Polen is een verdeeld land. Afgelopen jaren woedde een felle politieke strijd tussen oppositiepartijen en de rechts-nationalistische regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Tienduizenden en soms honderdduizenden Poolse burgers gingen de straat op om te demonstreren voor de rechtsstaat, voor persvrijheid, voor het recht op abortus – zaken die stuk voor stuk onder druk stonden toen PiS aan de macht was.

Nu is de wind gedraaid in Polen. Bij de verkiezingen in oktober verloor PiS de macht, nu staat de liberale en pro-Europese regering van premier Donald Tusk aan het roer. Maar wie dacht dat Polen na de laatste verkiezingen in rustiger vaarwater terecht zou komen, had het mis. De nieuwe regering wil de populistische erfenis van PiS ontmantelen: ze hoopt de rechtsstaat te herstellen en nam in december bijvoorbeeld de publieke omroep over, die de afgelopen jaren een spreekbuis voor PiS was.

De regering stuit op weerstand van PiS en haar aanhangers. Ze nemen de taal over die hun politieke tegenstanders gedurende de jaren hiervoor bezigden. Juist met Tusk als premier en zijn partij Burgerplatform in de regering staan de rechtsstaat en democratie onder druk, zeggen zij nu. En net als in afgelopen jaren lopen de emoties hoog op.

Correspondent zijn in Polen is soms net alsof je niet in één, maar twee landen tegelijk werkt. Twee kanten van Polen, beide met een verschillende kijk op de wereld, en diep overtuigd van het eigen gelijk. Die ‘twee Polens’ botsen met elkaar. Afgelopen jaren nam de polarisatie zozeer toe in het Centraal-Europese land dat sommige inwoners spreken van de ‘Pools-Poolse oorlog’. Het is nog maar de vraag of daar snel een einde aan komt.

Wat willen deze twee kanten van Polen precies? Waar komen die polarisatie en emoties vandaan? Hoe heeft het populisme in Polen voet aan de grond gekregen? En wat zijn daarvan de gevolgen?

In de eerste aflevering bespreken we deze vragen en thema’s met Andrzej Bobiński, directeur van denktank Polityka Insight in Warschau, die diepgravend onderzoek doet naar de Poolse politiek en samenleving. Hij vertelt wat er voor de strijdende partijen op het spel staat.

Ook horen we Jarosław Kuisz, politiek analist en medeoprichter van Kultura Liberalna, een denktank en tijdschrift in Warschau. Kuisz publiceerde vorig jaar het boek The new politics of Poland. A case of post-traumatic sovereignty. Hij legt aan de hand van geschiedenis uit waarom politiek in Polen een existentiële zaak is.

Over de maker

Arnout le Clercq (1991) is sinds 2021 correspondent voor de Volkskrant in Centraal- en Oost-Europa. Zijn standplaats is Warschau, Polen. Eerder werkte hij op verschillende redacties bij de Volkskrant in Nederland. Hij studeerde geschiedenis in Leiden en Berlijn.

See omnystudio.com/listener for privacy information.