها با راه اندازی سفر ها به این شهر ها همدیگر را خوب بشناسند و ازین طریق شیرازه وحدت ملی را محکمتر سازند. در عین حال جلب جهانگردان خارجی نیز در مرکز توجه بود که بر اساس تخمین های مقدماتی، حد اقل سالانه یک میلیون شهروند چین میتوانست از شهرهای مختلف ما دیدن کنند. این امر در کنار سرازیر کردن ارز خارجی به کشور، در تغییر چهره کشور در سطح منطقه و جهان میتوانست موثر باشد.دا کارونه اوس هم عملي کېدلی او نړۍ ته د افغانستان دروازې پرانستل کېدلی شي، خو دا هرڅه د امنیت او ثبات له ټینګښت او د کورني او نړیوال مشروعیت له تامین سره مخامخ او نه شلېدونکی تړاو لري او بې له هغو نه شي کېدای.ددې مرکې بشپړ متن له لاندې لینک څخه تر لاسه کولی شئ:https://mohammadashrafghani.com/ps/27th-podcast/