بی شک زبان و ادبیات فارسی و مفاخر آن، سهم‌ بزرگی‌در شکل دادن هویت ما ایرانیان داشتند و دارند. وقتی یک واعظ و یا یک سیاست مدار در سخنان خود از شعر استفاده می کند، میزان تاثیرگذاری آن به مراتب بیشتر می شود و اینگونه بهتر می توانند با فارسی زبانان ارتباط برقرار کنند. از این لحاظ شاید بشود گفت فارسی زبانان خصوصا ایرانیان جلودارِ ملت هایی هستند که به طور عمیق و پیوسته با مفاخر ادبیشان ارتباط دارند.

داریوش شایگان پژوهشگر، فلیسوف و ادیب ایرانی که اغلب از ایشان با عنوانِ خاصِ «فیلسوف فرهنگ» یاد می کنند عمیقا با فرهنگ و ادبیات ایران، هند و به طور کلی معارف شرق آشنایی داشت. بعضی از کتاب های ایشان مثل «آسیا در برابر غرب» و «هویت چهل تکه و تفکر سیار» تحولی در مطالعات فرهنگی ایجاد کرد. ما در این قسمت از پادکست درباره یکی از کتاب های متاخر ایشان یعنی «پنج اقلیم حضور» که تمرکز بیشتری روی ادبیات فارسی دارد صحبت می کنیم.

شایگان در این کتاب نشان دهد که ذهن و زبان ایرانیان در پنج اقلیم سیر می کند: این پنج اقلیم همان فضاهایی هستند که پنج چهره برجسته ادبیات فارسی یعنی حافظ، سعدی، مولوی، فردوسی و خیام برای ما ایجاد کردند. هر کدام از این شعرای بزرگ با آثار خودشان جنبه ای از فرهنگ و روحیاتِ ایرانی را درست کردند. در واقع، ایرانیِ امروز در ذهنش پنج اقلیمِ تقریبا مجزا ولی مرتبط به هم دارد که در لحظات مختلف و به مناسبت اوضاع و احوال مختلف، در این اقالیم یا در ترکیبی از آنها تنفس می کند. منظورمان از اقلیم یا فضا یک مکان یا زمان نیست، بلکه اقلیم حضور، یک فضایِ فکریِ خارج از تاریخ است که فرد را با یکسری روحیات و اقدامات همساز می کند.

اگر مایلید بیشتر با تاثیر شگرف ادبیات فارسی بر هویت ایرانی آشنا شوید ادامه این بحث را در کانال یوتیوب ایران ازشنبه صبح دنبال کنید.