Wykład prof. dr hab. Marty Leśniakowskiej, Muzeum Narodowe w Warszawie, 15 października 2015 [2h14min]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/czwarta-warszawa-architektura-w-warszawie-w-latach-60-i-70/

Zburzenie większości architektury stolicy w wyniku drugiej wojny światowej umożliwiło spełnienie marzenia modernistów o budowie miasta na nowo. O tym jak ta budowa przebiegała opowiedziała historyczka sztuki
prof. dr hab. Marta Leśniakowska podczas wykładu, który był jednym z wydarzeń towarzyszących wystawie „Trasa Muzeum – Zalew Zegrzyński. Estrada sztuki nowoczesnej” w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Historyczka sztuki w trakcie swojego wystąpienia opowiedziała o czterech etapach, w jakich tworzono nową architekturę w okresie socjalizmu. Lata 1945-1949 to okres „pierwszej odbudowy”. Panowała jeszcze wówczas wolność tworzenia. Architekci odwoływali się w swoich projektach do rozwiązań wypracowanych w okresie międzywojennym.

Epoka socrealizmu, która nastała po okresie „pierwszej odbudowy”, miała w założeniu modernistyczny prąd unicestwić. W latach 1949-1956 nastąpiła ortodoksyjna zmiana orientacji cywilizacyjnej z zachodniej na wschodnią. Wzorce miano czerpać z kultury radzieckiej. Jak jednak pokazała profesor Leśniakowska, architekci przemycali do swoich projektów elementy odbiegające od narzuconego przez władze komunistyczne trendu.
Pokazują to choćby takie ówczesne realizacje, jak odbudowany gmach Sejmu.

W latach 1956-1968, kiedy architektura wyrwała się okowów socrealizmu, architekci zwrócili się w kierunku rozwiązań neoawangardowych. Lata 70. przyniosły „śmierć modernizmu”. Za symbol początku tej epoki uznaje się wyburzenie w 1972 roku osiedla Pruitt Igoe w St. Louis w stanie Missouri w USA. Warszawie przyniosła ona m.in. początek budowy pierwszych „drapaczy chmur”. Wcześniej jedynym wysokim budynkiem w stolicy, oprócz
PKiN, był gmach Prudentialu. Jednym z pierwszych wybudowanych wówczas wieżowców był budynek Intraco. Lata 70. upłynęły także pod znakiem budowy megaosiedli z wielkiej płyty. Niepowiązane z centrum miasta, zdezorganizowały całkowicie, jak powiedziała historyczka sztuki, siatkę urbanistyczną powstałą przed 1939 rokiem.

Profesor Leśniakowska opowieść o architekturze stolicy po 1945 roku oparła na podstawie licznych przykładów realizacji architektonicznych powstałych w każdym z omawianych przez siebie okresów.

***

Trasa M–Z - Trasa Muzeum – Zalew Zegrzyński. Estrada sztuki nowoczesnej

3 września 2015 – 18 października 2015
Projekt realizowany we współpracy Muzeum Narodowego w Warszawie ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Twórczych „Trzecia Fala”
Kuratorzy: Magdalena Nowak (MNW), Łukasz Strzelczyk (STF)

Nową ekspozycją Muzeum Narodowe w Warszawie włącza się w aktualną dyskusję o roli instytucji kultury w życiu lokalnych społeczności i estetyki przestrzeni publicznej. Dokumentuje ona dzieje i założenia na
poły utopijnej warszawskiej inicjatywy podjętej na fali gierkowskiego entuzjazmu w 1971 roku – „Trasy M-Z“, projektu opracowania plastycznego trasy prowadzącej spod głównej siedziby MNW nad Zalew Zegrzyński.
Wystawa, przygotowana we współpracy ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Twórczych „Trzecia Fala”, skłania również do namysłu nad uproszczonymi
ocenami kulturalnego dziedzictwa PRL. Ekspozycja w MNW będzie dostępna dla publiczności od 3 września do 18 października 2015 roku.

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/
#muzeumnarodowe #sztuka #architektura #urbanistyka #kultura #warszawa #socrealizm